SKKN Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm Lớp 10 trong bối cảnh dạy học trực tiếp kết hợp trực tuyến

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT THÁI HÒA
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Đề tài:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
 LỚP 10 TẠI TRƯỜNG THPT THÁI HOÀ” (Trong bối cảnh dạy học trực
 tiếp kết hợp trực tuyến)
 Lĩnh vực: Công tác chủ nhiệm lớp
 Họ và tên: Phạm Thị Hà
 Tổ: Văn - Ngoại ngữ
 Năm thực hiện: 2021 - 2022
 Số điện thoại: 0976.264.976 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Trường học có sứ mệnh quan trọng là dạy chữ và dạy người. Hai nhiệ m vụ 
này gắn bó mật thiết xuyên suốt mọi thời đại, mọi nền giáo dục. Trong thời đại công 
nghệ 4.0, sự nghiệp dạy chữ, dạy người trở nên khó khăn, phức tạp hơn. Theo ý kiến 
của một số chuyên gia giáo dục, việc dạy người của nhà trường hiện nay là giáo dục 
nhân cách văn hóa cho người học để họ có đủ những phẩ m chất, bản lĩnh tham gia 
vào quá trình hội nhập, phát triển.
 Trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục Trung học phổ thông là bậc học 
vô cùng quan trọng. Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển 
toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản; phát triển 
năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt 
Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; giúp học sinh 
củng cố và phát triển những kết quả giáo dục trung học cơ sở, hoàn thiện học vấn 
phổ thông và những hiểu biết thông thường về kỹ thuật và hướng nghiệp; có điều 
kiện phát huy năng lực cá nhân để lựa chọn hướng phát triển, tiếp tục học đại học, 
cao đẳng, trung cấp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng 
và bảo vệ tổ quốc.
 Học sinh lớp 10 là khối đầu tiên của bậc học Trung học phổ thông. Đây là 
bước ngoặt quan trọng bởi các em từ bậc học Trung học cơ sở lên còn nhiều bỡ ngỡ, 
xa lạ với môi trường học tập, với thầy cô, bạn bè từ nhiều vùng miền khác nhau, với 
cách dạy, cách học và lượng kiến thức mới. Nhiều em đi học rất xa nhà, môi trường 
sinh hoạt, quan bạn bè mở rộng và phức tạp. Chính vì thế, tâm lý các em có phần 
biến động, một số em hòa đồng nhanh nhưng một số em lại tỏ ra rất dè dặt, lo sợ 
trước sự thay đổi đó.
 Chính vì vậy, đội ngũ giáo viên chủ nhiệm khối 10 có vai trò vô cùng quan 
trọng trong việc giáo dục nhân cách và định hướng nghề nghiệp cho họ c sinh. Giáo 
viên chủ nhiệm lớp 10 có trách nhiệm khơi dậy ở các em những nguồn sống tốt đẹp, 
những suy nghĩ tích cực, hình thành ở các em khả năng thích ứng với môi trường, 
hòa nhập với bạn bè một cách nhanh nhất, hướng các em đến cuộc sống tự lập cho 
bản thân, có ích cho nhà trường và xã hội. Tôi thiết nghĩ, học sinh Trung học phổ 
thông nói chung và học sinh lớp 10 nói riêng là Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác chủ nhiệm, đặc điểm tâm, 
sinh lý và các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 10 trong 
bối cảnh dạy học trực tiếp kết hợp trực tuyến.
Đưa ra các giải pháp đã áp dụng trong công tác chủ nhiệm để đạt kết quả tốt.
 2.3. Phương pháp nghiên cứu
 Sử dụng phương pháp nghiên cứu:
 - Phương pháp thuyết trình
 - Phương pháp thống kê
 - Phương pháp phân loại
 - Phương pháp phân tíchtổng hợp
 - Phương pháp so sánh
 - Phương pháp thực nghiệm ...
3. PHẠM VI CỦA ĐỀ TÀI
 Trong phạm vi của đề tài này, với điều kiện chủ quan và khách quan, cho 
phép tôi chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài là đề xuất Một số giải pháp nâng 
cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 10 tại trường THPT Thái Hòa'’” (Trong bối 
cảnh dạy học trực tiếp kết hợp trực tuyến).
 Đối tượng học sinh mà tôi thực hiện khảo nghiệm là học sinh 10 trường THPT 
Thái Hòa, thị xã Thái Hòa, tỉnh Nghệ An trong các năm học 2020 - 2021, 2021 - 
2022.
4. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 10 tại trường 
THPT Thái Hòa”” (Trong bối cảnh dạy học trực tiếp kết hợp trực tuyến) là một nội 
dung cần thiết, góp phần quan trọng và có ý nghĩa quyết định nề nếp của một lớp 
học nói riêng, chất lượng giáo dục của nhà trường nói chung. Nếu công tác chủ 
nhiệm không thực hiện tốt ngay từ năm lớp 10, chắc chắn chất lượng học tập cũng 
như rèn luyện của lớp sẽ không đạt chỉ tiêu đề ra, sẽ ảnh hưởng rất lớn đến thói quen 
sinh hoạt và kỷ cương nề nếp của các em và của chính lớp học đó.
 Vì vậy, có thể khẳng định rằng trong bối cảnh dạy học trực tiếp kết hợp trực 
tuyến như hiện nay, công tác của giáo viên chủ nhiệm lớp 10 ở bậc Trung học phổ 
thông có vai trò cực kì quan trọng, là nhân tố số một quyết định chất lượng giáo dục 
toàn diện cho học sinh. PHẦN II. NỘI DUNG
 1.CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
 1.1. Vị trí, vai trò của giáo viên chủ nhiệm và công tác chủ nhiệm lớp
 Giáo viên chủ nhiệm là một trong những giáo viên đang giảng dạy ở lớp, 
người được hiệu trưởng phân công chịu trách nhiệm phụ trách một lớp. Giáo viên 
chủ nhiệm là người thay mặt hiệu trưởng chịu trách nhiệm quản lý toàn diện lớp học 
từ giáo dục văn hóa cho đến giáo dục đạo đức, nhân cách. Chính vì thế, có thể nói 
giáo viên chủ nhiệm là cầu nối đa chiều giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài 
nhà trường với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm .
 Giáo viên chủ nhiệm lớp là linh hồn của lớp học, là người góp phần không 
nhỏ hình thành và nuôi dưỡng nhân cách học sinh, những chủ nhân tương lai của 
đất nước. Nói như PGS.TS Đặng Quốc Bảo - học viện quản lý giáo dục - thì giáo 
viên chủ nhiệm lớp là nhà quản lý không có dấu đỏ. Ngày nay, với sự nhận thức 
ngày càng đúng đắn và sâu sắc về giáo dục, có thể coi giáo viên chủ nhiệm như một 
nhà quản lý với các vai trò: người lãnh đạo lớp học; người điều khiển lớp học; người 
làm công tác phát triển lớp học; người làm công tác tổ chức lớp học; người giúp 
hiệu trưởng bao quát lớp học; người giúp hiệu trưởng thực hiện việc kiểm tra sự tu 
dưỡng và rèn luyện của học sinh; người có trách nhiệm phản hồi tình hình lớp. Một 
người giáo viên chủ nhiệm giỏi sẽ góp phần xây dựng nên một tập thể lớp giỏi, nhiều 
tập thể lớp giỏi sẽ xây dựng nên một nhà trường vững mạnh.
 Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa nhà trường - gia đình và xã hội, là cánh 
tay nối dài của hiệu trưởng. Nếu thực hiện thành công công tác chủ nhiệm sẽ góp 
phần giáo dục học sinh sau này trở thành thế hệ trẻ năng động, sáng tạo và tài năng, 
có ý thức tổ chức và kỷ luật tốt.
 1.2. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm
 Thứ nhất, giáo viên chủ nhiệm phải là người lãnh đạo, tổ chức, điều khiển lớp 
học, bao quát toàn bộ các phương diện của lớp học.
 Thứ hai, giáo viên chủ nhiệm là người giám sát mọi hoạt động trong lớp, thực 
hiện việc kiểm tra, đánh giá sự tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu của học sinh.
 Thứ ba, trong các hoạt động tập thể, giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò định 
hướng cho học sinh, tham mưu, cố vấn khi cần thiết, tuyệt đối không làm thay việc. 
Bản thân người giáo viên phải luôn lấy học sinh làm trung tâm của thích bắt chước các anh chị, hiếu động, khả năng tập trung chú ý chưa cao. Năm đầu 
tiên bước vào trường trung học, các em rất bỡ ngỡ với việc chuyển đổi môi trường 
từ trường xã sang trường huyện với những nội quy chặt chẽ hơn, do đó nhiều em 
học sinh khối 10 cảm thấy khó thích ứng với các yêu cầu và quy tắc của môi trường 
mới, đặc biệt là trong khoảng thời gian đầu mới nhập học.
 2.CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
 2.1. Vài nét về đặc điểm tình hình địa phương, nhà trường
 Theo Nghị định 164/2007/NĐ-CP ngày 15 tháng 11 năm 2007 của Chính phủ, 
thị xã Thái Hòa được thành lập trên cơ sở tách ra từ huyện Nghĩa Đàn (gồm thị trấn 
Thái Hòa và 7 xã: Nghĩa Quang, Nghĩa Hòa, Nghĩa Tiến, Nghĩa Mỹ, Tây Hiếu, 
Đông Hiếu, Nghĩa Thuận). Tên trường THPT Thái Hòa cũng thay đổi từ đó. Với vị 
trí ở trung tâm thị xã Thái Hòa, trường tôi luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của 
lãnh đạo địa phương, sự đồng lòng của phụ huynh học sinh. Điều đó góp phần nâng 
cao chất lượng hoạt động giáo dục toàn diện của nhà trường. Mấy năm gần đây, tỉ 
lệ học sinh giỏi Tỉnh, đậu tốt nghiệp và tuyển sinh vào các trường Đại học ngày 
càng cao, vị thế nhà trường ngày càng vững mạnh.
 Tuy nhiên, thành phần học sinh của trường nói chung, lớp tôi chủ nhiệm nói 
riêng đến từ nhiều vùng quê khác nhau, thuộc cả địa bàn khu vực thị xã Thái Hòa 
và huyện Nghĩa Đàn. Các em đi học xa nhà, nhiều em phải ở trọ (học sinh vùng 
Nghĩa Thành, Nghĩa Hưng, Nghĩa Lâm của huyện Nghĩa Đàn...) cũng là những trở 
ngại nhất định đối với việc tổ chức các hoạt động giáo dục.
 2.2. Thực trạng công tác chủ nhiệm lớp
 2.2.1. Ưu điểm
 Giáo viên chủ nhiệm có trình độ đào tạo đạt chuẩn, tuổi đời còn trẻ, có ý thức 
và tinh thần trách nhiệm cao, nhiệt tình với học sinh. Các giáo viên khi được phân 
công nhận công tác chủ nhiệm đều nhận thức được vai trò và nhiệm vụ của mình, 
có khả năng nắm bắt được mục tiêu, kiến thức, có kỹ năng, lập được kế hoạch chủ 
nhiệm lớp khoa học. Đa số học sinh ngoan, có ý thức học tập tốt, tích cực tham gia 
các hoạt động của lớp, của nhà trường.
 Ban giám hiệu rất quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp thông qua các việc: 
Triển khai hội nghị công tác chủ nhiệm lớp đầu năm học để thông qua các văn bản 
liên quan đến công tác chủ nhiệm của giáo viên, chấm điểm thi đua của đoàn trường, 
của tổ trực, việc chấm điểm và xếp loại cơ sở vật chất của các lớp nếp của cấp học mới, đến lớp chưa chú ý vào các hoạt động học tập, nhiều em còn 
giữ thói quen hay nói leo, nói tự do trong giờ học như ở cấp học dưới, một số em 
còn đổ lỗi nhà xa nên hay chậm học, nghỉ học vô lí do.
 2.2.3. Những nguyên nhân của thực trạng công tác chủ nhiệm lớp hiện nay
 * Về phía giáo viên
 Giáo viên ngại áp dụng các phương pháp giáo dục mới vào quá trình giáo dục 
học sinh lớp chủ nhiệm. Bởi để áp dụng các phương pháp giáo dục tích cực của học 
sinh đòi hỏi phải đầu tư thời gian, trí tuệ và nhiều công sức. Đồng thời giáo viên 
phải có năng lực tổ chức các hoạt động giáo dục. Một số giáo viên quen với cách 
thức áp đặt học sịnh theo suy nghĩ và hành động của mình dẫn đến việc học sinh 
chống đối, bất hợp tác, gây nên những khó khăn trong công tác chủ nhiệm lớp.
 * Về phía học sinh
 Một số em học sinh có những thói quen xấu trong học tập và sinh hoạt như học 
đối phó, cẩu thả, lười biếng, ích kỷ; ý thức chấp hành kỷ luật chưa cao, chậm thích 
nghi với môi trường. Đây là khó khăn nhất định đối với các giáo viên làm công tác 
chủ nhiệm lớp 10.
 3. Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 10 trường Trung 
học phổ thông
 3.1. Tự hoàn thiện phẩm chất và năng lực của người giáo viên chủ nhiệm
 Muốn làm tốt công tác chủ nhiệm lớp đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải 
có phẩm chất và năng lực tổng hợp. Người giáo viên phải có sự hiểu biết toàn diện 
nhiều lĩnh vực, có những năng lực chung, năng lực sư phạm, đặc biệt có những 
phẩm chất của người cha, người mẹ, người bạn của học sinh. Giáo viên chủ nhiệm 
vừa là thầy cô bộ môn đứng trên bục giảng, vừa là người bạn tâm tình với các em, 
đôi khi còn trở thành một tư vấn tâm lý. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ 
nhiệm thì phải vừa là một giáo viên giỏi về chuyên môn, vừa phải là một nhà tâm lí 
giỏi để hiểu học sinh, để xử lí các tình huống rắc rối sao cho khéo léo, tế nhị, là nhà 
tư vấn và hỗ trợ học sinh trong các hoạt động dạy học và giáo dục. Nếu giáo viên 
không tâm huyết với nghề, không có tinh thần trách nhiệm cao thì khó mà hoàn 
thành nhiệm vụ. Chất lượng học tập của học sinh, nhân cách, đạo đức, lối sống, ... 
của học sinh rồi sẽ ra sao? Hình 2: Phiếu tìm hiêu thông tin học sinh năm học 2021 - 2022 ảnh chưa qua kiểm chứng,... Từ nhóm facebook của lớp, giáo viên chủ nhiệm có 
thể vào trang cá nhân của mỗi em học sinh để đọc thông tin, nắm bắt một phần nào 
đó tính cách, sở thích, sở trường,... của các em học sinh lớp chủ nhiệm. Từ đó, 
phác họa một cách khá đầy đủ diện mạo đối tượng học sinh lớp mình để có phương 
pháp tác động phù hợp.
 Thực tế cho thấy, mạng xã hội facebook đối với học sinh lớp 10 không hẳn 
là “thế giới ảo”, mà nhiều khi nó chính là đời thực, là sự phản chiếu thế giới tinh 
thần, tư tưởng của các em. Người GVCN nhạy cảm và tinh tế có thể khai thác được 
rất nhiều thông tin về học sinh từ trang cá nhân của các em trên facebook. Qua 
việc nắm thông tin, giáo viên chủ nhiệm sẽ có góp ý kịp thời, uốn nắn những suy 
nghĩ hoặc ngăn chặn những hành vi lệch lạc của học sinh lớp chủ nhiệm. Từ đó 
hướng các em có lối sống tích cực hơn, nhân văn hơn.
 3.2.3. Qua phần tự giới thiệu của học sinh
 * Ứng dụng padlet (trang padlet.com)
 Ở các tiết sinh hoạt đầu năm, đối với lớp đầu cấp, tôi sử dụng ứng dụng 
Padlet để học sinh trong lớp giao lưu, trò chuyện, làm quen lẫn nhau; để các 
tổ/nhóm trao đổi, thảo luận về quy chế thi đua của lớp; hoặc tổ chức một cuộc 
tranh luận; hoặc lên ý tưởng sáng tạo hoặc tạo các trò chơi,... Tôi thiết kế các Padlet 
có hình ảnh, màu sắc vui tươi, lựa chọn nội dung phù hợp. Sau đó, đến tiết sinh 
hoạt trực tuyến, giáo viên chia sẻ đường link của Padlet đó vào nhóm chát cho học 
sinh; giới thiệu nội dung và hướng dẫn các em thực hiện; khuyến khích các em 
bộc lộ suy nghĩ của mình một cách chân thực, thẳng thắn.
 Sau đây là 1 ví dụ:
Tiêu đề: Padlet siêu cute - DK59 THPT Thái Hòa
 Được tạo với một khả năng cảm nhận tinh tế
Các nội dung:
+ Lời chào
+ Giới thiệu bản thân
+ Slogan lớp mình
+ Mong muốn điều gì ở GVCN
+ Lời nhắn nhủ