SKKN Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ GVCN lớp và hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp tại trường THPT Tân Kỳ

 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Lí do chọn đề tài
 Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của người giáo viên ở các trường 
phổ thông là công tác giáo viên chủ nhiệm lớp. Đây là hoạt động có chức năng kép: 
chức năng quản lý xã hội đối với một nhóm người (học sinh) theo chức trách, quyền 
hạn được quy định trong quy chế, điều lệ của nhà trường phổ thông do nhà nước ban 
hành; chức năng giáo dục do mục đích giáo dục, mục tiêu cấp học nhằm đạt tới sự 
phát triển toàn diện nhân cách học sinh. Trong quá trình giáo dục học sinh, muốn có 
chất lượng giáo dục tốt thì phải xây dựng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm giỏi, bởi vì, 
người giáo viên chủ nhiệm lớp như một “Hiệu trưởng con” của nhà trường. Đặc biệt, 
trong giai đoạn hiện nay, khi ngành giáo dục đã có nhiều đổi mới theo hướng tích 
cực, chương trình GDPT 2018 sắp sửa được đưa vào thực hiện tại các trường THPT, 
mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh càng đặt ra cho giáo viên nói chung, GVCN 
nói riêng nhiều trọng trách, nhiệm vụ cao cả và nặng nề hơn. 
 Song như chúng ta đã biết, để công tác chủ nhiệm lớp đạt hiệu quả cao, không 
chỉ có một mình GVCN đảm nhận được, mà nó đòi hỏi phải phát huy được mối quan 
hệ phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng bên trong nhà trường như: BGH, BCH Đoàn 
trường và GVCN lớp cũng như các GV bộ môn khác và các lực lượng ngoài nhà 
trường. Song trên thực tế, ở một số trường học, công tác chủ nhiệm lớp chưa thực 
sự được BGH quan tâm, chỉ đạo đúng mức như công tác giảng dạy chuyên môn, vì 
thế tính chất phối hợp giữa các tổ chức trong và ngoài nhà trường để giúp cho công 
tác chủ nhệm đạt hiệu quả cao chưa được thực hiện hiệu quả. Điều đó ảnh hưởng 
không nhỏ đến kết quả học tập, tiếp nhận kiến thức và rèn luyện, bồi dưỡng, nâng 
cao các kỹ năng khác cho học sinh.
 Nhận thức rõ vai trò vô cùng quan trọng của GVCN lớp trong trường học, trường 
chúng tôi luôn đề cao, coi trọng công tác giáo viên chủ nhiệm lớp và luôn học hỏi, 
tìm tòi để có được những biện pháp quản lý tốt nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ 
GVCN lớp và nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp. Qua một thời gian ứng 
dụng các biện pháp quản lý này, chúng tôi thấy rõ hiệu quả tích cực của nó đối với 
sự phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. Vì thế, chúng 
tôi chọn đề tài “Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo 
viên chủ nhiệm lớp và hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp tại trường THPT Tân Kỳ” 
để chia sẻ với bạn bè đồng nghiệp.
1.2. Đóng góp mới của đề tài
 Từ trước đến nay đã có khá nhiều bài viết, sáng kiến kinh nghiệm về công tác 
chủ nhiệm lớp. Song chủ yếu, các bài viết còn dừng lại ở việc chia sẻ các kinh nghiệm 
trong công tác chủ nhiệm lớp tại một đơn vị lớp học, trường học cụ thể từ góc độ 
của một giáo viên chủ nhiệm. 
 Đề tài này đã đi sâu nghiên cứu, rút ra một số kinh nghiệm, giải pháp cụ thể 
trong công tác quản lý, chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên chủ 
 1 PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
2.1. Cơ sở lý luận
 - Trong trường học, lớp học là đơn vị cơ bản được thành lập để tổ chức giảng 
dạy và giáo dục học sinh. Để quản lý, giáo dục học sinh trong lớp, nhà trường phân 
công một trong những giáo viên giảng dạy có năng lực chuyên môn tốt, có kinh 
nghiệm làm công tác quản lý, giáo dục học sinh, có tinh thần trách nhiệm cao và 
nhiệt tình trong công tác, có uy tín với học sinh, phụ huynh và đồng nghiệp làm chủ 
nhiệm lớp.
 - GVCN ở trường phổ thông là người thay mặt hiệu trưởng quản lý toàn diện 
một lớp học. Vai trò quản lý đó được thể hiện trong việc xây dựng kế hoạch giáo 
dục; tổ chức các hoạt động giáo dục; kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh 
trong lớp thuộc bộ môn mình giảng dạy; phối hợp với các GVBM đánh giá kết quả 
rèn luyện của học sinh... GVCN là nhân vật trung tâm, là linh hồn của lớp, tập hợp 
mối đoàn kết học sinh trong tập thể lớp. GVCN giữ vai trò chủ động trong việc phối 
hợp với các lực lượng giáo trong và ngoài nhà trường để giáo dục học sinh: nhà 
trường, gia đình và xã hội. Trong đó, nhà trường là lực lượng giáo dục có tính chuyên 
nghiệp. GVCN chịu trách nhiệm về kết quả học tập và rèn luyện của học sinh trong 
lớp trước Hiệu trưởng, Hội đồng nhà trường và cha mẹ học sinh. Hiệu quả công tác 
của người GVCN được thể hiện chính trong các sản phẩm giáo dục của mình. 
 Như vậy, công tác chủ nhiệm lớp là vô cùng quan trọng, để nâng cao chất 
lượng công tác chủ nhệm lớp, không thể không kể đến chất lượng đội ngũ giáo viên 
chủ nhiệm lớp trong các trường học, bởi chất lượng đội ngũ GVCN lớp có vai trò 
quan trọng góp phần quyết định đến sự thành công hay thất bại trong quá trình giáo 
dục toàn diện một lớp học sinh. Không có những giáo viên chủ nhiệm giỏi thì không 
thể tổ chức được những lớp học tốt và mang lại hiệu quả cao trong quá trình giáo 
dục.
2.2. Thực trạng về chất lượng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp và công tác chủ 
nhiệm lớp của trường THPT Tân Kỳ trong thời gian qua
 2.2.1. Ưu điểm, thuận lợi
 - Có thể khẳng định rằng, sau những biến cố thăng trầm trong quá khứ, trong 
những năm gần đây, tập thể CBQL, giáo viên, nhân viên của trường THPT Tân Kỳ 
rất đoàn kết, luôn nỗ lực hết mình để ủng hộ, hưởng ứng tích cực, kịp thời các chủ 
trương đúng đắn, có nhiều đổi mới của BGH đưa ra, trong đó có việc bồi dưỡng, 
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên nói chung, GVCN lớp nói riêng.
 - Các tổ chức, đoàn thể trong nhà trường cũng như Hội CMHS luôn đồng 
hành, phối hợp chặt chẽ, sẵn sàng tiên phong, ủng hộ các chủ trương của nhà trường 
để nâng cao chất lượng đội ngũ, chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường.
 - Về chất lượng đội ngũ nói chung, trường THPT Tân Kỳ có 100% CBQL, 
GV, NV đạt chuẩn, trong đó có trên 18% giáo viên có trình độ trên chuẩn. Giáo viên 
 3 mặt bằng lao động tương đối cao nên cũng không thể bố trí những GV này tiếp tục 
đảm nhiệm thêm công tác chủ nhiệm. 
 - Về phía học sinh: Bên cạnh những học sinh ngoan, chăm chỉ học tập, thực 
hiện tốt nội quy trường lớp, vẫn còn một bộ phận nhỏ học sinh còn gặp khó khăn 
trong học tập, rèn luyện mà chúng ta còn gọi là những học sinh chưa ngoan. Số học 
sinh này có thể là những học sinh hay bỏ học hoặc gây gổ đánh nhau, hay chơi game, 
thiếu ý thức trong giờ học, thường xuyên vi phạm nội quy trường lớp Điều đó đã 
gây ra nhiều khó khăn cho giáo viên chủ nhiệm lớp và cũng gây ảnh hưởng đến chất 
lượng giáo dục chung của lớp, của trường.
 2.2.3. Đánh giá chung về chất lượng đội ngũ và công tác chủ nhiệm lớp tại 
trường THPT Tân Kỳ trong thời gian qua
 Trong quãng thời gian 5 năm trở lại đây, trường THPT Tân Kỳ luôn giữ vững 
quy mô trường lớp từ 39- 41 lớp, số cán bộ, giáo viên giao động từ 94-99 giáo viên. 
Số giáo viên trẻ mới ra trường gần như không có, chủ yếu là các giáo viên thế hệ 7x, 
8x. Mỗi năm, tuỳ vào số lớp hiện có, trường có khoảng 39- 41 giáo viên làm công 
tác chủ nhiệm lớp. Số GV làm công tác chủ nhiệm lớp cũng không cố định, có thể 
luân phiên nhau trong tổng số giáo viên hiện có của nhà trường.
 Mặc dù tất cả các giáo viên đều đã được đào tạo về nghiệp vụ sư phạm khi 
học Đại học, được tham gia thực tập làm công tác chủ nhiệm lớp, song năng lực, kỹ 
năng, kinh nghiệm, hiệu quả làm công tác chủ nhiệm lớp của mỗi giáo viên lại hoàn 
toàn khác nhau. Qua thực tế theo dõi, đánh giá về quá trình làm việc và hiệu quả 
công việc được giao, trường chúng tôi có khoảng 30% giáo viên làm chủ nhiệm lớp 
rất tốt, có kỹ năng, nghệ thuật, có năng lực thực sự và rất tâm huyết, trách nhiệm với 
công việc được giao, được học sinh, phụ huynh tín nhiệm và hiệu quả công tác chủ 
nhiệm đạt được rất cao, góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục 
chung của nhà trường. Có khoảng 35% giáo viên tiếp theo có khả năng làm chủ 
nhiệm đạt ở mức khá. Số giáo viên này cũng có nhiều người có năng lực, kinh 
nghiệm, nhưng chưa thực sự hết mình với công việc được giao. Có những giáo viên 
thì chưa có nhiều kinh nghiệm nên dù rất tâm huyết, trách nhiệm với công việc, 
nhưng kết quả đạt được cũng chưa thật tốt. Số còn lại, năng lực chủ nhiệm chỉ đạt ở 
mức trung bình. Những giáo viên này thường không có năng lực chủ nhiệm, làm 
công tác chủ nhiệm thiếu nhiệt huyết, thiếu tính linh động, sáng tạo, chỉ nhận nhiệm 
vụ như một việc phải làm chứ không có đam mê, không hết mình vì công việc, và 
hiệu quả công việc vì thế cũng chỉ đạt ở mức trung bình. 
 Thực tế cho thấy, năng lực, kỹ năng, kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp 
không phải phụ thuộc vào tuổi tác mà phụ thuộc vào năng lực vốn có của bản thân 
mỗi người và sự chịu khó tìm tòi, học hỏi, sự nhiết huyết, đam mê, tận tâm, tận lực 
với công việc được giao của các giáo viên. Vì thế, không phải cứ giáo viên nhiều 
tuổi là có năng lực chủ nhiệm tốt và ngược lại.
 5 80.00%
 70.00%
 60.00%
 50.00%
 40.00%
 30.00% Có
 Không
 20.00%
 10.00%
 0.00%
 A. Thầy(cô) B. Khi học sinh C. Thầy(cô) D. Đối với các 
 giáo chủ vi phạm giáo chủ học sinh có 
 nhiệm có tổ thầy(cô) giáo nhiệm có định hoàn cảnh đặc 
 chức các chủ nhiệm  hướng biệt
 Biểu đồ thăm dò ý kiến học sinh
 Qua số liệu thống kê về kết quả khảo sát, thăm dò việc thực hiện một số nhiệm 
vụ quan trọng của GVCN lớp tại thời điểm trước khi áp dụng đề tài, chúng tôi thấy 
rằng, còn khá nhiều GVCN lớp chưa tổ chức sinh hoạt lớp theo chủ đề để tạo ra các 
tiết sinh hoạt thực sự bổ ích, lý thú, giúp giáo dục học sinh toàn diện hơn. Gần 50% 
GVCN được học sinh đánh giá là chưa có các biện pháp xử lý phù hợp khi HS vi 
phạm nội quy trường, lớp; chưa chịu khó tìm hiểu và có các biện pháp giúp đỡ HS 
gặp khó khăn trong học tập hoặc HS có hàn cảnh khó khăn; chưa có những định 
hướng, tư vấn nghệ nghiệp cho các em; chưa thường xuyên liên lạc với gia đình HS 
để phối hợp giáo dục học sinh hiệu quả.... Thực trạng này khiến chúng tôi thực sự 
băn khoăn, trăn trở và mong muốn tìm ra nhiều giải pháp để ngày càng nâng cao 
chất lượng đội ngũ GVCN lớp nói riêng và GV của nhà trường nói chung.
 Trên nền đội ngũ GVCN lớp vốn có, mặc dù còn có những hạn chế, tồn tại, 
song kết quả giáo dục học sinh của Trường THPT Tân Kỳ trong 3 năm học trước khi 
thực hiện đề tài cũng đã phần nào khẳng định được chất lượng giáo dục của nhà 
trường.
 Bảng 3: Bảng tổng hợp kết quả xếp loại hạnh kiểm học sinh 
 từ năm học 2016- 2017 đến năm học 2018 – 2019
 Tốt Khá TB Yếu
 Năm học SLHS
 SL TL% SL TL% SL TL% SL TL%
 2016-2017 1417 956 68,1 331 23,36 96 6,77 25 1,76
 2017-2018 1414 1021 64,78 349 24,74 38 2,69 06 0,42
 2018-2019 1473 1018 69,06 364 24,69 81 5,50 10 0,67
 7 120.00%
 100.00%
 80.00%
 2016-2017
 60.00%
 40.00% 2017-2018
 20.00% 2018-2019
 0.00%
 Lên Lớp Tốt Lưu ban Bỏ học
 nghiệp
 Biểu đồ thể hiện tỉ lệ học sinh lên lớp, đậu tốt nghiệp
 Qua 3 bảng thống kê trên, chúng ta thấy rằng, về cơ bản, kết quả giáo dục đạo 
đức và xếp loại văn hoá học sinh của nhà trường đều đạt các tiêu chí của trường 
chuẩn quốc gia. Tuy nhiên, số học sinh xếp hạnh kiểm yếu, học lực yếu vẫn còn; tỉ 
lệ học sinh xếp loại học lực trung bình có năm lên đến 6,77 %; tỉ lệ học sinh xếp loại 
hạnh kiểm trung bình từ 15,98% đến 20,91%; đặc biệt, số học sinh bỏ học hàng năm 
từ 10 đến 15 em. Như vậy, dù đã có nhiều cố gắng, nhưng ở những năm học trước 
khi thực hiện đề tài này, nhiều chỉ số vẫn chưa đạt được như mong muốn, như mục 
tiêu nhà trường đề ra. Điều này chứng tỏ vai trò của công tác quản lý, của GVCN 
chưa được phát huy triệt để.
 Từ thực tế trên, đánh giá một cách khách quan, chúng tôi vẫn thấy rõ những 
tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý, bồi dưỡng đội ngũ cũng như chỉ đạo giáo 
viên thực hiện nhiệm vụ chủ nhiệm lớp trong những năm học trước đây: dù nhận 
thức được vai trò quan trọng của công tác chủ nhiệm lớp, nhưng BGH mới chỉ dừng 
lại ở việc phân công nhiệm vụ, kiểm tra, đánh giá công tác chủ nhiệm của các giáo 
viên mà chưa đầu tư đúng mức, chưa hoạch định sẵn một kế hoạch cụ thể cho việc 
quản lý, chỉ đạo, bồi dưỡng đội ngũ GVCN như thế nào để mang lại hiệu quả tốt 
nhất trong điều kiện có thể, cũng chưa có chế độ động viên, khen thưởng thoả đáng, 
kịp thời. Phần lớn, BGH còn tập trung cho việc nâng cao chất lượng chuyên môn 
các môn học mà chưa chú trọng đúng mức trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ 
GVCN cũng như công tác chủ nhiệm lớp. Chính điều đó đã làm cho nhiều giáo viên 
chưa có kinh nghiệm chủ nhiệm cũng rất lúng túng trong công tác chủ nhiệm lớp mà 
không biết hỏi ai, tự mình học hỏi, mò mẫm có thể sẽ thành công nhưng con đường 
đi đến thành công của những giáo viên ấy có thể mất rất nhiều thời gian so với việc 
được lãnh đạo nhà trường quan tâm tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng, chỉ đạo 
thực hiện các nhiệm vụ một cách cụ thể, khoa học.
 Nếu cứ để cho thực trạng ấy tiếp diễn thì mạnh ai người ấy được, công tác chủ 
nhiệm lớp sẽ được tiến hành theo kiểu tự phát nhiều hơn, như vậy không thể góp 
phần thúc đẩy, nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện học sinh nói riêng và sự phát 
triển của tổng thể nhà trường nói chung. Đặc biệt, trong bối cảnh ngành giáo dục, 
 9