SKKN Một số giải pháp, kỹ năng nâng cao chất lượng công tác kiểm sát hoạt động thu, quản lý và thanh toán tiền trong thi hành án dân sự

 PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài
 Kiểm sát thi hành án dân sự, thi hành án hành chính là một trong những khâu 
công tác thực hiện chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp của ngành kiểm sát, 
nhằm đảm bảo cho các bản án, quyết định của Tòa án được tổ chức thi hành kịp 
thời, đúng quy định của pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên 
đương sự, của Nhà nước, góp phần giữ vững ổn định chính trị xã hội, tăng cường 
hiệu lực và hiệu quả của bộ máy nhà nước.
 Thời gian vừa qua, pháp luật về thi hành án dân sự đã có nhiều thay đổi, chỉnh 
sửa và ban hành mới. Những quy định đã cũ không còn phù hợp với thực tiễn bị 
sửa đổi hoặc bãi bỏ, thay vào đó là những quy định mới được ban hành để phù hợp 
với sự phát triển của xã hội và hạn chế những lỗ hổng, kẽ hở của pháp luật. Nhất là 
đối với hoạt động thu, chi, quản lý tiền thi hành án càng được chú trọng, quy định 
chi tiết, chính xác để làm cơ sở thực hiện. Đây là một hoạt động cực kỳ quan trọng 
và thiết yếu nhưng trong công tác kiểm sát còn gặp nhiều khó khăn, chưa đạt được 
hiệu quả tối đa. Do đó, để kiểm sát có hiệu quả việc thi hành án dân sự, đặc biệt là 
kiểm sát hoạt động này cần phải có giải pháp, kỹ năng cụ thể, thiết thực, hiệu quả 
để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Từ thực tế công tác trong thời gian qua, tôi lựa chọn đề 
tài “Một số giải pháp, kỹ năng nâng cao chất lượng công tác kiểm sát hoạt động 
thu, quản lý và thanh toán tiền trong thi hành án dân sự” để làm sáng kiến với 
mục đích cùng các đồng nghiệp trao đổi, rút kinh nghiệm trong công tác. Đó là lý 
do tôi lựa chọn đề tài này.
 2. Mục đích, nhiệm vụ
 - Mục đích: Nhằm giúp cho cán bộ kiểm sát có cơ sở, kiến thức và kỹ năng 
công tác để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
 - Nhiệm vụ: Đây là một nhiệm vụ quan trọng trong khâu công tác kiểm sát thi 
hành án dân sự của Ngành kiểm sát nhân dân mà người có thẩm quyền và trực tiếp 
thực hiện là Kiểm sát viên. Do đó, để vận dụng có hiệu quả các quy định của pháp 
luật thì người kiểm sát phải có những sáng kiến, giải pháp, kỹ năng hay và hiệu quả 
trong công tác để hoàn thành tốt nhiệm vụ. 3
 II. NỘI DUNG
 1. Các quy định của pháp luật
 1.1. Về hoạt động thu, quản lý và thanh toán tiền trong thi hành án dân sự
 - Điều 47 Luật Thi hành án dân sự quy định về: Thanh toán tiền, trả tài sản thi 
hành án
 1. Số tiền thi hành án, sau khi trừ các chi phí thi hành án và khoản tiền quy 
định tại khoản 5 Điều 115 của Luật này thì được thanh toán theo thứ tự sau đây:
 a) Tiền cấp dưỡng; tiền lương, tiền công lao động, trợ cấp thôi việc, trợ cấp 
mất việc làm, trợ cấp mất sức lao động; tiền bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức 
khỏe, tổn thất về tinh thần;
 b) Án phí, lệ phí Tòa án;
 c) Các khoản phải thi hành án khác theo bản án, quyết định.
 2. Trường hợp có nhiều người được thi hành án thì việc thanh toán tiền thi 
hành án được thực hiện như sau:
 a) Việc thanh toán được thực hiện theo thứ tự quy định tại khoản 1 Điều này; 
trường hợp trong cùng một hàng ưu tiên có nhiều người được thi hành án thì việc 
thanh toán được thực hiện theo tỷ lệ số tiền mà họ được thi hành án;
 b) Số tiền thi hành án thu theo quyết định cưỡng chế thi hành án được thanh 
toán cho những người được thi hành án tính đến thời điểm có quyết định cưỡng chế 
đó; số tiền còn lại được thanh toán cho những người được thi hành án theo các 
quyết định thi hành án khác tính đến thời điểm thanh toán;
 c) Sau khi thanh toán theo quy định tại điểm a và điểm b khoản này, số tiền 
còn lại được trả cho người phải thi hành án.
 3. Trường hợp xử lý tài sản cầm cố, thế chấp mà bên nhận cầm cố, thế chấp là 
bên được thi hành án hoặc trường hợp bán tài sản mà bản án, quyết định tuyên kê 
biên để bảo đảm thi hành một nghĩa vụ cụ thể thì số tiền thu được từ việc bán tài 
sản cầm cố, thế chấp, bị kê biên được ưu tiên thanh toán cho bên nhận cầm cố, thế 
chấp hoặc bên có nghĩa vụ được bảo đảm sau khi trừ án phí của bản án, quyết định 
đó, chi phí cưỡng chế và khoản tiền quy định tại khoản 5 Điều 115 của Luật này. 5
 - Quy chế công tác kiểm sát thi hành án dân sự, thi hành án hành chính, được 
ban hành kèm theo Quyết định số 810/QĐ-VKS-V11 ngày 20/12/2016 của Viện 
trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao (sau đây gọi là Quy chế 810).
 - Các quy định có liên quan.
 2. Một số vi phạm về thu, quản lý, thanh toán tiền và chế độ kế toán 
nghiệp vụ thi hành án có thể xảy ra 
 2.1. Vi phạm việc báo cáo tổng số tiền nghiệp vụ thi hành án đã xử lý và còn 
tồn chưa chính xác
 Đến cuối kỳ báo cáo thống kê, khi đối chiếu từ số liệu của Chấp hành viên và 
của Kế toán thi hành án không khớp nhau. Việc hạch toán, báo cáo của Chấp hành 
viên không chính xác và Kế toán nghiệp vụ chưa kiểm tra kỹ các chứng từ trước 
khi nhập vào phần mềm kế toán, dẫn đến số liệu của cả Cơ quan Thi hành án không 
đúng ảnh hưởng đến công tác thống kê, báo cáo, là chưa thực hiện đúng theo quy 
định tại Điều 2, Điều 11 Thông tư 91/2010/TT - BTC, ngày 17/6/2010 của Bộ Tài 
chính. Vi phạm này thường xảy ra ở một số Cơ quan Thi hành án dân sự do cán bộ 
có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ hạn chế.
 2.2. Vi phạm về chậm nộp tiền vào ngân sách Nhà nước
 Tình trạng chậm nộp tiền vào ngân sách Nhà nước tại Chi cục Thi hành án còn 
xảy ra nhiều. Đối với những khoản tiền thu nộp cho ngân sách nhà nước hay khoản 
tiền chi trả, đã báo gọi nhiều lần mà đương sự không đến nhận, đã thực hiện việc 
gửi tiết kiệm theo quy định đến khi đủ 5 năm nhưng Chi cục thi hành án vẫn chưa 
làm thủ tục chuyển nộp vào ngân sách Nhà nước, để số tiền này tồn tại Cơ quan thi 
hành án, tồn trong các tài khoản khác là đã vi phạm Điều 126 Luật Thi hành án dân 
sự sửa đổi, bổ sung năm 2014. 
 2.3. Vi phạm trong việc chậm chi trả tiền cho đương sự
 Trong quá trình thi hành án theo đơn yêu cầu, Chấp hành viên đã thu được 
tiền của người phải thi hành án nhưng chậm tiến hành thủ tục chi trả cho người 
được thi hành án. Cụ thể theo Quyết định thi hành án số 249/QĐ-CCTHADS ngày 7
(là 10%/năm). Tuy nhiên, khi tổ chức thi hành án, Chấp hành viên vẫn xác định 
tiền lãi chậm thi hành án theo Quyết định 2868/QĐ-NHNN ngày 01/12/2010 của 
Ngân hàng nhà nước bằng 9%/năm là không đúng, làm ảnh hưởng đến quyền lợi 
của người được thi hành án.
 3. Thuận lợi và khó khăn trong công tác kiểm sát hoạt động thu, quản lý 
và thanh toán tiền thi hành án
 3.1. Thuận lợi
 Trong thời gian qua, chất lượng của công tác kiểm sát thi hành án dân sự đã 
từng bước được nâng cao, các cuộc kiểm sát trực tiếp, kiểm sát thường xuyên đã 
được thực hiện nghiêm túc và hiệu quả. Năng lực, trình độ của đội ngũ công chức, 
Kiểm sát viên được phân công kiểm sát hoạt động thi hành án dân sự ngày càng 
được quan tâm. Kiểm sát viên khi được phân công kiểm sát đã chủ động nghiên 
cứu để thực hiện kiểm sát việc thu, quản lý và thanh toán tiền thi hành án. Thông 
qua kiểm sát hoạt động thu, chi, Viện kiểm sát nhân dân thị xã Hoài Nhơn đã ban 
hành nhiều kiến nghị về việc chậm chi trả tiền cho đương sự và việc thu phí thi 
hành án, tiền thi hành án không đúng quy định của pháp luật được Chi cục Thi 
hành án dân sự thị xã Hoài Nhơn chấp nhận.
 3.2. Khó khăn
 Bên cạnh những thuận lợi nêu trên, công tác kiểm sát hoạt động thu, quản lý 
và thanh toán tiền thi hành án vẫn còn có những khó khăn, tồn tại và hạn chế đó là:
 - Khi Viện kiểm sát (thường là cấp huyện) thực hiện trực tiếp kiểm sát toàn 
diện về công tác thi hành án dân sự của Chi cục Thi hành án dân sự nhưng thường 
tập trung kiểm sát phần hồ sơ, xem xét đánh giá về trình tự thủ tục tổ chức thi hành 
án, hạn chế việc kiểm sát hoạt động thu, quản lý và thanh toán tiền thi hành án.
 - Công tác kiểm sát sát thi hành án dân sự có lúc, có nơi chưa được quan tâm 
đúng mức; cán bộ, kiểm sát viên được phân công thực hiện nhiệm vụ cùng lúc phải 
kiêm nhiệm nhiều công tác kiểm sát khác, dẫn đến một số trường hợp phát hiện vi 
phạm chậm, để vi phạm kéo dài, vi phạm tái diễn. 9
đề này luật không quy định cụ thể số tiền là bao nhiêu, chỉ quy định là mức trung 
bình đối với giá thuê tại địa phương. Như vậy, số tiền trích lại là tùy thuộc vào 
nhận định của từng Chấp hành viên, dẫn đến sự không thống nhất giữa các trường 
hợp nên sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên đương sự nhưng Viện kiểm sát 
không có căn cứ để yêu cầu hay kiến nghị. 
 - Khó khăn nhất trong công tác kiểm sát đó chính là: Chứng từ kế toán rất 
nhiều và phức tạp, đòi hỏi Kiểm sát viên khi kiểm sát phải có trình độ kiến thức 
nhất định về nghiệp vụ tài chính - kế toán. Đồng thời cần phải có thời gian đủ dài 
để thực hiện thao tác đối chiếu chứng từ trong khi lực lượng cán bộ kiểm sát còn 
mỏng, hầu hết đều không có trình độ về nghiệp vụ tài chính, kế toán, nên đây được 
coi là điểm yếu nhất trong khâu công tác kiểm sát thi hành án dân sự.
 III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KỸ NĂNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG 
CÔNG TÁC KIỂM SÁT HOẠT ĐỘNG THU, QUẢN LÝ VÀ THANH 
TOÁN TIỀN THI HÀNH ÁN DÂN SỰ
 Để làm tốt nhiệm vụ kiểm sát thi hành án dân sự, đặc biệt là kiểm sát hoạt 
động thu, quản lý và thanh toán tiền thi hành án, nhằm đảm bảo cho việc tổ chức 
thi hành đúng quy định của pháp luật, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của 
các bên chủ thể, tôi xin đề xuất thực hiện các giải pháp, kỹ năng như sau:
 1. Công tác cán bộ
 - Sắp xếp, bố trí cán bộ là một khâu quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến chất 
lượng công tác của cơ quan đơn vị. Do đó, cần phải bố trí cán bộ có năng lực phù 
hợp với chuyên môn nghiệp vụ để đảm nhiệm công việc. Sắp xếp các cán bộ cần 
phải có tính kế thừa, đảm bảo người đi sau đủ thời gian, điều kiện học hỏi kiến 
thức, kinh nghiệm của người đi trước để tiếp quản tốt công việc khi có sự thay thế 
nhân sự. Ở đơn vị Viện kiểm sát nhân dân thị xã Hoài Nhơn bố trí Kiểm sát viên 
làm công tác kiểm sát thi hành án dân sự ổn định, nhiều năm liên tục, đảm bảo cho 
khâu công tác này luôn được kiểm sát chặt chẽ, có hiệu quả, hoàn thành các chỉ tiêu 
nghiệp vụ. Đối với Kiểm sát viên phải nắm chắc các quy định của pháp luật, phải 11
 + Kiểm sát hồ sơ thi hành án là hoạt động thường xuyên và quan trọng trong 
công tác kiểm sát thi hành án dân sự. Khi kiểm sát hồ sơ phải kiểm tra toàn diện 
các hoạt động của Chấp hành viên từ khi được phân công thụ lý đến thời điểm hiện 
tại. Đối với hoạt động thu, quản lý, chi tiền thi hành án, Kiểm sát viên phải chú ý 
các khoản thu, thời gian thu, số tiền, tài sản thu có đúng theo quyết định thi hành án 
và các quy định của pháp luật hay không; hoạt động quản lý các khoản thu có đầy 
đủ thủ tục, đúng quy định hay không; kiểm sát các khoản chi, thời gian chi, số tiền 
chi, hình thức chi có đúng đúng theo quy định. Các biên lai, chứng từ thu chi có 
được xác lập đầy đủ, đúng theo mẫu.
 + Khi yêu cầu cung cấp hồ sơ thì Viện kiểm sát ban hành công văn đề nghị, 
khi cần thiết thì tiến hành kiểm sát đột xuất để tránh việc Cơ quan Thi hành án sửa 
chữa, che dấu các vi phạm. Kiểm sát hồ sơ thi hành án tốt là phương thức phát hiện 
các vi phạm thiếu sót rất hiệu quả trong khâu công tác này.
 - Kiểm quỹ tiền mặt thi hành án
 + Kiểm sát trực tiếp tiền mặt tại két thi hành án, lập biên bản ghi nhận số tiền 
thực tế còn tồn tại quỹ tiền mặt và yêu cầu Thủ trưởng Cơ quan Thi hành án, Kế 
toán nghiệp vụ thi hành án và thủ quỹ ký xác nhận.
 + Đối chiếu với số dư trên sổ quỹ tiền mặt của Thủ quỹ và Kế toán nghiệp vụ 
thi hành án xác định việc cập nhật, ghi chép sổ sách của thủ quỹ với kế toán có 
chính xác, kịp thời, xác định số chênh lệch tiền mặt nếu có.
 + Kiểm sát việc nộp tiền vào quỹ, việc đề nghị chi và thanh toán tiền thi hành 
án có kịp thời; việc để tồn quỹ tiền mặt thi hành án và các tài sản khác có đúng quy 
định của pháp luật tại khoản 2 Điều 58 Luật Thi hành án dân sự năm 2014.
 - Kiểm sát biên lai thu tiền
 + Kiểm sát việc cập nhật những khoản tiền đã thu và chi tiền trên sổ quỹ của 
thủ quỹ để đối chiếu từng khoản tiền đã thu phản ánh trên các loại biên lai thu để 
xác định các khoản tiền chưa nộp quỹ; nộp chậm và nộp thiếu.
 + Thông qua hoạt động này, Viện kiểm sát xác định việc ghi biên lai, hủy biên 
lai và quản lý biên lai thu của Cơ quan Thi hành án đã tuân thủ đúng theo quy định