SKKN Một số biện pháp tạo tâm lí tích cực cho học sinh trong công tác chủ nhiệm lớp trước tác động của đại dịch Covid-19

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT ANH SƠN 2
 ------------------------------------------------------
 Tên đề tài:
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP TẠO TÂM LÍ TÍCH 
 CỰC
CHO HỌC SINH THPT TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
 TRƯỚC TÁC ĐỘNG CỦA ĐẠI DỊCH COVID - 19
 Thuộc môn: Chủ nhiệm
 Nhóm tác giả: Nguyễn Thị An
 Cao Thị Luận
 Tổ bộ môn: Văn - Ngoại Ngữ
 Năm thực hiện: 2022
 Số điện thoại: 0397502416 - 0982744144
 Anh Sơn, tháng 4 năm 2022 2. Biện pháp thứ hai: Xây dựng một số quy ước mới mẻ trong lớp 24
 chủ nhiệm
 3. Biện pháp thứ ba: Tạo không gian học tập mới mẻ cho học sinh 28
 4. Biện pháp thứ tư: Đa dạng hóa hình thức hoạt động trong tiết 
 30
 sinh hoạt lớp
5. Biện pháp thứ năm: Đổi mới cách thức phối hợp với giáo viên bộ 35
môn và đoàn trường.
IV. Kết quả đạt được 36
PHẦN III. KẾT LUẬN 41
1. Đóng góp của đề tài 41
2. Hướng triển khai, áp dụng đề tài 43
3. Kiến nghị, đề xuất 44
PHẦN IV. PHỤ LỤC 45 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Lý do chọn đề tài
 Đại dịch Covid-19 đã kéo dài đến năm thứ 4. Theo dữ liệu mới nhất từ Quỹ 
Nhi đồng Liên hợp Quốc, trong tổng số trẻ em trên toàn cầu, cứ 7 em thì có ít nhất 
1 em bị ảnh hưởng trực tiếp bởi đại dịch. Hơn 1,6 tỷ trẻ em phải hứng chịu những 
thiệt hại nhất định về giáo dục. Gián đoạn trong sinh hoạt, giáo dục, giải trí cũng 
như trăn trở về sức khỏe và nhiều vấn đề khác đang khiến nhiều người trẻ rơi vào 
khủng hoảng tâm lý. Nghiên cứu về vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Mạnh 
Hà (Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng: “Dịch Covid- 
19 gây ra sang chấn nghiêm trọng, tác động đến tâm lỷ con người khiến chúng ta 
dê mắc phải những vấn đề tâm lỷ như trầm cảm, lo âu, rối loạn tinh thần... Đối 
với lứa tuổi học sinh, sau một thời gian dài sống trong các điều kiện hạn chế đi 
lại, giao tiếp, học tập trực tuyến kéo dài... khiến cho các em trở thành nhóm đối 
tượng dê mắc phải những vấn đề tâm lỷ nhất ”. Theo các chuyên gia tâm lý, tỉ lệ 
tổn thương sức khỏe tinh thần của người trẻ trong đại dịch là phổ biến, đặc biệt đối 
với một số nhóm là khẩn cấp.
 Thực tế trên đặt ra vấn đề làm thế nào để tạo tâm lí tích cực cho học sinh 
nhằm giảm thiểu những tác động tiêu cực có thể xảy ra, góp phần xây dựng trường 
học an toàn thân thiện. Việc tạo tâm lí tích cực còn giúp các em hình thành kỹ năng 
sống, tăng ý chí, niềm tin, bản lĩnh, thái độ ứng xử, hoàn thiện nhân cách. Với tâm 
lý tích cực, các em có thể phát triển những ưu điểm, xây dựng khả năng giao tiếp, 
thích ứng cộng đồng, hoàn thành mục tiêu thông qua năng suất và sáng tạo. Tâm 
lí tích cực khiến các em luôn vui vẻ, xây dựng cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn.
 Đối với học sinh THPT, cùng với gia đình, lớp học thực sự là môi trường có 
ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lí, sự hình thành nhân cách và kĩ năng sống của các 
em. Bạn bè, thầy cô bộ môn và đặc biệt là người giáo viên chủ nhiệm có vị trí vô 
cùng quan trọng tạo môi trường giáo dục tích cực, tác động trực tiếp đến tâm lí của 
các em, nhất là trong tình hình giáo dục chịu ảnh hưởng sâu sắc của đại dịch Covid 
-19 như hiện nay.
 Là những giáo viên chủ nhiệm trực tiếp làm công tác giảng dạy và giáo dục 
học sinh bậc THPT, chúng tôi nhận thấy đại dịch Covid-19 đã có nhiều tác động 
đến tâm lí học sinh từ đó ảnh hưởng đến việc học tập cũng như hình thành nhân 
cách, kĩ năng sống của các em. Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng những tác động 
của đại dịch Covid -19 nơi địa phương các em sinh sống và học tập cùng những 
kết quả đạt được trong công tác chủ nhiệm các năm học 2020- 2021 và 20212022, 
chúng tôi lựa chọn vấn đề: “Một số biện pháp tạo tâm lí tích cực cho học sinh 
trong công tác chủ nhiệm lớp trước tác động của đại dịch Covid-19” làm đề tài 
nghiên cứu. Qua đề tài, chúng tôi mong muốn đóng góp một vài giải pháp tạo tâm 
lí tích cực cho học sinh THPT trong diễn biến phức tạp của đại dịch Covid- PHẦN II. NỘI DUNG
 I. Cơ sở lí luận
 1. Người giáo viên chủ nhiệm
 1.1 Vị trí, vai trò của giáo viên chủ nhiệm
 Giáo viên chủ nhiệm giữ một vị trí rất quan trọng trong công tác quản lí, giáo 
dục học sinh trong nhà trường. Giáo viên chủ nhiệm lớp thực hiện nhiệm vụ quản 
lí lớp học và là nhân vật chủ chốt, là linh hồn của lớp, là người tập hợp, dìu dắt 
giáo dục học sinh phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, công dân tốt. Giáo viên 
chủ nhiệm là người được Hiệu trưởng bổ nhiệm trong số những giáo viên có kinh 
nghiệm và có uy tín. Giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò thay mặt Hiệu trưởng 
quản lí một lớp học, xây dựng tập thể học sinh thành một khối đoàn kết, tổ chức 
các hoạt động giáo dục học sinh trong lớp, cố vấn đắc lực cho các đoàn thể của 
học sinh trong lớp, giữ vai trò chủ đạo trong việc phối hợp với các lực lượng giáo 
dục
 1.2. Chức năng của giáo viên chủ nhiệm
 - Phát hiện, bồi dưỡng, cử đội ngũ cán bộ lớp và phân công nhiệm vụ nhằm 
giúp các em tổ chức thực hiện tốt mọi hoạt động của lớp, của trường.
 - Định hướng, tư vấn và giúp các em tổ chức thực hiện các mặt hoạt động 
của lớp. Tổng hợp tình hình, đề xuất các giải pháp để tham mưu cho Hiệu trưởng 
về công tác giáo dục, rèn luyện học sinh.
 - Nắm chắc tinh thần thái độ và kết quả học tập, rèn luyện của học sinh; phối 
hợp với gia đình và đoàn thể để giúp đỡ, cảm hoá học sinh trong rèn luyện để trở 
thành người tốt cho xã hội.
 - Chức năng giáo dục của GVCN: Phối hợp các hoạt động giáo dục trên lớp 
và giáo dục ngoài giờ, thực thi các nhiệm vụ giáo dục toàn diện đối với học sinh
 - Chức năng quản lí của GVCN: Nắm vững tình hình của từng học sinh, tổ 
chức bộ máy quản lý lớp và đảm bảo hoạt động hiệu quả, chỉ đạo hoạt động của 
lớp theo kế hoạch của trường, đánh giá sự tiến bộ của học sinh
 1.3. Những phẩm chất của giáo viên chủ nhiệm.
 - Tố chất quan trọng của giáo viên chủ nhiệm là tố chất của một con người 
có tâm và con người biết hành động.
 - GVCN phải có nhân cách mẫu mực thể hiện qua nhận thức, thái độ, hành 
vi cá nhân phù hợp với chuẩn mực xã hội và biết khơi gợi phát huy truyền thống 
hiếu học, tôn sư trọng đạo của dân tộc ta.
 - Có lòng nhân ái, bao dung nhất là đối với học sinh, người già, trẻ em, người 
thiệt thòi bất hạnh...
 - Yêu nghề, say sưa với công tác giáo dục. Thứ nhất: Về phía học sinh và phụ huynh học sinh
- Tâm lí học sinh chịu tác động tiêu cực.
+ Trong thời gian không thể đến trường trong bối cảnh dịch Covid-19 kéo dài; các 
em vừa phải trải qua thời gian biến chuyển tâm sinh lý lại vừa phải làm quen với 
việc chuyển đổi từ hình thức học trực tiếp sang gián tiếp, nhiều em điều kiện kinh 
tế gia đình trở nên khó khăn hơn; những sang chấn tâm lý là điều không thể tránh 
khỏi.
+ Đối với lứa tuổi học sinh, sau một thời gian dài sống trong các điều kiện hạn chế 
đi lại, giao tiếp, học tập trực tuyến kéo dài khiến cho các em trở thành nhóm đối 
tượng dễ mắc phải những vấn đề về tâm lý. Các em có thể có biểu hiện lo âu, sợ 
hãi, căng thẳng. Một số học sinh có biểu hiện suy giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ, ảnh 
hưởng đến việc tiếp thu bài học. Việc thay đổi những thói quen, hạn chế hoạt động 
cũng khiến học sinh tăng cảm giác bất an, dẫn đến phản ứng cáu kỉnh, nóng giận 
với bạn bè. Tất cả lo lắng dồn nén lại có thể là nguyên nhân dẫn đến những hành 
vi xấu tính và bạo lực với những người khác khi trở lại trường. Học sinh sẽ nhạy 
cảm hơn với việc không được tôn trọng, có thể phản ứng mang tính bốc đồng, 
hung tính hơn.
- Nề nếp học tập của một bộ phận học sinh bị ảnh hưởng, chưa chủ động tự giác 
học tập. Chất lượng học tập theo hình thức học trực tuyến bị hạn chế, không đảm 
bảo tính bình đẳng do điều kiện về cơ sở vật chất của địa phương
- Cha mẹ học sinh lo lắng về sự an toàn của các em, lo lắng các em bị lây nhiễm 
covid -19 nên rất hạn chế trong việc khuyến khích các em tham gia các hoạt động 
tập thể.
Thứ hai: Những hạn chế của công tác dạy học và giáo dục học sinh do tác động 
của dịch Covid-19
- Việc phải thay đổi hình thức học lúc trực tiếp, lúc trực tuyến khiến cho nề nếp 
học tập của học sinh bị xáo trộn, công tác giáo dục học sinh bị gián đoạn, dẫn đến 
hiệu quả chưa cao.
- Giáo viên và học sinh không trực tiếp gặp nhau thường xuyên do phải thực hiện 
quy định giãn cách xã hội hoặc cách li tuỳ theo từng thời điểm, Vì thế, việc nắm 
bắt tâm sinh lí, trao đổi sẻ chia cũng gặp nhiều trở ngại.
- Các hoạt động sinh hoạt tập thể bị hạn chế, có nhiều thời điểm hầu như không 
thể thực hiện. Chính điều này tác động rõ rệt đến hiệu quả giáo dục nề nếp, đạo 
đức cho học sinh.
- Công tác phối hợp với các tổ chức giáo dục như đoàn thanh niên, hội cha mẹ học 
sinh, phụ huynh gặp rất nhiều khó khăn do quy định giãn cách và tâm lí dè chừng 
trong đại dịch.
- Việc mở cửa trường học trong bối cảnh hiện nay đã và đang đặt ra nhiều vấn đề 
cần tập trung giải quyết, đặc biệt là yêu cầu bảo đảm an toàn sức khỏe cho thầy cô 
giáo, các em học sinh và bảo đảm chất lượng giáo dục. giáo dục, quyền và sức khỏe tinh thần" của ILO cho biết, 65% thanh niên thừa 
nhận đã học kém hơn kể từ khi bắt đầu đại dịch do chuyển đổi từ học tại lớp sang 
học trực tuyến và học từ xa trong thời gian phong tỏa. Mặc dù đã nỗ lực tiếp tục 
học tập và rèn luyện, nhưng một nửa trong số họ cho rằng, việc học của họ sẽ bị 
trì hoãn và 9% cho rằng, họ có thể không đáp ứng nổi những yêu cầu cơ bản nhất 
về mặt kiến thức hoặc kĩ năng.
 Với HS THPT, dịch Covid -19 thực sự có tác động rất lớn đến các em và có 
những ảnh hưởng nhất định đến tâm sinh lí. Dịch Covid-19 gây ra sang chấn 
nghiêm trọng, tác động đến tâm lý khiến HS dễ mắc phải những vấn đề tâm lý như 
trầm cảm, lo âu, rối loạn tinh thần. Đối với lứa tuổi học sinh, sau một thời gian dài 
sống trong các điều kiện hạn chế đi lại, giao tiếp, học tập trực tuyến kéo dài khiến 
cho các em trở thành nhóm đối tượng dễ mắc phải những vấn đề về tâm lý.
 Các em có thể có biểu hiện lo âu, sợ hãi, căng thẳng vì lo lắng quá mức. 
Một số học sinh có biểu hiện suy giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ, ảnh hưởng đến việc 
tiếp thu bài học. Nhiều em buồn bã, mất hứng thú với bạn bè hoặc các hoạt động 
yêu thích, giảm hoạt động thể chất. Việc thay đổi những thói quen, hạn chế hoạt 
động cũng khiến học sinh rối loạn hành vi dễ cáu kỉnh, hung hăng, mất kiểm soát, 
quá hiếu động hoặc thu mình với xã hội; rối loạn giấc ngủ: ngủ ít, khó ngủ hoặc 
ngủ quá nhiều, có thể gặp ác mộng dai dẳng. Một số học sinh sau thời gian nghỉ 
học, trở lại trường thì gia tăng hành vi chống đối, gây rối: không đeo khẩu trang, 
không giữ khoảng cách, trốn học, bỏ học. Học sinh sẽ nhạy cảm hơn với việc không 
được tôn trọng, có thể phản ứng mang tính bốc đồng, hung tính hơn. Một số học 
sinh còn ăn mất ngon hoặc ăn quá nhiều, thay đổi đột ngột về cân nặng; thường 
xuyên gặp những vấn đề về sức khoẻ, khó tập trung, kết quả học tập giảm sút.
 Như vậy có thể nhận thấy, HS THPT là đối tượng nhạy cảm, chịu những 
sang chấn tâm lí từ tác động của đại dịch Covid- 19.
4. Tâm lí tích cực
4.1. Khái niệm
 Tâm lý tích cực là nghiên cứu khoa học về những gì làm cho cuộc sống đáng 
sống nhất, hay nghiên cứu khoa học về hoạt động tích cực của con người và phát 
triển mạnh trên nhiều cấp độ bao gồm các khía cạnh sinh học, cá nhân, quan hệ, 
thể chế, văn hóa và khía cạnh toàn cầu của cuộc sống. Tâm lý học tích cực liên 
quan đến giá trị chân thật, cuộc sống tốt đẹp, sự phản ánh về những gì có giá trị 
lớn nhất trong cuộc sống - các yếu tố đóng góp nhiều nhất cho cuộc sống trở nên 
tốt đẹp và trọn vẹn.
 Tâm lý học tích cực bắt đầu như một lĩnh vực tâm lý mới vào năm 1998 khi 
Martin Seligman chọn nó làm chủ đề cho nhiệm kỳ của ông với tư cách là chủ tịch 
Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ. Mihaly Csikszentmihalyi, Christopher Peterson và 
Barbara Fredrickson được coi là đồng khởi xướng cho sự phát triển này. Nhà tâm 
lý học, tác giả và nhà giáo dục, Martin Seligman là một trong những nhà tiên