SKKN Một vài kinh nghiệm hướng dẫn giáo viên sử dụng phần mềm ứng dụng trong việc thiết kế giáo án điện tử đạt hiệu quả

 MỘT VÀI KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN GIÁO VIÊN
 SỬ DỤNG PHẦN MỀM ỨNG DỤNG TRONG VIỆC
 THIẾT KẾ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ ĐẠT HIỆU QUA
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Ngày nay, thật khó có thể hình dung được thế giới của chúng ta sẽ như thế nào 
nếu như không có các ứng dụng của công nghệ thông tin (CNTT). Cùng với xu hướng 
đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, CNTT ngày càng được ứng dụng rất mạnh mẽ 
và đã tạo ra nhiều chuyển biến tích cực trong mọi lĩnh vực trong đó có giáo dục. Việc 
thường xuyên sử dụng CNTT trang bị cho người sử dụng kĩ năng tiếp cận, xử lý thông 
tin, giải quyết vấn đề sáng tạo. Đúng như Steve Jobs - nhà sáng lập hãng Apple từng 
quan điểm về giáo dục: “Phương tiện thời nay là CNTT và truyền thông. Người học 
sáng tạo bằng phương tiện này”.
 Với nhu cầu ngày càng cao của xã hội, ngành học Mầm non luôn đặt ra yêu cầu 
về việc thực hiện chương trình chăm sóc, giáo dục trẻ theo hướng đổi mới để trẻ được 
phát triển toàn diện; phù hợp với thời đại khoa học công nghệ và thông tin; giúp trẻ 
tích cực, sáng tạo, thích tìm tòi khám phá và ham hiểu biết.
 Hiện nay, đa số các giáo viên mầm non đã tự mình soạn được giáo án điện tử 
bằng phần mềm Powerpoint tuy nhiên nhiều giáo viên còn chủ quan trong việc soạn 
dạy, xem việc soạn giáo án điện tử là hình thức dạy không làm đồ chơi. Với suy nghĩ 
đó, nhiều giáo viên chưa đầu tư cao trong bài dạy của mình mà chủ yếu là copy các 
bài giảng đã có sẵn trên mạng và chỉnh sửa tên người dạy cho phù hợp. Bên cạnh đó, 
trang thiết bị phục vụ cho việc ứng dụng CNTT của nhiều trường chưa được đầu tư 
đồng bộ. Phần lớn giáo viên sử dụng những bài giảng đã có và chỉnh sửa song việc sử 
dụng các phần mềm ứng dụng để chủ động trong việc xử lý những vấn đề liên quan 
trong khi soạn giáo án điện tử như cắt, nối phim, nhạc, lồng tiếng, xử lý hình ảnh... lại 
gặp nhiều khó khăn do giáo viên ngại hoặc không có thời gian để tìm hiểu trước khi 
ứng dụng.
 Bản thân là cán bộ quản lý, qua tiếp xúc trực tiếp, hiểu được những khó khăn 
và mong muốn của giáo viên. Với lý do đó, tôi đã mạnh dạn xây dựng đề tài "Một vài 
kinh nghiệm hướng dẫn giáo viên sử dụng phần mềm ứng dụng trong việc thiết kế 
giáo án điện tử đạt hiệu quả" nhằm hỗ trợ giáo viên trong công tác giảng dạy và nâng 
cao chất lượng chuyên môn của nhà trường.
2.CƠ SỞ LÝ LUẬN
 Ứng dụng CNTT trong giáo dục là một yêu cầu đặt ra trong những chủ trương 
chung của Đảng và Nhà nước về đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong tất cả các lĩnh vực 
của đời sống kinh tế - xã hội. Ứng dụng CNTT trong giáo dục chính là việc sử dụng 
các dịch vụ về CNTT (phần mềm và các thiết bị kỹ thuật) để hỗ trợ cho quản lý, dạy 
và học. Ứng dụng CNTT trong giáo dục còn là một điều tất yếu của thời đại.
 Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong trường học nói chung và trường mầm 
non nói riêng ngày càng được quan tâm chú ý. Trong những năm qua các cấp đã ban 
hành nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện như: thời gian dành cho nghiên cứu tìm hiểu tìm hiểu cách sử dụng các phần mềm đó như 
thế nào trước khi sử dụng cũng làm cho giáo viên e ngại.
 Với thực trạng nêu trên, bản thân tôi đã cố gắng tìm hiểu, lựa chọn các phần 
mềm ứng dụng đơn giản, dễ sử dụng để hỗ trợ cho giáo viên qua đó giúp họ chủ động 
xây dựng bài giảng theo ý muốn, vừa tiết kiệm kinh phí, thời gian mà lại đem đến hiệu 
quả cao trong công tác giảng dạy.
4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
 4.1 Tìm hiểu những nội dung giáo viên cần phục vụ cho việc soạn giáo án điện 
tử.
 Bản thân từng là giáo viên đứng lớp nhiều năm liền và cũng đã thực hiện sử 
dụng phần mềm Powerpoint để soạn giáo án điện tử. Tuy phần mềm cũng đã đáp ứng 
được các nhu cầu cần thiết cho một bài dạy. Cụ thể như chèn được hình ảnh, âm thanh, 
đoạn phim với một số hiệu ứng xuất hiện, biến mất...Song với yêu cầu ngày càng cao 
của chương trình giáo dục mầm non mới và nhu cầu khám phá của trẻ ngày càng lớn 
thì một số tư liệu sẵn có trên mạng cũng chưa đáp ứng được yêu cầu nếu không có 
những phần mềm xử lý để phù hợp với nội dung bài dạy. Chẳng hạn như:
 Một hoạt động âm nhạc, giáo viên chọn một bài hát để dạy trẻ vận động theo 
nhạc nhưng bài hát quá dài (3 phút). Nếu sử dụng bài hát đó trong quá trình dạy trẻ thì 
lượng vận động của trẻ trong một lần tập luyện quá nhiều sẽ gây cho trẻ cảm giác mệt 
mỏi. Vậy giáo viên cần làm gì? Nếu giáo viên cứ chèn bài hát đó vào trong bài giảng 
và chỉ cho trẻ vận động vừa đủ theo nhu cầu thì giáo viên đó phải thiết kế ít nhất 5 - 7 
slide giống nhau có chèn bài hát đó để bấm khi thực hiện bài dạy, dẫn đến bài giảng 
thiết kế không khoa học mà lại sử dụng dung lượng lớn. Nhưng chỉ với một thao tác 
cắt bài hát theo ý thích, đảm bảo vừa đủ lượng vận động cho trẻ thì bài soạn của các 
giáo viên chỉ chèn một lần cho rất nhiều lần tập luyện vừa đảm bảo khoa học, bài soạn 
ngắn gọn, tiện lợi. Hay có những bài hát rất hay, phù hợp với nội dung dạy trẻ song 
lại không thể đưa vào trong phần mềm Powerpoint do định dạng đuôi (.wav, .wma, 
.mp3...) không phù hợp thì việc chuyển đổi định dạng đuôi là việc cần làm, nhanh 
chóng và hiệu quả nhất. Việc này thực hiện tương tự với những đoạn phim không 
tương thích.
 Hoạt động khám phá khoa học hay hoạt động làm quen văn học, giáo viên đã 
sưu tầm được một đoạn phim rất hay nhưng quá dài. Phần đầu đoạn phim là một đoạn 
quảng cáo không cần thiết thì việc sử dụng đoạn phim đó trong bài dạy của giáo viên 
sẽ xảy ra tình huống gì? Hoặc là trẻ sẽ nhớ đến nội dung đoạn phim theo ý đồ hướng 
dẫn của giáo viên và cả nội dung quảng cáo, hoặc trẻ sẽ hết hứng thú để xem được đến 
nội dung chính của đoạn phim. Một giải pháp đặt ra, giáo viên phải cắt đoạn phim và 
chỉ lấy đủ nội dung cần cung cấp cho trẻ mà thôi.
 Cũng trong hoạt động làm quen văn học, giáo viên thường cho trẻ xem truyện 
kể bằng video nhưng những đoạn phim mà giáo viên lựa chọn được sưu tầm trên mạng 
hay trong băng đĩa lại hay xuất hiện những dòng chữ quảng cáo bên trên hoặc bên 
dưới màn hình làm phân tán tư tưởng của trẻ khí xem. Vì vậy, việc xóa dòng chữ chạy 
trên phim trong trường hợp này là việc cần làm. Hay như việc trích dẫn câu chuyện từ 
những hình ảnh có trong video thì giáo viên sẽ lấy những tấm hình đó Hình 1
 Hình 2
 Tiếp đến, mở bài nhạc để nghe sau đó bôi đen vùng chọn cần cắt hoặc nối bằng 
cách giữ chuột và kéo sang bên phải, tương tự bên ngược lại kéo sang bên trái sẽ được 
đoạn nhạc cần cắt (hình 3). Sau đó, nhấp phải chuột chọn Play From Here để nghe thử.
 Đoạn sóng sáng chính là
 Vào File chọn Save Selection đoạn được cắt to vị trí với tên
gọi để dễ nhớ, dễ tìm (hình 4).
 Hình 4
 Nếu muốn nối hai bài nhạc (đoạn nhạc) đã cắt thành một bài nhạc ta thực hiện các 
 bước sau: Trước hết thực hiện cắt các bài nhạc (đoạn nhạc) như đã hướng Thẻ Join Files: Nếu muốn ghép các đoạn video lại thành một files duy nhất,
bạn có thể click vào thẻ này và thực hiện các bước như trên. Sau đó, click tiếp vào
Execute là hoàn thành đoạn phim cần
 Chọn định dạng tương ứng với Powerpoint
 So
 <=?. Jbo~t«r^x
 EX.CU.. task. Hai đoạn phim cần nối
 Convert sound
 C3I Rip mu.ic CO
 ■^3 Burn audio CD
 Burn data CD/DVD
 1V ĨL7
 Mail support
 Registration
 About
 Hình ảnh 2 đoạn phim đang nôi sau khi click vào Execute
 Thẻ Splits Files: Chức năng chính của nó là tách một đoạn video nào đấy thành 
hai files riêng biệt, cách thực hiện khá đơn giản sau khi bạn click vào thẻ này, ở phần 
Source files bạn hãy nhập đường dẫn chứa files video cần tách, sau đó bạn xuống mục 
Target files và nhập đường dẫn cần được lưu các files sau khi đã được tách riêng biệt. 
Bạn cũng có thể tinh chỉnh thời gian bắt đầu và kết thúc files Video đó ở phần Start 
time và Stop time để có được đoạn video theo ý thích tiếp tục bạn nhấn nút Done và 
cuối cùng nhấn nút Execute để kết thúc quá trình.
 Với những đoạn phim có lời thoại hoặc âm thanh hay, thích hợp với những 
yêu cầu bài dạy của bạn nhưng bạn lại không cần hình ảnh thì thẻ Extract Audio sẽ là 
một giải pháp tối ưu vì nó giúp bạn có thể dễ dàng lấy riêng biệt files âm thanh ra khỏi 
một files video, trước khi tách nó cho phép bạn chọn một trong ba định dạng âm thanh 
thông dụng là MP3, WAV,WMA với các bước thực hiện tương tự thẻ Join Files.
 Thẻ Extract Images: Nếu bạn có một files video khá hay và muốn “bắt” tất cả các
 hình ảnh trong files đó thì bạn hãy thử sử dụng qua chức năng này. Ngoài ra, nó còn
 cho phép bạn lấy tối đa 24 tấm hình trong một giây của files video, bạn có thể tinh Thẻ Record sound: Bạn có thể tự thu âm các giọng nói của mình khi vào
chức năng này, nó còn cung cấp cho bạn khá nhiều các hiệu ứng khi thu âm. Nó có
thể là bất kỳ âm thanh nào, kể cả âm nhạc, những sự đối thoại từ phim, những âm
thanh trò chơi..., và được lưu dưới dạng tập tin MP3 ,WAV, WMA, OGG. Chỉ cần
chọn vị trí lưu Save Directory, sau đó bấm Record để thu âm và Stop để kết thúc
quá trình thu.
 Hình ảnh đang thu âm
 4.2.3 Phần mềm Remove Logo Now
 Remove Logo Now sử dụng những kỹ thuật nhận dạng và phân tích tự động 
Video, định vị và xóa bỏ phần chữ xuất hiện trên Video như logo, phụ đề, dấu mờ. 
Các tính năng của phần mềm trợ giúp người dùng trong những trường hợp muốn xóa 
bỏ các dấu logo gây phiền nhiễu, lớp phủ văn bản, in ấn ngày tháng và thời gian ghi 
âm, thường đi kèm với số khung, chạy bộ đếm thời gian hoặc dấu chấm màu đỏ nhấp 
nháy. Các bước thực hiện như sau:
 Mở phần mềm, bấm nút Add File(s) để tìm đoạn phim cần xóa bỏ logo, dòng 
chữ... Chọn Select hoặc Marker để bôi đen vùng cần xóa.
 + Nếu chọn Select, bạn giữ và kéo chuột vừa đúng với phần chữ muốn xóa bỏ, 
sau đó nhấp chuột vào Browse để tìm vị trí lưu thích hợp và tiếp tục bấm Start là hoàn 
thành.
 Nút bấm chọn đoạn phim cần xử lý
 -------I ay 0V &•. ér\ I!....!! £— ------------------------2^-
 1 Add Zoom Zoom Zoom Select Marker Find start r. .
 Ootions
 Fjle(s)... in normal out e I Logo— p
 + Nếu chọn Marker, bạn cũng thực hiện tương tự các bước như 4rên tul5
nhiên bạn có thể chủ động chọn kích thước của mũi bút cho phù hợp với kích thhước
chữ muốn xóa bằng việc chọn nút Radius với số liệu hiển thị bên dưới. 4. Màn hình xem trước (Preview window) Giúp bạn xem trước được thành quả của 
mình.
5. Bảng điều khiển: có các nút điều khiển giúp bạn xem trước, tua đi, tua lại, chạy 
repeat, cắt video clip thành đoạn ngắn hơn.
6. Bảng liệt kê (Library panel): Liệt kê tất cả những file mẫu có sẵn để bạn áp dụng. 
Ví dụ: video clip mẫu, các kiểu chữ, các file nhạc mẫu, hiệu ứng chuyển cảnh... Tất 
nhiên, bạn có thể bổ sung thêm vào Library panel những video clip, file nhạc, ảnh của 
riêng mình bằng cách chọn nút browse.
7. Dòng thời gian (Timeline View): Bạn sẽ chủ yếu biên tập video clip của mình trên 
Timeline View.
 - Dòng Video Track: dòng này để chèn video clip, những file ảnh của bạn.
 - Dòng Overlay Track: chèn những đoạn video clip nhỏ, video clip minh họa 
lên trên video chính.
 - Dòng text (T): chèn chữ vào video clip.
 - Dòng Voice Track: chèn file ghi âm, hoặc file nhạc bất kỳ.
 - Dòng Music Track: chèn file nhạc nền. Dòng Music Track và Voice Track 
đều có chức năng như nhau. Bạn có thể dùng dòng nào để chèn file nhạc cũng được. 
Sẽ rất hay nếu ta kết hợp cả 2 dòng này. Vừa có nhạc nền, vừa có âm thanh.
 Nếu giáo viên đã tìm được những hình ảnh đẹp về một câu chuyện, một bài 
nhạc nền hay và một giọng kể diễn cảm, với phần mềm này các cô giáo đã tự làm cho 
mình một câu chuyện hấp dẫn để dạy trẻ. Các bước làm như sau:
 Chọn new: để tạo một file mới. Sau đó chọn chế độ Timeline View và tiếp tục 
thực hiện:
 1. Nhấn browse trên bảng Library. Chọn đường dẫn đến file ảnh (hình ảnh
câu chuyện ) của bạn. Bạn có thể chọn nhiều ảnh cùng một lúc. Rồi nhấp OK.
 2. File ảnh được chọn sẽ hiện trên bảng Library. Bạn kéo rê chuột những file
ảnh xuống dòng video trên Timeline view như hình vẽ.
 3. Sau đó bạn có thể định thời gian hiện trên hình cho ảnh bằng 2 cách: hoặc
là chỉnh thời gian trên ô thời gian. Hoặc chỉnh bằng tay bằng cách rê chuột trên mép
ảnh. Độ dài ngắn của ảnh chính là khoảng thời gian hiện ảnh.
 Khi bạn rê chuột, thời gian trên ô thời gian sẽ thay đổi.
 Sau khi bạn đã chọn được hết hình ảnh của câu chuyện xuống dòng Video của 
bảng Timeline view. Thì ta tiến hành chèn hiệu ứng chuyển cảnh (Effect) cho đoạn 
video. Hiệu ứng này,, sẽ giúp khi chuyển giữa hình ảnh này và hình ảnh kia được sinh 
động hơn. Ta tiến hành như sau:
 + Nhấn Effect (trên bảng Step)
 + Sau đó trong bảng Library sẽ hiện ra một loạt những mẫu Effect (hiệu ứng 
chuyển cảnh) để bạn áp dụng.