SKKN Một số giải pháp rèn luyện kĩ năng mềm cho HS thông qua tổ chức các hoạt động giáo dục ở tiết sinh hoạt cuối tuần

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Đề tài:
 MỘT SỐ GIẢI PHÁP RÈN LUYỆN KĨ NĂNG MỀM
CHOHỌC SINH THÔNG QUA TỔ CHỨC CÁC HOẠT
 ĐỘNG GIÁO DỤC Ở TIẾT SINH HOẠT CUỐI TUẦN
 LĨNH VỰC: CHỦ NHIỆM DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
1.THPT : Trung học phổ thông
2. UNESCO : Tổ chức khoa học, văn hóa và giáo dục thế 
 giới
3. GV : Giáo viên
4. GVCN : Giáo viên chủ nhiệm
5. HS : Học sinh
6. MC : Dần chương trình. 2. 4. Thực hiện sáng tạo các chức năng lập kế hoạch, tổ chức, quản lí và đánh
giá hoạt động giáo dục trong tiết sinh hoạt cuối tuần..............................................22
3. Quy trình thiết kế một chủ đề giáo dục trong tiết sinh hoạt cuối tuần..............27
4. Giáo án một số chủ đề giáo dục đã được tổ chức ở tiết sinh hoạt cuối tuần.....28
5. GVCN phối hợp với gia đình, nhà trường và các tổ chức chính trị, xã hội để
khuyến khích HS tham gia các hoạt động nhằm rèn luyện kĩ năng mềm ...............29
5.1. Phối hợp với GV bộ môn tại lớp chủ nhiệ m thực hiện các chủ đề giáo dục
nhằm tạo điều kiện cho HS phát huy tối đa việc rèn luyện kĩ năng mềm...............29
5.2. Khuyến khích HS tích cực tham gia các hoạt động giáo dục ở tiết chào cờ
đầu tuần, giáo dục ngoài giờ lên lớp và hướng nghiệp...........................................30
5.3. Khuyến khích HS tổ chức và tham gia hoạt động ngoại khóa .......................30
5.4. Khuyến khích HS tổ chức, tham gia các hoạt động trải nghiệm như hoạt
động tình nguyện, nhân đạo, lao động công ích,.....................................................31
5.5. GVCN phối hợp với gia đình trong việc rèn luyện kĩ năng mềm...................31
5.6. Đội ngũ GVCN cùng phối hợp, chia sẻ kinh nghiệm và đồng bộ trong
việc tổ chức các hoạt động giáo dục ở lớp chủ nhiệ m ...........................................33
III. Hiệu quả của đề tài...........................................................................................33
1. Phạm vi ứng dụng ..............................................................................................33
2. Mức độ vận dụng ...............................................................................................34
3. Hiệu quả.............................................................................................................34
3.1. Khảo sát ..........................................................................................................34
3.2. Phân tích kết quả khảo sát...............................................................................36
4. Những kết quả đạt được.....................................................................................36
KẾT LUẬN.............................................................................................................38
1. Đóng góp của đề tài ...........................................................................................38
2. Một số kiến nghị, đề xuất...................................................................................39
PHỤ LỤC................................................................................................................41
Phụ lục 1: Điều tra về sở thích, khả năng của HS...................................................41
Phụ lục 2: Giáo án, kịch bản, bản kế hoạch một số chủ đề giáo dục đã được tổ chức 
ở tiết sinh hoạt cuối tuần .........................................................................................41
Phụ lục 3: Một số hình ảnh các hoạt động giáo dục được tổ chức ở tiết sinh
hoạt cuối tuần .........................................................................................................70
Phụ lục 4: Một số hình ảnh HS lớp chủ nhiệm tham gia các hoạt động nhằm
rèn luyện kĩ năng mềm ...........................................................................................71
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................76 giáo dục nội dung mang nặng tính hàn lâm, có ph ần nhồi nhét kiến thức sang định 
hướng năng lực giúp HS phát triể n toàn diệ n nhằm đáp ứng yêu cầu của thời đại 
mới, tiếp cận được xu thế giáo d ục c ủa các trườ ng trên thế giớ i.
 Để triển khai hiệu quả công tác này, thiết nghĩ, ngoài vai trò chỉ đạo của lãnh 
đạo nhà trường, các hoạt động của Đoàn thanh niên thì việc rèn luyện kĩ năng mề m 
cho HS là vô cùng c ần thiết. Vai trò của thầy, cô không chỉ dừng lại ở việc dạy chữ, 
mà còn rèn ngườ i, rèn cho HS trở thành ngườ i có ích cho xã hội. Đặc biệt, GVCN 
càng có trọng trách lớn lao hơn, nặng nề hơn.
 Nếu xem nhà trường là một thiết chế xã hội, thay mặt xã hội làm nhiệm vụ giáo 
dục HS thành những con người theo mong đợi của gia đình, xã hội thì GVCN đóng 
vai trò chủ đạo quyết định đến chất lượng, hiệu quả giáo dục cho HS của nhà trường. 
Bởi GVCN không những thay mặt hiệu trưởng quản lí HS trong mọi hoạt động giáo 
dục của nhà trường mà còn trực tiếp giáo dục cho HS thông qua bộ môn mình giảng 
dạy và công tác chủ nhiệm của mình.
 Trong 4 tiết/tuần theo quy định, sinh hoạt cuối tuần là tiết bắt buộc mà GVCN 
phải thực hiện. Khác với các tiết văn hóa khác có sách giáo khoa, có kế hoạch giáo 
dục, có giáo án rõ ràng, thì tiết sinh hoạt cuối tuần lại phụ thuộc phần lớn vào trách 
nhiệm, sự nhiệt tình, lòng tâm huyết của GV đối với lớp chủ nhiệm. Cũng chính vì 
thế, hiệu quả của công tác giáo dục HS lớp chủ nhiệm phụ thuộc không nhỏ vào việc 
thiết kế, tổ chức các hoạt động giáo dục của tiết học đặc biệt này.
 Với kinh nghiệm giáo dục nhiều năm, chúng tôi thấy rằng tình yêu nghề, trách 
nhiệm với HS lớp chủ nhiệm thôi chưa đủ mà hơn thế là việc tổ chức hiệu quả các 
hoạt động giáo dục cho HS, đặc biệt trong tiết sinh hoạt cuối tuần. Vì lí do này, chúng 
tôi xin được chia sẻ qua đề tài Một số giải pháp rèn luyện kĩ năng mềm cho HS 
thông qua tổ chức các hoạt động giáo dục ở tiết sinh hoạt cuối tuần.
 2. Mục đích nghiên cứu
 Nghiên cứu những kĩ năng mề m cần rèn luyện đối với HS THPT, vai trò chức 
năng của tiết sinh hoạt cuối tuần, thực trạng việc rèn luyện kĩ năng mề m của HS 
THPT hiện nay cũng như thực trạng của tiết sinh hoạt cuối tuần, rồi đưa ra một số 
giải pháp tổ chức hoạt độ ng giáo dục trong tiết sinh hoạt cuối tuần nhằ m rèn luyện 
những kĩ năng mề m cần thiế t. Từ đó giúp các em hình thành và phát triển khả năng 
làm chủ bản thân, khả năng ứng phó tích cực trước mọi tình huống của cuộc sống. 
Giúp các em biến kiến thức thành thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh, 
đáp ứng yêu cầu c ủa nề n giáo dục hiện đại là phát triển con người toàn diện. NỘI DUNG
 I. Cơ sở lí luận và thực tiễn
 1. Cơ sở lí luận
 1.1. Khái niệm kĩ năng mềm
 1.1.1. Khái niệm kĩ năng (Skill)
 Theo L. D.Levitov - nhà tâm lý học Liên Xô cho rằng: Kĩ năng là sự thực hiện 
có kết quả một động tác nào đó hay một hoạt động phức tạp hơn bằng cách lựa chọn 
và áp dụng những cách thức đung đắn, có tính đến những điều kiện nhất định”. Theo 
tác giả Vũ Dũng thì: Kĩ năng là năng lực vận dụng có kết quả tri thức về phương 
thức hành động đã được chủ thể lĩnh hội để thực hiện những nhiệm vụ tương ứng. 
Theo tác giả Thái Duy Tuyên: Kĩ năng là sự ứng dụng kiến thức trong hoạt động.
 Từ sự phân tích trên ta có thể hiểu kĩ năng một cách chung nhất: Kĩ năng là 
năng lực thực hiện một hành động hay một hoạt động nào đó bằng cách lựa chọn và 
vận dụng những tri thức, cách thức hành động đủng đắn để đạt được mục đích đề ra.
 1.1.2. Khái niệm kĩ năng mềm
 Có khá nhiều quan niệm hay định nghĩa khác nhau về kĩ năng mềm tùy theo 
lĩnh vực nghề nghiệp, góc nhìn chuyên môn, ngữ cảnh, phát biểu và thậm chí là việc 
đặt thuật ngữ này bên cạnh những thuật ngữ nào.
 Tác giả Forland, Jeremy định nghĩa kĩ năng mềm là một thuật ngữ thiên về 
mặt xã hội: Kĩ năng mềm là một thuật ngữ thiên về mặt xã hội để chỉ những kĩ năng 
có liên quan đến việc sử dụng ngôn ngữ giao tiếp, khả năng hòa nhập xã hội, thái độ 
và hành vi ứng xử hiệu quả trong giao tiếp giữa người với người. Nói khác đi, đó là 
kĩ năng liên quan đến việc con người hòa mình, chung sống và tương tác với cá nhân 
khác, nhóm, tập thể, tổ chức và cộng đồng.
 Nhà nghiên cứu N.J. Pattrick định nghĩa kĩ năng mềm là khả năng, cách thức 
chúng ta thích ứng với môi trường: Kĩ năng mềm là khả năng, là cách thức chúng ta 
tiếp cận và phản ứng với môi trường xung quanh, không phụ thuộc và trình độ chuyên 
môn và kiến thức. Kĩ năng mềm không phải là yếu tố bẩm sinh về tính cách hay là 
những kiến thức của sự hiểu biết lí thuyết mà đó là khả năng thích nghi với môi 
trường và con người để tạo ra sự tương tác hiệu quả trên bình diện cá nhân và cả 
công việc.
 Michal Pollick tiếp cận dưới góc nhìn kĩ năng mềm là một năng lực thuộc về 
trí tuệ cảm xúc: Kĩ năng mềm đề cập đến một con người có biểu hiện của EQ 1.1.5. Đặc điểm của kĩ năng mềm
 Để xác lập định nghĩa về kĩ năng mềm là một việc làm hết sức khó khăn, vì 
vậy, phân tích các đặc điểm của kĩ năng mềm càng không phải là vấn đề đơn giản. 
Tuy vậy, có thể nhấn mạnh đến những đặc điểm cơ bản sau:
 Thứ nhất: Kĩ năng mềm không phải là yếu tố thuộc về bẩm sinh.
 Thứ hai: Kĩ năng mềm không chỉ là biểu hiện của trí tuệ cảm xúc.
 Thứ ba: Kĩ năng mềm được hình thành bằng con đường trải nghiệm chứ không 
phải là sự “nạp” kiến thức đơn thuần.
 Thứ tư: Kĩ năng mềm góp phần hỗ trợ cho kiến thức và kĩ năng chuyên môn, 
mà đặc biệt là kĩ năng cứng.
 Thứ năm: Kĩ năng mềm không thể cố định với những ngành nghề khác nhau.
 1.1.6. Phân loại kĩ năng mềm
 Dễ nhận thấy khi có nhiều định nghĩa khác nhau về kĩ năng mềm thì sẽ có 
nhiều cách phân loại kĩ năng mềm tương ứng. Điểm qua sự phân loại chung nhất của 
nhiều tác giả, có thể khái quát các hướng phân loại cơ bản sau về kĩ năng mềm:
 Hướng thứ nhất cho rằng có thể đề cập đến hai nhóm sau:
 Nhóm thứ nhất: Nhóm kĩ năng tương tác với con người (cá nhân với cá nhân; 
cá nhân với tổ chức).
 Nhóm thứ hai: Nhóm kĩ năng hỗ trợ cho quá trình làm việc của cá nhân tại một 
thời điểm, địa bàn và vị trí cụ thể trong nhóm, tổ chức.
 Hướng thứ hai cho rằng kĩ năng mềm có thể tạm chia thành các nhóm sau:
 Nhóm thứ nhất: Nhóm kĩ năng trong quan hệ với con người.
 Nhóm thứ hai: Nhóm kĩ năng thuộc về sự tự chủ trong công việc và những 
hành vi tích cực trong nghề nghiệp/học tập.
 Hướng thứ ba cho rằng kĩ năng mềm bao gồm:
 Nhóm thứ nhất: Nhóm kĩ năng hướng vào bản thân.
 Nhóm thứ hai: Nhóm kĩ năng hướng vào người khác.
 Có thể cụ thể hóa kĩ năng mềm như sau:
 - Kĩ năng học và tự học (Learning to learn).
 - Kĩ năng lắng nghe (Listening skills).
 - Kĩ năng thuyết trình (Oral communication skills).
 -Kĩ năng giải quyết vấn đề (Problem solving skills). + Kĩ năng giải quyết vấn đề: Là một trong những kĩ năng rất cần thiết trong 
học tập và làm việc bởi cuộc sống là một chuỗi những vấn đề đòi hỏi chúng ta phải 
giải quyết mà không vấn đề nào giống vấn đề nào và cũng không có một công thức 
chung nào để giải quyết mọi vấn đề.
 + Kĩ năng tư duy sáng tạo: Là một quá trình tạo ra ý tưởng hoặc giả thuyết, 
thử nghiệm ý tưởng này đi đến kết quả. Kết quả này có ít nhiều mới mẻ, có chút ít gì 
đó trước đây con người chưa bao giờ nhìn thấy, chưa có ý thức về nó. Nói ngắn gọn 
thì bản chất sáng tạo là quá trình hoạt động của con người tạo ra những giá trị vật 
chất, tinh thần mới về chất. Như vậy tiêu chí sáng tạo ở đây là “tính mới lạ” và “tính 
có giá trị” (có ích lợi hơn, tiến bộ hơn so với cái cũ).
 + Kĩ năng giao tiếp: Là tập hợp của nhiều kĩ năng khác, bao gồm cả ngôn ngữ 
cơ thể và giao tiếp bằng ánh mắt. Nghe và làm theo hướng dẫn cũng là một kĩ năng 
cần thiết nhưng lại hay bị lãng quên. Nhiều người thường không có thói quen để ý 
đến những gì người khác nói hoặc viết và cũng không đặt câu hỏi ngược lại, dẫn đến 
việc nhiều cá nhân làm việc theo thông tin sai lệch, gây ra thiếu hiệu quả trong công 
việc.
 + Kĩ năng làm việc nhóm: Là những cách thức khiến nhiều người cùng thực 
hiện tốt một nhiệm vụ và hướng đến mục tiêu chung. Cách làm việc này sẽ giúp các 
cá nhân bổ sung những thiếu sót cho nhau và hoàn thiện bản thân mình. Do vậy, khi 
tham gia làm việc nhóm bạn hãy luyện cho mình kĩ năng lắng nghe.
 + Kĩ năng tư duy phê phán: Kĩ năng tư duy phê phán là khả năng phân tích 
một cách khách quan và toàn diện các vấn đề, sự vật, hiện tượng,... xảy ra. Kĩ năng 
tư duy phê phán rất cần thiết để con người có thể đưa ra được những quyết định, 
những tình huống phù hợp. Nhất là trong xã hội hiện đại ngày nay, khi mà con người 
luôn phải đối mặt với nhiều vấn đề gay cấn của cuộc sống, luôn phải xử lý nhiều 
nguồn thông tin đa dạng, phức tạp,.thì kĩ năng tư duy phê phán càng trở lên quan 
trọng đối với mỗi cá nhân. Kĩ năng tư duy phê phán phụ thuộc vào hệ thống giá trị 
cá nhân. Một người có được kĩ năng tư duy phê phán tốt khi biết phối hợp nhịp nhàng 
với kĩ năng tự nhận thức và kĩ năng xác định giá trị.
 + Kĩ năng thể hiện sự cảm thông: Thể hiện sự cảm thông là khả năng có thể 
hình dung và đặt mình trong hoàn cảnh của người khác, giúp chúng ta hiểu và chấp 
nhận người khác vốn là những người rất khác mình, qua đó chúng ta có thể hiểu rõ 
cảm xúc và tình cảm của người khác và cảm thông với hoàn cảnh hoặc nhu cầu của 
họ. Kĩ năng này có ý nghĩa quan trọng trong việc tăng cường hiệu quả giao tiếp và 
ứng xử với người khác; cải thiện các mối quan hệ giao tiếp xã hội, đặc biệt trong bối 
cảnh đa văn hóa, đa sắc tộc. Kĩ năng thể hiện sự cảm thông cũng giúp khuyến khích 
thái độ quan tâm và hành vi thân thiện, gần gũi với những người cần sự giúp