SKKN Một số kinh nghiệm chỉ đạo nâng cao chất lượng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non

 ĐẶT VẤN ĐỀ
 Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục Quốc dân, 
chịu trách nhiệm chăm sóc, giáo dục trẻ từ 0-6 tuổi. Bậc học mầm non đóng một 
vai trò quan trọng trong việc đặt nền móng hình thành nhân cách con người, tạo 
tiền đề cần thiết chuẩn bị cho trẻ bước vào lớp một. Muốn vậy, người làm công 
tác ở bậc học mầm non phải biết tổ chức môi trường cho trẻ hoạt động phù hợp 
với đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi, các hoạt động phải thực sự lấy trẻ làm trung 
tâm. Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là xây dựng môi 
trường an toàn, thân thiện và ấm cúng, sắp xếp khoa học, thu hút sự chú ý của 
trẻ, giúp trẻ chủ động tham gia tạo điều kiện cho trẻ chơi mà học, học bằng chơi, 
có cơ hội được trải nghiệm và giao tiếp một cách tích cực, tự nhiên. Vì thế đối 
với trẻ mầm non, việc thiết lập, xây dựng và khai thác có hiệu quả môi trường 
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được xem như một trong những nhiệm vụ quan 
trọng, có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với sự hình thành và phát triển nhân cách 
toàn diện của trẻ. Chính vì vậy mà Sở GD&ĐT Hà Nội nói chung và Phòng 
GD&ĐT quận Long Biên nói riêng trong năm học này đã chỉ đạo các nhà trường 
tiếp tục phát huy kết quả đạt được của chuyên đề xây dựng trường mầm non lấy 
trẻ làm trung tâm giai đoạn 2016-2020 và tiếp tục triển khai Kế hoạch thực hiện 
chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm giai đoạn 2021 – 
2025”. Là một cán bộ quản lý, hàng ngày trực tiếp chỉ đạo giáo viên thực hiện 
nhiệm vụ giáo dục trẻ nên bản thân tôi luôn trăn trở suy nghĩ làm thế nào để xây 
dựng môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động một cách trung tâm, tích cực và 
thoải mái mà đạt được kết quả cao. Vì vậy tôi đã chọn đề tài “Một số kinh 
nghiệm chỉ đạo nâng cao chất lượng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ 
làm trung tâm trong trường mầm non”.
 Tôi đã nghiên cứu đề tài này tại trường mầm non Long Biên A, mục đích là 
chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt việc nâng cao chất lượng xây dựng môi trường 
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mầm non. Đồng thời để trao đổi với 
đồng nghiệp những kinh nghiệm đã làm giúp giáo viên nhận thức được tầm quan 
trọng trong việc giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ.
 GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở lý luận: 
 Môi trường mang tính giáo dục cao, lành mạnh sẽ luôn mang đến cho con 
người cảm giác an toàn cả về thể chất lần tinh thần, đặc biệt là đối với trẻ mầm 
non. Xây dựng môi trường phù hợp là phương tiện, điều kiện để trẻ phát triển 
toàn diện các mặt “Đức – trí – thể - mỹ”. Chính vì vậy xây dựng môi trường lấy 
trẻ làm trung tâm là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nhằm nâng 
cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. Chúng ta có thể khẳng định rằng trẻ được 
sống, học tập và sinh hoạt trong môi trường giáo dục tích cực sẽ có một cơ thể 
khỏe mạnh, thông minh, nhanh nhẹn, hình thành nên nhân cách lành mạnh, làm 
nền móng cho các giai đoạn phát triển sau này của trẻ, việc xây dựng môi trường 
 1/18 b. Khó khăn: Việc bố trí thiết kế môi trường vui chơi ngoài trời cho trẻ 
 hoạt động chưa được phong phú, còn mang tính áp đặt, cách bố trí các khu vực, 
 góc hoạt động chưa linh hoạt để khai thác hiệu quả sử dụng tại các khu vực chơi
 - Một số giáo viên đặc biệt là giáo viên trẻ chưa nhận thức sâu sắc về 
 phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, mới chỉ dừng lại ở đổi mới hình 
 thức tổ chức nội dung nặng về kiến thức theo môn học và thiếu tính thực tế
 - Một số giáo viên còn hạn chế khi xây dựng môi trường học tập cho trẻ, 
 ít sáng tạo, giáo viên mới chưa tự tin khi xây dựng môi trường lớp học cho trẻ
 - Nhận thức của phụ huynh học sinh không đồng đều, một số phụ huynh 
 học sinh chưa phối hợp tốt với nhà trường và giáo viên trong công tác chăm sóc 
 giáo dục trẻ
 - Do ảnh hưởng của dịch covid-19 diễn biến phức tạp nên trẻ mầm non 
 tạm nghỉ học tại nhà để phòng tránh dịch nên gặp nhiều khó khăn trong quá trình 
 thực hiện và tuyên truyền đến phụ huynh học sinh
 Để thực tốt nhiệm vụ này ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát 
 đánh giá chất lượng kết quả thực hiện, đồng thời chỉ ra những tồn tại, hạn chế 
 trong quá trình thực hiện chuyên đề trong giai đoạn 1 điều đó thể thể hiện rõ nét 
 qua bảng khảo sát như sau:
STT Nội dung khảo sát TS Mức độ đạt được
 giáo Tốt Khá TB
 viên 
1 Giáo viên nắm chắc kiến thức và kỹ năng xây 5 10 7
 22
 dựng môi trường giáo dục LTLTT 23% 46% 31%
2 Giáo viên biết áp dụng phương pháp dạy học 
 4 8 10
 tiên tiến, linh hoạt sáng tạo trong đổi mới hình 22
 18% 36% 46%
 thức tổ chức lấy trẻ làm trung tâm
3 Giáo viên sáng tạo trong xây dựng môi trường 
 giáo dục, tăng cường đưa nguyên vật liệu thiên 4 9 9
 22
 nhiên trong góc chơi, sử dụng môi trường giáo 18% 41% 41%
 dục có hiệu quả
4 Sự phối hợp tương tác giữa cô và trẻ 5 8 9
 22
 23% 36% 41%
 Xuất phát từ tình hình thực tế của nhà trường, để tháo gỡ những khó khăn trên 
 ngay từ đầu năm học tôi đã bắt tay vào công việc để kịp thời tham mưu với nhà 
 trưởng, chỉ đạo đội ngũ giáo viên trường thực hiện tốt nhiệm vụ đề ra với những 
 biện pháp cụ thể như sau:
 3. Các biện pháp thực hiện
 Biện pháp 1: Tăng cường bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo 
 viên
 Nhìn vào bảng khảo khát trên có thể nhận định được những nội dung giáo 
 viên còn tồn tại yếu kém để tiếp tục bồi dưỡng chất lượng cho đội ngũ giáo viên. 
 3/18 hướng tập trung vào trẻ. Hoạt động có thành công, không phải chỉ quan sát đánh 
giá quá trình lên lớp, tác phong của giáo viên mà cần quan tâm đến việc lấy trẻ 
làm trung tâm, lấy kết quả trong quá trình hoạt động của trẻ làm thước đo năng 
lực của giáo viên. Từ đó có thể đánh giá hoạt động nào giáo viên tổ chức thành 
công hay chưa thành công để góp ý đánh giá bổ sung, rút ra bài học cho quá 
trình tổ chức của giáo viên, đồng thời người dự cũng rút ra những điểm hay, 
những kinh nghiệm từ người dạy
 Hình ảnh 1: Tổ chức sinh hoạt CM trực tuyến, trực tiếp trao đổi kinh 
nghiệm
 Biện pháp 2: Tham mưu, chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục 
lấy trẻ làm trung tâm bên ngoài lớp học
 Môi trường bên ngoài là không gian mở để trẻ được tự do khám phá sử 
dụng các giác quan, hòa mình vào thế giới thiên nhiên. Môi trường ngoài lớp 
học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm 
sóc giáo dục toàn diện cho trẻ mầm non. Để tạo môi trường phù hợp cho trẻ hoạt 
động tích cực tôi tham mưu với đồng chí hiệu trưởng quy hoạch và sắp xếp các 
khu vui chơi hợp lý, đảm bảo có đủ sân chơi và các góc hoạt động. Với tổng 
diện tích toàn trường là 4.400m2 trong đó diện tích sân chơi và vườn hoa cây 
xanh là 2.242m2, với diện tích sân chơi như vậy nhà trường đã bố trí sắp xếp các 
khu vui chơi như sau:
 * Khu vui chơi ngoài trời: Đối với khu vui chơi ngoài trời giáo dục thể 
chất cho trẻ lứa tuổi mầm non đóng một vai trò rất quan trọng trong việc phát 
triển toàn diện. Trẻ khỏe mạnh nhanh nhẹn khéo léo sẽ là cơ sở tốt cho phát 
triển trí tuệ, nhận thức, kỹ năng xã hội. Do đó nhà trường đã tạo khu vui chơi 
thể chất cho trẻ an toàn với mặt sân là cỏ nhân tạo và cỏ tự nhiên. Thiết kế 
khoảng sân chơi, hiên sảnh có khoảng trống rộng rãi, sạch sẽ, có ranh giới rõ 
ràng giữa các khu vui chơi. Đồ chơi ngoài trời được sắp xếp liên hoan giúp trẻ 
dễ dàng hoạt động. Bên cạnh đó còn có khu vui chơi với các nhân vật cổ tích 
hay còn gọi là “Vườn cổ tích”. Ngoài những dụng cụ thể chất được cấp trên 
quan tâm đầu tư, tôi đã chỉ đạo giáo viên trong trường tự thiết kế những đồ 
dùng thể chất từ nguyên liệu cũ như đu quay bằng lốp xe, thang leo bằng dây 
thừng, con đường trải nghiệm trên sỏi, trên cát... đảm bảo các cháu được vui 
chơi an toàn lành mạnh. Để để đảm bảo môi trường Sáng – xanh – sạch đẹp 
với diện tích sân trường 50% là cây xanh và tận dụng không gian cho trẻ vui 
chơi, năm học này nhà trường đã đầu tư kinh phí như trải cỏ nhân tạo để làm 
sân bóng đá mini và trải thảm cỏ nhân tạo làm sân khấu để trẻ có không gian 
vui chơi thoải mái, tích cực.
 Hình ảnh 2: Khu vui chơi ngoài trời của trẻ
 * Khu vườn cây, vườn rau của bé:
 Với mong muốn sân trường có nhiều bóng mát để trẻ được hòa mình 
vào thiên nhiên, đáp ứng yêu cầu trường chuẩn quốc gia mức độ I, nhà trường 
 5/18 hướng mở linh hoạt. Khi trẻ hoạt động từ 1 góc chơi trẻ có thể thay đổi nội dung 
chơi, chủ đề chơi, hình ảnh, biểu tượng chơi 1 cách linh hoạt, sáng tạo. 
 Ngoài ra để thực hiện có hiệu quả chuyên đề “Xây dựng trường mầm non 
lấy trẻ làm trung tâm giai đoạn 2021 – 2025” và thực hiện tốt công tác đón đoàn 
kiểm định chất lượng và công nhận chuẩn quốc gia mức đội I đạt hiệu quả cao. 
Tôi đã mạnh dạn chỉ đạo 100% giáo viên các lớp chú trọng “Xây dựng môi 
trường dạy học tích cực ứng dụng phương pháp Unis”. Phương pháp này 
hướng giáo viên trang trí xây dựng môi trường lớp học lấy trẻ làm trung tâm 
trong mọi hoạt động, đặc biệt là sử dụng những gam mầu trầm để trang trí lớp, 
tăng cường đưa nguyên vật liệu thiên nhiên vào trong lớp học để trẻ được thực 
hành trải nghiệm. Khuyến khích giáo viên sử dụng ánh sáng vàng trong các góc, 
sử dụng tinh dầu thơm giúp trẻ cảm thấy ấm cúng và thư thái hơn. Ngoài ra còn 
hướng dẫn giáo viên thiết kế những góc nhỏ trong lớp dành cho những trẻ muốn 
yến tĩnh, được hoạt động độc lập giúp trẻ được giải tỏa tâm lý khi trẻ cảm thấy 
không vui vẻ thoải mái. Với phương châm “ Mỗi ngày đến trường là một ngày 
vui” để truyền cảm hứng đó đến trẻ tôi đã chỉ đạo các lớp xây dựng góc chào 
đón bé đến lớp theo phong cách của mỗi lớp giúp trẻ hứng thú hào hứng hơn khi 
đến trường.
 Hình ảnh 5: Trang trí sắp xếp môi trường giáo dục trong lớp học
 Biện pháp 4: Tăng cường công tác kiểm tra đánh giá, động viên khen 
thưởng khịp thời.
 Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói “Giao công việc mà không 
kiểm tra, đến lúc thất bại mới chú ý đến. Thế là không biết yêu dấu cán bộ”. 
Công tác kiểm tra, đánh giá là một hoạt động không thể thiếu trong quá trình tổ 
chức thực hiện các hoạt động chăm sóc - giáo dục trong nhà trường. Đây là một 
biện pháp giúp các nhà quản lý nắm bắt được thực trạng chất lượng dạy và học 
để từ đó đưa ra các biện pháp khắc phục những yếu kém, tìm ra những hạn chế 
còn tồn tại và có kế hoạch chỉ đạo tiếp theo nhằm nâng cao chất lượng chuyên 
môn trong nhà trường. Năm nay do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 để công 
tác này thực sự có hiệu quả, tôi đã áp dụng các biện pháp sau:
 - Phân công trách nhiệm, nhiệm vụ cụ thể cho từng tổ trưởng dưới sự 
giám sát của ban giám hiệu nhà trường.
 - Bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ thanh kiểm tra cho những giáo 
viên cốt cán, hướng dẫn kiểm tra theo quy định của nhà trường và của Ngành.
 - Tổ chức đánh giá, khảo sát chất lượng trẻ theo từng chủ đề, từng giai 
đoạn ở các lĩnh vực phát triển để từ đó có sự điều chỉnh phù hợp.
 - Đánh giá xếp loại giáo viên theo tiêu chí hàng tháng, học kỳ; xây dựng 
tiêu chí khen thưởng kịp thời để động viên khích lệ nhằm nâng cao phong trào 
thi đua trong đội ngũ. Việc tổ chức khen thưởng động viên cũng là một động lực 
quan trọng giúp giáo viên nỗ lực cố gắng hơn. Năm học này do ảnh hưởng của 
dịch bệnh để làm tốt nhiệm vụ này tổ chuyên môn đề xuất với nhà trường khen 
thưởng kịp thời các đồng chí có tinh thần trách nhiệm, đạt kết qủa cao trong Hội 
thi Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Động viên khuyến kích 
 7/18