SKKN Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ Mầm non 5-6 tuổi làm quen với chữ cái tại trường Mầm non Họa Mi

 Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ Mầm non 5 – 6 tuổi làm quen với chữ 
 cái tại trường mầm non Họa Mi.
 PHẦN I: MỞ ĐẦU
 I. Đặt vấn đề:
 Bạn nghĩ như thế nào về khái niệm trẻ mầm non? Với tôi, trẻ mầm non là 
lứa tuổi được xem là bước tiến quan trọng trong một đời người, là tiền đề cho các 
giai đoạn khác. Nhắc đến trẻ mầm non, bạn sẽ nghĩ ngay tới lứa tuổi đầy hồn 
nhiên, ngây thơ, trong sáng và ai cũng thấy được sự hồn nhiên, tươi tắn của trẻ, nó 
làm cho chúng ta thấy hạnh phúc ấm áp hơn. Là một giáo viên, tôi thực sự hạnh 
phúc khi công việc hàng ngày của mình được tiếp xúc với trẻ, chia sẻ buồn vui, 
được thể hiện nhân cách nhẹ nhàng không bó buộc. Chăm sóc giáo dục trẻ, bản 
thân không những truyền đạt kiến thức cho trẻ mà còn học hỏi ở trẻ niềm vui, tình 
yêu thương, quả thật may mắn và hạnh phúc. Trong đó ngôn ngữ có vai trò giúp 
con người giao tiếp với nhau một cách hiệu quả thì đối với trẻ, ngôn ngữ nói trong 
5 năm đầu đời là một trong những lĩnh vực quan trọng giúp trẻ phát triển toàn diện. 
Mục đích cho trẻ 5 tuổi làm quen chữ cái không chỉ nhằm cho trẻ biết được các 
mặt chữ để phát âm chuẩn khi nói mà còn tạo cho trẻ hứng thú học tiếng mẹ đẻ. 
Ngôn ngữ được sử dụng trong tất cả các loại hình giáo dục, ở mọi lúc, mọi nơi. 
Vậy hoạt động làm quen với chữ cái là một phần, một bộ phận của việc phát triển 
ngôn ngữ trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5- 6 tuổi, do đó làm quen với 
chữ cái có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Thông qua 
việc làm quen với chữ cái cung cấp thêm vốn từ về thế giới xung quanh. Đồng thời 
việc cho trẻ làm quen với chữ cái còn giúp trẻ hiểu được mối quan hệ giữa ngôn 
ngữ nói và viết. Tôi đã cố gắng trau dồi thêm kiến thức, tìm tòi và học hỏi những 
chị em đồng nghiệp để nâng cao kiến thức, kĩ năng và phương pháp trong quá trình 
giảng dạy trong tất cả các lĩnh vực phát triển sao cho hiệu quả nhất. Đặc biệt là 
việc nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái, đem lại cho trẻ 
những kiến thức vững vàng, là tiền đề vững chắc cho trẻ vào lớp 1. 
 Là một giáo viên mầm non trực tiếp đứng lớp chăm sóc và giảng dạy trong 
năm học vừa qua, tôi nhận thấy trẻ không hứng thú nhiều khi tham gia hoạt động 
làm quen chữ cái, bên cạnh đó trẻ còn hay quên, khó nhớ các chữ cái đã học.
 Giáo viên: Trương Thị Minh Trang
 - 1 - Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ Mầm non 5 – 6 tuổi làm quen với chữ 
 cái tại trường mầm non Họa Mi.
 Như chúng ta đã biết việc cho trẻ làm quen 29 chữ cái mang tính chất hoạt 
động biệt lập chưa đáp ứng với yêu cầu đổi mới của giáo dục mầm non trong tổ 
chức các hoạt động cho trẻ làm quen với việc đọc và việc viết nhằm chuẩn bị cho 
trẻ vào lớp. Căn cứ thông tư 28/2016 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về nội dung sửa 
đổi, bố sung và đổi mới hình thức tổ chức, giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, tạo môi 
trường cho trẻ được trải nghiệm, phát huy tính tích cực, dạy trẻ theo hướng lồng 
ghép tích hợp.
 Làm quen chữ cái theo quan điểm tích hợp trong đổi mới phương pháp giáo 
dục mầm non phải được tiến hành một cách tự nhiên, bắt đầu bằng những hoạt 
động gần gũi và có ý nghĩa với trẻ. Để dạy trẻ làm quen chữ cái cần có sự thay đổi 
cách tổ chức hoạt động trong môi trường chữ viết và ngôn ngữ nói một cách phong 
phú, đa dạng. Làm quen với chữ cái có vị trí quan trọng trong việc giáo dục trẻ 
phát triển toàn diện, do đó để dạy tốt hoạt động này giáo viên phải đạt được những 
mục tiêu như:
 Biết thiết kế và tổ chức các hoạt động làm quen chữ cái theo chủ đề để phát 
triển kỹ năng cần thiết chuẩn bị cho việc đọc, viết trước khi vào lớp 1.
 Tự tin và có ý thức sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ làm 
quen chữ cái theo chủ điểm.
 Thông qua đọc thơ, kế chuyện, tranh ảnh có gắn các chữ cái, các trò chơi 
động tĩnh với làm quen chữ cái... để từ đó giúp trẻ mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp. 
Có thể nói hoạt động làm quen chữ cái là nền tảng đưa trẻ đến hoạt động giao tiếp 
trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Trong quá trình hình thành, rèn luyện, củng 
cố các kỹ năng cho trẻ không thể tránh khỏi những khó khăn. Vì thế người giáo 
viên đóng vai trò quan trọng, là cầu nối trẻ với những kiến thức mới, giúp trẻ học 
tốt, nắm vững kiến thức và biết cách thực hiện yêu cầu của bài học, của hoạt 
động. Qua đó, tạo được không khí hoạt động mà ở đó mọi trẻ đều hăng hái, hứng 
thú tham gia. 
 II. Thực trạng vấn đề nghiên cứu: 
 Giáo viên: Trương Thị Minh Trang
 - 3 - Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ Mầm non 5 – 6 tuổi làm quen với chữ 
 cái tại trường mầm non Họa Mi.
quen chữ cái theo các chủ đề, theo những chuyên đề trọng tâm hoặc những lễ hội 
nổi bật trong năm. Tôi đã làm khảo sát thực trạng về khả năng nhận biết chữ cái 
của trẻ lớp lá như sau: 
 - Bảng khảo sát trẻ lớp lá:
 Cuối năm học: 2017 - 2018
 NỘI DUNG Số Kết quả 
 trẻ 
 Đạt Tỉ lệ% Chư Tỉ lệ%
 a
 đạt
 Trẻ hứng thú tham gia làm đồ dùng, 28.6%
 42 30 71.4% 12
 đồ chơi môn làm quen chữ cái cùng cô
 Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt 35.7%
 42 27 64.3% 15
 động làm quen chữ cái.
 Trẻ nhận biết, phát âm đúng 29 chữ 
 42 32 76.2% 10 23.8%
 cái qua các trò chơi, mọi lúc mọi nơi. 
 Trẻ tô viết trùng khít lên chấm mờ, 42 28.6%
 30 71.4% 12
 hoàn thành vở tập tô.
 Giáo viên: Trương Thị Minh Trang
 - 5 - Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ Mầm non 5 – 6 tuổi làm quen với chữ 
 cái tại trường mầm non Họa Mi.
 Trẻ phải nắm được kĩ năng phát âm đúng và thành thạo 29 chữ cái phân biệt 
được chữ cái khó như: l, n, x, s, p, q, v, d, phát âm đúng 29 chữ cái từ đó trẻ phát 
triển đồng đều các lĩnh vực, phát huy tính tích cực của trẻ, giúp trẻ hứng thú hơn 
trong mọi hoạt động. 
 Cha mẹ học sinh thấy được sự thay đổi của con em mình, từ đó có sự phối 
hợp tốt hơn giữa nhà trường, giáo viên và cha mẹ học sinh để công tác chăm sóc 
giáo dục trẻ ngày càng tốt hơn.
 1. Giải pháp 1: Rèn kỹ năng nhận biết, phát âm đúng, đọc, tô, viết thành 
thạo các chữ cái theo quan điểm giáo dục mới: Lấy trẻ làm trung tâm
 a. Biện pháp 1: Tạo môi trường lấy trẻ làm trung tâm gây hứng thú cho trẻ 
làm quen với chữ cái
 Giáo dục bắt đầu từ trẻ, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động. Để đạt được 
mục tiêu đó trước hết tôi phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Ở đây sự tập 
trung chú ý chưa bền, trẻ thích những cái đẹp, mới lạ có hấp dẫn cao nên việc gây 
hứng thú cho trẻ lại càng quan trọng bởi tính chất cứng nhắc có phần khô khan dẫn 
đến trẻ có phần uể oải, phân tán tư tưởng, tiếp thu bài còn hạn chế trong tiết học 
nên việc cần chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cho cô và trẻ là rất cần thiết. Trẻ Mầm non 
suy nghĩ bằng tư duy hình tượng gắn với tình cảm, trẻ ghi nhớ những gì gây ấn 
tượng mạnh, một câu truyện hấp dẫn hay một bức tranh đẹp, mới lạ. Với trẻ mầm 
non thì những gì mới lạ, đẹp mắt, hấp dẫn thì sẽ gây được sự chú ý của trẻ. Chính 
vì vậy, khi dạy một tiết “ Làm quen chữ cái” đồ dùng trực quan là yếu tố đầu tiên 
quan trọng. Vì thế việc tạo môi trường cho trẻ làm quen với chữ cái không những 
trong lớp học, ngoài lớp học mà trong mọi vị trí trẻ được tiếp xúc là một việc rất 
thiết yếu làm nổi bật lên mục đích ý đồ của giáo viên trong họat động làm quen với 
chữ cái cho trẻ, nhưng không thực hiện 1 cách cưỡng ép, bắt buộc trẻ phải chú ý 
mà để trẻ tự nhiên đi vào hoạt động.
 Ví dụ : Ở chủ đề “Thế giới động vật”, tiết làm quen với chữ: i, t, c thay vì 
chỉ đơn giản gắn tranh có chứa từ: Gà mái, con vịt, cá chép  thì tôi tìm những 
hình ảnh động trong máy vi tính Gà mái mẹ dẫn gà con đi; vịt bơi lội, đàn cá chép 
bơi trong ao  Sau đó cho trẻ gọi tên các con vật và trẻ trả lời chúng đang làm gì? 
 Giáo viên: Trương Thị Minh Trang
 - 7 - Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ Mầm non 5 – 6 tuổi làm quen với chữ 
 cái tại trường mầm non Họa Mi.
Bay ở đâu? Cô đưa máy bay nhựa ra cho trẻ quan sát đàm thoại và để trẻ lên rút hai chữ 
cái giống nhau trong từ “máy bay” và trẻ lên rút chữ “y”.
 Ở góc học tập, thường xuyên cho trẻ chơi ở góc thư viện để trẻ thường 
xuyên được nhìn thấy, tiếp xúc với chữ cái. Gắn tên các loại đồ dùng đồ chơi trong 
lớp học để trẻ được nhìn thấy thường xuyên. 
 Ví dụ: trên máy tính tôi dán chữ “máy tính” để lúc tiếp xúc với máy tính trẻ 
thấy được các chữ cái này.
 Môi trường ngoài lớp học:
 Thực tế cho thấy trẻ đến trường ngoài hoạt động có chủ đích, hoạt động ăn, 
hoạt động ngủ, còn các thời gian khác để trẻ hoạt động với môi trường bên ngoài 
như: góc thiên nhiên, mảng tuyên truyền, khu vực để đồ cá nhân của trẻ. Đây là 
nơi trẻ thường xuyên hoạt động nên có tác dụng ôn tập củng cố chữ cái rất tốt. Nơi 
để đồ dùng cá nhân của trẻ như: mũ, ba lô, giày dép, khăn mặt, ca cốc, kệ bỏ dép, 
kệ bỏ cặp, áo quần có chữ cái ký hiệu riêng của từng trẻ ( viết bằng chữ in 
thường) tôi luôn gắn ảnh kèm theo tên của trẻ. Như vậy, hàng ngày trẻ cất đồ 
dùng hoặc sử dụng đồ dùng vừa đúng nơi quy định, vừa biết tên của mình, của 
bạn, biết tên của mình có những chữ cái gì, biết thứ tự của từng chữ từ trái sang 
phải của các chữ như thế nào Và trẻ còn biết tên của mình trên bài vẽ khi vẽ tạo 
hình. 
 Ở chủ đề “ Phương tiện giao thông” trẻ chơi ngoài trời tôi cùng trẻ trò 
chuyện về trò chơi “các phương tiện giao thông vào bến ” tôi huy động trẻ sưu tầm 
bìa cát tông tranh ảnh, hoạ báo về các phơng tiện như: Máy bay, đoàn tàu, ôtô, 
thuyền buồm .. hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình ảnh đó. Khi vào trò chơi cô 
giới thiệu các bến và phương tiện giao thông nào thì phải vào bến được làm 
quen tìm tòi cắt dán sẽ tạo cho sự khéo léo ở đôi tay và thuận lợi trong khi viết 
chữ, dán các chữ cái lên các phương tiện giao thông, trẻ hứng thú hơn với chính 
đồ dùng mình làm ra.
 Ví dụ : Chơi ở các góc chủ đề thế giới thực vật tôi cho trẻ làm quen chữ cái 
h, k ở góc phân vai trẻ chơi cửa hàng bán rau, củ, quả, hoa tôi dán chữ cái “ k” 
 Giáo viên: Trương Thị Minh Trang
 - 9 - Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ Mầm non 5 – 6 tuổi làm quen với chữ 
 cái tại trường mầm non Họa Mi.
 (Trẻ đọc chữ cái, tên cây trong sân trường)
 Có các góc cho trẻ hoạt động và được bố trí thuận tiện, hợp lý, linh hoạt, dễ 
thay đổi, đáp ứng nhu cầu hứng thú hoạt động vui chơi của trẻ, gồm 2 chỉ số, chỉ 
số 4, chỉ số 5. 
 Tiêu chí 3. Có đa dạng đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu cho trẻ hoạt động. 
 Ngoài ra,ở các bậc thang lớp học cô tạo các ô bật và vẽ các chữ cái bằng 
những màu sắc sinh động. Giúp trẻ chơi vui vẻ ngoài trời vừa có thể luyện phát âm 
khi chơi. Qua đó, tôi thấy kết quả rất khả quan, trẻ hứng thú chơi, khả năng nhận 
thức chữ cái của trẻ có tiến triển, khả năng ghi nhớ chữ cái lâu hơn.
 Bên cạnh đó trang trí lớp đảm bảo thẩm mĩ, thân thiện và phù hợp với nội 
dung, chủ đề giáo dục. Các khu vực hoạt động bố trí phù hợp, linh hoạt, có thể cố 
định hoặc có thể di chuyển mang tính mở, tạo điều kiện dễ dàng cho trẻ tự lựa chọn 
và sử dụng đồ vật, đồ chơi, tham gia hoạt động và thuận lợi cho sự quan sát của giáo 
viên.
 Giáo viên: Trương Thị Minh Trang
 - 11 -