SKKN Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ 5-6 tuổi Lớp Lá 3 trường Mầm non Ea Na thông qua bộ môn làm quen văn học thể loại truyện kể

 MỤC LỤC
Mục lục .................................................................................................................1
Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU...................................................................................2
I. Đặt vấn đề ..........................................................................................................2
II. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................4
Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .................................................................4
I. Cơ sở lí luận của vấn đề .....................................................................................4
II. Thực trạng của vấn đề.......................................................................................5
III. Các giải pháp để tiến hành giải quyết vấn đề ..................................................6
1. Giải pháp 1 ........................................................................................................6
2. Giải pháp 2 ........................................................................................................8
3. Giải pháp 3 ......................................................................................................10
4. Giải pháp 4 ......................................................................................................11
5. Giải pháp 5 ......................................................................................................14
IV. Tính mới của giải pháp đề xuất.....................................................................15
V. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm ....................................................................16
Phần thứ 3: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ...........................................................16
I. Kết luận ............................................................................................................16
II. Kiến nghị.........................................................................................................17
Tài liệu tham khảo...............................................................................................18
 1 cuộc đời. Như chúng ta đã biết trẻ 5- 6 tuổi ở giai đoạn này vốn từ của trẻ phát 
triển gần như hoàn thiện và những người thầy đầu tiên của trẻ là ông bà bố mẹ 
và cô giáo, nhu cầu được nói được giao tiếp và được mở rộng vốn từ của trẻ là 
không ngừng nghỉ chính vậy môi trường giáo dục cho trẻ ở nhà trường kết hợp 
cùng gia đình là môi trường giáo dục tốt nhất cho trẻ.
 Giáo dục ở nước ta là nền giáo dục một cách toàn diện nhằm hình thành 
nhân cách của một con người cũng như phát triển toàn diện về năm mặt, đức –
trí – thể – mĩ – lao động. Trong quá trình hình thành nhân cách toàn diện cho trẻ 
thì các tác phẩm văn học cũng đóng vai trò đáng kể trong việc giáo dục trẻ như 
chúng ta đã biết văn học là một loại hình nghệ thuật mà trẻ được tiếp xúc từ rất 
sớm ngay từ tuổi ấu thơ trẻ đã được làm quen với những giai điệu nhẹ nhàng, 
êm ái, thiết tha của những câu hát ru của bà của mẹ, lớn hơn một chút các em lại 
được biết tới những câu chuyện dân gian, câu chuyện cổ tích. Các tác phẩm này 
đã từng bước gieo vào lòng trẻ tình cảm yêu mến thế giới xung quanh, lòng yêu 
thương đồng loại, lòng trắc ẩn với các sự việc xảy ra xung quanh và giúp trẻ có 
thêm kiến thức hiểu biết về truyền thống dân tộc.
 Ngày nay cùng với sự phát triển không ngừng của công nghệ hiện đại khiến 
cho trẻ dẽ dàng tiếp cận những hành vi không tốt và kéo theo đó là những hiện 
tượng hình tượng không hay của mạng xã hội do đó việc phân biệt giữa cái tốt 
và cái xấu, giữa trắng và đen bản thân trẻ chưa hiểu hết được các vấn đề cũng 
như phân biệt được việc cần và nên làm .Vậy việc giáo dục trẻ qua các tác phẩm 
văn học, những câu truyện cổ tích để trẻ biết yêu thêm quê hương đất nước, yêu 
những người gặp hoàn cảnh khó khăn trong cuộc sống là một việc làm cần thiết 
ngoài ra việc giáo dục trẻ bằng các tác phẩm văn học cũng mang lại những hiệu 
quả tốt vì trẻ sẽ thấy các nhân vật trong các câu chuyện luôn gần gũi với mình 
từ đó trẻ sẽ yêu thích thêm các tác phẩm văn học cũng như các tác phẩm văn học 
đã đến gần hơn với trẻ.
 Ngoài ra những câu chuyện kể còn giúp trẻ yêu thích hào hứng và có nhu 
cầu tham gia vào các hoạt động nghệ thuật cũng như góp phần phát triển ngôn 
ngữ của trẻ, dạy trẻ phát âm chính xác các âm tiết của tiếng mẹ đẻ, hiểu được sự 
phong phú của Tiếng Việt thông qua các tác phẩm mà trẻ được học Văn học 
còn giúp trẻ rèn luyện và phát triển khả năng sử dụng ngôn ngữ mạch lạc khi 
tham gia vào quá trình giao tiếp.
 Phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ 5- 6 tuổi thông qua bộ môn làm quen 
văn học thể loại truyện kể tuổi là mở rộng vốn từ cho trẻ, qua việc nghe kể 
chuyện trẻ được làm quen với các từ vựng mới qua đó phát triển ngôn ngữ 
nhanh hơn nhiều gia đình Việt hiện nay cho con em mình tiếp cận với máy tính, 
điện thoại từ rất sớm trẻ từ mười mấy tháng đã xem điện thoại, coi tivi đó là 
một cản trở cho việc phát triển ngôn ngữ ở trẻ ngoài ra cho trẻ làm quen với các 
tác phẩm văn học từ khi còn học mẫu giáo đó chính là trẻ được đến với thế giới 
nhân văn, đạo đức từ đó hướng trẻ tới chân – thiện – mĩ của những giá trị cao 
đẹp ngày nay.
 3 chính là nhờ phần lớn ở công lao học tập của các cháu].
 Câu nói của Hồ Chủ Tịch đã đi vào lòng người tạo ra động lực to lớn cho 
hàng triệu người dạy và người học, đó chính là lễ và văn mà chúng ta phải 
truyền lại cho lớp kế cận, cho những chủ nhân tương lai của đất nước. Đất nước 
ta đang trong thời đại bùng nổ thông tin, buộc chúng ta phải đạt được các mục 
tiêu và có quyết tâm cao, lẽ tất nhiên chúng ta chưa thực hiện được tất cả các kế 
hoạch đề ra. Vì vậy nhiệm vụ đó đang trông chờ vào các thế hệ mầm non chủ 
nhân tương lai của đất nước, ưu thế mà ta có được hiện nay là thế hệ trẻ khoẻ 
mạnh có sự đồng nhất cả về năng lực và trí tuệ, có tiềm năng sáng tạo, vì thế ta 
phải tin vào thế hệ trẻ tương lai sẽ đứng vững trên nền truyền thống lịch sử vẻ 
vang đó. Đảng và Nhà nước ta đánh giá rất cao về vai trò của giáo dục, đầu tư 
vào giáo dục là đầu tư đúng hướng và được coi là quốc sách hàng đầu. Mục tiêu 
của công tác chăm sóc giáo dục mầm non phát triển và hình thành nhân cách cho 
trẻ, việc phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ trong giao tiếp sẽ giúp cho trẻ dễ 
dàng tiếp cận với các môn học khác như: Môn Làm quen với toán, môn Tạo 
hình, Chữ cái, môn Âm nhạc,..., đặc biệt cho trẻ làm quen với văn học là cho trẻ 
hoạt động nhiều để trẻ phát triển vốn từ luyện phát âm và dậy trẻ nói đúng ngữ 
pháp.
 II. Thực trạng vấn đề: 
 Tôi là một giáo viên lớp lá 3 gồm 25 cháu. Được sự quan tâm giúp đỡ của 
ban giám hiệu về chuyên môn, xây dựng phương pháp đổi mới hình thức tổ chức 
hoạt động giáo dục mầm non, tạo mọi điều kiện giúp tôi những nguyên vật liệu 
để làm đồ dùng dạy học và đồ chơi của các cháu.
 Hơn 50% trẻ chưa phân biệt được sự khác nhau trong cách phát âm mà chỉ 
tiếp nhận một cách chung chung. Ví dụ: phân biệt l-n, 45% khả năng chú ý của 
trẻ còn yếu, không đồng đều, không ổn định, vì vậy nên trẻ chưa chú ý đều đến 
các phần trong câu, trong từ, bớt âm khi nói. 40 % kinh nghiệm sống của trẻ 
còn nghèo nàn, nhận thức hạn chế dẫn đến tình trạng trẻ dùng từ không 
chính xác, câu lủng củng. 70% trẻ nói, phát âm do ảnh hưởng ngôn ngữ của 
người lớn xung quanh trẻ nói tiếng địa phương.
 Với những khó khăn như thế tôi phải dần dần khắc phục, sửa đổi và hướng 
dẫn trẻ phát triển ngôn ngữ một cách đúng đắn nhất qua giao tiếp và tập cho trẻ 
làm quen văn học thể loại truyện kể.
 Do đó giáo viên đứng lớp đã chú trọng đầu tư vào các tiết dạy môn Làm 
quen văn học được đầu tư khoa học hơn áp dụng nhiều phương pháp dạy học 
linh hoạt cũng như cho trẻ kể chuyện dưới nhiều hình thức hấp dẫn nhưng giáo 
viên chưa cho trẻ tham gia vào hoạt động trải nghiệm đóng kịch nhiều vì ngại 
rườm rà, tốn công bày cho trẻ thế nên các tiết kể chuyện phần nào đó đã bị giảm 
đi tính hấp dẫn mà thay vào đó là sự nhàm chán.
 Ngoài ra giáo viên còn rập khuôn, máy móc chưa có sáng tạo trong việc 
chuyển thể từ truyện kể sang sân khấu kịch để tạo ra tính kịch tính, bất ngờ cho 
 5 + Điều này tạo nên một không gian ngôn ngữ sống động cho trẻ, tạo điều 
 kiện cho trẻ được va chạm và học tập cùng ngôn ngữ nhiều hơn. Giáo viên có 
 thể sưu tầm những câu chuyện tranh đưa vào góc thư viện cho trẻ hoạt động 
 thường ngày. Những câu chuyện được thể hiện qua tranh ảnh giáo viên dán trên 
 tường sẽ giúp trẻ tri giác tốt hơn, trẻ được thảo luận, bàn bạc về câu chuyện đó. 
 Từ đó trẻ biết vận dụng những kiến thức đó vào kể chuyện sáng tạo diễn đạt 
 nggon ngữ của mình một cách dễ dàng. Bản thân tôi luôn tận dụng diện tích 
 phòng học, chú ý bố trí sắp xếp đồ dùng, đội hình để tạo môi trường học tốt và 
 thoải mái cho trẻ. 
 + Ngay từ đầu năm, tôi lên kế hoạch cho từng chủ đề. Sau đó xây dựng môi 
 trường trong lớp học vừa để giới thiệu chủ đề vừa để phụ huynh biết được con 
 mình đang học về về nội dung gì. Qua đó tôi sẽ dễ dàng phối hợp với phụ huynh 
 trong việc giáo dục trẻ, các bậc phụ huynh đóng góp, sưu tầm sách văn học, sách 
 truyện tranh, họa báo, tạo chí, nguyên liệu cho trẻ tự làm sách để xây dựng góc 
 sách truyện trong lớp. Đây cũng là cầu nối để phụ huynh cung cấp thêm cho trẻ 
 một câu chuyện về chủ đề trẻ đang học và tạo điều kiện cho trẻ làm quen với 
 phương pháp phát triển ngôn ngữ của trẻ thông qua bộ môn văn học thể loại 
 truyện kể.
 Ví dụ: Khi kể cho trẻ nghe câu chuyện “Tích Chu” tôi chuẩn bị không gian 
 học và bố trí đồ dùng đồ chơi sao cho thuận tiện nhất để trẻ dễ dàng sử dụng. tôi 
 luôn tận dụng không gian lớp học để trưng bày các dụng cụ kể chuyện, như 
 khung sân khấu, sắp đặt tranh và các con rối sao cho trẻ dễ sử dụng, kích thích 
 trẻ hoạt động tích cực và hiệu quả nhất. Dán hình ảnh các nhân vật lên tường 
 xung quanh lớp học để sau khi học xong trẻ có thể bàn luận trao đổi về nhân vật 
 và cùng kể lại cho nhau nghe về câu chuyện mà trẻ vừa được nghe.
Hình 1: Giáo viên chưa tạo môi trường trong lớp Hình 2: Giáo viên tạo môi trường trong lớp học
 - Biện pháp tạo môi trường ngoài lớp học:
 7 việc sử dụng ngôn ngữ của mình. Còn về phía bản thân tôi, những dụng cụ học 
tập đó cũng có ý nghĩa hỗ trợ vào bài giảng của tôi thêm phần sống động, giúp 
trẻ có hứng thú hơn với việc phát triển ngôn ngữ thông qua môn Làm quen văn 
học.
 + Với biện pháp tổ chức hoạt động đa dạng dựa vào hoạt động trọng 
tâm.Sử dụng các loại rối trang phục, mô hình, học cụ thu hút sự chú ý của trẻ.
 Tôi sử dụng các nguyên liệu mở như: thanh trẻ, bìa cứng, gỗ, hộp xốp, 
đất,..., để làm thành những con vật xinh xắn, trẻ cũng có thể sử dụng được để kể 
chuyện theo ý thích. 
 + Điều đặc biệt hơn nữa, nếu giáo viên có thể làm ra cả các loại rối tay cho 
trẻ hoạt động. Để tạo ra những con rối tay này cũng không hề phức tạp. Giáo 
viên có thể vận dụng làm từ các quả bóng, chổi rơm, đĩa nhựa đồ chơi,, để 
làm mặt con rối sau đó dùng vải hoặc len móc làm váy, thân tay để khi trẻ sử 
dụng không bị thô và cứng. Các khuôn mặt có thể thay đổi tuỳ theo nội dung, 
nhân vật của câu chuyện trẻ kể. 
 Ví dụ: Câu chuyện “Chú Vịt xám”. Tôi làm những chú vịt bằng những quả 
bóng trang trí mắt, mỏ, chân bằng nguyên vật liệu dễ kiếm (len, hột, hạt...). Mỗi 
một câu chuyện tôi luôn luôn phải suy nghĩ, phải chuẩn bị đồ dạy như thế nào, 
khác với đồ dùng của tiết học trước để cho cháu lớp tôi chú ý tham gia vào giờ 
học. Với việc chuẩn bị đồ dùng chu đáo trước khi vào giờ dạy, tôi cảm thấy tự 
tin hơn. Trẻ lớp tôi hứng thú tham gia giờ học.
 9