SKKN Một số biện pháp tiếp tục chỉ đạo hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh đáp ứng chương trình GDPT 2018 ở trường Tiểu học

 PHẦN I: MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài
 Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện 
giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học 
theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến 
thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ 
máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để 
người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển 
từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt 
động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ 
thông tin và truyền thông trong dạy và học”. Hay Robert Theobald một nhà nổi 
tiếng người Anh đã từng nói “Không có giới hạn cho quy trình học cách để học. 
Sự thực một khi con người đã có được hứng thú để tìm những con đường mới để 
kết cấu nên tri thức, họ sẽ không bao giờ sợ bị buồn chán” Thật vậy! Trong giai 
đoạn hiện nay, giáo dục đã trở thành vấn đề quan trọng hàng đầu của toàn xã 
hội. Bậc Tiểu học được coi là bậc học nền tảng của hệ thống Giáo dục quốc 
dân, đặt nền móng cho sự hình thành và phát triển nhân cách của người lao động 
mới. Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả việc dạy học, đặc biệt là dạy học theo 
định hướng phát triển năng lực cho học sinh đáp ứng chương trình giáo dục phổ 
thông mới 2018 bậc tiểu học còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Trong đó, vai 
trò chỉ đạo của cán bộ quản trong nhà trường là rất quan trọng, ảnh hưởng rất 
lớn đến chất lượng giáo dục của nhà trường. 
 Thực tế cho thấy, công tác quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát 
triển năng lực tại trường tôi đang công tác đã được triển khai thực hiện từ những 
năm học trước. Nhìn chung, các giáo viên trong nhà trường đã tiếp cận được 
phương pháp dạy học mới này. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, cá nhân tôi 
thấy vẫn còn có một số vấn đề về chất lượng đội ngũ, nhất là những giáo viên 
lớn tuổi và giáo viên mới vào nghề. Là Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, 
tôi nhận thấy cần phải tiếp tục phát huy các biện pháp chỉ đạo hoạt động dạy học 
theo định hướng phát triển năng lực học sinh để đạt hiệu quả cao nhất phù hợp 
với các điều kiện và hoàn cảnh thực tế của nhà trường. 
 Vì vậy tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp tiếp tục chỉ đạo hoạt động 
dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sính đáp ứng chương 
trình giáo dục phổ thông 2018 ở trường Tiểu học”.
 2. Mục đích nghiên cứu
 Tiếp tục khảo sát và đánh giá thực trạng của công tác chỉ đạo hoạt động dạy 
học theo định hướng phát triển năng lực học sinh tại trường tiểu học tôi đang 3
 PHẦNII: NỘI DUNG
 I. CƠ SỞ LÝ LUẬN.
 1. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh tiểu học là 
gì?
 1.1. Khái niệm năng lực:
 Năng lực có thể được hiểu một cách đơn giản là khả năng hoàn thành 
nhiệm vụ đặt ra, gắn với một loại hoạt động cụ thể nào đó. Năng lực là một yếu 
tố cơ bản của nhân cách nên mang dấu ấn cá nhân, thể hiện tính chủ quan trong 
hành động và được hình thành theo quy luật hình thành và phát triển nhân cách, 
trong đó tính tích cực hoạt động và giao lưu của cá nhân đóng vai trò quyết định. 
Năng lực ở mỗi con người có được nhờ vào sự kiên trì học tập, rèn luyện và tích 
lũy kinh nghiệm của bản thân trong hoạt động thực tiễn.
 1.2.Phát triển năng lực
 Là phát triển những khả năng hoàn thành nhiệm vụ đặt ra, phát triển nhân 
cách, trong đó tính tích cực hoạt động và giao lưu của cá nhân đóng vai trò 
quyết định. Phát triển sự kiên trì học tập, rèn luyện và tích lũy kinh nghiệm của 
bản thân trong hoạt động thực tiễn. Phát triển khả năng thực hiện thành công 
hoạt động trong bối cảnh nhất định nhờ sự huy động tổng hợp các kiến thức, kỹ 
năng và phát triển các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin, ý chí 
Phát triển các năng lực chung cũng như năng lực đặc thù của học sinh.
 1.3. Định hướng phát triển năng lực
 Định hướng phát triển năng lực là đảm bảo hướng tới phát triển năng lực 
người học thông qua nội dung giáo dục với những kỹ năng, kiến thức cơ bản, 
hiện đại và thiết thực; giáo dục hài hòa đức, trí, thể, mỹ ; chú trọng vào việc 
thực hành, vận dụng các kiến thức, kỹ năng đã được trang bị trong quá trình học 
tập để giải quyết các vấn đề trong học tập và đời sống hàng ngày; tích hợp cao ở 
các lớp học dưới, phân hoá dần ở các lớp học trên. Thông qua hình thức tổ chức 
giáo dục và các phương pháp giáo dục, phát huy tiềm năng và tính chủ động của 
mỗi học sinh. Đồng thời có những phương pháp đánh giá phù hợp giá phù hợp 
với mục tiêu giáo dục đặt ra. Định hướng nhằm phát triển tối đa tiềm năng vốn 
có của từng đối tượng học sinh khác nhau, dựa trên các đặc điểm tâm - sinh lí, 
nhu cầu, khả năng, hứng thú và định hướng nghề nghiệp khác nhau của từng học 
sinh. Giúp học sinh phát triển khả năng huy động tổng hợp các kỹ năng, kiến 
thức... thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau để giải quyết một cách hiệu quả nhất các 
vấn đề xảy ra trong học tập và đời sống hàng ngày, được thực hiện ngay trong 
quá trình lĩnh hội tri thức và rèn luyện kỹ năng sống. 5
 b. Sống tự chủ
 - Trung thực, tự trọng, tự lực, tự hoàn thiện bản thân; Chăm chỉ, vượt khó.
 c. Sống trách nhiệm
 - Tự nguyện; Chấp hành kỷ luật; Tuân thủ pháp luật; Bảo vệ nội quy, pháp 
luật.
 2.2.2. Các biểu hiện năng lực chung của học sinh tiểu học:
 - Năng lực tự học
 - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo
 - Năng lực thẩm mỹ
 - Năng lực thể chất
 - Năng lực giao tiếp
 - Năng lực hợp tác
 - Năng lực tính toán
 - Năng lực công nghệ thông tin và truyền thông (ICT)
 3. Chỉ đạo hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực ở 
trường tiểu học 
 3.1. Quản lý giáo dục 
 3.1.1.Quản lý
 Quản lí là một quá trình tác động gây ảnh hưởng của chủ thể quản lí đến 
khách thể quản lí một cách hợp quy luật nhằm đạt được mục tiêu chung.
 3.1.2. Quản lý giáo dục 
 Giáo dục là một hoạt động xã hội nhằm truyền đạt và lĩnh hội những kinh 
nghiệm của thế hệ đi trước cho thế hệ đi sau, nhờ vậy mà xã hội loài người đã 
được duy trì và phát triển. Giáo dục là một hiện tượng xã hội, do đó quản lý GD 
được hình thành là một tất yếu khách quan từ quản lý xã hội, hay nói cách khác: 
quản lý GD là một loại hình của quản lý xã hội. 
 3.2. Quản lý trường học
 Quản lý nhà trường tiểu học là tác động của chủ thể quản lý (hiệu trưởng, 
phó hiệu trường) lên các đối tượng quản lý (giáo viên, học sinh, cơ sở vật chất, 
nội dung, chương trình) để đạt được mục tiêu giáo dục. Công tác quản lý nhà 
trường bao gồm quản lý quan hệ giữa trường học và xã hội quản lý nhà trường 
(quản lý bên trong hệ thống).
 3.3. Chỉ đạo hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực ở 
trường tiểu học
 Để quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực có hiệu 
quả cần chú ý đến những vấn đề cơ bản sau:
 + Chỉ đạo nội dung chương trình dạy học. 7
 - Đổi mới phương pháp dạy học là trách nhiệm của mỗi giáo viên. Song để 
đổi mới thành công đòi hỏi có quá trình, phải kiên trì và thực hiện từng bước.
 1.2.2. Khó khăn
 Một bộ phận nhỏ giáo viên cao tuổi chưa sử dụng thường xuyên một cách 
linh hoạt phương pháp này để liên hệ vào thực tiễn. Vì vậy hiệu quả của giờ dạy 
chưa được như mong muốn.
 1.3. Thực trạng của công tác chỉ đạo hoạt động dạy học theo định 
hướng phát triển năng lực cho học sinh đáp ứng chương trình giáo dục phổ 
thông 2018 tại trường tiểu học Phú Cường.
 1.3.1. Thuận lợi
 Quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh là 
vấn đề cốt lõi của quản lý quá trình dạy học, là đòn bẩy trực tiếp để nâng cao 
chất lượng, hiệu quả dạy học trong nhà trường. Từ nhận thức trên, Ban giám 
hiệu nhà trường luôn tìm tòi, nghiên cứu và đưa ra những biện pháp tổ chức và 
quản lí phù hợp tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên trong đổi mới phương pháp dạy 
học nói riêng và tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng lực nói chung. 
 - Trong quá trình chỉ đạo, Ban giám hiệu đã xây dựng kế hoạch cụ thể, triển 
khai đồng bộ trong tập thể giáo viên về dạy học theo định hướng phát triển năng 
lực học sinh. 
 - Thực hiện nghiêm túc hướng dẫn của Bộ, Sở, Phòng GD về công tác tập 
huấn, triển khai vận dụng phương pháp mới. Triển khai đầy đủ, kịp thời các văn 
bản chỉ đạo chuyên môn, đặc biệt về đổi mới dạy học theo định hướng phát triển 
năng lực người học, đánh giá kết quả tới 100% GV. 
 - Tiếp tục tổ chức các chuyên đề giảng dạy, hội thảo. Từ đó rút kinh 
nghiệm và đưa ra những chỉ đạo sáng tạo để việc thực hiện và triển khai đổi mới 
dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh của nhà trường đạt 
hiệu quả theo mong muốn.
 Sau khi điều tra về việc chỉ đạo dạy học theo định hướng phát triển năng 
lực ở trường tiểu học Phú Cường, tôi thu được kết quả như sau:
 Mức độ thực hiện
 Các biện pháp Đối tượng Trung 
 Tốt Chưa tốt
 bình
 1. Xây dựng kế hoạch 
 Cán bộ quản lý 02 0 0
 chỉ đạo dạy học theo 9
 - Việc tiếp cận và thực hiện đổi mới dạy học theo định hướng phát triển 
năng lực ở một vài giáo viên cao tuổi còn lúng túng.
 - Hình thức tổ chức dạy học ở một số tiết còn đơn điệu, lặp đi lặp lại nhiều 
lần. Giờ học chưa phát huy được hết trí sáng tạo của trò. 
 - Việc khai thác, sử dụng đồ dùng dạy học theo hướng phát triển năng lực 
đôi chỗ chưa hiệu quả, đồ dùng dạy học vẫn được sử dụng theo tính minh họa là 
chính.
 III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO DẠY HỌC THEO ĐỊNH 
HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ĐÁP ỨNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO 
DỤC PHỔ THÔNG 2018 Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC PHÚ CƯỜNG. 
 1. Biện pháp 1: Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng giáo viên về phương pháp 
dạy học tích cực và thiết kế bài dạy theo định hướng phát triển năng lực 
cho học sinh đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông2018
 1.1. Mục tiêu của biện pháp:
 - Giúp giáo viên sử dụng thành thạo các phương pháp dạy học tích cực để 
có thể sử dụng linh hoạt trong giảng dạy.
 - Giúp giáo viên có thể thiết kế và tổ chức giảng dạy theo định hướng phát 
triển năng lực.
 1.2. Cách thức thực hiện :
 - Hiệu phó nắm bắt các thông tin cơ bản về đội ngũ: trình độ chuyên môn; 
năng lực giảng dạy; nhu cầu; nguyện vọng.
 - Lập kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng báo cáo với Hiệu trưởng. 
 - Báo cáo với Hiệu trưởng để tổ chức tập huấn cho giáo viên toàn trường về 
cách thiết kế bài dạy theo định hướng phát triển năng lực. 
 Các bước thiết kế bài dạy theo định hướng phát triển năng lực
 - Bước 1: Xác định mục tiêu của bài học căn cứ vào chuẩn kiến thức (Kiến 
thức), kĩ năng (Kỹ năng) và yêu cầu về thái độ trong chương trình. 
 - Bước 2: Nghiên cứu sách giáo khoa và các tài liệu liên quan để: hiểu 
chính xác, đầy đủ những nội dung của bài học; xác định những kiến thức, kỹ 
năng, thái độ cơ bản cần hình thành và phát triển ở học sinh; xác định trình tự 
logic của bài học.
 - Bước 3: Xác định khả năng đáp ứng các nhiệm vụ nhận thức của học 
sinh, gồm: xác định những kiến thức, kỹ năng mà học sinh đã có và cần có; dự 
kiến những khó khăn, những tình huống có thể nảy sinh và các phương án giải 
quyết. 11
 Ban giám hiệu hướng dẫn các tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch tổ chức 
dạy học theo định hướng nghiên cứu bài học để phát triển năng lực. 
 Yêu cầu giáo viên thường xuyên trao đổi học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau qua 
mỗi tiết dạy; tích cực sử dụng đồ dùng dạy học, công nghệ thông tin vào quá 
trình dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh
 3. Biện pháp 3: Tiếp tục nâng cao nhận thức của đội ngũ giáo viên và 
học sinh về việc dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh
 3.1. Mục tiêu của biện pháp
 Làm cho giáo viên nhận thức đúng về mục tiêu, yêu cầu, ý nghĩa của việc 
dạy học theo định hướng phát triển năng lực.
 3.2. Cách thức thực hiện:
 - Tổ chức các buổi toạ đàm và xây dựng 4 chuyên đề về dạy học theo định 
hướng phát triển năng lực. Cụ thể: Khối 1, 2 thực hiện chuyên đề của môn Tiếng 
Việt dạy bài “ Rửa tay trước khi ăn”, “Chữ hoa U, Ư”; Khối 3 môn Tự nhiên xã 
hội dạy bài “Cơ quan tuần hoàn( Tiết 1)”; Khối 4 + 5 môn Toán dạy bài “ So 
sánh 2 phân số có cùng mẫu số”.
 - Tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học, xây dựng 4 
chuyên đề về dạy học theo định hướng phát triển năng lực. Cụ thể: Khối 1 môn 
Tiếng Việt dạy bài” Loài chim của biển cả” ( Tiết 4); Khối 2 thực hiện môn toán 
dạy bài “Phép cộng có nhớ trong phạm vi 1000”; Khối 3 thực hiện môn Tự 
nhiên - xã hội dạy bài “ Chăm sóc và bảo vệ cơ quan thần kinh”; Khối 4,5 thực 
hiện môn Khoa học dạy bài “ Sự nuôi và dạy con của một số loài thú”.
 - Tổ chức tốt mô hình “ Trường học kết nối” giao lưu, trao đổi học tập 
kinh nghiệm giữa các thầy cô giáo trong trường với trường Tiểu học Vinschool 
Green Bay- Hà Nội. Cụ thể, ngày 16 tháng 3 năm 2023, giáo viên và học 
sinh khối 1,2 và lớp 3A trường Tiểu học Phú Cường tích cực tham gia chủ đề “ 
Bản sắc và sự đa dạng” ; “ Nước sạch” chuyên đề giáo dục theo mô hình 
Trường học kết nối với điểm cầu chính tại trường Tiểu học Vinschool Green 
Bay- Hà Nội. Chương trình được kết nối qua phần mềm Google meet. Tại điểm 
cầu trường Tiểu học Phú Cường, khối 1,2 và lớp 3A đã có 7 điểm cầu kết nối 
tại chính các lớp học. Học sinh khối 1,2 và lớp 3A trường Tiểu học Phú Cường 
hào hứng và tích cực tham gia chương trình.
 Tại điểm cầu lớp 1A1, 1A2, 1A3của trường Tiểu học Vinschool Green 
Bay- Hà Nội.
 - HS chia sẻ dự án của nhóm mình
 + Nhóm 1: Sự đa dạng trên thế giới
 + Nhóm 2: Tôn trọng sự khác biệt