SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi làm quen chữ cái tại lớp Lá trường Mầm non Bình Minh - Xã Đray Sáp - Huyện Krông Ana - Tỉnh Đăk Lăk

 Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái tại lớp lá - Trường mầm non 
 Bình Minh – xã Đray Sáp – huyện Krông Ana- tỉnh Đăk Lăk.
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài
 Bậc học mầm non trong những năm qua có những chuyển biến về chất 
lượng chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục trẻ, được sự quan tâm sâu sắc của các cấp 
không những ở các thành phố lớn, thị xã, thị trấn mà còn được nhân dân ở các 
vùng ven, miền núi, đặc biệt là vùng Tây Nguyên có nhiều người đồng bào dân 
tộc thiểu số cũng đang từng bước được quan tâm thay đổi và cũng cố. Trong 
chương trình học của trẻ 5- 6 tuổi lớp lá có sự khác biệt về môn học so với ở các 
khối lớp còn lại đó là môn làm quen chữ cái không ngừng có ý nghĩa và tác dụng 
to lớn trong giáo dục nhằm phát triển toàn diện cho trẻ về mọi mặt, như: trí tuệ, 
đạo đức, thẩm mỹ, đặc biệt môn LQCC giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Có thể nói, 
môn LQCC là tiền đề vững chắc giúp trẻ lứa tuổi mầm non bước vào trường tiểu 
học với một tâm thế tự tin, vững vàng. Đặc biệt là trẻ mầm non – lứa tuổi bắt đầu 
làm quen chữ cái, điều mà tôi nhận thấy ở thực tế qua nhiều lần lên lớp với môn 
làm quen chữ cái ở lớp 5- 6 tuổi thì tôi nhận thấy được những đặc điểm tâm sinh 
lý nổi bật như: Trẻ rất thích những gì mới lạ, đẹp mắt, hấp dẫn, ngộ nghĩnh, những 
trò chơi sinh động Và để trẻ tiếp thu tốt 29 chữ cái thì người giáo viên nên lồng 
ghép sao cho phù hợp, thích ứng với đặc điểm tâm sinh lý phát triển của trẻ. Do 
đặc điểm của trường Mầm non Bình Minh, đơn vị mà tôi công tác nằm trong 
vùng khó khăn và tỉ lệ học sinh là người dan tộc thiểu số chiếm đến 90%. Để học 
sinh mầm non lớp 5 – 6 tuổi vùng đồng bào dân tộc thiểu số gặp thuật lợi cho 
việc giao tiếp và tham gia vào các hoạt động ở trường lớp. Khắc phục những khó 
khăn giúp trẻ tiếp thu được kiến thức mới, đồng thời tạo hứng thú cho trẻ đến 
trường mạnh dạn, tự tin và tích cực hoạt động, nâng cao khả năng nhận thức cho 
trẻ . Đó chính là lý do tôi mạnh dạn chọn đề tài Một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 
tuổi làm quen chữ cái tại lớp lá - Trường mầm non Bình Minh – Xã Đray Sáp 
– huyện Krông Ana- tỉnh Đăk Lăk. 
GV: Nguyễn Thị Xuân Thảo - Đơn vị: Trường MN Bình Minh 1 
 Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái tại lớp lá - Trường mầm non 
 Bình Minh – xã Đray Sáp – huyện Krông Ana- tỉnh Đăk Lăk.
 a/ Nhóm phương pháp nghiên cứu tài liệu.
 Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu
 b/ Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
 - Phương pháp thực hành.
 - Phương pháp thống kê giáo dục.
 - Phương pháp trực quan hình ảnh.
 - Phương pháp điều tra, thu thập thông tin cá nhân trẻ và phụ huynh. 
 c/ Nhóm phương pháp thống kê giáo dục
 II. PHẦN NỘI DUNG
 1. Cơ sở lí luận
 Giáo dục mầm non là vấn đề có tầm chiến lược lâu dài, có sự ảnh hưởng 
sâu sắc đến sự phát triển giáo dục phổ thông, đây là bậc học đầu tiên là nền tảng 
để các em học lên các lớp trên, chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1. Góp phần Phổ 
cập giáo dục Tiểu học đúng độ tuổi. Đồng thời đối với trẻ 5 - 6 tuổi thường xuyên 
được tiếp nhận các ngữ âm khi nghe người xung quanh nói. Mặt khác cơ quan 
phát âm đã trưởng thành nên trẻ có thể phát ra những âm tương đối chuẩn kể cả 
những âm khó trong tiếng mẹ đẻ cũng như khả năng ghi nhớ, nhận biết 29 chữ cái 
trong hệ thống chữ cái tiếng Việt. Vì vậy cần dạy trẻ phát âm đúng hệ thống ngữ 
âm và dạy trẻ biết thể hiện ngữ điệu phù hợp. Trẻ 5 - 6 tuổi có thể tích lũy được 
vốn từ khá lớn nên giáo viên khuyến khích động viên trẻ giúp trẻ phát triển ngôn 
ngữ mạch lạc nhận biết xuyên suốt 29 chữ cái qua các trò chơi, các buổi tham 
quan, trong các giờ làm quen chữ cái, qua trao đổi giao tiếp, các câu chuyện hoặc 
các bài thơ có ý nghĩa và tác dụng lớn trong việc phát triển vốn từ và kỹ năng nói 
cho trẻ. Vì thế cần tăng cường các hoạt động phát triển ngôn ngữ và nhận biết chữ 
GV: Nguyễn Thị Xuân Thảo - Đơn vị: Trường MN Bình Minh 3 
 Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái tại lớp lá - Trường mầm non 
 Bình Minh – xã Đray Sáp – huyện Krông Ana- tỉnh Đăk Lăk.
 Số trẻ hứng thú tham gia tích 
 17/35 trẻ
 cực vào hoạt động LQCC 49% 18/30 trẻ 51%
 Số trẻ nhận biết, phát âm 
 được chữ cái qua các trò chơi, 
 12/35 trẻ 34% 23/35 trẻ 66%
 mọi lúc mọi nơi, trong tiết 
 học. 
 Số trẻ có khả năng ghi nhớ 
 14/35 trẻ 40% 21/35 trẻ 60%
 các chữ cái.
 * Uư điểm 
 - Ban giám hiệu nhà trường đã thường xuyên sắp xếp tạo điều kiện cho tôi 
được tham dự các buổi tập huấn bồi dưỡng chuyên môn và đi dự giờ các đợt lên 
chuyên đề hoạt động làm quen chữ cái cũng như chuyên đề của các môn học khác 
do Phòng GD&ĐT huyện tổ chức.
 - Bản thân là giáo viên đạt trình độ chuẩn về chuyên môn, nhiệt tình yêu 
nghề mến trẻ. Có khả năng dạy trẻ hoạt động làm quen chữ cái và biết định hướng 
cho trẻ tham gia hoạt động làm quen chữ cái có hiệu quả, tạo được môi trường 
hoạt động ở lớp tương đối phong phú.
 - Trẻ yêu thích đến trường và quý mến ,vui vẻ, gần gũi với cô giáo.
 - Được sự tín nhiệm và tin cậy của phụ huynh học sinh khi gửi con em mình 
đến trường, lớp.
 * Một số hạn chế.
 - Số trẻ trong lớp 91,4% là con em dân tộc thiểu số, sử dụng tiếng mẹ đẻ là 
chủ yếu, vốn tiếng Việt còn nghèo nàn nên gặp nhiều khó khăn trong việc tổ chức 
các hoạt động cho trẻ làm quen chữ cái.
GV: Nguyễn Thị Xuân Thảo - Đơn vị: Trường MN Bình Minh 5 
 Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái tại lớp lá - Trường mầm non 
 Bình Minh – xã Đray Sáp – huyện Krông Ana- tỉnh Đăk Lăk.
chữ nên rất khó khăn trong việc phối hợp với giáo viên hướng dẫn trẻ Làm quen 
chữ cái.
 - Cơ sở vật chất chỉ cung cấp phần nào cơ bản trong quá trình học tập và vui 
chơi của của trẻ.
 + Tình trạng sức khỏe của trẻ
 + Tình trạng học sinh bỏ học không lý do vẫn còn tồn động do điều kiện 
kinh tế bố mẹ hay đi làm xa mang con cháu của mình đi theo nên các cháu chưa 
đến trường đều đặn mỗi ngày
 Những yếu tố khách quan trên đã ảnh hưởng đến thực trạng. Nên định 
hướng hiện nay của bản thân tôi về hoạt động làm quen chữ cái tại lớp lá trường 
Mầm non Bình Minh là tiếp tục vận dụng các biện pháp cũ để phát huy những mặt 
mạnh, những thành công, tận dụng những đều kiện thuận lợi của thực trạng song 
bên cạnh bổ sung thêm những biện pháp mới linh hoạt hơn, có sự phong phú, ứng 
dụng thực tế, áp dụng được mọi lúc mọi nơi cho đề tài mà tôi đang nghiên cứu.
 3. Nội dung và hình thức của giải pháp:
 a. Mục tiêu của biện pháp, giải pháp
 Từ những nguyên nhân, các yếu tố thực trạng nêu trên nên tôi chọn các biện 
pháp giải pháp nhằm giúp trẻ đạt được những vấn đề sau:
 - Trẻ nhận biết và phát âm chuẩn 29 chữ cái, nhận biết chữ cái được qua các 
trò chơi, không nói ngọng, phát triển ngôn ngữ.
 - Nghiên cứu hoạt động làm quen với chữ cái cho trẻ 5 - 6 tuổi nhằm đưa ra 
những biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ. Những biện pháp nêu 
trên đóng góp cho sự thành công của đề tài, mang lại kết quả cao trong quá trình 
nhận thức, thay đổi những cách tiến hành lên lớp rập khuôn trong tiết dạy trẻ làm 
quen chữ cái, mang lại tâm thế vững chắc, thoải mái trong hành trang bước vào 
môi trường học tập mới ở trường tiểu học cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi.
GV: Nguyễn Thị Xuân Thảo - Đơn vị: Trường MN Bình Minh 7 
 Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái tại lớp lá - Trường mầm non 
 Bình Minh – xã Đray Sáp – huyện Krông Ana- tỉnh Đăk Lăk.
điều kiện thuận lợi cho bản thân được tham gia các buổi ngọai khóa, tham gia học 
hỏi rút kinh nghiệm tích lũy chuyên môn.
 * Biện pháp 2: Tạo môi trường và các thủ thuật gây hứng thú cho trẻ 
làm quen với chữ cái.
 Với trẻ mầm non thì những gì mới lạ đẹp mắt, hấp dẫn thì sẽ gây được sự 
chú ý của trẻ. Vì thế việc tạo môi trường cho trẻ làm quen với chữ cái không 
những trong lớp học, ngoài lớp học mà trong mọi vị trí trẻ được tiếp xúc là một 
việc rất thiết yếu làm nổi bật lên mục đích ý đồ của giáo viên trong họat động làm 
quen với chữ cái cho trẻ, nhưng không thực hiện 1 cách cưỡng ép, bắt buộc trẻ 
phải chú ý mà để trẻ tự nhiên đi vào hoạt động.
 + Trong tiết học luôn tạo ra những tình huống bất ngờ đối với trẻ, tạo ra các 
trò chơi sáng tạo để thu hút sự chú ý của trẻ vào giờ học. Ví dụ : Cô cho trẻ làm 
quen chữ cái n, m, l chủ đề nhánh sắc hoa mùa xuân, cô cho các cháu được tiếp 
xúc thực tế với các loài hoa có chứa chữ n, m, l trong vườn hoa của trường như 
hoa mai, hoa lan, hoa hồng để trẻ có được trải nghiệm thực tế và ghi nhớ chữ 
cái lâu hơn. Trong trò chơi luyện tập củng cố cô sử dụng trò chơi “ hoa nở chữ cái 
gì?” cô làm hiệu ứng cho bông hoa nở ra chữ cái tên của loài hoa và yêu cầu trẻ 
nhận ra chữ cái vừa học.
 + Môi trường trong lớp học: ở góc học tập có các chữ cái trên các cuốn sách 
có chữ cái đầu tiên của tên sách. Đồ dùng như: ca cốc, kệ bỏ dép, kệ bỏ cặp, áo 
quần có chữ cái ký hiệu tên của từng trẻ ( viết bằng chữ in thường), thường xuyên 
cho trẻ chơi ở góc thư viện để trẻ thường xuyên được nhìn thấy, tiếp xúc với chữ 
cái. Ví dụ: trên máy tính tôi dán chữ “máy tính” để lúc tiếp xúc với máy tính trẻ 
thấy được các chữ cái này 
 + Môi trường ngoài lớp học: ở góc thiên nhiên các loại cây, đồ dùng đồ 
chơi ngoài trường đều có bản ghi tên của loại cây, đồ chơi đó (viết nằng chữ in 
thường) để lúc trẻ tiếp xúc thiên nhiên, vui chơi ngoài trời cũng là lúc trẻ tiếp xúc 
GV: Nguyễn Thị Xuân Thảo - Đơn vị: Trường MN Bình Minh 9 
 Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái tại lớp lá - Trường mầm non 
 Bình Minh – xã Đray Sáp – huyện Krông Ana- tỉnh Đăk Lăk.
 + Cách chơi cô gắn thẻ chữ vào vòng quay như hình minh hoạ, cho trẻ lên 
quay khi kim chỉ vào chữ nào trẻ phát âm nói cấu tạo chữ đó.
 + Luật chơi: trẻ nào nói chưa đúng cấu trúc, nhận dạng chưa đúng chữ cái 
đã học thì bị mất lượt chơi.
 Trò chơi trên đã giúp cho trẻ sự nhanh nhạy khi nhận dạng chữ cái, kích 
thích phát triễn trí nhớ, sự ghi nhớ hình dạng của chữ cái lâu hơn.
 * Trò chơi : Ai có trí tưởng tượng phong phú nhất (có thể áp dụng được mọi 
lúc mọi nơi)
 + Cách chơi: cô chuẩn bị những chữ cái bằng xốp cứng cho trẻ bịt mắt lại 
sờ lên chữ cái nói được các nét cơ bản của chữ cái và đoán tên chữ cái.
 + Luật chơi: bạn nào đoán chưa đúng thì mất lượt chơi.
 Trò chơi này nhằm phát triển tính tư duy và tưởng tượng, hồi ức lại trí nhớ 
hình dạng chữ cái nhằm làm cho trẻ nhớ lâu hơn cấu tạo hình dạng của chữ cái 
đó. 
 * Sử dụng những câu vè , câu đố để ôn luyện chữ cái cho trẻ
 Ví dụ 1 : Nói đến chữ o,ô,ơ
 O tròn như quả trứng gà 
 Ô thời đội mũ Ơ thời mang râu
 Ví dụ 2: Câu đố “ Cái thùng không có móc câu 
 Đích thị là chữ cái u đây rồi
 Có anh bạn họ cũng cùng tôi
 Khác nhau thêm một móc câu bên mình( chữ ư)
 Những câu đố vui trên giúp trẻ nhận ra chữ cái trong trí tưởng tượng của trẻ 
và hình ảnh mà trẻ liên tưởng đến chứ cái sẽ khắc sâu vào trí nhớ trẻ.
GV: Nguyễn Thị Xuân Thảo - Đơn vị: Trường MN Bình Minh 11