SKKN Một số biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành nghi thức Đội trong Liên đội trường Tiểu học Lê Lợi

 I. Phần mở đầu:
 1. Lý do chọn đề tài.
 Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh là tổ chức tập hợp giáo dục thiếu nhi 
trở thành con ngoan, trò giỏi, cháu ngoan Bác Hồ, công dân có ích trong tương lai 
và lấy 5 điều Bác Hồ dạy làm mục tiêu phấn đấu và rèn luyện. Đội Thiếu niên Tiền 
phong Hồ Chí Minh được khẳng định là lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà 
trường, nó thể hiện sự lớn mạnh của Đội trong quá trình hoạt động, tạo cho Đội 
viên được giáo dục và tự giáo dục thông qua các hoạt động tập thể mà Đội tổ chức.
 Nghi thức Đội là một phương tiện giáo dục của Đội Thiếu niên Tiền phong 
Hồ Chí Minh. Với những quy định biểu hiện bằng ngôn ngữ, hình thức tượng 
trưng, thủ tục, nghi lễ và đội ngũ, nghi thức Đội góp phần mạnh mẽ vào việc xây 
dựng phương pháp giáo dục toàn diện, mang nét đặc trưng của Đội. Trong đó, nổi 
bật là giáo dục ý thức kỉ luật, tư thế, tác phong và tinh thần tập thể cho Đội viên, 
tạo ra vẻ đẹp tính nghiêm chỉnh và sự thống nhất của tổ chức Đội. Nghi thức Đội 
được tiến hành thường xuyên trong mọi hoạt động rèn luyện của Đội để tạo thành 
thói quen, nề nếp tốt cho Đội viên trong tổ chức Đội. Việc tiến hành giáo dục bằng 
nghi thức Đội đòi hỏi phải có tính thuyết phục cao, tính nghiêm túc, chính xác và 
thống nhất. Có như vậy mới làm cho nghi thức Đội trở thành nhu cầu thực sự của 
mỗi Đội viên và tập thể Đội.
 Các Đội viên khi tham gia các hoạt động tập trung như: chào cờ, sinh hoạt tập 
thể đầu tuần, thể dục giữa giờ, lễ kỉ niệm mỗi Đội viên cần phải thực hiện đúng 
các động tác thực hành nghi thức Đội. Đó là một vấn đề mà mỗi giáo viên tổng phụ 
trách, Anh chị phụ trách, Đội viên luôn quan tâm. Vấn đề đặt ra ở đây là phải rèn 
luyện kĩ năng thực hành nghi thức Đội, đó là yếu tố quyết định đến sự thành công 
của việc thực hiện đúng, thành thạo nghi thức Đội.
 Muốn thực hiện tốt các động tác về Nghi thức Đội, không thể không nghiên 
cứu kĩ về nghi thức Đội và phương pháp tập luyện về nghi thức Đội, đặc biệt là 
biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành nghi thức Đội cho Đội viên. Để tổ chức tốt 
 2 Đưa ra một số biện pháp rèn kĩ năng thực hành nghi thức Đội, nhằm đẩy mạnh 
hoạt động Đội trong nhà trường và nâng cao kĩ năng thực hành nghi thức Đội cho 
từng Đội viên.
 Nhiệm vụ:
 Khảo sát thực trạng hoạt động Đội tại Liên đội.
 Nghiên cứu tầm quan trọng, sự cần thiết việc rèn luyện kĩ năng thực hành 
nghi thức Đội trong nhà trường.
 Từ đó tìm ra các biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành nghi thức Đội trong 
nhà trường.
 3. Đối tượng nghiên cứu.
 Kĩ năng thực hành nghi thức Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh trong 
trường tiểu học Lê Lợi.
 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.
 Nghiên cứu “Nghi thức và hướng dẫn thực hiện nghi thức Đội Thiếu niên tiền 
phong Hồ Chí Minh” của Hội đồng Đội Trung ương.
 Tiến hành nghiên cứu về thực trạng thực hành nghi thức Đội trong nhà trường 
năm học 2015 – 2016.
 5. Phương pháp nghiên cứu.
 a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
 Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu;
 Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
 b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
 Phương pháp điều tra;
 Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục; 
 Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động;
 Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.
 4 Hoạt động Nghi thức Đội giúp các em có thể lực cường tráng, khoẻ mạnh, 
nhanh nhẹn, tháo vát. Góp phần tạo nên vẻ đẹp cho người Đội viên, đẹp trong lời 
nói và đẹp trong hành động.
 Hoạt động nghi thức Đội tốt sẽ tạo thành thói quen, nề nếp tốt trong sinh hoạt 
hàng ngày cho tập thể và cá nhân đội viên như: trang phục đẹp, gọn gàng, sạch sẽ, 
ra vào lớp đúng giờ, trật tự, vệ sinh ngăn nắp
 Để có được những Đội viên khoẻ mạnh, tháo vát nhanh nhẹn, gọn gàng, có ý 
thức tổ chức kỉ luật, có tinh thần trách nhiệm và biết đoàn kết yêu thương giúp đỡ 
lẫn nhau. Vấn đề đặt ra ở đây là phải rèn kĩ năng. Kĩ năng là yếu tố quyết định đến 
sự thành công của việc thực hiện đúng, thành thạo Nghi thức Đội Thiếu niên tiền 
phong Hồ Chí Minh.
 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
 Liên đội Tiểu học Lê Lợi có 4 Chi đội với trên 80 Đội viên lại chủ yếu là con 
em Đồng bào dân tộc thiêu số với tỉ lệ 80 – 90%, nhưng được sự quan tâm sâu sắc 
của Phòng Giáo dục và Đào tạo, Hội đồng đội huyện và nhà trường đã hướng dẫn, 
chỉ đạo, cũng như sự quan tâm của các bậc phụ huynh học sinh, tạo điều kiện về 
vật chất, ủng hộ tinh thần giúp cho Liên đội hoạt động thông suốt và tăng thêm tinh 
thần trong việc học tập và hoạt động phong trào.
 Tổng phụ trách Đội, anh chị phụ trách Chi đội, lớp Nhi đồng ý thức trách 
nhiệm luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ, luôn chú trọng việc rèn luyện kĩ năng 
thực hành nghi thức Đội cho Đội viên.
 Các em Đội viên ngoan hiền, lễ phép, vâng lời, chịu khó rèn luyện kĩ năng 
thực hành nghi thức Đội.
 Vì vậy Liên đội đã có nhiều thành tích nổi bật trong các hoạt động như: các kì 
thi văn hoá, giao lưu, văn nghệ, thể dục thể thao và đặc biệt là phong trào hoạt 
động Đội. Liên đội đã tổ chức các hoạt động theo đúng Nghi thức, Nghi lễ Đội 
TNTP Hồ Chí Minh, Đội viên nắm được cơ bản 7 yêu cầu Đội viên và thực hành 
Nghi thức Đội tương đối tốt. Liên đội nhiều năm là Liên đội vững mạnh.
 6 Phụ huynh của các em chưa nhận thức rõ về tầm quan trọng của công tác Đội 
trong nhà trường đặc biệt là Nghi thức Đội trong nhà trường.
 Giáo viên tổng phụ trách cũng như giáo viên chủ nhiệm, vẫn còn áp dụng các 
biện pháp cũ chưa đưa ra được các biện pháp mới.
 Một số Đội viên chưa thực sự hiểu ý nghĩa, vai trò của việc rèn luyện và thực 
hành Nghi thức Đội, dẫn tới kĩ năng rèn luyện thực hành Nghi thức Đội của các em 
còn nhiều hạn chế dễ làm sai các động tác, ảnh hưởng tới toàn Liên đội khi thực 
hành Nghi thức Đội sẽ không đồng đều.
 Từ những vấn đề về thực trạng nêu ở trên ta dễ dàng nhận thấy rằng việc thực 
hành đúng Nghi thức Đội rất quan trọng trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp, 
nhưng thực tế kĩ năng rèn luyện thực hành Nghi thức Đội của Đội viên chưa tốt và 
việc tập luyện cho các em còn nhiều bất cập. Trước đây tôi đã áp dụng nhiều biện 
pháp để nâng cao kĩ năng rèn luyện Nghi thức Đội cho các em tại Liên đội, tuy 
nhiên kết quả đạt được chưa cao do các biện pháp chưa thực sự phù hợp với đối 
tượng, do khai thác, áp dụng biên pháp đó chưa triệt để như:
 Phương pháp hướng dẫn của giáo viên tổng phụ trách Đội: còn xem nhẹ kĩ 
năng thực hành các động tác cơ bản, chi tiết. Thường huớng dẫn sơ sài, làm mẫu 
quá nhanh các em quan sát không kịp sau đó chỉ cho các em làm 1 -2 lần rồi 
chuyển động tác khác. Khi các em thực hiện nhóm giáo viên không quán triệt các 
em nên các em lợi dụng làm việc riêng.
 Phương pháp nghiên cứu tài liệu: giáo viên cho các em nghiên cứu nhưng 
không kiểm tra, trao đổi với các em nên các em khó tiếp thu nội dung kiến thức.
 Biện pháp kiểm tra đánh giá: Còn ít tổ chức các đợt kiểm tra, hội thi Nghi 
thức Đội nên các em không có tinh thần phấn đấu.
 Từ những vấn đề trên tôi thấy cần phải đổi mới các phương pháp, cần có 
nhiều biện pháp, giải pháp mới phù hợp hơn, áp dụng triệt để hơn để nâng cao kĩ 
năng thực hành Nghi thức Đội cho các em, giúp các em nắm được ý nghĩa, vai trò 
của việc rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội để các em không ngừng tự rèn 
 8 Biện pháp kiểm tra đánh giá: giúp tổng phụ trách, anh chị phụ trách nắm được 
khả năng thực hành nghi thức Đội của các em. Các em được thực hành nghi thức Đội 
theo một trình tự. 
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
 * Biện pháp tuyên truyền, giáo dục
 Muốn các em tự giác tập luyện tôi đã tổ trức tuyên truyền, định hướng cho 
các em để các em hiểu được vai trò, ý nghĩa của việc thực hành nghi thức Đội 
trong trường học. 
 Ví dụ như: Tổ chức tuyên truyền vào chương trình phát thanh măng non, lồng 
ghép vào các buổi sinh hoạt đội. Tổ chức cuộc thi tìm hiểu về ý nghĩa, vai trò việc 
thực hành nghi thức Đội trong trường học. 
 Tôi kết hợp với giáo viên chủ nhiệm triển khai tới phụ huynh các em, giúp 
phụ huynh nắm được tầm quan trọng của việc thực hành nghi thức Đội để phụ 
huynh tạo điều kiện cho các em, động viên các em rèn luyện.
 * Biện pháp tìm hiểu nội dung ”Nghi thức và hướng dẫn thực hiện nghi thức 
Đội TNTP Hồ Chí Minh”. (Nghi thức Đội sửa đổi ban hành ngày 10 tháng 8 năm 
2015 của Hội Đồng Đội Trung ương)
 10 Tôi sử dụng máy chiếu để chiếu cho các em xem Video về các nội dung kĩ 
năng thực hành Nghi thức đội như: cách tháo khăn, thắt khăn quàng đỏ, chào kiểu 
Đội viên, hô, đáp khẩu hiệu đội, ba bài trống của Đội, các động tác trong đội hình, 
đội ngũ... hay hướng dẫn các em biết tự mở máy tính, mở đĩa... để xem lại các nội 
dung thực hành Nghi thức Đội vào thời gian rảnh. 
 Tôi xây dựng các trò chơi nhỏ bằng các phần mềm soạn giảng với nội dung về 
nghi thức đội như vậy giúp các em thấy thoải mái, hứng thú hơn khắc ghi nội dung 
kiến thức lâu hơn.
 Ngoài ra tôi sử dụng máy chiếu, máy tính trong các buổi tập huấn đội cho 
thấy hiệu quả cao hơn tiết kiệm thời gian hơn. 
 * Biện pháp hướng dẫn thực hành nghi thức Đội của Tổng phụ trách Đội
 Để có thể hướng dẫn cho Đội viên về nghi thức Đội, người giáo viên tổng phụ 
trách Đội nhất thiết phải là người thành thục và giỏi nghi thức Đội. Bản thân cần 
được đào tạo, có trình độ sư phạm và khả năng tiếp cận với đối tượng Thiếu nhi, 
yêu quý Thiếu nhi và thích làm việc với Thiếu nhi. Đồng thời khi hướng dẫn nghi 
thức Đội cho các em Thiếu nhi ở các độ tuổi khác nhau phụ trách Đội không được 
nóng vội, phải có thái độ hoà nhã, vui vẻ nhưng dứt khoát. Hướng dẫn nghi thức 
Đội phải được thực hiện theo quy trình từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức 
tạp Phải hướng dẫn cho các em nhận thức được ý nghĩa , tầm quan trọng và biểu 
trưng của nghi thức Đội, các kĩ năng cơ bản của người Đội viên rồi mới chuyển 
sang các động tác phối hợp phức tạp của cá nhân và tập thể.
 Để học và thực hiện nghi thức Đội có hiệu quả tốt nhất, giáo viên tổng phụ 
trách Đội nhắc Đội viên phải có thái độ đúng đắn, nghiêm túc và kiên trì,có trang 
phục cá nhân gọn gàng, tập trung chú ý ghi chép và nghe lệnh của người chỉ huy, 
khi thực hiện động tác phải nhanh nhẹn, dứt khoát, rõ ràng theo khẩu lệnh.
 Trước hết yêu cầu học sinh nắm được nội dung 7 yêu cầu đối với Đội viên. 
Đó là:
 - Thuộc và hát đúng Quốc ca, Đội ca.
 12 đoàn viên Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Rồi giáo viên tổng phụ trách 
mới hướng dẫn cụ thể từng động tác “Thắt khăn, tháo khăn quàng đỏ”.
 + Tay phải cầm một phần ba chiều dài của khăn.
 + Dùng hai tay dựng cổ áo.
 + Tay trái vuốt nhẹ chiều dài mép khăn, cầm một phần hai phần dải khăn còn 
lại.
 + Gấp xếp đổi chiều cạnh đáy khăn, để phần chiều cao khăn còn khoảng 
15cm. 
 + Đặt khăn vào cổ áo, so hai đầu khăn bằng nhau.
 + Đặt dải khăn bên trái lên trên dải khăn bên phải, vòng đuôi khăn bên trái 
vào trong, đưa lên kéo ra phía ngoài tạo thành nút thứ nhất với dải khăn bên phải 
(vị trí nút khăn tương đương với khuy áo thứ hai từ trên xuống).
 + Lấy dải khăn bên trái vòng xuống phía dưới dải khăn bên phải theo chiều từ 
trái sang phải và buộc tiếp thành nút thứ hai với dải khăn bên phải. 
 + Chỉnh cho hai dải khăn xòe ra, sửa nút khăn vuông vắn, bẻ cổ áo xuống. 
 Giáo viên tổng phụ trách cho học sinh thực hiện động tác thắt khăn xong rồi 
tiếp tục hướng dẫn động tác tháo khăn.
 14