SKKN Một số giải pháp nhằm hạn chế nạn tảo hôn của học sinh người dân tộc thiểu số ở các trường THPT miền núi Nghệ An

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 SANG KIEN KINH NGHIỆM
Đề tài:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ NẠN TẢO HÔN
 CỦA HỌC SINH NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ
 Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
 KHU VỰC MIỀN NÚI NGHỆ AN
 LĨNH VỰC: GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG MỤC LỤC
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ..........................................................................................1
 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI...................................................................................1
 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.........................................................................3
 III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU........................................................................4
 IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ..........................................................................4
 V. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU.......................................................................5
 VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...............................................................5
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.........................................................................6
 I.CƠ SỞ LÍ LUẬN ...........................................................................................6
 1. Đưa ra một số nét về tảo hôn nhằm hạn chế nạn tảo hôn của học sinhngười 
 dân tộc thiểu số ở các trường trung học phổ thông miền núi Nghệ An. . 6
 2. Những nguyên nhân, hậu quả và tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ
 năng sống, giảm thiểu tỷ lệ học sinh trung học phổ thông ở khu vực miền núi 
 về nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.................................................6
 2.1. Nguyên nhân.................................................................................6
 2.2. Hậu quả: Hậu quả của việc tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống
 ở độ tuổi từ 12 đến 17 ...........................................................................7
 2.3. Tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống, giảm thiểu tỷ lệ
 học sinh trung học phổ thông ở khu vực miền núi tảo hôn và hôn nhân cận 
 huyết thống ..............................................................................................8
 3. Một số quy định hướng dẫn trong việc hạn chế tảo hôn qua các văn bản
 9
 II.CƠ SỞ THỰC TIỄN...................................................................................10
 1. Thực trạng ..............................................................................................10
 1.1. Thực trạng của việc tảo hôn hiện nay của học sinh THPT các
 huyện miền núi Nghệ An nói chung ......................................................10
 1.2. Đưa ra một số về vấn đề giáo dục kỹ năng sống trong trường
 trung học phổ thông khu vực miền núi Nghệ An hiện nay....................12
 1.3. Thực trạng về vấn đề giáo dục kỹ năng sống trong trường trung
 học phổ thông khu vực miền núi Nghệ An hiện hiện nay .....................13
 2. Nguyên nhân của tình trạng học sinh bỏ học tại trường trung học phổ
 thông ở khu vực miền núi............................................................................14
 2.1. Nguyên nhân khách quan ..............................................................14
 2.2. Nguyên nhân chủ quan ..................................................................15
 III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM HẠN CHẾ NẠN TẢO HÔN CỦA HỌC
 SINH NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ 
 THÔNG MIỀN NÚI NGHỆ AN.......................................................................17 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Đất nước Việt Nam chúng ta đã và đang hội nhập nền kinh tế, văn hóa quốc 
tế và vươn tới giai đoạn 4.0. Bên cạnh đó vẫn đang còn nhưng tỉnh có các huyện miền 
núi vẫn đang chậm phát triển về nền kinh tế, văn hóa và giáo dục. Đấy là bài toán 
khó giải cho các Ban ngành, Lãnh đạo và Quản lý nhà nước. Nguyên nhân chính dẫn 
đến tình trạng này là một trong những nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
 Nạn tảo hôn ở các huyện miền núi Nghệ An ngày càng tăng ở mức con số giật 
mình. Mặc dù được tuyên truyền vận động thường xuyên, nhưng nạn tảo hôn trong 
cộng đồng dân tộc thiểu số vẫn khá phổ biến nhất là ở huyện miền núi Nghệ An nói 
chung và trong đó có huyện Kỳ Sơn Nghệ nói riêng.
 Là một người giáo viên miền xuôi lên miền núi (Rẻo cao) Huyện Kỳ Sơn công 
tác được 12 năm và cũng 12 năm làm công tác chủ nhiệm lớp là một quãng thời gian 
tuy chưa dài nhưng cũng đủ để tôi tìm hiểu hết được cuộc sống sinh hoạt các nét văn 
hóa, hủ tục lạc hậu, lối sống đơn giản và có nền kinh tế chậm phát triển, làm chỉ để 
đủ ăn và thậm chí không đủ để sinh hoạt hàng ngày và trông chờ vào các chế độ hỗ 
trợ của nhà nước của các dân tộc thiểu số nơi đây chủ yếu là dân tộc H’mông, Khơ 
mú, Thái, Thổ...
 Tỷ lệ học sinh bỏ học hằng năm ở độ tuổi từ 12 đến 17 là rất cao, nguyên nhân 
chủ yếu là từ nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, văn hóa dân trí thấp nên vẫn 
đề tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vẫn đang tồn tại và tiếp diễn ngày càng tăng 
cao. Tuy cũng đã có nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn, đẩy lùi nạn tảo hôn nhưng 
cũng chưa có kết quả do nhiều nguyên nhân, vẫn đang gặp nhiều khó khăn.
 Trường THPT Kỳ Sơn là một trong những trường miền núi của Nghệ An nơi 
tôi đang công tác đa số là học sinh thuộc các dân tộc thiểu số chiếm 97%. Trong đó 
có 33% H’mông, 37% Khơ mú, 27% là dân tộc Thái còn lại là dân tộc kinh. Hằng 
năm trong trường THPT Kỳ Sơn chiếm 13% tỷ lệ học sinh bỏ học hoặc đang học lấy 
chồng, lấy vợ trước tuổi vị thành niên (tảo hôn). Ở cái tuổi mà chưa biết lo, chưa biết 
suy nghĩ về tương lai. Tuổi mà chúng ta thường gọi là tuổi ăn, tuổi chơi,... Vậy mà 
các em học sinh đã bỏ học để kết hôn. Đây là vấn đề nan giải cho nhà trường THPT 
Kỳ Sơn nói riêng và các trường THPT khu vực Nghệ An nói chung.
 Là giáo viên công tác nhiều năm ở miền núi, hàng ngày tiếp cận với các em, 
cùng đồng hành với các em qua các bài học, tôi không đành lòng nhìn các học sinh 
thân yêu của tôi cứ lần lượt bỏ học để lấy chồng, lấy vợ để rồi một khoảng thời gian 
gặp lại các em cõng con trên lưng đi làm rẫy ở độ tuổi 13 đến phong, mỹ tục của người Việt Nam, là trái với đường lối của Đảng về “Xây dựng 
một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”...
 Nguyên nhân của tình trạng tảo hôn gia tăng trong những năm gần đây là do 
ảnh hưởng của tập quán lạc hậu, ăn sâu vào nhận thức của người dân, chi phối trong 
đời sống, sinh hoạt của đồng bào dân tộc thiểu số: Lấy vợ lấy chồng sớm để có thêm 
lao động, để có đông con nhiều cháu, bậc cha mẹ sớm được lên chức ông, bà... Nữ 
sớm có chỗ dựa, nam lấy vợ sẽ nhanh chóng trưởng thành trụ cột, sớm ra ở riêng vì 
còn đông em trong nhà.; trong hôn nhân cận huyết thống, đồng bào dân tộc thiểu số 
quan niệm cứ khác họ là lấy nhau được. Bên cạnh nhận thức của đồng bào thì năng 
lực, trình độ của cán bộ làm công tác tuyên truyền ở tuyến cơ sở cũng còn yếu, hiệu 
quả chưa cao; cùng với đó các địa phương chưa có các giải pháp hữu hiệu và chế tài 
đủ sức răn đe nhằm giảm thiểu, ngăn chặn tình trạng tảo hôn đang diễn ra tại địa bàn.
 Trước thực trạng trên, Tỉnh ủy Nghệ An đã chỉ đạo các cấp ủy, chính quyền, 
các cấp, các ngành, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội triển khai đồng 
bộ nhiều biện pháp như: tăng cường công tác quản lý nhà nước; đẩy mạnh tuyên 
truyền, vận động đồng bào phòng, chống tảo hôn; tổ chức các hội thảo, hội nghị, xây 
dựng phiên tòa giả định; tranh thủ thầy cúng, thầy mo trong công tác tuyên truyền, 
vận động. Đặc biệt Tỉnh ủy đã ban hành Chỉ thị số 33-CT/TU, ngày 30/10/2017 về 
tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc 
phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu 
số; một số huyện trên địa bàn tỉnh đã ban hành nghị quyết về phòng chống tảo hôn 
như Thị trấn Mường Xén, huyện Kỳ Sơn; đưa tiêu chí không tảo hôn vào quy định 
trong hương ước các dòng họ và quy ước thôn, bản. Đến nay việc thực hiện đã đạt 
được một số kết quả bước đầu, tuy nhiên tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết 
thống vẫn tiếp tục xảy ra trong đồng bào dân tộc thiểu số; đặc biệt trong năm 2020, 
tình trạng tảo hôn lại có chiều hướng gia tăng.
 Để đạt được mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, cơ bản giảm thiểu tình trạng 
tảo hôn và chấm dứt hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số trên địa 
bàn tỉnh, góp phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực vùng dân tộc thiểu 
số, trong thời gian tới, các cấp, các ngành, các địa phương cần quan tâm thực hiện 
một số nhiệm. Đây là lý do tôi chọn đề tài “Một số giải pháp nhằm hạn chế nạn tảo 
hôn của học sinh người dân tộc thiểu số ở các trường trung học phổ thông miền 
núi Nghệ An” cho sáng kiến kinh nghiệm của mình.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
 Căn cứ vào thực tế học sinh ở các trường khu vực miền núi Nghệ An nói chung 
và học sinh Trường THPT Kỳ Sơn nói riêng, và căn cứ vào cơ sở lý luận tổ chức 
hướng dẫn quản lý học sinh tham gia các hoạt động giáo dục về nạn tảo hôn ở lứa 
tuổi học sinh. Đưa ra một số biện pháp nâng cao hoạt động, phong trào thu hút học 
sinh đến trường, hạn chế tình trạng tảo hôn trong nhà trường. sinh lý phát triển sớm.
 + Học sinh có ý tưởng bắt vợ vào các dịp lễ theo phong tục của người dân tộc 
thiểu số ở miền núi, vùng cao...
V. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
 Nghiên cứu trong thời gian 3 năm: Năm học 2019 - 2022.
 Tình trạng tảo hôn trong những năm trước 2019 tăng nhanh vì vậy tôi quyết 
định và tìm hiểu nguyên nhân và tim phương pháp nghiên cứu.
VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
 - Nghiên cứu lý luận.
 - Nghiên cứu thực tiễn.
 - Thu thập thông tin, tìm hiểu thực tế.
 - Xử lý, tổng hợp thông tin, khái quát, rút ra k ết luận và đề ra giải pháp phù 
hợp.
 - Thể nghiệm đề tài vào thực tiễn và tiếp tục bổ sung hoàn thiện. chưa thực sự có hiệu quả, học cách sống thử, lối sống tự do. Hiện nay mạng xã hội 
cũng có nhiều phim ảnh đồi trụy nên các em học theo cách sống thời thượng và đây 
cũng là một trong nguyên nhân dẫn đến tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết 
thống. Cũng vì do văn hóa và hủ tục lạc hậu ở các dân tộc thiểu số đã ăn sâu và con 
em dân tộc nên vấn để ngăn chặn nạn tảo hôn không chỉ ngày một, ngày hai và không 
chỉ riêng một cá nhân nào đó mà còn phải kết hợp nhiều nhóm, nhiều tổ chức, ban 
ngành về việc chống nạn tảo hôn. Để hạn chế tình trạng tảo hôn thì ngoài việc dạy 
văn hóa thì người giáo viên còn biết dạy kỹ năng sống cho các em các cháu học sinh, 
kết hợp với nhiều tổ chức trong và ngoài nhà trường.
2.2. Hậu quả: Hậu quả của việc tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở độ tuổi từ 
12 đến 17
 Sinh con sớm và sinh nhiều con trong khi cơ thể chưa phát triển đầy đủ nên 
ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của cả mẹ và con, người mẹ thường tử vong khi sinh 
con ở độ tuổi quá nhỏ, cản trở sự tiến bộ của bản thân, mất cơ hội học hành, tham gia 
hoạt động xã hội, không có giai đoạn tuổi thanh xuân. Mà tuổi thanh xuân là tuổi đẹp 
nhất nhiều cơ hội thể hiện tài năng, yêu thích và phát triển nhân cách, văn hóa ...
 Khi kết hôn sớm trẻ em sẽ không được nghỉ ngơi và thư giãn, không được 
tham gia vui chơi, tham gia những hoạt động giải trí và được tự do tham gia các sinh 
hoạt văn hóa và nghệ thuật phù hợp với lứa tuổi..
 Hiện nay tỷ lệ ly hôn ở các vùng dân tộc thiểu số ngày càng tăng cao. Hầu hết 
là nguyên nhân từ tảo hôn, đói nghèo, con cái không được giáo dục đầy đủ, chồng, 
vở bỏ nhà đi làm ăn để con cai nheo nhóc cho ông bà già...
 Trẻ em buộc phải kết hôn sớm ít khi được tiếp tục việc học hành, cản trở họ 
có hy vọng về sự độc lập, cản trở họ được tiếp thu những nền giáo dục tiên tiến, hiện 
đại nhằm phát triển tối đa nhân cách, tài năng, các khả năng về trí tuệ và thể chất của 
trẻ em;
 Đời sống gia đình khó khăn vì vợ chồng trẻ chưa có kinh tế vững vàng, con 
cái nheo nhóc, vợ chồng thiếu kinh nghiệm nuôi dạy con, có thể dẫn đến gia đình bất 
hòa, chất lượng cuộc sống kém.
 Tảo hôn khiến khả năng kiếm sống hoặc đóng góp về kinh tế cho gia đình là 
rất thấp dẫn đến tỷ lệ đói nghèo ngày càng tăng cao, thêm gánh nặng về mọi mặt cho 
xã hội: dân số tăng nhanh, gây áp lực y tế, giáo dục,. kìm hãm sự phát triển của xã 
hội.
 Tảo hôn có nguy cơ gây hậu quả nghiêm trọng cho sự phát triển xã hội do ảnh 
hưởng của chất lượng dân số, một xã hội mà tỷ lệ người thiểu năng về thể chất, thiểu 
năng về trí tuệ, người tàn tật, khuyết tật lớn sẽ là gánh nặng cho xã hội. Mặt khác, 
phần lớn các cặp vợ chồng tảo hôn khi tuổi đời còn ít, phải nghỉ học, mất cơ hội học 
tập, thiếu kiến thức xã.