SKKN Một số biện pháp truyền cảm hứng, tạo động lực học tập cho HS tại trường THPT Tương Dương 1 thông qua công tác chủ nhiệm

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT TƯƠNG DƯƠNG 1
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Đề tài:
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRUYỀN CẢM HỨNG, TẠO ĐỘNG
 LỰC HỌC TẬP CHO HỌC SINH TẠI TRƯỜNG THPT
TƯƠNG DƯƠNG 1 THÔNG QUA CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
 Thuộc lĩnh vực: Chủ nhiệm
 • • •
 Người thực hiện: Dương Thị Vinh
 Nguyễn Hoàng Quang
 Số điện thoại: 0944.370.747; 0943030154.
 Năm học 2021-2022 hiệu quả cao nhất. Hoàn thành công việc bằng sức cảm hứng, bằng sự nỗ lực con 
người sẽ cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc hơn khi hoàn thành công việc bằng sự gò bó. 
Sự hứng thú, cảm xúc tích cực của học sinh mỗi ngày đến trường còn là tiền đề để 
xây dựng lớp học hạnh phúc.
 Chính vì những lý do trên, chúng tôi xin mạnh dạn chia sẻ cùng đồng nghiệp 
“Một số biện pháp truyền cảm hứng, tạo động lực học tập cho học sinh tại 
trường THPT Tương Dương 1 thông qua công tác chủ nhiệm”.
 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài:
 2.1. Mục tiêu nghiên cứu:
 - Giúp học sinh ý thức được tầm quan trọng của việc học, nâng cao ý thức trách 
nhiệm bản thân, thúc đẩy tinh thần tự học, tự nghiên cứu và chủ động lĩnh hội kiến 
thức của học sinh góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Giáo dục đạo đức, tình 
cảm,... cho học sinh THPT.
 - Giúp cho mục tiêu xây dựng lớp học hạnh phúc, trường học hạnh phúc thành 
công. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh đặc biệt là giảm tình trạng 
bỏ học của trường miền núi.
 - Giúp phụ huynh nhận thức được ý nghĩa thực sự của việc học, hiểu con hơn. 
Bố mẹ cần quan tâm đến tâm tư tình cảm của các con nhiều hơn, lắng nghe và tôn 
trọng ý kiến của các con, yêu con như chính con. Động viên kịp thời khi các con tiến 
bộ.
 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
 - Nghiên cứu cơ sở lí luận truyền cảm hứng, tạo động lực học tập.
 - Nghiên cứu cơ sở thực tiễn động lực học tập ở trường THPT Tương Dương 
1.
 - Xây dựng nội dung truyền cảm hứng, tạo động lực học tập, lập kế hoạch và 
thời gian triển khai qua nhiều hình thức như lồng ghép vào các tiết sinh hoạt, các 
buổi sinh hoạt ngoài giờ, các buổi hoạt động trải nghiệm, kết hợp với các tổ chức 
Đoàn trường, phụ huynh học sinh,. để tổ chức các hội thi, các phong trào thi đua học 
tập.
 3. Đối tượng nghiên cứu:
 Vì thời gian có hạn nên trong đề tài này chúng tôi chỉ áp dụng và thử nghiệm 
một số biện pháp truyền cảm hứng, tạo động lực học tập cho học sinh qua công tác 
chủ nhiệm ở các đối tượng học sinh lớp A khóa 53 (niên khóa 2018-2021) mà chúng 
tôi đã đảm nhận và lớp 10A, 12C trong năm học 2021-2022 này.
 4. Phương pháp nghiên cứu:
 - Phương pháp nghiên cứu lý luận có tính chất then chốt nhất trong việc học tập. Động lực học tập tạo nên một nguồn 
sức mạnh, một nguồn năng lực mạnh mẽ khiến chủ thể hành động và duy trì hành 
động để đạt được kết quả” (Năm 2008).
 Theo Giordan (2010) nhiệm vụ chủ chốt của giáo dục nói chung, của giảng dạy 
trong trường học nói riêng nên là một nghệ thuật, một công việc tạo ra động lực, 
truyền cảm hứng, kích thích sự tò mò, sự mong muốn khám phá vốn có nơi trẻ. Động 
lực được ví như một đóa hoa, nhưng lại là đóa hoa mỏng manh, cần được kiên nhẫn 
chăm chút với sự tôn trọng (Hourst, 2014).
 1.1.2. Vai trò của động lực học tập
 Dưới góc độ của tâm lý học họat động, động lực học tập của HS được phân 
thành hai loại theo L.I. Bozovik, A.K.Dusaviski,. là động lực học tập mang tính xã 
hội và động lực mang tính nhận thức.
 Động lực hoàn thiện tri thức (động lực mang tính nhận thức): là mong muốn 
khao khát chiếm lĩnh, mở rộng tri thức, say mê với việc học tập,. bản thân tri thức và 
phương pháp dành tri thức có sức hấp dẫn, lôi cuốn học sinh. Loại động lực này giúp 
người học luôn nỗ lực ý chí, khắc phục trở ngại từ bên ngoài để đạt nguyện vọng bên 
trong. Nó giúp học sinh duy trì hứng thú và ham muốn học hỏi, tìm tòi, vượt qua 
những trở ngại khó khăn để đạt được những mục tiêu trong học tập.
 Động lực quan hệ xã hội (động lực học tập mang tính xã hội): là học sinh học 
bởi sự lôi cuốn hấp dẫn của các yếu tố khác như: đáp ứng mong đợi của cha mẹ, cần 
có bằng cấp vì lợi ích tương lai, lòng hiếu danh hay sự khâm phục của bạn bè,. đây 
là những mối quan hệ xã hội cá nhân được hiện thân ở đối tượng học. Tuy loại động 
lực này có mang tính tiêu cực nhưng nó cũng góp phần vào việc kích thích, tạo hứng 
thú và nhu cầu cho người học chiếm lĩnh tri thức, kỹ năng, kỹ xảo.
 Động lực học tập không có sẵn hay tự phát, mà được hình thành dần dần trong 
quá trình học tập của học sinh, dưới sự tác động của nhiều yếu tố, bao gồm: yếu tố 
xã hội, gia đình và bạn bè, môi trường học tập, nhận thức của bản thân người học, 
quan điểm sống của người học.
 Như vậy, động lực học tập có vai trò rất quan trọng, là kim chỉ nam cho hoạt 
động học.
 1.1.3. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong việc truyền cảm hứng, tạo động 
lực học tập cho học sinh
 Giáo viên chủ nhiệm là người được Hiệu trưởng bổ nhiệm, phân công chịu trách 
nhiệm về một lớp. Điều lệ trường Trung học ghi rõ: “Mỗi lớp có một giáo viên chủ 
nhiệm lớp do Hiệu trưởng chỉ định, chọn trong số giáo viên giảng dạy ở lớp đó”. 
Giáo viên chủ nhiệm là người thay mặt Hiệu trưởng chịu trách nhiệm quản lý toàn 
diện lớp học từ giáo dục văn hóa cho đến giáo dục đạo đức nhân cách. Chính vì thế 
có thể nói giáo viên chủ nhiệm là cầu nối đa chiều giữa các lực lượng giáo dục trong 
và ngoài nhà trường với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm. chúng sẽ cảm thấy giáo viên coi thường mình, thậm chí chúng sẽ nảy sinh những cảm 
xúc phản cảm, chống đối và đơn giản là không học. Như vậy sẽ không có kết quả 
giáo dục tốt.
 1.2.2. Thực trạng nhà trường và thái độ học tập, động lực học tập của học 
sinh tại đơn vị
 Trường THPT Tương Dương 1 có tổng số học sinh 1028 (tính đến 18/10/2021) 
trong đó dân tộc Thái chiếm 72,6%, dân tộc Mông chiếm 6,5%, dân tộc Kinh chiếm 
8,8%, dân tộc Khơ mú chiếm 10,6%, dân tộc Tày poọng chiếm 1,4%, dân tộc Hoa 
0,1%. Tỉ lệ học sinh nữ chiếm 42,24%. Do trường đóng trên địa bàn miền núi nên tỉ 
lệ hộ nghèo và cận nghèo chiếm gần 41%. Học sinh ở phân tán trên khắp địa bàn 
huyện, điều kiện đi lại khó khăn do đó việc duy trì sĩ số, nề nếp còn nhiều bất cập. 
Một bộ phận phụ huynh do mưu sinh nên chưa thực sự quan tâm đến việc học tập 
của con em phó thác việc học tập cho nhà trường. Chất lượng đầu vào của học sinh 
còn thấp so với các huyện khác và một số học sinh không nắm vững kiến thức cơ 
bản. Học sinh học tập máy móc, rập khuôn, học không có khả năng vận dụng kiến 
thức để giải quyết các tình huống thực tiễn,... Thái độ của học sinh đối với việc học 
thiếu nghiêm túc, một số học sinh xem thường việc học tập tri thức và rèn luyện bản 
thân. Một số học sinh không còn hứng thú với việc học, thấy việc học rất nhàm chán, 
đến lớp là một việc làm miễn cưỡng, không có niềm vui...
 Chúng tôi đã tiến hành tìm hiểu thực trạng về động lực học tập của 32 HS lớp 
12A (Năm học 2019-2020) và 33 HS lớp 10A, 40 HS lớp 12C (Nămhọc 2021-2022) 
vào tháng 9 năm học 2021 thể hiện qua bảng sau:
 Câu hỏi Các mức độ trảlời
 Xác định rõ Mơ hồ Không xác định 
 rõ
 Lớp % Lớp % Lớp %
1. Em đã vạch rõ mục tiêu 12A 56,3 12A 21,9 12A 21,8
cho tương lai? 12C 52,5 12C 22,5 12C 25
 10A 48,5 10A 18,2 10A 33,3
 12A 28,1 12A 31,3 12A 40,6
2. Em có quan điểm sổng về 12C 25 12C 35 12C 40
thành công? 10A 18,1 10A 36,4 10A 45,5
 12A 31,3 12A 35 12A 33,7
3. Em có tấm gương để học 12C 40 12C 27,5 12C 32,5
tập và noi theo? 10A 36,4 10A 27,2 10A 36,4
 12A 21,9 12A 31,2 12A 46,9
4. Gia đình định hướng tổt 
 12C 17,5 12C 35 12C 47,5
cho em trong quá trình học 
 10A 12,1 10A 36.4 10A 51,5
tập? 2.1.1.1, Xây dựng chủ đề sinh hoạt lớp “Khám phá bản thân”
 Để xây dựng chủ đề sinh hoạt lớp “Khám phá bản thân” trở nên phong phú, ý 
nghĩa và tích cực hơn. Ngoài việc nhận xét tình hình hoạt động của lớp, triển khai kế 
hoạch mới, GVCN dành nhiều thời gian cho việc tổ chức các hoạt động vừa vui vẻ 
vừa bổ ích. Đầu tiên chúng tôi lập kế hoạch sinh hoạt cụ thể thời gian nào, giáo dục 
giá trị sống và kỹ năng sống nào. Tiếp đến là xây dựng nội dung kịch bản, phân công 
nhiệm vụ, duyệt phần chuẩn bị của học sinh rồi tiến hành sinh hoạt.
 Ví dụ: Kế hoạch tiết sinh hoạt lớp tháng 9
HOẠT MỤC TIÊU THỜI CÔNG VIỆC CỤ CÔNG
ĐỘNG GIAN THỂ CỤ, 
 PHƯƠNG
 TIỆN
Tiết 1 (Ngày 3/9/2021)
Chia nhóm Tạo các nhóm làm 10 Khăn bịt mắt, 
và khởi động việc - Cho học sinh chơi trò loa và nhạc
thông điệp Tạo không khí hứng chơi bịt mắt đoán người.
“Môi người khởi cho học sinh - Luật chơi mỗi nhóm 
đều có giá trị Hình thành một số kĩ cử ra một thành viên 
và vẻ đẹp năng trong nhóm và bịt mắt 
riêng không 
 + Kĩ năng làm việc người này. Chọn một 
giống ai ”
 nhóm người trong các nhóm 
 + Kĩ năng giao tiếp còn lại. Các thành viên 
 bị bịt mắt sẽ được hỏi 
 để đoán xem người 
 được chọn là ai
Phác họa bản Chỉ ra được những 15 p Vẽ phác họa về thế Bút và giấy
thân đặc điểm tính cách, mạnh và hạn chế của 
 quan điểm sống của bản thân
 bản thân, biết điểm 
 mạnh, điểm yếu của 
 bản thân
 Hình thành kĩ năng 
 nhận diện bản thân
 Nhận ra được bản thân15 p Nhận xét nhau theo cặp Qua giấy 
Bạn là người 
 qua con mắt của bạn hoặc nói 
như thế nào 
 bè từ đó chuyện trực 
trong mắt
 tiếp Tiết 3 (Ngày 24/9/2021)
Khám phá Tìm hiểu về thông tin 20 p Sử dụng các câu hỏi Giấy, bút bút 
bản thân và về học sinh về gia ngắn để khảo sát, tìm màu, bảng 
sở thích nghề đình và định hướng hiểu thông tin về học phấn
nghiệp nghề nghiệp sinh
Thông điệp Hình thành một số kĩ Phụ lục 1
 năng
“Chọn nghề 
= hiểu mình + Kĩ năng trình bày 
 vấn đề
+hiểu nghề
 Đánh giá được sự phù 20 p Làm trắc nghiệm sở Giấy, bút
 hợp của bản thân với thích nghề nghiệp của 
 nhóm nghề định lựa holland
 chọn
 Phụ lục 2
 Hình thành kĩ năng 
 nhận diện bản thân
Tiết 4 (Ngày 17/9/2021)
 Học sinh chủ động 
Một số xu 30 p Nhóm 1: Nhóm nghề kỹ Video chuẩn 
 tìm hiểu thông tin 
hướng chọn thuật bị sẵn
nghề trong trên Internet
 Nhóm 2: Nhóm nghề Tìm kiếm 
tương lai Hình thành một số kĩ 
 nghệ thuật thông tin trên 
 năng: mạng
 + Kĩ năng làm việc Nhóm 3: Nhóm nghề 
 nhóm truyền thống
 + Kĩ năng giao tiếp Nhóm 4: Nhóm nghề 
 +Kĩ năng học máy phục vụ cộng đồng
 tính Các nhóm lên trình bày
 +Kĩ năng giải quyết 
 GV nhận xét các nhóm
 vấn đề...
 Dưới đây là một mẫu giáo án sinh hoạt lớp mà chúng tôi đã thực hiện
 GIÁO ÁN SINH HOẠT LỚP GẮN VỚI CHỦ ĐỀ: “TÔI CÓ MỘT ƯỚC MƠ”
 Thực hiện tại lớp 10A, 12C
 Thời gian thực hiện: Tiết sinh hoạt tháng 9/2021
 1. Mục tiêu giáo dục:
 - Sinh hoạt lớp gắn với giáo dục lí tưởng sống, gắn với nâng cao hiểu biết về 
thiết lập mục tiêu của bản thân.
 - Biết cách lập mục tiêu cho bản thân.