SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi tích cực trong hoạt động giáo dục âm nhạc tại trường Mầm non Hoa Pơ Lang

 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi tích cực trong hoạt động giáo dục âm nhạc tại 
trường Mầm non Hoa Pơ Lang
 I. Phần mở đầu
 1. Lý do chọn đề tài.
 Trẻ em là thế hệ tương lai của đất nước. Vì vậy, việc phát triển toàn diện 
cho trẻ là vấn đề mà những nhà giáo dục cần phải quan tâm. Và giáo dục âm nhạc 
cho lứa tuổi mầm non đóng một vai trò không nhỏ trong việc giáo dục toàn diện 
cho trẻ mầm non. Hát múa, đó là hoạt động chủ yếu trong chương trình giáo dục 
âm nhạc ở lứa tuổi mầm non. Quá trình trẻ tiếp xúc và hoạt động âm nhạc như 
nghe cô hát, trẻ tự ca hát, nhẩy múa, chơi trò chơi âm nhạc sẽ hình thành ở trẻ 
những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, hài hòa, đó là sự phát triển 
về thẩm mĩ, đạo đức, trí tuệ và thể lực có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.
 Trẻ em ở độ tuổi mầm non rất nhạy cảm với âm nhạc, trẻ thích nghe nhạc 
và hứng thú tham gia vào các hoạt động âm nhạc. Giáo dục âm nhạc hình thành 
cho trẻ tình yêu thiên nhiên, Tổ quốc, tình yêu thương con người; hình thành và 
phát triển ở trẻ những thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể như: tính tổ chức kỷ 
luật, tự chủ, mạnh dạn trước mọi người. 
 Ở trường mầm non, tổ chức hoạt động âm nhạc bao gồm hoạt động hát, vận 
động theo nhạc và nghe nhạc. Quá trình tham gia các hoạt động với âm nhạc như 
nghe hát, trẻ tự hát, vận động theo nhạc, chơi trò chơi âm nhạc sẽ hình thành ở 
trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, hài hòa, đó là sự phát 
triển về thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ và thể lực tạo điều kiện cho trẻ phát triển các 
chức năng tâm lí, năng lực hoạt động và sự hiểu biết. 
 Âm nhạc được coi là một trong những phương tiện tạo nên sự hình thành và 
phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ. Trong chương trình giáo dục hiện hành, âm 
nhạc là hoạt động giáo dục không thể thiếu trong các trường mầm non. Trẻ nghe 
hiểu âm nhạc, nắm được một số kĩ năng cơ bản, thường xuyên ca hát, vận động 
theo nhạc không những phát triển tính tích cực, năng động, sáng tạo mà có vai trò 
quan trọng trong việc phát triển năng khiếu.
 Giáo dục thẩm mĩ trong trường mầm non là tạo môi trường giáo dục phát 
triển thẩm mĩ phù hợp với lứa tuổi mầm non, những điều kiện cần thiết nhằm giúp 
trẻ có khả năng thể hiện cảm xúc, sáng tạo trong các hoạt động âm nhạc; đặc biệt 
là tạo cho trẻ niềm yêu thích, hào hứng tham gia vào các hoạt động âm nhạc. 
 Chính vì vậy, giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non là một nhiệm vụ vô cùng 
quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách trẻ em.
 Là một giáo viên, hơn ai hết tôi hiểu rõ các hoạt động giáo dục âm nhạc cho 
trẻ đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện của trẻ. Chính vì 
những lý do trên, tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi tích cực 
trong hoạt động giáo dục âm nhạc tại trường Mầm non Hoa Pơ Lang”.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Đào 1 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi tích cực trong hoạt động giáo dục âm nhạc tại 
trường Mầm non Hoa Pơ Lang
 Âm nhạc là loại hình nghệ thuật biểu hiện bằng âm thanh có sức tác động 
mạnh mẽ đến tình cảm của con người. Ngôn ngữ âm nhạc chính là giai điệu, âm 
sắc, cường độ, nhịp độ, hòa âm, tiết tấu diễn ra cùng với thời gian đã thu hút, 
hấp dẫn, làm thỏa mãn nhu cầu tình cảm của trẻ, đồng thời là phương tiện giúp trẻ 
nhận thức thế giới xung quanh, phát triển ngôn ngữ, quan hệ giao tiếp, trao đổi 
tình cảm Trẻ mầm non dễ xúc cảm, vốn ngây thơ, trong sáng nên tiếp xúc với 
âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu. 
 Âm nhạc ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện cơ thể trẻ. Trước hết, âm nhạc 
được coi là phương tiện hữu hiệu để phát triển tai nghe cho trẻ. Tính chất đa dạng 
của âm nhạc gợi ra những phản ứng gắn với sự thay đổi nhịp tim mạch, sự trao đổi 
máu. 
 Vì vậy, giáo dục âm nhạc đối với trẻ mầm non là vô cùng cần thiết, đòi hỏi 
người giáo viên phải có trình độ chuyên môn, thường xuyên rèn luyện để có khả 
năng biểu diễn. Trong quá trình dạy và học cần cho trẻ làm quen với âm nhạc 
trong tất cả hoạt động, cùng với tầm quan trọng của giáo dục âm nhạc đối với sự 
phát triển toàn diện của trẻ thì cách tổ chức hình thức giáo dục âm nhạc như thế 
nào để phát huy được hết tất cả tính tích cực của trẻ là điều chúng ta cần quan 
tâm. 
 Đối với trẻ mầm non nói chung, trẻ 5-6 tuổi nói riêng, âm nhạc là một trong 
những loại hình nghệ thuật phát triển năng lực cảm xúc, tưởng tượng, sáng tạo, sự 
tập trung chú ý, khả năng diễn tả hứng thú của trẻ. 
 Trẻ 5- 6 tuổi có khả năng tri giác toàn vẹn hình tượng âm nhạc. Cảm giác 
tai nghe và kinh nghiệm nghe nhạc của trẻ cũng được tích lũy nhiều hơn. Trẻ có 
thể vận động theo nhạc một cách nhịp nhàng, uyển chuyển, có thể di chuyển các 
đội hình khác nhau, động tác truyền cảm, đôi khi có sự sáng tạo ở một mức độ 
nhất định. 
 Trẻ biết thể hiện nhu cầu đối với âm nhạc và biết xác định được tính chất 
âm nhạc vui, buồn, âm thanh cao, thấp, to nhỏ, nhanh, chậm. Vì vậy, để mục tiêu 
giáo dục âm nhạc cho trẻ đạt hiệu quả cao, người giáo viên cần áp dụng các biện 
pháp tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc một cách linh hoạt, lấy trẻ làm trung 
tâm, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ. 
 Căn cứ thông tư số 17/2009/TT-BGDĐT ngày 25 tháng 7 năm 2009 của Bộ 
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành chương trình Giáo dục mầm non, quy 
định chương trình giáo dục mẫu giáo 3 đến 6 tuổi phát triển hài hòa về các mặt thể 
chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, kỹ năng xã hội và thẩm mỹ chuẩn bị cho trẻ 
vào học ở trường Tiểu học. 
 Căn cứ vào thông tư 36/2011/TT-BGDĐT ban hành chương trình bồi dưỡng 
thường xuyên giáo viên mầm non. 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Đào 3 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi tích cực trong hoạt động giáo dục âm nhạc tại 
trường Mầm non Hoa Pơ Lang
tích cực, chưa hứng thú, chưa sáng tạo vận động, chưa biết cách thể hiện sắc thái, 
tình cảm của bài hát khi tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc. 
 * Ưu điểm:
 Nhà trường luôn tạo điều kiện giúp đỡ một số trang thiết bị dụng cụ, đồ dùng 
phục vụ hoạt động âm nhạc.
 Trẻ ngoan ngoãn, nhiều trẻ thích vận động, có trẻ còn rất hiếu động, thích 
tham gia vào các hoạt động do giáo viên tổ chức.
 Lớp có 2 giáo viên đạt trình độ chuẩn, trong đó bản thân tôi là một giáo viên 
có trình độ trên chuẩn, được đào tạo bài bản. Bản thân tôi luôn có tâm huyết với 
nghề, luôn có tinh thần trách nhiệm, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, luôn quan sát 
nắm bắt đặc điểm phát triển thẩm mĩ, đặc điểm tâm sinh lý, thói quen của từng trẻ 
trong lớp. Giáo viên biết khắc phục những khó khăn của nhà trường, nghiên cứu kỹ 
chương trình và xây dựng phương pháp tổ chức giáo dục phù hợp với lứa tuổi của 
trẻ.
 * Tồn tại: 
 Trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn tự tin, chỉ biết làm theo hướng dẫn của cô, 
chưa tích cực vận động. Trẻ còn thụ động khi tiếp thu kiến thức, không tự tin trong 
khi thực hiện các vận động, nhiều trang thiết bị, đồ dùng, dụng cụ giáo dục âm nhạc 
còn thiếu thốn.
 Giáo viên chưa có kiến thức sâu, rộng, chưa nhiều kinh nghiệm giảng dạy.
 Nhiều phụ huynh chưa quan tâm và chưa dành thời gian để phối hợp với giáo 
viên trong việc giáo dục âm nhạc cho trẻ.
 * Nguyên nhân chủ quan: 
 Một số phương pháp giảng dạy của giáo viên chưa thật sự hấp dẫn, chưa lôi 
cuốn trẻ, chưa sáng tạo. Giáo viên chưa nắm bắt kịp thời những đặc điểm phát triển 
tâm sinh lý của trẻ, chưa đầu tư nhiều đồ dùng dạy học trong giờ giáo dục âm nhạc 
mọi lúc mọi nơi, thông qua các giờ học khác, trong các giờ học âm nhạc, giờ hoạt 
động góc.
 * Nguyên nhân khách quan: 
 Lớp học có loa, đầu đĩa, ti vi và một số dụng cụ âm nhạc như xắc xô, mõ. 
Cơ sở vật chất nhà trường còn thiếu thốn như: Trang thiết bị, đồ dùng, dụng cụ 
phục vụ cho hoạt động giáo dục âm nhạc. Diện tích lớp học chật hẹp, chưa đúng 
quy định tại Điều lệ trường mầm non.
 100% phụ huynh học sinh làm nghề nông, trình độ học vấn thấp, kinh tế còn 
nhiều khó khăn nên phụ huynh cũng không quan tâm đến việc giáo dục âm nhạc 
cho trẻ. 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Đào 5 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi tích cực trong hoạt động giáo dục âm nhạc tại 
trường Mầm non Hoa Pơ Lang
 Giáo viên sử dụng các đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu sẵn có, quen thuộc, 
gần gũi với trẻ sẽ tạo cho trẻ thêm phần hứng thú tham gia hoạt động. Chuẩn bị cho 
trẻ nhiều đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu sẵn có, quen thuộc, gần gũi với trẻ như: 
tre, nứa, lá cây, hộp nhựa, sắt tây, và có thể sử dụng thìa, đũa, vung xoong, nồi, 
chảo, đá, chai lọ, xắc xô, các nguyên vật liệu sẵn có của địa phương như: kèn, khèn, 
sáo 
 Ví dụ: Dạy vận động bài “Lá xanh” cho trẻ cầm lá cây vận động, múa hát và 
chơi trò chơi về lá cây
 Giáo viên có thể tự làm một số đồ dùng dụng cụ âm nhạc ví dụ như: 
 Xúc xắc: Từ một vỏ chai nước khoáng, đổ những viên sỏi vào chai với một 
lượng nhất định, dùng mảnh vải màu chùm lên, buộc lại và thắt nơ phía đáy chai 
cho đẹp. Cầm lắc lên sẽ tạo ra tiếng kêu mà sau này có thể dùng để chơi nhiều trò 
khác nhau.
 Phách tre: Từ những đoạn tre dài khoảng một gang tay, chẻ tre ra từng mảnh 
to bằng ngón tay, vót tre cho mịn lớp bề mặt, quét sơn màu những đoạn tre đã vót 
để có những cặp phách màu sắc đẹp. 
 Tận dụng những phế thải như: Dùng những hộp sắt tây đựng bánh, kẹo để 
tạo nên những tiếng kêu sinh động
 Khu vực hoạt động âm nhạc cần được bố trí, sắp xếp một cách hài hòa, nhẹ 
nhàng, khuyến khích và tạo cơ hội cho trẻ được hoạt động tích cực, trải nghiệm 
những cảm xúc tích cực, vui tươi qua các giai điệu, lời ca, trò chơi âm nhạc cũng 
như giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn, nói năng, ứng xử lưu loát hơn. Những đồ dùng, 
đồ chơi âm nhạc được sắp xếp theo từng nhóm riêng nhưng đảm bảo gọn gàng, đẹp 
mắt và thuận tiện khi giáo viên và trẻ lấy ra sử dụng. Đồ dùng, trang phục cho hoạt 
động hát múa, biểu diễn văn nghệ gần gũi với trẻ, đậm đà bản sắc dân tộc.
 * Giải pháp 2: Giúp trẻ hứng thú, tích cực hoạt động âm nhạc thông qua giờ 
học giờ học âm nhạc, mọi lúc mọi nơi, giờ hoạt động góc, các giờ học khác, qua 
biểu diễn văn nghệ.
 * Giáo dục âm nhạc trong giờ học âm nhạc.
 Một giờ dạy âm nhạc giáo viên xây dựng theo các cách khác nhau, mỗi giờ 
học chọn một phần trọng tâm chủ yếu trong một hoạt động.
 - Nếu trọng tâm là nghe hát, nghe nhạc thì giáo viên cần lựa chọn bài hát, 
bản nhạc phù hợp với chủ đề, lứa tuổi, thực tế ở địa phương, độ dài của bài vừa 
phải. Giáo viên lựa chọn các bài cho trẻ nghe trong một năm học phải khác nhau về 
nội dung, hình thức và thể loại. Cần tuyển chọn tác phẩm chứa đựng tính nhân đạo, 
đi sâu vào thế giới tình cảm của trẻ, có hình ảnh vừa sức (phù hợp) với trẻ em. Các 
tác phẩm nghe nhạc, nghe hát phải phong phú, không bó hẹp trong chương trình 
quy định. Giáo viên nên lựa chọn những bài hát mới, trẻ chưa hề được nghe thì trẻ 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Đào 7 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi tích cực trong hoạt động giáo dục âm nhạc tại 
trường Mầm non Hoa Pơ Lang
 Cho trẻ xem, nghe đĩa hình bài hát “Cò lả” do ca sĩ hát.
 Các tổ thi đua làm động tác, múa minh họa theo nhạc.
 Giáo viên mời một số trẻ thể hiện tài năng hát và vận động minh họa theo 
nhạc
 - Nếu trọng tâm là dạy hát, giáo viên cần tập trung vào nội dung chính là tập 
cho trẻ hát thuộc bài hát, hát rõ lời, đúng nhạc. Tùy vào đối tượng học sinh mà giáo 
viên lựa chọn bài hát theo chủ đề sao cho vừa sức với trẻ của lớp mình. Cần tuyển 
chọn các bài hát có chất lượng nghệ thuật, giàu lòng nhân ái và mang đậm tính 
nhân văn, gần gũi với đời sống tình cảm và đáp ứng được nhu cầu hứng thú với âm 
nhạc của trẻ.
 Giáo viên giới thiệu cho trẻ tên bài hát, tên tác giả, dẫn dắt trẻ nghe bằng các 
thủ thuật với mục đích tập trung sự chú ý của trẻ đến nội dung, hình tượng nghệ 
thuật, khơi gợi trí tưởng tượng và sự hình dung ở trẻ. 
 Ví dụ: Bài hát nào nói lên ba con vật nuôi trong gia đình? Đó là bài hát: “Gà 
trống, mèo con và cún con”.
 Nếu là bài hát dân ca, hát ru thì giải thích cho trẻ là bài hát có nhiều người 
sáng tác hoặc bài hát được ra đời từ một vùng miền nào đó. 
 Ví dụ: Bài hát “Lí cây xanh” – dân ca Nam Bộ, là do người dân sinh sống ở 
Nam Bộ sáng tác từ “ngày xửa ngày xưa”, “từ lâu lắm rồi”
 Giáo viên giới thiệu nội dung và tính chất bài hát bằng từ ngữ, hình ảnh gần 
gũi với trẻ để giúp trẻ hiểu rõ hơn, ghi nhớ tốt hơn, hứng thú lắng nghe cô giới 
thiệu nội dung và tính chất của bài hát.
 Ví dụ: Chủ đề thế giới động vật, dạy bài hát “Đố bạn”có thể kết hợp cho trẻ 
xem clip về các con vật tương ứng với mỗi câu hát, đến câu hát về con vật nào thì 
trẻ xem hình ảnh tương ứng về con vật đó 
 Để lôi cuốn trẻ hứng thú lắng nghe cô hát mẫu bài hát thì giáo viên cần sử 
dụng biện pháp trực quan truyền cảm, cô biểu diễn bài hát trọn vẹn, hát đúng, hát 
hay, rõ lời, hát cùng với giai điệu của đàn hoặc mở đĩa nhạc không lời, để trẻ cảm 
thụ được bài hát theo đúng nội dung, tình cảm của bài hát cũng như từng cung bậc 
âm thanh của bài. 
 Ví dụ: Cho trẻ nghe giai điệu bài hát “Rước đèn dưới ánh trăng” của Phạm 
Tuyên ở nhịp độ vừa phải; cần nhấn rõ vai trò tiết tấu bằng cách kết hợp tiếng trống 
sư tử. 
 Trong quá trình dạy trẻ hát, giáo viên cho trẻ nghe và hát nhiều lần theo cô, 
theo giai điệu của bài hát trên đàn, hoặc băng đĩa nhạc không lời nhằm giúp trẻ 
hứng thú, tích cực học hát cùng cô và bạn. Trong quá trình cho trẻ hát, giáo viên 
lắng nghe để phát hiện trẻ hát sai, phát âm sai thì sau khi hát hết bài, giáo viên động 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hồng Đào 9