SKKN Một số kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng chuyên môn, nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên mầm non

 I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.Lý do chọn đề tài:
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục mầm non đóng góp vai trò quan 
trọng, là khâu đầu tiên đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện ở trẻ cả về thể 
chất lẫn trí tuệ. Thấy rõ được tầm quan trọng đó, việc chú trọng nâng cao chất 
lượng giáo dục thông qua bồi dưỡng chuyên môn, năng lực cho đội ngũ giáo 
viên mầm non luôn là mục tiêu đặt ra hàng đầu đối với các cán bộ quản lí nhà 
trường. “Một số kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng chuyên môn, nâng 
cao kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên mầm non”
 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Nội dung lý luận.
 Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của xã hội loài người. 
Nhờ có ngôn ngữ mà con người có thể hiểu được nhau. Và ngôn ngữ là công cụ 
hữu hiệu để trẻ em có thể bày tỏ nguyện vọng của mình để người lớn có thể chăm 
sóc, điều khiển, giáo dục trẻ vì thế ngôn ngữ là một điều kiện quan trọng để trẻ 
tham gia vào mọi hoạt động, đặc biệt là trong hoạt động hình thành nhân cách trẻ.
 Công cụ để phát triển tư duy, trí tuệ chính là ngôn ngữ. Vì vậy ngôn ngữ giữ 
vai trò quyết định sự phát triển của tâm lí trẻ và phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm 
non là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Phát triển ngôn ngữ nhằm rèn luyện, phát 
triển các kỹ năng Nghe - Nói - Đọc - Viết. Đó là các kỹ năng cần thiết để giao tiếp 
với mọi người xung quanh và cũng là kỹ năng ban đầu cần phải trang bị cho trẻ 
trước khi vào lớp 1. Hoạt động làm quen với chữ cái giúp trẻ bước đầu nhận biết 
29 chữ cái Tiếng Việt. Từ đó phát triển ở trẻ khả năng quan sát, so sánh, phân tích, 
tổng hợp để trẻ nhận biết, phân biệt và phát âm đựơc chuẩn 29 chữ cái trong tiếng 
Việt Ngôn ngữ phát triển khi trẻ đã thuộc và phát âm chuẩn, nhận biết đặc điểm 
của các chữ cái thì trẻ sẽ dễ dàng làm quen với cách tô và sao chép chữ để chuẩn bị 
cho việc tập viết chữ khi bước vào lớp 1.
2. Thực trạng vấn đề.
Trước khi thực hiện tôi đã tiến hành khảo sát 41 trẻ của lớp và thu được kết quả 
như sau:
 TT Nội dung Đạt Chưa đạt
 1 Kỹ năng phát âm chuẩn 32=78% 9=22%
 2 Nhận biết mặt chữ 35=85% 6=15%
 3 Ngôn ngữ mạch lạc 32=78% 9=22%
 4 Thích đọc chữ cái trong môi trường xung quanh 33=80% 8=20%
 1 /9 mọi góc trong lớp tôi luôn cố gắng tạo môi trường chữ viết thật đẹp và thể hiện 
được những mẫu chữ cho trẻ làm quen, phát âm để cuốn hút trẻ. 
 • Góc học tập: 
 Với trẻ mẫu giáo thì những gì đẹp mắt, mới lạ, hấp dẫn là gây được sự chú
ý của trẻ. Vì thế tôi chọn vị trí của góc chính giữa đúng trung tâm của lớp, chỗ
trẻ dễ quan sát nhất. 
 Trong góc học tập tôi dán chữ “Bé học chữ cái”, ở đó tôi tạo những mảng 
mở cho trẻ hoạt động như: Tìm chữ cái bé đã học, các kiểu chữ cái (Chữ viết 
thường, in thường, in hoa), in và tô màu chữ, xếp theo chữ mẫu, bé tìm chữ theo 
yêu cầu, bé tập ghép từ, bù chữ còn thiếu...Cho trẻ tìm chữ còn thiếu trong từ, 
sau đó nối với từ dưới các hình ảnh có sẵn hoặc nối chữ cái theo yêu cầu có 
trong từ dưới hình ảnh có sẵn với các chữ cái in đậm.Ngoài ra, tôi còn chuẩn bị 
những chiếc hộp đựng hột hạt có dán chữ (tên hột hạt như hạt ngô, hạt gấc), 
bảng con để cho trẻ sử dụng hột hạt xếp chữ cái đã học. Không chỉ có vậy, tôi 
còn in các bài thơ, bài ca dao, đồng dao rồi dán vào bìa lịch để cho trẻ tìm và 
gạch chân những chữ cái đã học trong đó. Trước khi cho trẻ tìm tôi hướng dẫn 
trẻ để không bỏ sót chữ nào, trẻ phải tìm lần lượt từ trên xuống dưới, từ trái 
sang phải. Việc tạo môi trường chữ trong góc học tập đã giúp trẻ được rèn luyện 
các kỹ năng tô, xếp, in, đồ chữ,Qua đó giúp trẻ nhớ được mặt chữ, phát âm chính 
xác. Không chỉ ở góc học tập, ở các góc khác, các bảng biểu hay đồ dùng được 
trang bị tôi đều dán chữ để trẻ dễ dàng quan sát các chữ cái đã học.
 • Góc xây dựng: 
Tôi sắp xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp, mỗi loại tôi đều in tên gọi
và gắn bên cạnh, tôi hướng dẫn trẻ cách đọc từ, trẻ ghi nhớ. Sau khi trẻ đã chơi
xong phải cất đồ chơi đúng theo tên gọi của nó như: Đèn giao thông, ô tô
*Tạo môi trường chữ ngoài lớp học:
 Trẻ đến trường ngoài những hoạt động với môi trường trong lớp, trẻ còn 
được hoạt động với môi trường bên ngoài như: Góc thiên nhiên, khu vực để đồ 
dùng cá nhân của trẻ, sân trường. Đây là nơi trẻ thường xuyên hoạt động nên có 
tác dụng ôn tập củng cố chữ cái và từ rất tốt. Chính vì thế tôi luôn chú ý tận 
dụng những đồ vật, đồ dùng gần gũi, gắn bó với trẻ để phát huy khả năng quan 
sát, nhận biết, phát âm chữ cái của trẻ.Cốc của trẻ tôi đánh dấu kí hiệu bằng các 
chữ cái, mỗi 1 cốc là 1 chữ cái, hàng ngày trẻ uống nước trẻ sẽ nhớ kí hiệu của 
mình, nhớ luôn chữ cái.
3.2. Biện pháp 2: Gây hứng thú cho trẻ trong hoạt động học làm quen chữ cái.
 3 /9 * Hoạt động làm quen với toán: Tôi cho trẻ hoạt động dưới dạng trò chơi giúp 
cho trẻ luyện các chữ mà trẻ đã học.
* Hoạt động phát triển vận động: Ôn chữ i, t, c, l, n, m.
 • Trò chơi: “Bật qua 4 -5 vòng” ôn chữ l, n, m 
+ Luật chơi: Trẻ nhảy bật qua vòng và đọc chữ cái trong vòng
+ Cách chơi: Cho 3 đội thi đua nhau xem đội nào bật qua vòng liên tục. Vừa 
bật, vừa đọc được các chữ cái trong vòng l, n, m.
* Hoạt động làm quen văn học: Lồng ghép các trò chơi, bài hát để luyện phát 
âm l, n, m - b, d, đ. 
Ví dụ: Luyện phát âm l, n, m qua các bài thơ
* Giờ hoạt động góc: Các góc chơi đều có môi trường chữ cho trẻ tự tìm hiểu 
như làm các bài tập gắn, đính, viết và gài chữ theo mẫu, in đồ chữ v.v
* Giờ hoạt động ngoài trời: Tôi thường tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân 
gian có đọc đồng dao như trò chơi “Rồng rắn lên mây” trong lúc đọc các từ 
“Rồng rắn, lúc lắc” trẻ phải uốn cong lưỡi lên vì có chữ “l và r”. Qua đó trẻ 
sẽ phát âm chuẩn hơn. Hoặc chơi trò chơi “Bật qua các ô”bật vào ô nào thì 
đọc to chữ cái trong ô đó lên. Hoặc giờ hoạt động ngoài trời tôi cho trẻ xếp sỏi, 
hột, hạt thành các chữ, xếp chữ từ lá cây, hay chơi xếp chữ theo tổ, nhóm, viết 
bằng phấn trên sân.
 * Giờ vệ sinh - ăn trưa - ngủ trưa: Khi trẻ vệ sinh rửa tay cho trẻ ngồi bàn 
đọc các bài vè hoặc đồng dao để trẻ luyện cách đọc các chữ cái. Ăn trưa xong trước 
khi ngủ trẻ được đọc sách, truyện có các hình ảnh và chữ kèm theo ở góc thư viện.
 * Giờ hoạt động chiều: Cho trẻ chơi các trò chơi với chữ cái để ôn luyện 
củng cố như đố chữ, in chữ, cắt chữ trong sách báo làm albumNhờ việc làm 
quen với chữ cái mọi lúc mọi nơi như vậy giúp trẻ được củng cố nhận biết, phát 
âm chữ cái, trẻ nhớ lâu hơn, việc làm quen chữ cái đạt hiệu quả cao.
3.4. Biện pháp 4: Thiết kế, sưu tầm một số trò chơi chữ cái.
 Trẻ mầm non “Học mà chơi, chơi mà học”, lứa tuổi này vui chơi là hoạt 
động chủ đạo. Trẻ thích sự mới mẻ và bất ngờ, chính sự “bất ngờ” sẽ tạo sự hứng 
thú cho trẻ. Để đáp ứng nhu cầu này của trẻ tôi đã tìm tòi, nghiên cứu thiết kế và 
sưu tầm một số trò chơi chữ cái nhằm thay đổi không khí lớp học, tạo cho trẻ tâm 
thế thoải mái, gây hứng thú cho trẻ trong việc tiếp thu kiến thức khi làm quen với 
chữ cái để trẻ tăng hứng thú, củng cố kiến thức và hình thành kỹ năng cho trẻ. 
 * Trò chơi: ô của bí mật
 - Chuẩn bị: các ô của trên máy tính
- Cách chơi: Tổ chức chơi theo nhóm, 3-4 nhóm chơi cùng một lúc. Trẻ về
 5 /9 chữ cái. Phụ huynh đã quan tâm nhiều tới con mình như xem kế hoạch hoạt 
động học, trao đổi với cô xem cháu nhận biết, phát âm chữ cái, kỹ năng cầm 
bút, mở vở có tốt không, đã mạnh dạn tự tin chưa, dạo này cháu có chú ý học 
bài không và cùng cô giáo rèn trẻ phát huy tiến bộ ngày càng càng cao hơn. Do 
vậy đã nâng cao được chất lượng trong hoạt động làm quen chữ cái giúp trẻ 
nhận biết đúng 29 chữ cái, biết phát âm đúng, biết cách cầm bút, tô chính xác.
 III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
 1. Kết luận.
Qua thời gian áp dụng “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 
5-6 tuổi làm quen chữ cái trong trường mầm non”, bản thân tôi rút ra bài học 
kinh nghiệm sau:
 Tạo môi trường học tập phong phú hấp dẫn, làm đồ dùng đồ chơi tự tạo sinh 
động, hấp dẫn, luôn luôn làm mới các góc theo chủ đề, sự kiện. 
 Giáo viên tích cực thiết kế, sưu tầm các trò chơi sáng tạo, mới lạ phù hợp.
 Giáo viên phải tận tâm, tận lực với nghề luôn luôn học hỏi sáng tạo thay 
đổi hình thức hoạt động sao cho thật linh hoạt, phong phú, hấp dẫn và phù hợp 
với điều kiện thực tế của lớp. Phải có kế hoạch cụ thể cho từng thời gian, từng 
cá nhân trẻ, phải theo dõi đánh giá kết quả để có sự điều chỉnh cho phù hợp. 
Phải tạo cơ hội cho trẻ được giao tiếp nhiều trải nghiệm kiến thức của mình ở 
mọi lúc mọi nơi và trong mọi hoạt động.
Phải phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường để thống nhất trong việc 
giáo dục trẻ.
 Với lòng nhiệt tình say mê nghề nghiệp, lòng yêu nghề mến trẻ, tôi đã 
nghiên cứu và áp dụng một số biện pháp như trên vào các hoạt động để từ đó 
giúp trẻ nhận biết, phát âm 29 chữ cái chính xác, rõ ràng.. Trẻ biết cách cầm 
sách, giở sách, hướng đọc sách và biết giữ gìn sách. Đặc biệt là kỹ năng ghi nhớ 
và sao chép chữ.
Sau đây là bảng so sánh đối chiếu số liệu trước và sau khi thực hiện các biện 
pháp của sáng kến kinh nghiệm. Tổng số 44/44 trẻ.
 Đầu năm Cuối năm
 Nội dung Đạt Chưa đạt Đạt Chưa 
 đạt
 1. Kỹ năng phát âm chuẩn 32= 78% 9= 22% 38= 93% 3= 7%
 2. Nhận biết mặt chữ 35 = 85% 6 = 15% 41 = 100% 0 = 0%
 3.Ngôn ngữ mạch lạc 32 = 78% 9 = 22% 41 = 100% 0 = 0%
 7 /9 PHỤ LỤC:
• Biện pháp 1: Môi trường trong lớp học
 Góc ngôn ngữ Góc học tập Góc xây dựng
• Biện Pháp 2:Gây hứng thú cho trẻ trong hoạt động làm quen chữ cái
 Hình ảnh: Gây hứng thú cho trẻ trong tiết dậy chữ cái
• Biện pháp 4: Thiết kế,sưu tầm một số trò chơi chữ cái
 Hình ảnh: Các trò chơi về chữ cái
 9 /9