SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi học tốt môn văn học theo hướng đổi mới tại lớp Mầm 3 trường Mầm non Cư Pang

 Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi học tốt môn văn học theo hướng đổi mới tại lớp mầm 3 trường Mầm non Cư Pang
 I. Phần mở đầu:
 1. Lý do chọn đề tài.
 Văn học là một loại hình nghệ thuật, là người bạn không thể thiếu đối với 
trẻ thơ nhất là lứa tuổi mẫu giáo. Nó đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về 
cuộc sống xung quanh. Văn học nuôi dưỡng và sáng tạo nghệ thuật, phát triển trí 
tưởng tượng ở trẻ. Vì vậy việc đem tác phẩm văn học đến với trẻ rất quan trọng 
và cần thiết. Đối với trẻ mẫu giáo, quá trình được tiếp xúc với tác phẩm văn học 
phải từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, từ đó trẻ bộc lộ khả năng cảm thụ 
văn học của mình. Khả năng cảm thụ đó là sự phát triển trực tiếp của trẻ về các 
lĩnh vực: Nhận thức ngôn ngữ - tình cảm xã hội. Người giáo viên phải có những 
suy nghĩ sáng tạo và lựa chọn những tác phẩm hay phù hợp với lứa tuổi, để đưa 
những tác phẩm đó đến với trẻ. Đồng thời các tác phẩm văn học đó phải có ý 
nghĩa giáo dục đối với trẻ. Để từ đó có những biện pháp, phương pháp nhằm 
phát triển tốt ở trẻ khả năng cảm thụ tác phẩm văn học.
 Các hoạt động trong trường mầm non có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát 
triển của trẻ. Đặc biệt là hoạt động làm quen với tác phẩm văn học. Từ khi còn 
nằm trong nôi, ở độ tuổi nhà trẻ trẻ đã được đắm mình trong những lời hát ru 
của cô, được nghe những âm thanh nhịp điệu, những bài hát, những câu chuyện, 
bài thơ cô đọc, cô kể. Thế giới thơ ca đó đã để lại trong tâm trí của trẻ những ấn 
tượng sâu sắc về ông bụt, bà tiên, âm hưởng thơ ca cổ tích. Những âm hưởng ấy 
rất gần gũi, dịu hiền là nguồn nước trong lành, tưới mát tâm hồn trẻ. Cho trẻ làm 
quen với tác phẩm văn học, trẻ được hoá thân vào những nhân vật ngộ nghĩnh, 
ly kỳ trong những câu chuyện cổ tích, những bài ca dao, đồng dao qua những 
câu chuyện kể của mẹ và cô. Hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học 
thông qua hành động nghe, nhìn, cử chỉ, điệu bộ khi cô kể, trẻ phân biệt được 
cái tốt, cái xấu, cái thiện, cái ác. Từ đó giúp hình thành nhân cách của trẻ.
 Tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật, cần giúp trẻ nhận biết các 
mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái, tình huống và nhân vật; giữa 
lời kể, lời thuật, lời bạch trữ tình và ngôn ngữ nhân vật; Giữa không khí, âm sắc, 
 1 Người thực hiện: Phạm Thị Như Ngọc Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi học tốt môn văn học theo hướng đổi mới tại lớp mầm 3 trường Mầm non Cư Pang
 - Phát triển khả năng giao tiếp hàng ngày giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ và 
trẻ với mọi người xung quanh.
 Nhiệm vụ:
 - Luyện cho trẻ phát âm đúng từ, câu theo chuẩn mực của tiếng Việt, kỹ 
năng nghe, hiểu, đọc thơ hay kể lại câu truyện, các sự việc, trong cuộc sống và 
trong sinh hoạt hằng ngày của trẻ một cách linh hoạt.
 3. Đối tượng nghiên cứu.
 Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi học tốt môn văn học theo hướng đổi 
mới tại lớp mầm 3 trường Mầm non Cư Pang, xã Ea Bông, huyện Krông Ana, 
tỉnh Đăk Lăk.
 4. Giới hạn của đề tài.
 - Một số biện pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi học tốt môn văn học theo hướng đổi 
mới tại lớp mầm 3.
 - Đối tượng khảo sát học sinh lớp mầm 3 (trẻ 3 – 4 tuổi) trường Mầm non 
Cư Pang.
 - Thời gian nghiên cứu từ tháng 8 năm 2016 đến tháng 02 năm 2017.
 5. Phương pháp nghiên cứu.
 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Đọc và nghiên cứu tổng hợp các 
tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu về giáo dục mầm non.
 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra, thu thập các thông tin 
từ thực tiễn lớp mình, tổng hợp và rút ra các kinh nghiệm giáo dục. 
 Phương pháp thống kê toán học: Vào đầu năm học, tôi đã chủ động kiểm 
tra, khảo sát trên 26 trẻ tại lớp mầm 3, trong đó có 14 em là nữ, 26 em là người 
đồng bào dân tộc thiểu số. Thống kê kết quả như sau: 
 Đạt Chưa đạt
 Nội dung Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ 
 lượng % lượng %
 Trẻ biết đọc thơ, kể chuyện diễn cảm và 
 14 53,8 12 46,2
 thích đọc các bài đồng dao, ca dao.
 3 Người thực hiện: Phạm Thị Như Ngọc Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi học tốt môn văn học theo hướng đổi mới tại lớp mầm 3 trường Mầm non Cư Pang
 Trong cuộc sống hiện tại nói chung và trong mỗi tác phẩm văn học nói 
riêng, chúng ta đều thấy được những hình ảnh của sự vật, hiện tượng. Các hiện 
tượng tự nhiên như bầu trời, cỏ cây, hoa lá, ao, hồ sông, núi, con vật. Các hiện 
tượng xã hội như cuộc sống của con người và những mối quan hệ về tình cảm 
giữa người với người. Những hình ảnh đó đều tái hiện lại trong hầu hết các tác 
phẩm văn học, nhờ có những tác phẩm văn học đã giúp trẻ dần nhận ra trong 
thiên nhiên giữa sự vật hiện tượng đều có mối liên hệ mật thiết với nhau, và 
trong xã hội mối quan hệ giữa con người và con người cũng có sự ràng buộc với 
nhau về tình cảm, giao tiếp, cuộc sống... Đây cũng chính là một trong những yếu 
tố của văn học góp phần làm nên cái đẹp, hình thành tình yêu con người, yêu 
thiên nhiên, yêu quê hương đất nước cũng như sự đa dạng, phong phú đời sống 
tinh thần cho mỗi con người nói chung và trẻ mầm non nói riêng.
 Xuất phát từ lòng yêu mến Văn học trong tâm trí của cô giáo mầm non tôi 
cần lựa chọn các tác phẩm Văn học phù hợp với lứa tuổi của trẻ và tình hình 
thực tế của đơn vị nhằm cung cấp những kiến thức mới cho trẻ để nâng cao chất 
lượng dạy và học tại trường lớp mầm non. Đây cũng là nhiệm vụ trọng tâm của 
một người giáo viên trong giai đoạn mới hiện nay.
 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
 Việc cho trẻ làm quen văn học hiện nay chưa mang lại kết quả như mong 
muốn, những biện pháp đã sử dụng trước đây như tạo môi trường, dạy trẻ làm 
quen văn học thông qua các hoạt động, tích hợp lồng ghép, thông qua hoạt động 
vui chơi chưa đạt hiệu quả cao. Những yếu tố khách quan khác làm cho thực 
trạng của đề tài còn tồn tại nhiều hạn chế.
 Làm quen với tác phẩm Văn học là công việc mà cô giáo tổ chức để trẻ 
hứng thú bước vào hoạt động Văn học một cách tự nhiên như đọc thơ diễn cảm, 
kể lại truyện sáng tạo, hóa thân vào các vai diễn trong trò chơi đóng kịch Để 
trẻ trở thành một chủ thể hoạt động văn học nghệ thuật một cách tích cực, sáng 
tạo.
 5 Người thực hiện: Phạm Thị Như Ngọc Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi học tốt môn văn học theo hướng đổi mới tại lớp mầm 3 trường Mầm non Cư Pang
 Những yếu tố trên đã ảnh hưởng đến thực trạng nên định hướng của bản 
thân về việc giúp trẻ học tốt môn văn học tại lớp mầm 3 trường Mầm non Cư 
Pang là tiếp tục vận dụng các biện pháp cũ để phát huy những mặt mạnh, những 
thành công, tận dụng những thuận lợi của thực trạng và bổ sung những cái mới 
linh hoạt hơn, ứng dụng thực tế, áp dụng mọi lúc mọi nơi. 
 3. Nội dung và hình thức của giải pháp.
 a. Mục tiêu của giải pháp.
 Từ những nguyên nhân, các yếu tố thực trạng nêu trên tôi lựa chọn các 
giải pháp biện pháp phù hợp. Những giải pháp biện pháp đó nhằm mục đích 
giúp trẻ biết học tốt môn văn học theo hướng đổi mới, kích thích sự hứng thú, 
sáng tạo...trong quá trình trẻ tham gia hoạt động làm quen văn học.
 Hình thành ở trẻ các kỹ năng giao tiếp bằng ngôn ngữ tiếng Việt rõ ràng, 
mạch lạc, đọc thơ, kể truyện diễn cảm, sáng tạo
 Lựa chọn các biện pháp, giải pháp phù hợp sẽ giải quyết được vấn đề khó 
khăn khi trẻ làm quen các tác phẩm văn học, từ đó giáo viên biết cách giáo dục 
và rèn luyện, bồi dưỡng hoàn thiện các khía cạnh nhân cách cho trẻ.
 Khi áp dụng những biện pháp này thành công sẽ mang lại kết quả sau:
 + Trẻ cảm nhận được những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong 
tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học, có ấn tượng về 
những cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt 
động mang tính chất văn học góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân 
cách trẻ. 
 + Giáo viên có định hướng rõ ràng trong việc dạy trẻ hàng ngày, tạo được 
mối liên hệ phối hợp giữa giáo viên và cộng đồng.
 + Trẻ phát triển đồng đều các lĩnh vực, phát huy tính tích cực của trẻ, giúp 
trẻ hứng thú hơn trong mọi hoạt động. 
 + Cha mẹ học sinh thấy được sự thay đổi của con em mình, từ đó có sự 
phối hợp tốt hơn giữa nhà trường, giáo viên và cha mẹ học sinh để công tác 
chăm sóc giáo dục trẻ ngày càng tốt hơn.
 7 Người thực hiện: Phạm Thị Như Ngọc Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi học tốt môn văn học theo hướng đổi mới tại lớp mầm 3 trường Mầm non Cư Pang
 Biện pháp 2: Làm đồ dùng tự phục vụ để dạy học đạt kết quả cao.
 - Đối với hoạt động dạy trẻ làm quen văn học theo hướng đổi mới giáo 
viên cần nắm chắc nội dung, xác định phương pháp giảng dạy có hiệu quả. 
Muốn làm được như vậy thì giờ học phải luôn có đồ dùng học tập phong phú, 
đẹp mắt, khoa học, có hiệu quả giáo dục cao. Khi làm đồ dùng học tập phải tính 
đến hiệu quả kinh tế, dễ làm, dễ sử dụng, thuận tiện. 
 - Đồ dùng dạy học được sử dụng trong tiết học đóng vai trò quan trọng 
của việc thành công và hiệu quả giáo dục của tiết dạy. Có đồ dùng để trẻ vừa 
quan sát vừa cảm nhận và được thực hành chắc chắn sẽ tạo hứng thú cho trẻ 
tham gia tích cực trong giờ học. Bên cạnh đó trẻ còn khắc sâu được kiến thức đã 
được học trong tiết dạy. Chính vì vậy giáo viên luôn cố gắng tìm tòi, sưu tầm 
tranh ảnh có nội dung liên quan đến bài dạy. Luôn tận dụng những nguyên vật 
liệu có sẵn ở địa phương, những phế phẩm như chai dầu gội đầu, tờ lịch cũ, bìa 
cứng, chai nhựa, xốp vụn, vải, len,
 - Dựa vào từng chủ đề giáo viên triển khai kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi 
một cách cụ thể, mỗi chủ đề có một bộ đồ chơi phục vụ cho quá trình giảng dạy 
và vui chơi, giáo viên cho các cháu vào hoạt động chơi ở các góc để trẻ tạo ra 
những đồ chơi làm bằng lá cây, giấy vụn, hột hạt, vẽ và tô màu những bức tranh, 
những hình ảnh trẻ sưu tầm, gợi mở cho trẻ tưởng tượng kể chuyện.
 Ví dụ: Chủ đề “Giao thông”, đề tài “Chiếc cầu mới” giáo viên sử dụng 
chiếc cầu bằng xốp, sử dụng đồ chơi bằng nhựa, chai nhựa làm tàu xe để kích 
thích sự ham thích tìm hiểu của trẻ.
 Ví dụ: Chủ đề “Thế giới động vật”, đề tài “Đàn gà con” giáo viên sử 
dụng bao tay, quả bóng bàn để làm đầu gà con, sau đó cắt xốp gắn dính mắt mũi, 
miệng, tạo thành bộ rối tay có mười chú gà con, ngoài ra giáo viên có thể dùng 
vỏ trứng, xốp, lông gà thật làm nên những chú gà rất xinh xắn. 
 - Trong câu chuyện “cây khế” giáo viên cũng sử dụng các phế phẩm như 
chai nhựa, bóng, bìa cứng, rơm, tre, quần áo cũ, vải vụn, ống giấy giáo viên 
hướng dẫn trẻ làm ra những con rối thật xinh xắn từ câu truyện cổ tích trẻ học 
được, sáng tạo ra những nhân vật trẻ thích, tạo thành các vật dụng trong câu 
 9 Người thực hiện: Phạm Thị Như Ngọc Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi học tốt môn văn học theo hướng đổi mới tại lớp mầm 3 trường Mầm non Cư Pang
gặp Dê đen thì chó Sói lại có phần sợ sệtQua tiết học trẻ nắm bắt được nội 
dung bài thơ, câu truyện. Trẻ biết cách đọc thơ, kể truyện cũng như biết trả lời 
câu hỏi của cô và chơi trò chơi thành thạo Điều này đã góp phần không nhỏ 
trong quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ nói riêng và phát triển toàn diện nói 
chung. 
 Thực hiện phương pháp dạy học tích hợp chúng ta có thể lồng ghép, hoạt 
động làm quen văn học vào các hoạt động có chủ đích khác như: Hoạt động 
khám phá khoa học, làm quen với toán, hoạt động âm nhạc.
 - Lồng ghép tác phẩm văn học vào hoạt động khám phá khoa học.
 Môn khám phá khoa học là một trong những môn học giúp trẻ phát triển 
nhận thức và ngôn ngữ tích cực nhất, vì vậy cần phát huy hết tác dụng của môn 
học này để dạy trẻ, thông qua đó chúng ta có thể kết hợp lồng ghép tác phẩm 
Văn học để hỗ trợ có hiệu quả cho hoạt động chủ đích.
 Ví dụ: Trong giờ Khám phá khoa học, chủ đề “Những con vật sống trong 
rừng”, đề tài “Trò chuyện về một số con vật sống trong rừng”, để dẫn dắt vào 
bài gây hứng thú cho trẻ cô có thể dùng câu truyện “Chú Dê đen” để giới thiệu 
vào bài. Qua đó trẻ biết tên, đặc điểm, nơi sống của một số con vật nuôi trong 
rừng như: Con Dê là gia súc, chân có móng, đầu có sừng... Những đặc điểm của 
con vật này trẻ đã nắm được trong môn làm quen với môi trường xung quanh và 
khi nhập vào vai với câu truyện thì trẻ đã có sẵn những kiến thức đó để diễn đạt. 
Bên cạnh việc cung cấp vốn từ cho trẻ còn giúp trẻ tìm hiểu về thế giới xung 
quanh. Hình thành cho trẻ tình cảm đối với con người, cuộc sống, giúp cho các 
giờ học hấp dẫn, lôi cuốn hơn, tránh sự nhàm chán và điều này sẽ giúp trẻ lĩnh 
hội kiến thức dễ dàng hơn trong hoạt động.
 - Lồng ghép tác phẩm văn học vào hoạt động làm quen với toán.
 Giáo viên luôn chuẩn bị đầy đủ đồ dùng dạy học phù hợp với chủ đề với 
đề tài, điều này là rất cần thiết vì nó tạo cho trẻ sự hứng thú hơn khi được nhìn 
ngắm những đồ dùng đẹp, mới lạ đối với các cháu.
 Ví dụ: Trong giờ Làm quen với toán, chủ đề “Thế giới động vật”, đề tài 
“Chia nhóm có 8 đối tượng thành 2 phần”, với đề tài này giáo viên chuẩn bị 
 11 Người thực hiện: Phạm Thị Như Ngọc