SKKN Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường tại trường THPT Lê Hồng Phong

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT LÊ HỒNG PHONG
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC PHỔ
 BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT TRONG NHÀ TRƯỜNG
 TẠI TRƯỜNG THPT LÊ HỒNG PHONG
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Bích Hạnh
 Đơn vị công tác: Trường THPT Lê Hồng Phong Số 
 điện thoại: 0912368139
 Nghệ An, tháng 4 năm 2022 Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị, tổ chức, đoàn thể 
 trong và ngoài nhà trường để triển khai sâu rộng, toàn diện, 
 6 24
 đồng bộ, thường xuyên, phong phú các nội dung, hình thức phổ 
 biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường
 Triển khai tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật bằng nhiều 
 7 24
 hình thức phong phú, linh hoạt, sáng tạo, hấp dẫn để có hiệu quả
 Tiếp tục đổi mới phương pháp giảng dạy pháp luật chính khóa, 
 hoạt động ngoại khóa, ưu tiên kỹ năng thực hành, kỹ năng sống 
 8 để phát huy tính chủ động, sáng tạo cho người học; xây dựng 26
 bài giảng điện tử, các mô hình trực quan, tình huống pháp lý 
 thực tiễn trong giảng dạy. Tăng cường ứng dụng công nghệ 
 thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
 9 Kết hợp giáo dục nâng cao ý thức pháp luật với giáo dục đạo 27
 đức, lối sống cho học sinh. Phối hợp với gia đình để nâng cao ý 
 thức pháp luật với giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh
 Tăng cường công tác kiểm tra, theo dõi, đôn đốc việc thực hiện 
 10 kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật. Đồng thời, thực hiện sơ 28
 kết, tổng kết đánh giá kết quả thực hiện
 IV Kết quả đạt được 29
 1 Công tác chỉ đạo 29
 2 Tổ chức triển khai thực hiện 29
 Các điều kiện đảm bảo triển khai công tác phổ biến, giáo dục 
 3 31
 pháp luật
Phần 3 Kết luận và kiến nghị 33
 I Kết luận 33
 II Kiến nghị, đề xuất 34
 Tài liệu tham khảo
 Phụ lục Phần 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) có vị trí và vai trò vô cùng quan 
trọng trong quá trình xây dựng Nhà nước xã hội chủ nghĩa hiện nay. Chỉ thị số 32-
CT/TW ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng đã xác định rõ: “Phổ biến, 
giáo dục pháp luật là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị tư tưởng, là nhiệm vụ 
của toàn bộ hệ thống chính trị đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng”. Đây là khâu then chốt, 
quan trọng để đưa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước thực sự đi 
vào cuộc sống xã hội, đi vào ý thức, hành động của từng chủ thể trong xã hội. Công tác 
PBGDPL thực sự là cầu nối để đưa các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của 
Nhà nước đến với mọi người dân. Mọi tổ chức, cá nhân muốn tuân thủ, thực thi pháp 
luật trước hết đều phải có hiểu biết pháp luật. Nếu không nhận thức đầy đủ vị trí quan 
trọng và không thực hiện tốt công tác PBGDPL thì dù công tác xây dựng pháp luật có 
làm tốt đến mấy cũng không đạt được hiệu quả thực thi pháp luật.
 Như vậy, công tác PBGDPL được thực hiện tốt s ẽ góp phần nâng cao nhận thức, 
định hướng cho mọi người luôn có ý thức tuân thủ pháp luật, ngăn chặn làm hạn chế 
những hành vi vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội, giữ gìn an ninh trật tự, an toàn xã 
hội. Trong giai đoạn hiện nay, khi đất nước bước vào thời kỳ hội nhập, tình hình kinh 
tế, chính trị, xã hội có nhiều biến động phức tạp thì công tác tuyên truyền, PBGDPL 
cho mọi công dân, đặc biệt là cho học sinh trong trường học là nội dung cần thiết, cấp 
bách.
 Phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường có vai trò quan trọng góp phần nâng 
cao ý thức pháp luật và văn hóa pháp lý của công dân từ khi còn ngồi trên ghế nhà 
trường, từ đó nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Có thể 
nói, không có môi trường nào có thể thực hiện việc PBGDPL thuận lợi và hiệu quả hơn 
trong môi trường trường học. Muốn học sinh chấp hành pháp luật tốt thì trước hết các 
em phải có hiểu biết về pháp luật. Với một môi trường sư phạm, một đội ngũ thầy cô 
giáo nhiệt tình, tâm huyết, có năng lực sư phạm, với hệ thống những bài giảng sinh 
động, những hình thức, phương tiện phong phú, đa dạng là cách tốt nhất để những tri 
thức về pháp luật được giới thiệu, được chuyển tải tốt nhất đến con trẻ. Đây là cơ sở, là 
nền móng vững chắc nhất cho các hành vi đúng pháp luật của các em ngoài nhà trường 
và trong tương lai. Trước yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện, PBGDPL theo tinh thần 
của Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 04/11/2013, PBGDPL với vị trí là một bộ phận của 
giáo dục đào tạo cần được đổi mới nội dung, chương trình, đội ngũ giảng viên, giáo 
viên, phương pháp giảng dạy, phương pháp kiểm tra, đánh giá... để thực hiện được mục 
tiêu giáo dục Việt Nam phát triển toàn diện.
 Công tác PBGDPL trong các nhà trường trên địa bàn tỉnh Nghệ An thời gian qua 
đã được Sở GD&ĐT quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện. Nhiều cơ sở giáo dục 
(CSGD) đã xây dựng kế hoạch PBGDPL; nhiều văn bản luật đã được tuyên truyền, phổ 
biến trong cán bộ, giáo viên và học sinh. Tuy nhiên, nhìn chung việc PBGDPL còn 
mang tính hình thức, chưa đi vào chiều sâu và chưa mang lại hiệu quả như mong muốn. 
Hiểu biết về pháp luật của học sinh nhìn chung còn hạn chế, cho nên vẫn còn I.CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN
 1. Cơ sở lý luận
 1.1. Khái niệm phổ biến, giáo dục pháp luật
 Phổ biến giáo dục pháp luật bao gồm hai nội dung “phổ biến pháp luật” và “giáo 
dục pháp luật”.
 Phổ biến pháp luật:
 Theo từ điển Tiếng Việt (NXB Đà Nắng năm 1997) hay Từ và ngữ Hán Việt (NXB 
Từ điển Bách Khoa - 2002) thì "Phổ biến là làm cho đông đảo mọi người biết đến một 
vấn đề, một tri thức bằng cách truyền đạt trực tiếp hay thông quan hình thức nào đó" 
hoặc làm cho mọi người đều biết đến".
 Phổ biến pháp luật có đối tượng tác động rộng rãi, mang ý nghĩa xã hội và nhân 
văn sâu sắc, bởi trong lịch sử đã có lúc pháp luật được ban hành nhưng không được phổ 
biến công khai mà chỉ được coi là một công cụ nhà nước dùng để trị dân. Bên cạnh đó 
phổ biến pháp luật còn mang tính tác nghiệp, truyền đạt nội dung pháp luật cho các đối 
tượng cụ thể. Ở những mức độ khác nhau, phổ biến pháp luật còn nhằm làm cho các 
đối tượng cụ thể hiểu thấu suốt các quy định của pháp luật để thực hiện pháp luật trên 
thực tế. Phổ biến pháp luật thường được thực hiện thông qua các bài quán triệt tại hội 
nghị, các cuộc tập huấn, các buổi nói chuyện...
 Giáo dục pháp luật:
 Theo Từ điển Từ và ngữ Hán - Việt "Giáo dục là quá trình hoạt động có ý thức, 
có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm bồi dưỡng cho con người những phẩm chất 
đạo đức và những tri thức cần thiết để người ta có khả năng tham gia mọi mặt của đời 
sống xã hội".
 So với phổ biến thì giáo dục cũng nhằm nâng cao nhận thức, tình cảm song nội 
dung rộng hơn, phương thức tiến hành chặt chẽ hơn, đối tượng xác định hơn, mục đích 
lớn hơn. Xét dưới góc độ nhất định thì phổ biến chính là các phương thức giáo dục cụ 
thể.
 Trong các tài liệu khoa học về pháp luật ở nước ta hiện nay, các tác giả đã khá 
thống nhất với khái niệm giáo dục pháp luật: Giáo dục pháp luật là hoạt động có định 
hướng, có tổ chức, có chủ định của chủ thể giáo dục tác động lên đối tượng giáo dục 
một cách có hệ thống và thường xuyên nhằm mục đích hình thành ở họ tri thức pháp 
luật, tình cảm pháp lý và hành vi phù hợp với các đòi hỏi của pháp luật hiện hành.
 Tóm lại, theo cách hiểu chung nhất về phổ biến, giáo dục pháp luật có hai nghĩa:
 - Theo nghĩa hẹp: Phổ biến, giáo dục pháp luật là giới thiệu tinh thần văn bản 
pháp luật cho người có nhu cầu; theo đó phổ biến, giáo dục pháp luật là việc truyền bá 
pháp luật cho đối tượng nhằm nâng cao tri thức, tình cảm, niềm tin pháp luật cho đối 
tượng từ đó nâng cao ý thức tôn trọng pháp luật, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật của 
đối tượng.
 - Theo nghĩa rộng: Phổ biến, giáo dục pháp luật là một khâu của hoạt động tổ - Kịp thời, thường xuyên, có trọng tâm, trọng điểm.
 - Đa dạng các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật, phù hợp với nhu cầu, lứa 
tuổi, trình độ của đối tượng được phổ biến, giáo dục pháp luật và truyền thống, phong 
tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc.
 - Gắn với việc thi hành pháp luật, thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, 
bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước, của địa phương và đời sống hằng ngày của 
người dân.
 - Phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan, tổ chức, gia đình và xã hội.
 1.4. Mục đích, ý nghĩa của PBGDPL trong đời sống xã hội
 Công tác tuyên truyền, PBGDPL luôn có vị trí và vai trò vô cùng quan trọng trong 
quá trình xây dựng Nhà nước xã hội chủ nghĩa hiện nay, là một bộ phận của công tác 
giáo dục chính trị, tư tưởng, là trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị, dưới sự lãnh 
đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và sự điều phối, tổ chức thực hiện của các cơ quan 
nhà nước và các tổ chức, đoàn thể; là khâu then chốt, quan trọng để chủ trương, chính 
sách của Đảng, pháp luật của nhà nước thực sự đi vào cuộc sống xã hội, đi vào ý thức, 
hành động của từng chủ thể trong xã hội.
 PBGDPL là cầu nối để chuyển tải pháp luật vào cuộc sống. Nói cách khác, quá 
trình đưa pháp luật vào cuộc sống được bắt đầu bằng hoạt động PBGDPL. Thực hiện 
pháp luật dù bằng hình thức nào - tuân thủ, thi hành (chấp hành) pháp luật, sử dụng 
(vận dụng) pháp luật hay áp dụng pháp luật.
 Trước hết đều phải có hiểu biết pháp luật. Nếu không nhận thức đầy đủ vị trí quan 
trọng và không thực hiện tốt công tác PBGDPL thì dù công tác xây dựng pháp luật có 
làm tốt đến mấy cũng không đạt được hiệu quả thực thi pháp luật.
 Pháp luật của Nhà nước không phải khi nào cũng được mọi người trong xã hội 
biết đến, tìm hiểu, đồng tình ủng hộ và thực hiện nghiêm chỉnh. Tuy rằng bản chất pháp 
luật của Nhà nước ta là tốt đẹp, nó phản ánh ý chí, nguyện vọng, mong muốn của đông 
đảo quần chúng nhân dân trong xã hội. Tuy nhiên, dù những quy định pháp luật có tốt 
đẹp nhưng không được nhân dân biết đến thì vẫn không đi vào cuộc sống.
 PBGDPL chính là phương tiện truyền tải những thông tin, những yêu cầu, nội 
dung và các quy định pháp luật đến với người dân, giúp cho người dân hiểu biết, nắm 
bắt pháp luật kịp thời mà không mất quá nhiều thời gian, công sức cho việc tự tìm hiểu, 
tự học tập. Đó chính là phương tiện hỗ trợ tích cực để nâng cao hiểu biết pháp luật cho 
nhân dân.
 Thứ hai là phải hình thành lòng tin vào pháp luật của đối tượng.
 Pháp luật chỉ có thể được mọi người thực hiện nghiêm chỉnh khi họ tin tưởng vào 
những quy định của pháp luật. Pháp luật được xây dựng là để bảo vệ quyền và lợi ích 
của nhân dân, đảm bảo lợi ích chung của cộng đồng, đảm bảo công bằng và dân chủ xã 
hội. Khi nào người dân nhận thức đầy đủ được như vậy thì pháp luật không cần một 
biện pháp cưỡng chế nào mà mọi người vẫn tự giác thực hiện. 1.4. Vị trí, vai trò của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường
 PBGDPL cho công dân diễn ra trong phạm vi toàn xã hội, tuy nhiên việc phổ biến 
giáo dục trong trường học đóng vai trò hết sức quan trọng. Trường học là nơi giáo dục, 
đào tạo thế hệ trẻ về kiến thức, về kỹ năng, giúp trẻ hình thành và phát triển toàn diện 
nhân cách của mình để trở thành người công dân có ích cho xã hội. Vì vậy, công tác 
phổ biến, giáo dục pháp luật cho công dân phải được thực hiện ngay trong trường học, 
để mỗi công dân trẻ tuổi sớm có hiểu biết về pháp luật, hình thành ý thức và thói quen 
chấp hành pháp luật. Có thể nói không có môi trường nào có thể thực hiện việc PBGDPL 
thuận lợi và hiệu quả hơn môi trường trường học. Muốn học sinh chấp hành pháp luật 
tốt thì trước hết các em phải có hiểu biết về pháp luất. Với một môi trường sư phạm, 
một đội ngũ thầy cô giáo nhiệt tình, tâm huyết, có năng lực sư phạm, với hệ thống những 
bài giảng sinh động, những hình thức, phương tiện phong phú, đa dạng là cách tốt nhất 
để những tri thức về pháp luật được giới thiệu, được chuyển tải tốt nhất đến con trẻ. 
Đây là cơ sở, là nền móng vững chắc nhất cho cac hành vi việc làm đúng pháp luật của 
các em ngoài nhà trường và trong tương lai.
 1.5. Một số văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, của Bộ Giáo dục và Đào tạo về 
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
 Xuất phát từ vị trí vai trò hết sức quan trọng của công tác phổ bến và giáo dục 
pháp luật, Đảng và Nhà nước ta đã quan tâm chỉ đạo, đề ra nhiều biện pháp nhằm nâng 
cao hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật cho nhân dân. Nghị quyết Đại hội lần thứ 
VIII của Đảng đã khẳng định “Triển khai mạnh mẽ công tác tuyên truyền và giáo dục 
pháp luật, huy động lực lượng của các đoàn thể chính trị, xã hội nghề nghiệp, các 
phương tiện thông tin đại chúng tham gia các đợt vận động thiết lập trật tự, kỷ cương 
và các hoạt động thường xuyên xây dựng nếp sống và làm việc theo pháp luật trong cơ 
quan nhà nước và trong xã hội””.
 Các văn bản chỉ đạo:
 - Luật số 14/2012/QH13 ngày 20/06/2012 phổ biến, giáo dục pháp luật;
 - Nghị định số 28/2013/NĐ-CP ngày 04/04/2013 của Chính phủ quy định chi tiết 
một số điều và biện pháp thi hành Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật;
 - Thông tư số 10/2016/TT-BTP ngày 22/7/2016 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp quy 
định về báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật;
 - Quyết định số 06/2010/QĐ-TTg ngày 25/01/2010 của Thủ tướng Chính phủ về 
xây dựng, quản lý, khai thác tủ sách pháp luật;
 - Thông tư liên tịch số 14/2014/TTLT-BTC-BTP ngày 27/01/2014 của Bộ Tài 
chính, Bộ Tư pháp quy định việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí 
ngân sách nhà nước bảo đảm cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và chuẩn tiếp 
cận pháp luật của người dân tại cơ sở;
 - Chỉ thị số 02/1998/CT-TTg ngày 07/01/1998 của Thủ tướng Chính phủ ban hành 
về việc tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay.