SKKN Tăng cường hiệu quả GD đạo đức, kỹ năng sống cho HS thông qua việc tổ chức các hội thi, cuộc thi do Đoàn trường chỉ đạo và triển khai thực hiện tại trường THPT

 PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
 1.1. Lý do chọn đề tài
 Ông cha ta từng tâm niệm: “Tiên học lễ, hậu học văn”, rằng đối với mỗi một 
con người trước hết cần đề cao việc tu tâm dưỡng tính, hình thành, rèn luyện, trau 
dồi phẩm chất đạo đức, sau mới mở mang, bồi đắp tri thức, vốn hiểu biết phong 
phú về thiên nhiên và xã hội. Bởi “chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”, hay như Chủ 
tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Có tài mà không có đức là người vô dụng”. Nền tảng cơ 
bản nhất, cốt lõi nhất của giá trị con người chính là tâm hồn, tính cách, là nhân 
phẩm, thể hiện trong cách ứng xử, giao tiếp hàng ngày của mỗi cá nhân. Quan 
niệm ấy đã trở thành chân lí giáo dục muôn thuở của mỗi cá nhân, mỗi gia đình, 
của cộng đồng, quốc gia, dân tộc.
 Trong sự phát triển ồ ạt, mạnh mẽ như vũ bão của xã hội hiện nay không thể 
không đau lòng nhận ra sự đảo lộn của các giá trị, chuẩn mực đạo đức, sự hình 
thành của nhiều lối sống tiêu cực, sự bùng nổ của nhiều trào lưu, xu hướng đen tối. 
Những vấn nạn xã hội đầy ma lực cám dỗ ngày càng len lỏi, tác động mạnh mẽ vào 
lứa tuổi thanh, thiếu niên – những mầm non tương lai của đất nước. Tình trạng học 
sinh vi phạm pháp luật, tự tử vì tình yêu, tôn sùng thần tượng mạng, bị cuốn hút 
theo các trò chơi điện tử và những quan hệ ảo trên mạng xã hội,..., khiến cho họ xa 
lánh với môi trường sống thực tế, thiếu sự tương tác giữa con người với con người. 
Điều nay dẫn đến tình trạng học sinh trở nên ích kỷ, không quan tâm đến nhu cầu 
của người khác, sống thụ động, bản năng. Gần đây nhất ngành giáo dục tỉnh Hưng 
Yên nói riêng cũng như cả nước nói chung đang xôn xao sự việc một em học sinh 
nữ lớp 9 ở trường THCS Phù Ủng, huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên bị 5 em học sinh 
nữ đánh hội đồng. Hay là hiện tượng mạng Khá Bảnh, một tay giang hồ với những 
phát ngôn tục tĩu, những clip gây sốc nhưng đi đến đâu cũng được giới trẻ mà đa 
số là học sinh tung hô. Đau buồn hơn, vì chuyện tình cảm mà một em học sinh nữ 
lớp 9 ở trường THCS Tân An, Tân Kỳ, một em học sinh nữ lớp 8 khác ở tỉnh 
Quảng Trị đã tự tử trong những ngày cuối tháng 3/2019... Ở trường THPT Tân Kỳ 
nói riêng và huyện Tân Kỳ nói chung, tình trạng học sinh vi phạm kỉ luật của nhà 
trường, pháp luật Nhà nước, nạn bạo lực học đường, nghiện game, lối sống buông 
thả, tự do,... chưa hề có dấu hiệu chấm dứt. Đây chính là là tiếng chuông cảnh báo 
không chỉ cho gia đình, nhà trường mà cho cả toàn xã hội hiện nay. Vì vậy, trách 
nhiệm giáo dục, uốn nắn, định hướng phát triển nhân cách cho học sinh là nhiệm 
vụ quan trọng, bức thiết đối với toàn xã hội nói chung và hệ thống các trường học 
nói riêng. 
 Đứng trước bối cảnh đó, để thực hiện mục tiêu của cấp học, đáp ứng yêu cầu 
ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết số 29-
NQ/TW của BCH TW Đảng Khóa XI và thực hiện có hiệu quả phong trào thi đua 
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, Bộ Giáo dục và Trung ương 
Đoàn đã xây dựng chương trình phối hợp tạo môi trường giáo dục an toàn, lành 
 1 PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
 2.1. Cơ sở khoa học
 2.1. 1. Cơ sở lí luận
 * Vai trò của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong trường học
 Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên Việt 
Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và 
rèn luyện. Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục tiêu, lý 
tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, 
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
 Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là thành viên hệ thống chính trị, hoạt động trong 
khuôn khổ Hiến pháp và Pháp luật của nước CHXHCN Việt Nam. Đoàn phối hợp 
với cơ quan Nhà nước, các đoàn thể và tổ chức xã hội, các tập thể lao động và gia 
đình chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi; tổ chức cho Đoàn viên, 
thanh niên tích cực quản lý nhà nước và xã hội.
 Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong nhà trường (Đoàn trường) phát huy vai trò, 
trách nhiệm nhằm xây dựng thế hệ học sinh, sinh viên phát triển toàn diện, có đạo 
đức tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và kỹ năng nghề nghiệp, giàu lòng yêu nước, có 
lối sống đẹp, có lý tưởng cách mạng và bản lĩnh văn hoá con người Việt Nam.
 Chi đoàn là tổ chức tế bào của Đoàn, là hạt nhân nòng cốt đoàn kết, tập hợp 
thanh thiếu niên. Trong trường học Chi đoàn học sinh được thành lập từ đầu năm 
học theo đơn vị lớp, đứng đầu là Bí thư chi đoàn. Chi đoàn giáo viên là chi đoàn 
trung tâm làm nồng cốt hỗ trợ Đoàn trường, định hướng cho mọi hoạt động của 
Chi đoàn học sinh.
 Với mỗi đoàn viên nhiệm vụ cơ bản là: luôn luôn phấn đấu vì lý tưởng của 
Đảng và Bác Hồ. Tích cực học tập, lao động rèn luyện, tham gia các hoạt động xã 
hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; gương mẫu chấp hành và vận động thanh niên, 
thực hiện đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; liên hệ mật 
thiết thanh niên, tích cực xây dựng Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh 
viên Việt Nam, Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh; giúp đỡ thanh niên và đội 
viên trở thành đoàn viên.
 Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là một tổ chức chính trị có vai trò rất quan trọng 
đối với công tác giáo dục thanh thiếu niên nói chung và trong các trường THPT nói 
riêng. Do đó, nâng cao chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh niên sẽ góp 
phần vào sự thành công của công tác giáo dục học sinh trong trường học. Đánh giá 
vai trò quan trọng của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong hệ thống chính trị ở nước ta 
nói chung cũng như trong nhà trường nói riêng, Đảng ta đã có rất nhiều Nghị 
quyết, Chỉ thị chỉ đạo về công tác Đoàn và phong trào thanh niên. Đặc biệt, gần 
đây nhất tại kì họp lần thứ 7 của BCH Trung ương Đảng khóa X đã ban hành Nghị 
quyết số 25 ngày 25 tháng 07 năm 2008 “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng 
đối với công tác thanh niên thời kì đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, 
 3 chức các hoạt động Đoàn, tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích cho học sinh. Nhưng còn 
không ít trường thờ ơ, thiếu quan tâm những hoạt động bề nổi của Đoàn. Những lý 
do thường được đưa ra là không có kinh phí, không có thời gian, ảnh hưởng đến 
việc học tập của học sinh,... Bên cạnh đó, tổ chức Đoàn trong trường học hiện nay 
vẫn thiếu vắng những cán bộ Đoàn có năng lực, tâm huyết với hoạt động Đoàn. 
Công tác Đoàn thường làm theo kiểu thời vụ, mang tính hình thức, đối phó. 
 Hiện nay, ở một số nơi cho thấy Đoàn trường không còn giữ được bản sắc là 
một đoàn thể chính trị - xã hội và tự nguyện của tuổi trẻ. Nhiều Đoàn trường hoạt 
động cầm chừng, cách thức tổ chức các hội thi, cuộc thi hời hợt mang tính hình 
thức. Ban chấp hành Đoàn trường là các giáo viên trẻ kiêm nhiệm, chưa được đào 
tạo bài bản về công tác thanh niên, thiếu niên cũng như kỹ năng tổ chức hội thi, 
cuộc thi....Vì vậy chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh của nhiều Đoàn trường 
học chưa cao: học sinh thiếu tích cực hoặc tham gia một cách miễn cưỡng các hội 
thi, cuộc thi do Đoàn trường tổ chức, vi phạm pháp luật, kỉ luật, nội quy còn nhiều; 
các tệ nạn trong trường học vẫn đang phổ biến như bạo lực học đường, lối sống 
buông thả, hiện tượng hút thuốc, sử dụng ma túy,...
 Thực trạng trên do nhiều nguyên nhân gây nên, nhưng có thể tập trung vào 
một số nguyên nhân chủ yếu sau:
 - Đội ngũ cán bộ Đoàn chưa được tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ trong 
công tác.
 -Một số giáo viên chủ nhiệm coi nhẹ các hội thi, cuộc thi do Đoàn trường tổ 
chức, cho rằng mất thời gian lại tốn kém nên thiếu sự định hướng cũng như đầu tư.
 - Một số Chi đoàn còn lúng túng trong khâu tổ chức các hoạt động tập thể, thu 
hút đoàn viên, thanh niên dẫn đến việc một bộ phận đoàn viên thanh niên bị lôi 
cuốn vào các trò chơi: điện tử, bi-a... hậu quả làm cho số lượng học sinh yếu kém 
tăng, tổ chức Đoàn trở nên yếu kém.
 - Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác như: hình thức tổ chức các hội thi, 
cuộc thi còn đơn điệu, khô cứng nên chưa thu hút được đoàn viên, thanh niên tham 
gia một cách nhiệt tình,..
 2.1.2.2 Thực trạng của việc giáo dục đạo đức và kỹ năng sống của học sinh 
thông qua các Hội thi, Cuộc thi do Đoàn trường tổ chức, triển khai và thực hiện 
tại trường THPT Tân Kỳ hiện nay
 Đánh giá định tính:
 Những năm qua, công tác Đoàn và phong trào thanh niên của trường THPT 
Tân Kỳ nói chung cũng như các hội thi, cuộc thi nói riêng đã đạt được những thành 
tích nổi bật, được Đảng ủy – Ban giám hiệu nhà trường và Đoàn cấp trên ghi nhận. 
Tuy nhiên vẫn còn tình trạng các Chi đoàn tham gia vào các hội thi, cuộc thi với 
hiệu quả chưa cao còn mang nặng tính đối phó, các em chưa nhận thức được giá trị 
mà các hội thi, cuộc thi mang lại từ đó các em tham gia với một tâm thế gượng 
 5 9.40%
 Rất hay
 32.20% Hay
 58.40% Bình thường
 Biểu đồ thể đánh giá của ĐVTN trường THPT Tân Kỳ đối với các hội thi- cuộc thi
 Em có thích tham gia các hội thi – cuộc thi do Đoàn trường tổ chức không? 
(Phụ lục 2)
 CÂU TRẢ LỜI SỐ Ý KIẾN TỈ LỆ
 Rất thích 45 14,6%
 Thích 50 16,2%
 Bình thường 101 32,8%
 Không thích 112 36,4%
 Rất thích
 Thích
 Bình thường
 Không thích
 Biểu đồ thể hiện cảm nhận của ĐVTN đối với các hội thi – cuộc thi 
 Những kỹ năng của bản thân?(phụ lục 3)
 STT Kỹ năng Có Không
 1 Thuyết trình 89(28,9%) 219(71,1%)
 2 Làm việc theo nhóm 108(35,1%) 200(69,4%)
 3 Giao tiếp và hợp tác 115(37,3%) 193(62,7%)
 4 Giải quyết vấn đề 103(33,4%) 205(66,6%)
 7 Điều này chứng tỏ cần phải có giải pháp để tăng cường hiệu quả giáo dục đạo 
đức, kỹ năng sống cho học sinh thông qua các hội thi, cuộc thi do Đoàn trường tổ 
chức, triển khai và thực hiện là một việc làm rất cần thiết trong nhà trường.
 2.2. Những thuận lợi và khó khăn khi thực hiện đề tài
 2.2.1. Thuận lợi
 Trong quá trình thực hiện đề tài, bản thân chúng tôi luôn nhận được sự quan 
tâm, giúp đỡ và ủng hộ từ các đồng chí trong Đảng ủy, Ban giám hiệu nhà trường, 
các giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, các thành viên trong BCH Đoàn 
trường và Ban đại diện cha mẹ học sinh.Việc tạo điều kiện của các tổ chức, ban 
ngành, cá nhân đã cho thấy sự ủng hộ, đồng thuận cao đối với đề tài của chúng tôi, 
giúp chúng tôi có thể nhanh chóng hoàn thành ý tưởng của bản thân.
 Các giải pháp chúng tôi áp dụng đều mang ý nghĩa thiết thực, phù hợp với 
tình hình thực tế của địa phương, của xã hội cũng như tâm lí, nguyện vọng, năng 
lực của chính các em học sinh, nên đã thu hút được sự quan tâm và nhiệt tình tham 
gia của hầu hết học sinh, phụ huynh.
 Các em học sinh đang ở độ tuổi mới lớn, khao khát khẳng định vai trò, năng 
lực bản thân, khao khát mở rộng tầm nhìn, khả năng nhận thức cuộc sống, nhận 
thức xã hội. Sức trẻ sôi trào, muốn khẳng định năng lực thân cũng là một trong 
những yếu tố giúp học sinh tích cực, nhiệt huyết trong việc tham gia hội thi, cuộc 
thi.
 Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ kéo theo sự xuất hiện và phổ 
biến rộng rãi của các trang mạng xã hội cũng góp phần thúc đẩy, lan truyền, tạo 
hiệu ứng xã hội nhanh, mạnh, sự lan tỏa rộng khắp của các hội thi, cuộc thi. Đây 
cũng chính là một trong những yếu tố tác động, thôi thúc học sinh sống có nhiệt 
huyết, khẳng định năng lực tuổi trẻ khi tham gia vào các hội thi, cuộc thi.
 2.2.2. Khó khăn
 Giáo viên phụ trách công tác Đoàn chưa được tập huấn bài bản, không được 
đào tạo chính quy về lĩnh vực này nên khả năng tuyên truyền, vận động còn nhiều 
hạn chế. Hơn nữa, cán bộ Đoàn trường học là nhiệm vụ kiêm nhiệm bên cạnh công 
tác giảng dạy nên giáo viên khá eo hẹp về quỹ thời gian giành cho các hoạt động 
khác ngoài chuyên môn.
 Học sinh thuộc vùng địa bàn nông thôn nên khả năng giao tiếp và kỹ năng xã 
hội còn kém, chưa mạnh dạn. Bên cạnh đó, lịch học của các em tương đối nhiều, 
điều kiện kinh tế của gia đình còn nhiều khó khăn buộc các em ngoài giờ học còn 
phải tranh thủ thời gian phụ giúp bố mẹ, dẫn đến thời gian dành cho việc đầu tư 
vào các hội thi, cuộc thi không có nhiều.
 Kinh phí hoạt động Đoàn ít, gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt 
động. Nhiều cán bộ Đoàn trong Ban chấp hành chưa hăng hái tham gia các nội 
dung chương trình công tác đã đề ra.
 9