SKKN Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cho trẻ 5-6 tuổi tại Lớp Lá 5 trường Mầm non Krông Ana

 Tên đề tài: Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cho trẻ 5- 6 tuổi tại lớp Lá 5 Trường Mầm non Krông Ana .
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MÔN LÀM 
 QUEN CHỮ CÁI CHO TRẺ 5- 6 TUỔI TẠI LỚP LÁ 5 
 TRƯỜNG MẦM NON KRÔNG ANA
 Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
 I. Đặt vấn đề
 1. Lý do chọn đề tài
 1.1 Lý do lý luận
 Trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động làm quen chữ cái cho 
trẻ 5- 6 tuổi có ý nghĩa to lớn trong quá trình giáo dục, góp phần phát triển 
toàn diện cho trẻ về mọi mặt như: Thể chất, nhận thức, ngôn ngữ và tình cảm xã 
hội, thẩm mỹ. 
 Ở trẻ mẫu giáo, hoạt động vui chơi đóng vai trò vô cùng quan trọng, 
nhưng khi bước vào lớp một, hoạt động học tập đóng vai trò chủ đạo, nên việc 
cho trẻ làm quen chữ cái tại trường mầm non không phải là việc đưa chương 
trình tiếng Việt lớp một vào giảng dạy, mà ở đây, trẻ 5 - 6 tuổi được sử dụng 
các yếu tố vui chơi và các nhiệm vụ học tập sáng tạo thông qua hoạt động học 
tập. Chính vì vậy, giáo viên cần linh hoạt, sáng tạo trong tiết dạy lấy trẻ làm 
trung tâm cho mọi hoạt động, khơi dậy niềm say mê, sự hứng thú của trẻ với 
môn học làm quen chữ cái, từ đó trẻ dễ dàng lĩnh hội kiến thức, làm tiền đề cho 
quá trình học tập của trẻ sau này.
 Thông qua hoạt động làm quen chữ cái, trẻ được phát triển năng lực trí 
tuệ, khả năng quan sát, tư duy mạch lạc, mở rộng vốn hiểu biết, trẻ không chỉ 
học cách đọc chữ, nhận dạng mặt chữ và còn tìm hiểu cách viết, tô chữ, đây là 
một phương tiện đặc biệt quan trọng không thể thiếu được ở trường tiểu học. 
 Tuy nhiên, đây là hoạt động tương đối khó, đòi hỏi trẻ phải tập trung cao 
độ, đồng thời giáo viên không ngừng tìm tòi, sáng tạo, đổi mới phương pháp 
giúp trẻ hứng thú, tích cực khi tham gia hoạt động.
 1.2 Lý do thực tiễn
 Trong quá trình giảng dạy, tôi đã nhận thấy sự nôn nóng của nhiều phụ 
huynh, đa số mọi người đều hỏi có biện pháp nào giúp trẻ học nhanh thuộc chữ 
cái, không bị gò ép, giúp trẻ hứng thú học chữ. Bên cạnh đó cũng có những phụ 
huynh bất chấp nguyên tắc đòi hỏi sự phù hợp giữa nội dung, phương pháp dạy 
học với sự phát triển tâm sinh lý ở trẻ, ép trẻ học quá sớm vô tình chúng ta làm 
mất đi sự tập trung chú ý và hứng thú học tập của trẻ sau này, dễ tạo cho trẻ cảm 
giác chán nản, hay thậm chí là thấy sợ mỗi khi nhắc đến việc học. Mặc khác 
không ít những phụ huynh vì mải mê công việc lại phó mặc con mình cho 
trường mầm non dẫn đến việc không tạo ra được sự thống nhất trong công tác 
chăm sóc giáo dục trẻ, dẫn đến hiệu quả học chữ cái không cao và khi vào lớp 1.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hương 1 Tên đề tài: Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cho trẻ 5- 6 tuổi tại lớp Lá 5 Trường Mầm non Krông Ana .
 Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Cơ sở lý luận của vấn đề:
 Vì lợi ích 10 năm trồng cây
 Vì lợi ích trăm năm trồng người.
 Học tập và làm theo lời dạy của bác, Đảng và nhà nước ta luôn quan tâm 
đến sự nghiệp giáo dục, đặc biệt là giáo dục mầm non, nền móng đầu tiên của 
sự nghiệp giáo dục. Để chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo học tiếng mẹ đẻ ở lớp 1 thì 
việc cho trẻ làm quen dần với chữ cái là hết sức cần thiết. Nội dung này chỉ có 
trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ 5- 6 tuổi. Tuy nhiên việc trẻ hứng 
thú, ham thích say mê với chữ cái như thế nào còn phụ thuộc vào hoàn cảnh 
sống, điều kiện gia đình, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì vậy, vấn đề đặt 
ra là cần tổ chức tốt các hoạt động ở trường lớp mẫu giáo mà trong đó hoạt động 
làm quen với chữ cái cũng rất quan trọng, giúp trẻ ghi nhớ tốt các chữ cái, biết 
cách tô chữ cái theo đúng các nét, trùng khít nét chầm mờ, đây là nền tảng vững 
chắc cho trẻ khi vào lớp 1. 
 Như chúng ta đã biết, trẻ em trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được 
mục tiêu đó trước tiên phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Ở độ tuổi 
này, sự tập trung chú ý chưa bền vững, trẻ thích những cái đẹp mới lạ có hấp 
dẫn cao, nên việc gây hứng thú cho trẻ ở bộ môn này lại càng quan trọng hơn 
bởi tính chất cứng nhắc và khô khan có phần “kỷ luật”. Nếu như cô giáo cứ ép 
buộc trẻ ngồi học một cách tuân thủ như một học sinh tiểu học hoặc một tiết dạy 
không có sáng tạo, rập khuôn chưa có hình thức đổi mới còn theo phương pháp 
cũ dẫn đến trẻ uể oải trong tiết học phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài 
hạn chế. 
 Hoạt động trẻ làm quen với chữ cái là một trong những nội dung quan 
trọng của trẻ mẫu giáo lớn. Đối với trẻ mẫu giáo lớn, làm quen với chữ cái giúp 
trẻ bước đầu nhận biết được các chữ cái và phát âm chuẩn các chữ cái trong các 
từ trọn vẹn, nhìn chữ cái đọc được âm tương ứng, ngoài ra trẻ còn đọc một số 
câu thơ, ca dao, đồng dao có chứa âm của chữ cái nhằm hoàn thiện bộ máy phát 
âm, khả năng ngôn ngữ mạch lạc, biểu cảm, nói đúng ngữ âm tiếng Việt. Bên 
cạnh đó, giúp trẻ biết cách cầm bút, ngồi đúng tư thế khi tô, viết. Hoạt động này 
giúp trẻ hình thành những cơ sở ban đầu của kỹ năng nói tiếng mẹ đẻ, giúp trẻ 
hình thành và phát triển năng lực, thái độ cần thiết, giúp trẻ học cách diễn đạt, 
suy nghĩ góp phần phát triển năng lực ngôn ngữ, chuẩn bị hành trang cho trẻ 
chuẩn bị vào lớp một.
 II. Thực trạng vấn đề:
 1. Thuận lợi
 Trong quá trình công tác, được sự quan tâm, chỉ đạo của phòng giáo dục, 
ban giám hiệu nhà trường, giáo viên được tạo điều kiện tham gia học tập các 
chuyên đề do phòng giáo dục tổ chức, động viên chị em học tập, học hỏi kinh 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hương 3 Tên đề tài: Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cho trẻ 5- 6 tuổi tại lớp Lá 5 Trường Mầm non Krông Ana .
động học tập.
 Trước tình hình thực tế đó, tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu đề ra những giải 
pháp cụ thể, nhằm giải quyết những khó khăn trong công tác giảng dạy của giáo 
viên, nâng cao nhận thức về công tác giáo dục trẻ cho phụ huynh, tạo tâm lý sẵn 
sàng cho trẻ, kích thích sự thích thú, mong muốn được học chữ cái, chơi những 
trò chơi với chữ cái cùng cô và các bạn.
 + Dưới đây là bảng khảo sát chất lượng trước lúc thực hiện các biện pháp 
mới.
 - Lớp Lá 5, đầu năm học 2018- 2019, số trẻ : 35 cháu.
 Kết quả
 STT NỘI DUNG
 Số lượng Tỉ lệ
 1 Trẻ nhận biết, phân biệt được chữ cái đã học 20/35 cháu 57%
 2 Trẻ sao chép lại được chữ cái đã học 17/35 cháu 49%
 3 Trẻ phát âm chuẩn, chính xác 25/35 cháu 71%
 4 Trẻ biết cách tô, tô trùng khít nét chấm mờ 15/35 cháu 43%
 5 Trẻ biết cầm bút, ngồi đúng tư thế 23/35 cháu 66%
 Từ kết quả như trên, tôi mong muốn tìm thêm nhiều biện pháp để giúp 
cho trẻ làm quen chữ cái đạt hiệu quả cao hơn. Dựa vào vốn kiến thức đã học, 
qua tìm hiểu thêm một số tài liệu và được bồi dưỡng chuyên môn, tôi đã tìm ra 
một số biện pháp sau:
 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề:
 Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động làm quen chữ cái cho 
trẻ.
 Biện pháp:
 - Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý trẻ tại lớp mình nghiên cứu về khả năng 
chú ý, ghi nhớ, ngôn ngữ, tư duy, tưởng tượng của trẻ, nhận biết được khả năng, 
những hạn chế, ưu khuyết điểm của từng trẻ để có những biện pháp giáo dục 
phù hợp.
 - Tìm hiểu sách báo, chương trình giáo dục mầm non, bộ chuẩn trẻ 5 tuổi, 
chuyên đề xây dựng môi trường tăng cường tiếng Việt cho trẻ.
 - Xây dựng, lựa chọn hình thức, phương pháp phù hợp, hấp dẫn, mới lạ, 
tạo sự hứng thú cho trẻ.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hương 5 Tên đề tài: Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cho trẻ 5- 6 tuổi tại lớp Lá 5 Trường Mầm non Krông Ana .
 Trò chơi 1: Tạo dáng chữ cái.
 + Cách chơi: Các thành viên trong đội chơi sẽ thảo luận, bàn bạc để sắp 
xếp các chỗ đứng sao cho tạo thành chữ cái theo yêu cầu. Đội gia đình đông con 
sẽ đứng xếp thành hình chữ ê. Đội gia đình ít con đứng xếp thành hình chữ e. 
Trong thời gian một bản nhạc đội nào đứng xếp nhanh đúng và đẹp sẽ là đội 
chiến thắng
 Với trò chơi này không chỉ giúp trẻ có biểu tượng về chữ e, ê mà còn 
giúp trẻ có sự đoàn kết, biết phân công sắp xếp, bàn bạc theo nhóm.
 Trò chơi 2 : Vận chuyển hàng tết: Chơi ở chủ điểm “ Tết và mùa xuân ” 
 Mục đích: Nhận biết, phân biệt được chính xác món quà có chứa chữ cái 
h, k theo yêu cầu của cô.
 Chuẩn bị: Những món quà tết có dán từ kèm theo như bánh trưng, kẹo, 
dưa hấu, kể cả những gói hàng không chứa chữ cái h - k để trẻ có sự so sánh và 
tìm đúng.
 Cách chơi: Chia làm 2 đội thi vận chuyển hàng tết, đội nào vận chuyển 
được nhiều hàng có từ chứa chữ cái h - k theo yêu cầu sẽ thắng cuộc.
 Trong quá trình tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động, đồ dùng trực quan là 
một yếu tố không thiếu được trong việc dạy trẻ, vì trẻ chỉ lĩnh hội kiến thức tốt 
khi được trực tiếp tri giác các đối tượng. Đồ dùng trực quan nếu càng đẹp, càng 
hấp dẫn thì càng thu hút được trẻ hơn. Nắm bắt được điều này khi cho trẻ làm 
quen chữ cái. tôi tận dụng những nguyên vật liệu, phế liệu sẵn có tại địa phương 
làm đồ dùng dạy học, các đồ dùng đồ chơi có thể viết chữ, gắn chữ để kích thích 
sự chú ý của trẻ khi thao tác với đồ dùng, thường xuyên sưu tầm hình ảnh đẹp, 
phù hợp có tính thẩm mỹ, đảm bảo an toàn cho trẻ.
 * Biện pháp 3: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong tiết học
 Nhận thấy được sự cần thiết và ích lợi của việc ứng dụng công nghệ 
thông tin, tôi đã không ngừng học hỏi bạn bè, đồng nghiệp, qua Internetđể 
đưa công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. Đặc biệt tôi thấy hoạt động làm 
quen chữ cái trước kia cần phải mất nhiều thời gian, công sức để làm đồ dùng 
như vẽ tranh, cắt dán chữ phía dưới tranh, bảng gài chữ, thẻ chữ to, nam châm, 
bảng dễ gây cho giáo viên lúng túng trong việc sử dụng đồ dùng. Nhờ khi 
ứng dụng công nghệ thông tin vào tiết chữ cái thì không chỉ giúp trẻ tiếp cận với 
tin học mà còn giúp tôi tiết kiệm được thời gian và kinh phí cho việc làm đồ 
dùng đồ chơi, hiệu quả và chất lượng giáo dục vẫn được đảm bảo, mang lại cho 
trẻ hứng thú và kích thích thích trẻ tham gia vào hoạt động. Bởi trên máy có các 
hình ảnh xuất hiện và mất đi kèm theo các hiệu ứng, âm thanh mới lạ, hấp dẫn 
theo ý muốn của cô giáo. Và trẻ sẽ tập trung chú ý trước những điều mới lạ, tiết 
học cang đạt hiệu quả cao hơn.
 Ví dụ: Chủ đề tết và mùa xuân, hoạt động làm quen chữ b, d, đ. tôi tổ 
chức cho trẻ chơi đi chợ tết. Tôi chuẩn bị hình ảnh các loại trái cây, hoa, món 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hương 7 Tên đề tài: Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cho trẻ 5- 6 tuổi tại lớp Lá 5 Trường Mầm non Krông Ana .
 Ở góc chữ cái tôi chuẩn bị các đồ dùng, nguyên phế liệu như bút sáp, màu 
nước, len, giấy màu vụnđể trẻ vẽ hoặc dán chữ từ những mảnh giấy vụn, 
không những cho trẻ viết và tô màu chữ bằng bút sáp, tôi đã cho trẻ sử dụng 
màu nước. Khi trẻ viết xong tôi đến hỏi trẻ vừa viết được chữ gì? Như vậy trẻ 
vừa nhớ lại được mặt chữ vừa luyện được cả cách phát âm. Một số giáo viên 
cho rằng trẻ sử dụng màu nước hay đất nặn sẽ rất bẩn, rửa tay lại lâu sạch mất 
thời gian nhưng tôi nghĩ dù có hơi nhoe nhoét hay rửa tay lâu sạch hơn bình 
thường nhưng trẻ thích thú tham gia, không gò ép trẻ, kết quả trẻ thu được lại 
rất cao.
 Bên cạnh đó tôi còn hướng trẻ vào chữ cái đang học bằng cách cho trẻ tự 
tìm các chữ cái rời xếp thành tên của mình sao cho tên của trẻ đó phải có chữ 
cái đang học. Ví dụ: Trẻ đang học chữ i, t ,c thì trẻ nào thấy tên của mình có 
một trong 3 chữ cái đó thì lên gắn vào 
 Ngoài ra tôi còn cho trẻ cắt chữ cái to từ sách báo, lịch cũ. Trẻ được sử 
dụng kéo cắt lượn theo đường viền của chữ và được phát âm nói về đặc điểm của 
chữ cái mình vừa cắt được. Từ đó giúp trẻ củng cố thêm vốn chữ cái của mình.
 Dù bằng hình thức này hay hình thức khác với việc chuẩn bị nhiều đồ 
dùng, nguyên phế liệu khác nhau cùng với sự hướng dẫn gợi mở của cô giáo tôi 
thấy trẻ rất hứng thú tham gia học chữ cái, phát âm rõ ràng và nhớ được chữ cái 
lâu hơn.
 Ở góc văn học trẻ sẽ được giở những cuốn sách, tranh truyện, bước đầu 
trẻ biết cách đọc từ trên xuống dưới, từ trái qua phải mặc dù trẻ chưa hiểu gì về 
các từ trong sách. Khi đọc trẻ được chỉ lần lượt vào từng từ như vậy trẻ sẽ nhận 
ra những chữ cái mà mình đã học.
 Đặc biệt là góc học tập ở lớp tôi có rất nhiều góc mở cho trẻ được hoạt 
động với chữ cái như góc: “ Bé tìm chữ  ”(Chữ theo giai đoạn trẻ đang học, 
theo chủ điểm). Trên mảng tường đó tôi cho trẻ vẽ, tô rất nhiều hình ảnh vào 1/2 
tờ giấy A4 có dán từ chỉ tên ở dưới, ép plátic, dập lỗ treo vào các móc nhỏ gắn 
lên tường, để có thể lấy ra, lấy vào theo chủ điểm, hay khi thay đổi chữ khác.
 Bên cạnh đó, trẻ có thể chơi lắp ghép những mảnh ghép có gắn chữ cái 
thành một bức tranh hoàn chỉnh, tự làm tranh sách bằng cách sưu tầm những 
chữ cái trong lịch, sách báo cũ... 
 + Tạo môi trường ngoài lớp học:
 Tại các góc thiên nhiên, góc tuyên truyền, khu vực để đồ cá nhân cho trẻ, 
giáo viên nên trang trí hình ảnh sinh động kèm theo chữ cái giúp củng cố, ôn 
luyện chữ cái cho trẻ.
 Ví dụ: Ở góc thiên nhiên, có rất nhiều loài cây, hoa khác nhau, cô gắn tên 
của các loại cây, hoa ở vị trí thuận lợi để trẻ dễ dàng quan sát. Thông qua hoạt 
động ngoài trời, cô có thể cho trẻ tìm những chữ cái đã học trong các cụm từ đó, 
vừa củng cố lại kiến thức mà trẻ lại hứng thú tham gia hoạt động.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hương 9