SKKN Một số biện pháp tổ chức thực hiện có hiệu quả, công tác đánh giá và kiểm định chất lượng giáo dục, ở một trường THCS vùng ven Thành phố

 1.Tên đề tài:
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÓ HIỆU QUẢ, 
CÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ VÀ KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC 
Ở MỘT TRƯỜNG THCS VÙNG VEN THÀNH PHỐ.
2. Đặt vấn đề:
2.1. Lý do chọn đề tài:
 Từ xưa đến nay, dù bất cứ chế độ chính trị xã hội nào đi nữa thì giáo 
dục vẫn luôn giữ một vai trò, vị trí quan trọng, bởi vì không có nó thì làm sao 
nhân cách trẻ có thể hình thành và phát triển đúng hướng được. Đặc biệt, 
ngày nay trong công cuộc công nghiệp hóa và hiện đại đất nước, giáo dục lại 
giữ một vị trí quan trọng hơn trong việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và 
bồi dưỡng nhân tài, góp phần vào việc xây dựng một nền kinh tế trí thức. Tuy 
nhiên, trong thực tế của nước ta, giáo dục ở các cấp học và trình độ đào tạo 
đang phải đối mặt với những khó khăn và thách thức mới, nhất là tình trạng 
chất lượng giáo dục chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế- xã hội trong 
giai đoạn hiện nay. Để khắc phục những hạn chế bất cập nêu trên, Bộ Giáo 
dục và Đào tạo, đã và đang triển khai đổi mới mục tiêu, nội dung, phương 
pháp giáo dục, tiếp tục đào tạo và bồi dưỡng giáo viên, tăng cường cơ sở vật 
chất (CSVC), và đặc biệt là đẩy mạnh công tác đánh giá và kiểm định chất 
lượng giáo dục ở các cấp học, nhằm tạo ra bước chuyển biến mạnh mẽ về 
chất lượng giáo dục của hệ thống giáo dục quốc dân. Với vai trò, vị trí quan 
trọng và to lớn của GD-ĐT như thế, nên Quốc hội đã nghiên cứu, bàn bạc 
thống nhất đưa việc Kiểm định chất lượng giáo dục phổ thông vào Luật. Và 
được thể chế hóa trong luật giáo dục (năm 2005 và sửa đổi năm 2009- Điều 
17). Như vậy, việc đánh giá và kiểm định chất lượng giáo dục (KĐCLGD) là 
một trong những nội dung quan trọng được Bộ GD&ĐT xác định và tăng 
cường chỉ đạo thực hiện từ năm 2008 bằng Chỉ thị số 46/2008/CT-BGDĐT. 
Tiếp theo Chỉ thị đó ngày 12/5/2009 Bộ GD&ĐT ra Thông tư số 
12/2009/TT-BGDĐT Ban hành Quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng 
giáo dục trường trung học cơ sở. Như vậy qua đó có thể thấy tính cấp thiết 
của các cơ sở giáo dục cần phải đẩy mạnh trong giai đoạn hiện nay đó là: 
thực hiện nghiêm túc khâu đầu tiên (tự đánh giá) trong quy trình kiểm định 
chất lượng giáo dục.
 Để thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Chỉ thị số 46/2008 của Bộ 
GD&ĐT và Thông tư số 12/2009 thì mỗi cá nhân, đơn vị trong Ngành, nhất 
là người đứng đầu của cơ sở giáo dục phổ thông phải làm gì và làm như thế 
nào để đạt hiệu quả cao? và khi triển khai ai sẽ làm? thời gian bắt đầu và kết 
thúc? Đó là những câu hỏi thôi thúc, làm cho tôi băn khoăn trăn trở trong 
suốt thời gian qua. Để tìm được câu trả lời cho những câu hỏi trên, với tư 
cách là một cán bộ quản lý trường THCS tôi đã đầu tư vào nghiên cứu, giải 
quyết vấn đề, xác định đề tài: “Một số biện pháp tổ chức thực hiện có hiệu 
quả công tác đánh giá và kiểm định chất lượng giáo dục Trung học cơ 
sở, ở một trường vùng ven Thành phố”, mà trọng tâm là thực hiện có hiệu 
quả báo cáo tự đánh giá. 
2.2. Thực trạng:
 1 đánh giá chất lượng của Bộ GD&ĐT, như: Tổ chức và quản lý; Chiến lược 
phát triển; Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, học sinh; Thực hiện chương 
trình và các hoạt động giáo dục; Tài chính và cơ sở vật chất; Quan hệ giữa 
nhà trường, gia đình và xã hội; Kết quả rèn luyện và học tập của học sinh mà 
mỗi trường phải đáp ứng;
 + Hay từ ngữ “ Kiểm định chất lượng trường THCS” thường được 
hiểu là: những việc làm của tổ chức Thanh tra (toàn diện) cấp trên đối với 
nhà trường; cá biệt có lãnh đạo địa phương đồng nhất từ này với “ xây dựng 
trường đạt chuẩn Quốc gia”;
 + Và đặt biệt từ ngữ “ Tự đánh giá của trường THCS” thường được 
hiểu là: việc tự kiểm tra toàn diện của nhà trường về việc thực hiện nhiệm vụ 
năm học .v.v Không hiểu đầy đủ hết bản chất, phương pháp, mục đích của 
việc làm (tự đánh giá về nhà trường). Đó là: hoạt động tự xem xét, tự kiểm 
tra, đánh giá của nhà trường (THCS) căn cứ vào tiêu chuẩn đánh giá chất 
lượng giáo dục ( Theo Công văn Số 140/KTKĐCLGD ngày 10/3/2010 của 
Cục khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục) để chỉ ra các điểm mạnh, 
điểm yếu, xây dựng kế hoạch cải tiến chất lượng và các biện pháp thực hiện 
nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng giáo dục do Bộ GD&ĐT quy định.
 - Về thông tin (TT) và minh chứng (MC) thuộc nội hàm một chỉ số của 
tiêu chuẩn, theo quy định thường là phải có ít nhất từ 2 đến 4 năm về trước ( 
kể từ năm tự đánh giá), chứ không phải chỉ tại năm tự đánh giá, trong khi đó 
có một số hồ sơ sau mỗi năm học không thuộc diện quy định đưa vào lưu trữ, 
đơn cử như: Kế hoạch chủ nhiệm, Sổ chủ nhiệm lớp, Sổ dự giờ của GV, Biên 
bản họp lớp, họp tổ,; đó là chưa nói đến những nội dung yêu cầu cần phải 
thể hiện đầy đủ trong Báo cáo tổng kết năm học hằng năm như trong đó có 
nội dung: Tổ chuyên môn rà soát, đánh giá để cải tiến các biện pháp thực 
hiện nhiệm vụ được giao; CBGVNV và học sinh được tạo điều kiện khai thác 
thông tin để phục vụ các hoạt động giáo dục; Các GVCN có kế hoạch chủ 
nhiệm, sổ chủ nhiệm và hoàn thành các nhiệm vụ được giao; Nhà trường tổ 
chức rút kinh nghiệm về sự phối hợp giữa nhà trường với tổ chức đoàn thể 
trong và ngoài nhà trường, tổ chức xã hội- nghề nghiệp, doanh nghiệp và cá 
nhân trong các hoạt động giáo dục.v.v Nói chung những yêu cầu quy định 
về TT và MC cần thu thập có những điểm bất cập, khó tìm được, nhất là 
trong Báo cáo tổng kết năm học. Vì trong thực tế các mẫu Báo cáo tổng kết 
năm học hằng năm của Ngành từ trước tới nay, chưa có mẫu nào đề cập đầy 
đủ các chi tiết và đảm bảo đến như thế. Mặt khác đội ngũ CBGVNV không 
ổn định, thường xuyên luân chuyển, cho nên việc tìm kiếm, hệ thống, phục 
hồi thông tin gặp không ít khó khăn, đó là chưa nói đến trường hợp Hiệu 
trưởng nhà trường là người mới được điều động hoặc bổ nhiệm đến. 
 Với một thực trạng như trên quả là rất khó cho người Hiệu trưởng- 
người tổ chức, chỉ đạo thực hiện công tác đánh giá và kiểm định chất lượng 
cơ sở giáo dục nói chung và kiểm định chất lượng THCS nói riêng.
2.3. Giới hạn nghiên cứu của đề tài:
 Theo chỉ đạo của Bộ GD&ĐT đối với cơ sở giáo dục phổ thông, tất cả 
đều phải tiến hành thực hiện KĐCLGD; mỗi bậc học ngoài những văn bản 
chỉ đạo chung, còn có những hướng dẫn riêng.
 3 - Về trang thiết bị phục vụ công tác giáo dục, giảng dạy được đảm bảo 
khá tốt và theo hướng hiện đại;
 - Nhà trường có cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp và an toàn thân 
thiện được cấp trên ghi nhận và đánh giá cao;
 - Là trường THCS đầu tiên của thành phố được phép lập và báo Sở 
GD&ĐT tỉnh bản đăng ký kiểm định chất lượng giáo dục, đồng thời được 
cấp có thẩm quyền ra Quyết định thành lập đoàn đánh giá ngoài cơ sở giáo 
dục phổ thông tại trường THCS Huỳnh Thúc Kháng vào tháng 9/2011.
5. Nội dung nghiên cứu:
5.1. Người Hiệu trưởng, trước hết phải biết tự nâng cao mình: 
 Người đứng đầu đơn vị cùng với việc xác định tự đánh giá là nhiệm vụ 
trọng tâm thì còn phải thể hiện rõ quyết tâm cao. Để từ đó có kế hoạch tự 
nâng cao mình về nhận thức, về trình độ, về kỹ năng quản lý đối với công tác 
tự đánh giá và kiểm định chất lượng giáo dục. Đây là yếu tố có tính quyết 
định đến sự thành công cũng như tính hiệu quả của quá trình tổ chức, triển 
khai thực hiện nhiệm vụ. Bởi vì, trong công tác tự đánh giá Hiệu trưởng nhà 
trường được quy định là Chủ tịch Hội đồng. Hơn nữa về kiểm định chất 
lượng giáo dục thì tự báo cáo chỉ là một trong bốn khâu quy định, tuy nhiên 
khâu này là quan trọng nhất, quyết định nhất và được xem như là mới nhất, 
khó khăn nhất. Bởi vì, nội dung đầu tiên gửi về phòng Khảo thí và Kiểm định 
chất lượng Sở GD&ĐT là dự thảo Báo cáo tự đánh giá của nhà trường. Cũng 
từ kết quả đánh giá sơ bộ ban đầu về báo cáo tự đánh giá của nhà trường, thì 
cấp trên mới ra quyết định thành lập hay không thành lập đoàn đánh giá 
ngoài cơ sở giáo dục PT đó. Chính vì thế nếu người đứng đầu nhà trường 
thiếu sự hiểu biết về thông tin hay không nắm vững về những nguyên tắc, 
quy định chỉ đạo từ các văn bản pháp lý về tự đánh giá thì không thể nào xây 
dựng được kế hoạch tổng thể, chứ đừng nói đến việc tổ chức quán triệt văn 
bản chỉ đạo, nâng cao nhận thức cho CBGVNV hay tư vấn tham mưu cho các 
cấp lãnh đạo liên quan. Do vậy, việc đầu tư học tập, nghiền ngẫm, nghiên 
cứu các tài liệu, văn bản của cấp trên như: Chỉ thị số 46/2008/CT-BGDĐT 
ngày 5/8/2008 về việc tăng cường công tác đánh giá và kiểm định chất lượng 
giáo dục; Quy định về quy trình và chu kỳ kiểm định chất lượng cơ sở giáo 
dục phổ thông, ban hành theo QĐ số 83/2008/QĐ-BGDĐT ngày 31/12/2008; 
Thông tư số 12/2009/TT-BGDĐT ngày 12/5/2009 của Bộ trưởng Bộ 
GD&ĐT Quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục trường THCS; 
Công văn số 7880/BGDĐT về việc hướng dẫn tự đánh giá cơ sở giáo dục 
phổ thông của Bộ GD&ĐT; Công văn hướng dẫn số 140/KTKĐCLGD về 
hướng dẫn xác định nội hàm, tìm thông tin và minh chứng; Hướng dẫn số 
9040/BGDĐT- KTKĐCLGD ngày 12/10/2009 về việc hướng dẫn đánh giá 
ngoài và đánh giá lại cơ sở giáo dục phổ thông; Báo cáo tự đánh giá của 
trường THCS Nhân Hậu, Nam Hà, Hà Nam là điều mà người Hiệu trưởng 
không thể xem nhẹ và phải được đặt lên hàng đầu.
5.2. Xây dựng kế hoạch tự đánh giá khoa học, khả thi và sát thực tế:
 Tự đánh giá là khâu đầu tiên, nhưng lại vô cùng quan trọng, trong quy 
trình kiểm định chất lượng giáo dục. Đối với trường THCS, đó là quá trình 
diễn ra dưới sự tổ chức điều hành của đ/c Chủ tịch HĐ tự đánh giá ( Hiệu 
trưởng) nhằm tự xem xét, nghiên cứu trên cơ sở các tiêu chuẩn đánh giá chất 
 5 Hiệu trưởng phải nghiên cứu, chọn lọc những nội dung quan trọng từ các văn 
bản chỉ đạo, những kinh nghiệm chọn lọc để quán triệt, phổ biến làm cho mọi 
người cùng hiểu thấu đáo, đơn cử như: 
 - Về từ ngữ cần phải làm rõ:
 + Chất lượng giáo dục trường THCS ? ( là sự đáp ứng các yêu cầu về 
mục tiêu giáo dục phổ thông và giáo dục THCS được quy định tại luật giáo 
dục: Giáo dục THCS nhằm giúp HS củng cố và phát triển những kết quả của 
giáo dục tiểu học; có học vấn phổ thông ở trình độ cơ sở và những hiểu biết 
ban đầu về kỹ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học THPT, trung cấp, học 
nghề hoặc hoặc đi vào cuộc sống lao động);
 + Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục trường THCS ? (là yêu cầu 
và điều kiện mà nhà trường phải đáp ứng để được công nhận đạt tiêu chuẩn 
chất lượng giáo dục. Mỗi tiêu chuẩn bao gồm các tiêu chí đánh giá chất 
lượng giáo dục )
 + Tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục trường THCS ? ( là yêu cầu và 
điều kiện mà nhà trường cần đạt được ở nội dung cụ thể của mỗi tiêu chuẩn). 
Mỗi tiêu chí có 3 chỉ số đánh giá chất lượng GD; đến đây cần lưu ý cho tất cả 
các thành viên trong HĐ tự đánh giá: Mỗi tiêu chí quy định có 3 chỉ số, nên 
khi mô tả đánh giá hiện trạng không được bỏ sót chỉ số nào thuộc tiêu chí.
 + Chiến lược phát triển của nhà trường THCS là văn bản do nhà 
trường lập ra, bao gồm mục tiêu xây dựng nhà trường, nhiệm vụ và phương 
châm tổ chức hoạt động GD của nhà trường.
 + Kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục phổ thông ? (là quá trình đánh 
gía nhằm đưa ra quyết định công nhận mức độ mà cơ sở giáo dục phổ thông 
đáp ứng các chuẩn mực quy định). Cùng với việc làm rõ khái niệm này, 
người Hiệu trưởng nên nhắc lại chức năng nhiệm vụ của công tác thanh tra 
toàn diện và qua đó làm cho mọi thành viên trong nhà trường thấy được 
thanh tra toàn diện và kiểm định chất lượng GD phổ thông là hai hoạt động 
tuy có nhiều điểm chung, nhưng có mục đích, chức năng và nhiệm vụ khác 
nhau. Đây là hai hoạt động cần thiết, có quan hệ với nhau nhưng cần được 
phân biệt rõ để tránh trùng lặp trong khi thực hiện.
 + Tự đánh giá của nhà trường ? (là quá trình trường tự xem xét, nghiên 
cứu trên cơ sở các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng do Bộ GD&ĐT ban hành 
để báo cáo về tình trạng chất lượng, hiệu quả hoạt động giáo dục, nghiên cứu 
khoa học, nhân lực, cơ sở vật chất cũng như các vấn đề liên quan khác, từ đó 
tiến hành điều chỉnh các nguồn lực và quá trình thực hiện nhằm đáp ứng các 
tiêu chuẩn chất lượng).
 + Quy trình tự đánh giá, gồm có mấy bước ? (Thành lập HĐ tự đánh 
giá; Xác định mục đích phạm vi tự đánh giá; Xây dựng kế hoạch tự đánh giá; 
Thu thập, xử lý và phân tích các thông tin, minh chứng; Đánh giá mức độ đạt 
được theo từng tiêu chí; Viết báo cáo tự đánh giá và Công bố báo cáo tự đánh 
giá)
 - Những điều cần lưu ý đối với HĐ tự đánh giá trong phần Tự đánh 
giá: 
 Tại Công văn số 7880/BGDĐT về việc hướng dẫn tự đánh giá cơ sở 
giáo dục phổ thông của Bộ GD&ĐT, có chỉ rõ gồm 3 phần ( Đặt vần đề, Tự 
đánh giá và Kết luận) và trong mỗi phần có các yêu cầu cụ thể. Tuy nhiên, 
 7