SKKN Một số giải pháp của GVCN trong công tác tư vấn hướng nghiệp cho học sinh Lớp 12 tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân

 MỤC LỤC
PHẦN I. ÐẶT VẤN ÐỀ...........................................................................................4
 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI .....................................................................................4
 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU...........................................................................5
 III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:........................................................................5
 IV. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, ĐỊA BÀN KHẢO SÁT......................................5
 V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................................5
VI. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI:....................................................................6
 VII. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI: .........................................................................6
 Ngoài phần mở đầu và kết luận, sáng kiến kinh nghiệm gồm 2 chương: ..............6
PHẦN II: NỘI DUNG.............................................................................................7
I. CƠ SỞ KHOA HỌC............................................................................................7
1. Cơ sở lí luận .........................................................................................................7
 1.1. Khái niệm tư vấn hướng nghiệp ..................................................................7
1.2. Nhiệm vụ của hoạt động tư vấn hướng nghiệp..............................................7
 1.2.1. Giúp cá nhân tự đánh giá được năng lực, khả năng của bản thân........7
 1.2.2. Giúp cá nhân có những hiểu biết về thế giới nghề nghiệp và nhu cầu 
 xã hội......................................................................................................................7
 1.2.3. Giúp học sinh có được lựa chọn nghề nghiệp phù hợp...........................8
1.3. Vai trò của hoạt động tư vấn hướng nghiệp ..................................................8
2. Cơ sở thực tiễn .....................................................................................................9
 2.1. Thực trạng của hoạt động tư vấn hướng nghiệp........................................9
2.2. Vai trò, trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm trong công tác tư vấn 
hướng nghiệp .........................................................................................................10
 2.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động chọn nghề của học sinh lớp 
 12..........................................................................................................................11
 2.3.1. Yếu tố giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường..................................11
 2.3.2. Yếu tố gia đình..........................................................................................11
 2.3.3. Yếu tố nhu cầu thị trường sức lao động .................................................11
 2.3.4. Yếu tố bạn bè ............................................................................................11
 2.3.5. Yếu tố chủ quan của bản thân học sinh .................................................11
 1 PHẦN I. ÐẶT VẤN ÐỀ
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Trong các trường trung học phổ thông, công tác chủ nhiệm lớp là một việc 
làm thường xuyên, gắn bó với giáo viên. Họ là cầu nối giữa học sinh với nhà 
trường. Bởi vì, Giáo viên chủ nhiệm là người chịu trách nhiệm về mọi hoạt động 
của lớp trước Hiệu trưởng và là người lập kế hoạch, tổ chức thực hiện. Là người 
luôn bên cạnh giải đáp mọi thắc mắc và kịp thời phát hiện những khó khăn giúp 
các em vượt qua.
 Trong quá trình dạy học, nhiệm vụ của giáo viên không chỉ quan tâm đến việc 
hình thành kiến thức, kĩ năng, thái độ cho học sinh mà còn góp phần định hướng 
phát triển năng lực cho mỗi đối tượng học sinh. Đối với giáo viên chủ nhiệm, 
ngoài công việc giảng dạy, họ còn có trách nhiệm to lớn nhất trong việc tổ chức, 
quản lý và góp phần hình thành nhân cách cho học sinh. Giáo viên chủ nhiệm cũng 
là người chịu trách nhiệm chính trong công tác tư vấn hướng nghiệp cho học sinh.
 Giáo dục hướng nghiệp có nội dung chủ yếu là giáo dục thái độ lao động và ý 
thức đúng đắn về nghề nghiệp, giúp học sinh thấy được năng lực, sở trường của 
bản thân để lựa chọn nghề phù hợp trong tương lai. Giáo dục hướng nghiệp cung 
cấp cho học sinh những thông tin về thị trường lao động, về tính chất của các 
ngành nghề trong xã hội. Như vậy, giáo dục hướng nghiệp là một bộ phận của giáo 
dục toàn diện, có vai trò to lớn giúp học sinh nhận thức đúng đắn về nghề nghiệp, 
chọn được nghề phù hợp với bản thân, đồng thời đáp ứng nhu cầu xã hội, góp phần 
vào việc phân luồng và sử dụng hợp lý nguồn lao động.
 Hiện nay, giáo dục hướng nghiệp được tích hợp vào một số môn khoa học cơ 
bản, môn công nghệ, sinh hoạt ngoại khóa,mục đích là hình thành sự hứng thú, 
khuynh hướng và năng lực nghề nghiệp cho học sinh. Trên cơ sở đó thực hiện kế 
hoạch, định hướng phân luồng cho sinh tại các trường trung học phổ thông. Tuy 
nhiên để làm tốt công tác giáo dục hướng nghiệp, giáo viên chủ nhiệm là người có 
trách nhiệm và vai trò chủ yếu trong công tác tư vấn, giúp học sinh lựa chọn nghề 
nghiệp phù hợp trong tương lai. Hiện nay, công tác giáo viên chủ nhiệm lớp vẫn 
còn hiện tượng thờ ơ hoặc ít quan tâm đến hoạt động hướng nghiệp cho học sinh. 
Từ đó dẫn đến hiện tượng học sinh không biết được năng lực, sở trường của mình 
là gì trong thời gian ngồi trên ghế nhà trường hoặc chọn lựa nghề nghiệp không 
đúng với năng lực bản thân, không đáp ứng được nhu cầu xã hội dẫn đến hiện 
tượng thất nghiệp, làm việc không hiệu quả với công việc mà mình lựa chọn.
 Để góp phần nâng cao hiệu quả công tác tư vấn hướng nghiệp cho học sinh 
lớp 12 nói riêng học sinh trung học phổ thông nói chung, tôi lựa chọn đề tài “Một 
số giải pháp của giáo viên chủ nhiệm trong công tác tư vấn hướng nghiệp cho học 
sinh lớp 12 tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân ” làm đề tài cho sáng kiến kinh 
nghiệm năm nay.
 3 - Phương pháp thử nghiệm: Thử áp dụng các giải pháp vào công tác tư vấn 
hướng nghiệp cho học sinh lớp 12A4 năm học 2020 – 2021 tại trường THPT 
Nguyễn Cảnh Chân.
VI. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI:
 Giúp cho giáo viên chủ nhiệm lớp 12 trường THPT Nguyễn Cảnh Chân thấy 
được vai trò, trách nhiệm của bản thân trong công tác tư vấn hướng nghiệp. Từ đó 
có những giải pháp kịp thời định hướng cho học sinh khi ra trường có được công 
việc phù hợp với bản thân, phát huy sở trường của mình.
VII. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI:
 Ngoài phần mở đầu và kết luận, sáng kiến kinh nghiệm gồm 2 chương:
 Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài.
 Chương 2: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tư vấn hướng nghiệp cho 
học sinh lớp 12 Tại trường THPT Nguyễn Cảnh Chân.
 5 Muốn chọn nghề đúng, người chọn nghề cần phải biết được nhiều ngành nghề 
khác nhau trong xã hội. Hiểu biết càng phong phú, càng đầy đủ, càng có cơ sở để 
chọn nghề đúng và có hiệu quả. Cá nhân không thể chọn được nếu như không biết 
trong xã hội có những nghề nghiệp nào, nội dung nghề nghiệp đó ra sao, cơ hội 
việc làm sau khi được đào tạo nghề như thế nào.
 Nếu thông tin nghề nghiệp nhằm cung cấp cho cá nhân biết được những nghề 
khác nhau trong đời sống xã hội, tạo cơ sở cho họ chọn được nghề ưa thích và phù 
hợp với bản thân thì thông tin về thị trường lao động giúp cho cá nhân có cơ sở để 
lựa chọn được nghề nghiệp phù hợp với sự phân công lao động xã hội, với đòi hỏi 
của nền kinh tế thị trường. Sự kết hợp thông tin về nghề nghiệp với thông tin về thị 
trường sức lao động giúp cho cá nhân chọn được nghề nghiệp vừa phù hợp với 
hứng thú cá nhân, vừa phù hợp với yêu cầu của thị trường và sự phân công lao 
động xã hội. Thiếu thông tin về thị trường sức lao động không những gây khó khăn 
cho người chọn nghề và học nghề mà còn tạo ra những khó khăn cho các nhà quản 
lý, hoạch định chính sách, phương hướng đào tạo lao động. Nền kinh tế thị trường 
luôn đòi hỏi có đội ngũ lao động phù hợp.
1.2.3. Giúp học sinh có được lựa chọn nghề nghiệp phù hợp
 Có thể nói, cung cấp thông tin về nghề nghiệp, về thị trường lao động và về 
bản thân học sinh là những yếu tố quan trọng mang tính quyết định giúp các em 
lựa chọn được nghề nghiệp cho bản thân mình. Đối với nhiều học sinh, những 
thông tin này là cơ sở quan trọng để tự mình xác định nghề nghiệp tương lai. Tuy 
nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, hiện còn nhiều học sinh không biết đi học tiếp ở 
trường nào, đi vào lĩnh vực nghề nghiệp nào là phù hợp. Giải quyết vấn đề này rất 
cần các chuyên gia tư vấn nghề nghiệp. Tư vấn nghề nghiệp góp phần quan trọng 
trong việc giúp học sinh lựa chọn nghề nghiệp cho phù hợp với bản thân và phân 
công lao động xã hội.
1.3. Vai trò của hoạt động tư vấn hướng nghiệp
 Tư vấn hướng nghiệp nhằm hỗ trợ học sinh trong việc xác định, lựa chọn 
ngành nghề phù hợp với bản thân và nhu cầu xã hội. Hướng nghiệp đúng đắn 
không chỉ mang lại lợi ích cho mỗi cá nhân mà còn đóng góp cho sự phát triển của 
xã hội. Vì vậy, tư vấn hướng nghiệp có vai trò đặc biệt quan trọng đối với học sinh 
lớp 12, giúp học sinh hiểu biết hơn về các khối ngành, các ngành nghề trong xã 
hội. Qua đó có thể cân nhắc kĩ càng, chọn lựa được ngành nghề phù hợp với bản 
thân và nhu cầu xã hội. Tư vấn hướng nghiệp góp phần vào việc hình thành nhân 
cách nghề nghiệp và tạo tâm lý ổn định, vững vàng cho học sinh trước khi bắt đầu 
bước vào môi trường đào tạo mới. Qua hướng nghiệp, học sinh có thái độ và nhìn 
nhận đúng đắn hơn về lao động.
 Nhờ hoạt động tư vấn hướng nghiệp đúng hướng, giúp học sinh biết được 
một số thông tin về nghề nghiệp, thị trường lao động, hệ thống giáo dục nghề 
nghiệp và một số thông tin cơ bản về định hướng phát triển kinh tế, xã hội của địa 
 7 Khó khăn lớn nhất trong công tác tư vấn hướng nghiệp của giáo viên chủ 
nhiệm là họ không được đào tạo để hướng nghiệp cũng như không được học một 
khóa tập huấn hướng nghiệp nào bài bản nên vốn kinh nghiệm còn hạn chế.
2.2. Vai trò, trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm trong công tác tư vấn hướng 
nghiệp
 Giáo viên chủ nhiệm có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tư vấn hướng 
nghiệp cho học sinh. Họ là người tiếp xúc với học sinh hàng ngày, biết được khá rõ 
năng lực của từng học sinh cũng như tính cách, hoàn cảnh giai đình nên giáo viên 
chủ nhiệm là người sâu sát nhất. 
 Trong các giờ sinh hoạt lớp, giáo viên chủ nhiệm phải thiết kế các hoạt động 
hướng nghiệp giúp học sinh nhận thức được sở thích, điểm mạnh, điểm yếu, hoàn 
cảnh gia đình, xu hướng xã hội hay các giá trị cá nhân giúp học sinh xác định được 
các thành tố quan trọng cần thiết trước khi xác định nghề nghiệp phù hợp. Giáo 
viên chủ nhiệm cần phải kiên nhẫn trong tiếp cận cũng như trong định hướng với 
học sinh, hỗ trợ các em với tất cả tình yêu thương và trách nhiệm của người thầy.
 Giáo viên chủ nhiệm trong trường trung học phổ thông có trách nhiệm, vai trò 
chủ đạo trong việc xây dựng và thực hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã 
xây dựng, phối hợp chặt chẽ với giáo viên bộ môn, gia đình và các tổ chức đoàn 
thể liên quan trong việc hỗ trợ giám sát, rèn luyện, hướng nghiệp cho học sinh lớp 
chủ nhiệm, góp phần huy động các nguồn lực trong cộng đồng phát triển nhà 
trường. 
 Giáo viên chủ nhiệm lớp ngoài việc thực hiện đầy đủ những nhiệm vụ của 
một giáo viên bộ môn theo môn dạy của mình còn phải quản lý học sinh trong các 
hoạt động tâp thể, nhận xét và đánh giá, xếp loại học sinh cuối kì và cuối năm học, 
đề nghị khen thưởng và kỉ luật học sinh, đề nghị danh sách được lên lớp thẳng, 
phải kiểm tra lại hoặc rèn luyện hạnh kiểm trong hè, phải ở lại lớp; Hoàn thiện sổ 
điểm và học bạ học sinh; Báo cáo thường kì hoặc đột xuất về tình hình của lớp với 
Hiệu trưởng.
 Bên cạnh đó, giáo viên chủ nhiệm còn có quyền được dự các giờ học, hoạt 
động giáo dục khác của học sinh lớp mình; Được dự các cuộc họp của Hội đồng 
khen thưởng và Hội đồng kỉ luật; Được quyền cho phép cá nhân học sinh nghỉ học 
không quá 3 ngày liên tục; Được giảm giờ lên lớp hàng tuần theo quy định khi làm 
chủ nhiệm; Được dự các lớp bồi dưỡng, hội nghị chuyên đề về công tác chủ nhiệm. 
Đồng thời, giáo viên chủ nhiệm lớp cũng hưởng đầy đủ quyền lợi khác của một 
giáo viên bộ môn.
 Từ nhiệm vụ, trách nhiệm và quyền hạn của giáo viên chủ nhiệm cho ta thấy 
vai trò to lớn của họ trong việc quản lý toàn bộ hoạt động giáo dục của lớp mình, 
đặc biệt là công tác tư vấn hướng nghiệp cho học sinh chọn đúng ngành nghề theo 
sở thích nhưng phù hợp với năng lực bản thân và nhu cầu xã hội.
 9