SKKN Ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác chủ nhiệm lớp nhằm gia tăng sự thấu hiểu và cảm hóa học sinh THPT

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 ĐỀ TÀI
ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀO CÔNG TÁC
CHỦ NHIỆM LỚP NHẰM GIA TĂNG SỰ THẤU HIẺU VÀ
 CẢM HÓA HỌC SINH TRUNG HỌC PHÔ THÔNG
 Lĩnh vực: Chủ nhiệm. MỤC LỤC Trang
PHẦN I ĐẶT VẤN ĐỀ
 1.1 Lý do chọn đề tài. 1
 1.2 Tính mới của đề tài. 2
 1.3 Mục đích nghiên cứu. 2
 1.4 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu. 2
 1.5 Nhiệm vụ nghiên cứu. 2
 1.6 Phương pháp nghiên cứu. 2
PHẦN II NỘI DUNG
 2.1 Cơ sở lí luận. 3
 2.2 Cơ sở thực tiễn. 4
 Một số vấn đề chung về ứng dụng công nghệ thông tin 
 2.3 vào công tác chủ nhiệm lớp nhằm gia tăng sự thấu hiểu 6
 và cảm hóa học sinh trung học phổ thông.
 Các hình thức ứng dụng công nghệ thông tin vào công 
 2.4 tác chủ nhiệm lớp nhằm gia tăng sự thấu hiểu và cảm hóa 8
 học sinh trung học phổ thông .
 2.5 Kết quả nghiên cứu. 33
PHẦN III KẾT LUẬN
 3.1 Kết luận 35
 3.2 Bài học kinh nghiệm 35
 3.3 Kiến nghị 35
 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ.
 1.1. Lý do chọn đề tài:
 Alfred Adler - Bác sĩ, nhà tâm thần học người Áo đã nói “Nhiệm vụ quan trọng 
nhất của nhà giáo dục, có thể nói là nhiệm vụ thiêng liêng, là đảm bảo không đứa trẻ 
nào nản lòng ở trường học, và rằng một đứa trẻ đã nản lòng khi bước vào trường học 
sẽ lấy lại được sự tự tin qua mái trường và người thầy. Điều này song hành với nghề 
nghiệp của nhà giáo dục, vì giáo dục chỉ thành công đối với những đứa trẻ nhìn về 
tương lai tràn đầy hi vọng và vui tươi”.
 Trước khi đưa học sinh thân yêu của mình bước vào thế giới tri thức phong 
phú và vô tận, người thầy sẽ dẫn các em bước vào thế giới của sự thấu hiểu, gắn kết 
và yêu thương. Từ cảm xúc hạnh phúc, yêu thương, các em sẽ tìm thấy con đường đi 
đến tri thức.
 Vụ việc bắt cóc, gây chết người của em Đào Ngọc Hoàng, học sinh lớp 11A8 
trường THPT Quỳnh Lưu 4 xẩy ra vào năm học 2019 - 2020 đã từng gây chấn động 
không nhỏ đến các ban ngành giáo dục và sự quan tâm của toàn xã hội. Bản thân tôi 
với tư cách là giáo viên chủ nhiệm lớp đã chứng kiến toàn bộ, trực tiếp chủ động phối 
hợp tham gia cùng nhà trường và các cơ quan chức năng đưa vụ việc ra ánh sáng. 
Tuy tự thấy bản thân đã đưa nếp sinh hoạt của học sinh và các gia đình học sinh sớm 
trở lại bình thường, hoàn thành trách nhiệm của một người giáo viên, được nhà trường 
và phụ huynh ghi nhận, nhưng tôi vẫn chưa bao giờ cảm thấy yên lòng khi nghĩ về 
bé trai đã không may mắn mất đi, nghĩ về em học sinh mắc sai lầm đánh mất cả bầu 
trời tương lai phía trước, nghĩ đến nỗi đau của người bố, người mẹ, nỗi đau của hai 
gia đình đang chịu đựng. Sự việc xảy ra làm tôi luôn đau đáu trong mình câu hỏi: “ 
Bản thân có thể làm tốt hơn nữa không? Có cách nào để gần học sinh hơn, tăng sự 
thấu hiểu các em hơn, để có thể kịp thời nắm bắt thông tin và cảm hóa những cảm 
xúc lầm lỡ của tuổi trẻ”....
 Có thể thấy sự phát triển với tốc độ nhanh và đầy biến động của nền kinh tế - 
xã hội đã đem đến cho quá trình sống, học tập và rèn luyện của học sinh ngày càng 
nhiều cơ hội nhưng cũng chứa đựng nhiều yếu tố bất lợi đối với sự phát triển nhân 
cách của các em. Nhu cầu hỗ trợ về mặt tinh thần để phát triển thuận lợi nhất ngày 
càng trở nên cấp bách đối với thế hệ trẻ.
 Tuy nhiên, thực tế cho thấy hiện nay các hình thức tiếp cận học sinh, tìm hiểu 
học sinh chưa phong phú, các hoạt động giáo dục còn theo lối mòn, giáo điều, thiếu 
sáng tạo, thiếu đổi mới, không hấp dẫn nên chưa thực sự thấu hiểu và cảm hóa được 
học sinh. Đặc biệt trong bối cảnh dịch covid 19 như hiện nay thì nhu cầu cần chia sẻ, 
được thấu hiểu của học sinh càng lớn, trong khi việc nắm bắt kịp thời các khó khăn, 
các vấn đề tâm lý của học sinh lại càng khó khăn khi thời gian học ở lớp thường 
xuyên bị gián đoạn, các hoạt động tập thể bị hạn chế.
 Nghị quyết hội nghị trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản. toàn diện giáo 
dục và đào tạo nêu rõ “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo 
hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ 
năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. PHẦN II. NỘI DUNG
 2.1. Cơ sở lí luận.
 2.1.1. Một số khái niệm.
 Thấu hiểu:
 Theo từ điển tiếng việt, thấu hiểu là một động từ, có ý nghĩa là hiểu một cách 
sâu săc tường tận. Vậy có thể hiểu thấu hiểu là khả năng nhận biết và nhận thức một 
cách sâu sắc về cảm xúc của một ai đó, là nhìn sự việc thông qua họ, nhìn thế giới 
theo cách của họ, hiểu mô thức của họ, cảm nghĩ của họ.
 Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã nói: “...Thấu hiểu là tên gọi khác của yêu 
thương. Nếu bạn không thể thấu hiểu thì bạn chẳng thể yêu thương.”
 Thấu hiểu tâm lý học đường nhằm thực hiện công tác phát hiện sớm, phòng 
ngừa và can thiệp cho trẻ em, thanh thiếu niên trong các lĩnh vực nhận thức, học tập, 
hành vi, cảm xúc hoặc xây dựng các mối quan hệ ở môi trường học đường, gia đình 
và cộng đồng; giúp các em phát triển toàn diện, bồi dưỡng nhân cách, trở thành những 
công dân có ích cho xã hội.
 Cảm hóa:
 Theo từ điển tiếng việt, cảm hóa là một động từ, có ý nghĩa là (bằng lời nói, 
việc làm) làm cho xúc động mà nghe theo, chuyển biến theo hướng tốt.
 Cảm hóa học sinh đó là năng lực gây được ảnh hưởng trực tiếp của mình đến 
với học sinh về mặt tình cảm và ý chí. Nói một cách khác, đó là khả năng làm cho 
học sinh nghe, tin và làm theo mình bằng tình cảm, bằng niềm tin.
 Công nghệ thông tin:
 Tại Việt Nam, thuật ngữ “công nghệ thông tin” (CNTT) được giải thích là “tập 
hợp các phương pháp khoa học, công nghệ và công cụ kĩ thuật hiện đại để sản xuất, 
truyền đưa, thu thập, xử lí, lưu trữ và trao đổi thông tin số”, thông qua các tín hiệu 
số. Các công cụ kĩ thuật hiện đại chủ yếu là máy tính và viễn thông nên ngày nay, 
nhiều người thường sử dụng thuật ngữ “ CNTT và truyền thông” như một từ đồng 
nghĩa rộng hơn cho CNTT.
 Khi nói đến CNTT trong dạy học, giáo dục, chúng ta cần nói đến ba phương 
diện: (1) Kho dữ liệu, học liệu số, phục vụ cho dạy học, giáo dục; (2) Các phương 
tiện, công cụ kĩ thuật hiện đại như máy tính, mạng truyền thông, thiết bị công nghệ 
với đặc điểm chung là cần nguồn điện năng để vận hành và có thể sử dụng trong dạy 
học, giáo dục; (3) Phương pháp khoa học, công nghệ, cách thức tổ chức, khai thác, 
sử dụng nguồn học liệu số, thiết bị công nghệ trong dạy học, giáo dục.
 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và giáo dục được hiểu là con 
người sử dụng công nghệ thông tin vào các các hoạt động giảng dạy, giáo dục nhằm 
tăng hiểu quả và chất lượng của giáo dục.
 2.1.2. Vai trò, ý nghĩa của việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác 
chủ nhiệm lớp nhằm gia tăng sự thấu hiểu và cảm hóa học sinh trung học phổ 
thông.
 Lứa tuổi trung học phổ thông là giai đoạn mà sự phát triển thể chất đã ổn định, 
nhưng lại chưa trưởng thành về mặt tâm lý. Các em dễ bị tổn thương, mặc cảm, bế 
tắc. Bên cạnh đó các em khao khát được công nhận, được thể hiện bản thân mình. Trung bình 1 năm, bệnh
 viện cấp cửu Trưng Vương
 tiếp nhận
 310
 ca tự tử dưới 16 tuổi
 Áp lực học tập chiếm
 học sinh từ 10 - 16 tuóĩ
 nguyên nhân tự từ cùa gặp khó khăn về sức
 trè vị thành niên khóe tâm thần.
 Sỗ liệu từ: Bệnh viện câp cứu Trưng vương (TP. 
 HCM)
 Bệnh viện tâm thăn Mai Hương Trung tâm phòng chõng 
 khùng hoàng tâm lý (PCP)
 Ảnh: Những con sổ đáng báo động
 Ảnh: Bạo lực học đường
 Độ tuổi Dưới 14 tuổi Từ 14 - 16 tuổi Từ 16 - 18 tuổi
 Tỷ lệ 5,2% 24,5% 70,3%
 Bảng: Thống kê tỷ lệ gây án ở tuổi vị thành niên năm 2019
 (Nguồn: Bộ Công an)
 Tại trường trung học phổ thông Quỳnh Lưu 4 , năm học 2019 - 2020, có một 
học sinh vi phạm pháp luật, nhiều em phải nghỉ học vì có bầu, sáu vụ học sinh vi 
phạm kỉ luật, bảy vụ học sinh bị kỷ luật,...
 Có thể thấy hiện nay vai trò của người giáo viên không chỉ là truyền đạt tri 
thức, mà còn phải thấu hiểu và cảm hóa, giúp học sinh tìm thấy niềm vui trong học 
tập, sống có ước mơ hoài bãi, có nghị lực, có đạo đức.. .từ đó các em tự mình chiếm 2.3.2. Thực trạng của việc thấu hiểu và cảm hóa học sinh trong trường 
trung học phổ thông.
 Hiện nay Đảng, nhà nước, nhà trường, gia đình và xã hội đang hướng tới xây 
dựng các ngôi trường hạnh phúc, ở đó có sự thấu hiểu và tình yêu thương. Tuy nhiên 
nhiều trường vẫn cứng nhắc trong việc giáo dục học sinh,việc thấu hiểu và cảm hóa 
học sinh bị xem nhẹ.
 Về nhận thức, nhiều trường THPT hiện nay nặng về công tác “dạy chữ”, truyền 
thụ kiến thức, mà chưa quan tâm nhiều đến khoa học phát triển con người nên chưa 
vận dụng khoa học tâm lý giáo dục để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, giúp 
các em phát triển cả về trí tuệ, thể chất cho đến nhân cách. Một số giáo viên chưa 
lắng nghe, thấu hiểu, xem nhẹ nhiệm vụ cảm hóa học sinh.
 Về hình thức tổ chức, các hoạt động giáo dục còn cứng nhắc, chưa linh hoạt, 
chưa lôi kéo được học sinh tham gia.
 Về điều kiện giáo dục, các trường THPT hiện nay do quĩ thời gian ít, chủ yếu 
tập trung việc dạy học chính khóa, các giáo viên phải một lúc đảm nhận vừa công tác 
chuyên môn, vừa công tác chủ nhiệm nên thời gian dành cho các hoạt động ngoài 
chuyên môn bị hạn chế. Cơ sở vật chất của các trường THPT ở nông thôn còn nhiều 
thiếu thốn, dẫn tới khó khăn trong công tác đa dạng hóa các hình thức tổ chức.
 Tại trường THPT Quỳnh Lưu 4, là một ngôi trường 47 năm tuổi, cơ sở vật 
chất đã được cải thiện nhưng vẫn còn rất nhiều khó khăn và thiếu thốn. Trường đóng 
trên địa bàn học sinh chủ yếu tập trung ở 6 xã bán sơn địa của huyện Quỳnh Lưu là 
Quỳnh Châu, Quỳnh Tam, Tân Sơn, Ngọc Sơn, Quỳnh Thắng, Tân Thắng. Đây là 
khu vực có kinh tế khá khó khăn, học sinh ở đây chủ yếu là con em gia đình thuần 
nông, nên về điều kiện học tập, trình độ sử dụng công nghệ thông tin cũng như nhận 
thức còn nhiều hạn chế.
 Từ vài năm gần đây nhà trường đã chú trọng đầu tư xây dựng trường học thân 
thiện, với phòng tư vấn, đội ngũ tư vấn tâm lý học đường, chú trọng các hoạt động 
giáo dục, cảm hóa học sinh, luôn luôn tạo điều kiện và khuyến khích giáo viên vận 
dụng các phương pháp giáo dục mới, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học và 
giáo dục học sinh. Về các giáo viên trong trường nói chung, và bản thân tôi nói riêng 
luôn luôn trăn trở để có nhiều hình thức tìm hiểu, lắng nghe, thấu hiểu học sinh; nhiều 
hoạt động giáo dục tư tưởng, đạo đức, nghị lực sống cho các em học sinh, với mong 
muốn xây dựng môi trường giáo dục thấm đẫm tình yêu thương.
 2.2.3. Thuận lợi và khó khăn khi ứng dụng công nghệ thông tin vào công 
tác chủ nhiệm lớp.
 về thuận lợi:
 Đây là giải pháp mới, đúng chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, phù 
hợp xu thế thời đại vì vậy được Ban Giám hiệu nhà trường, các tổ chức trong nhà 
trường, hội phụ huynh, học sinh nhiệt tình hưởng ứng, có sự phối hợp, hỗ trợ trong 
quá trình thực hiện giải pháp.
 Cơ sở vật chất của nhà trường, điều kiện thực tế của học sinh hiện nay (hầu 
hết đều có smartphone, có tài khoản facebook, zalo, Instagram...) đủ điều kiện để 
thực hiện giải pháp.