SKKN Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động giáo dục Mĩ thuật Lớp 4, 5 trường Tiểu học Trưng Vương

 Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
 giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương
 PHẦN I : MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài.
 Giáo dục Mĩ thuật đóng vai trò rất quan trọng trong việc không chỉ khuyến 
khích sự sáng tạo của trẻ em mà giúp phát triển nhân cách và các năng lực xã 
hội. Chính vì vậy, giáo dục Mĩ thuật là một phần quan trọng trong nỗ lực của 
Đại sứ quán Đan Mạch nhằm hỗ trợ quá trình dân chủ và đa nguyên tại Việt 
Nam. Dự án này nhằm truyền cảm hứng cho giáo viên dạy Mĩ thuật, khuyến 
khích giáo viên kết hợp các kỹ năng mỹ thuật với các phương pháp dạy học lấy 
người học làm trung tâm, khuyến khích sự tương tác, kích thích tư duy sáng tạo, 
kích thích phát triển nhận thức thông qua hoạt động thực tế. 
 Trên cơ sở lý thuyết giáo dục và giảng dạy Mĩ thuật, giáo viên sẽ tổ chức 
dạy cho các em học Mĩ thuật qua các hoạt động Vẽ cùng nhau, Vẽ theo nhạc, Vẽ 
biểu đạt, tạo hình 3D từ các vật tìm được, Xây dựng cốt truyện... Thông qua các 
hoạt động tạo hình sẽ khơi gợi và phát huy được năng khiếu thẩm mỹ vốn có ở 
trẻ, gây hứng thú cho các em trước cái đẹp, tiến tới hình thành thị hiếu thẩm mỹ 
của học sinh trong cuộc sống. Hoạt động giáo dục Mĩ thuật còn góp phần đem 
lại nhận thức mới, niềm vui, hứng thú và sáng tạo học tập cho trẻ. Việc sử dụng 
nền nhạc trong các hoạt động Mĩ thuật cũng tạo cho học sinh hứng thú, không 
khí lớp học vui vẻ, thân thiện.
 “Các em học sinh khi tới trường giống như những cây non có rễ cứng cáp 
và đầy tiềm năng. Giáo viên chỉ đóng vai trò là những người thúc đẩy, biết cần 
phải thêm chất xúc tác gì vào nước tưới để giúp những cây non đó phát triển”, 
đó là thông điệp bà Kirsren Fugl, chuyên gia tư vấn Đan Mạch đã nêu tại các 
buổi tập huấn cho giáo viên khi thực hiện phương pháp mới của dự án. Điểm nổi 
bật của phương pháp dạy học này là giáo viên có thể chủ động theo từng nội 
dung tiết dạy mà kết hợp nhiều kỹ thuật trong một bài dạy. Khi giảng dạy, giáo 
viên Mĩ thuật phải nắm vững những yêu cầu để xây dựng các nội dung liên kết, 
đặc biệt lưu ý tới 5 lĩnh vực năng lực: kinh nghiệm; kỹ năng và kỹ thuật; phân 
tích giải trình; thể hiện năng lực truyền thông tin và đánh giá với các chủ điểm 
chung phù hợp với học sinh tiểu học ở các lứa tuổi khác nhau. Tổ chức lớp học 
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung Trang 1 Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
 giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
 * Mục tiêu :
 Nhằm giảm bớt áp lực nặng nề cho học sinh, tạo ra sân chơi lý thú bổ ích, 
gây niềm vui hứng thú học tập cho học sinh, đúng với Mục tiêu giáo dục môn 
Mĩ thuật ở Tiểu học trong giai đoạn đổi mới. Đòi hỏi mỗi giáo viên cần phải cố 
gắng, đầu tư nhiều thời gian công sức để nghiên cứu, tìm tòi, thiết kế nội dung, 
hình thức tổ chức dạy học sao cho phù hợp với học sinh từng đơn vị, từng lớp, 
để vừa không bỏ rơi học sinh yếu, hỗ trợ cho các em vươn lên đạt trình độ 
“chuẩn” vừa tạo cơ hội cho những học sinh có năng khiếu được phát triển. 
 * Nhiệm vụ : Đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mỹ thuật chuyển sang 
hoạt động giáo dục Mỹ thuật là việc tôi đã nghiên cứu, tìm tòi và đang thực hiện 
nhằm đem lại hiệu quả giáo dục cao hơn. Đây là một quá trình thể nghiệm lâu 
dài để đúc rút kinh nghiệm cho bản thân. 
 Giáo viên không còn lúng túng khi lên lớp, các hoạt động diễn ra theo 
trình tự một cách khoa học và gắn kết với nhau. Học sinh dễ tiếp thu bài hơn, 
hiệu quả sáng tạo tăng lên rõ rệt.
 Qua việc học tập theo phương pháp mới giúp cho học sinh có được những 
trải nghiệm để gợi mở cách nhìn nhận, cảm giác, sự tò mò, trí nhớ, trí tưởng 
tượng và phát triển sức sáng tạo và biểu đạt, vì vậy học sinh sẽ có được những 
hình ảnh và động lực mang tính tinh thần. Hạn chế được cảm giác lo sợ vì không 
biết vẽ của các em. Học sinh biết bảo vệ ý thức chủ quan của bản thân khi vẽ 
tranh, không bị ảnh hưởng bởi lời chê bai của các bạn khác. Học sinh được bồi 
dưỡng rèn luyện óc quan sát, cách so sánh sự vật hiện tượng, giúp các em tìm tòi 
thể hiện để vươn tới cái đẹp. Một điều không thể không nhắc tới đó là học sinh 
yêu thích môn học hơn, vẽ một cách say sưa hơn, hứng thú với nhiều sáng tạo, 
khiến cho tiết học trở nên thoải mái, nhẹ nhàng. Quan trọng hơn cả là các em đã 
thấy tự tin khi vẽ, tạo được những câu chuyện ngộ nghĩnh mang hiệu quả bất 
ngờ, đẹp mắt. 
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung Trang 3 Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
 giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương
 Phương pháp thực nghiệm : Giáo viên chủ động tác động vào học sinh và 
quá trình dạy – học để hướng theo mục tiêu dự kiến của mình.
 Phương pháp phân tích, tổng hợp : Phân tích nguyên nhân dẫn đến thực 
trạng và tổng hợp các kết quả thu được qua quá trình nghiên cứu nhằm đánh giá 
hiệu quả của giải pháp.
 b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn : Điều tra phỏng vấn tình hình học sinh, 
dự dự giờ, rút kinh nghiệm về phương pháp giảng dạy môn Mĩ thuật, thực hành 
giảng dạy theo phương pháp mới.
 c. Phương pháp thống kê toán học 
 Bảng thống kê kết quả khảo sát học sinh trước khi áp dụng sáng kiến.
 Trước khi áp dụng
 Khối Thái độ Chất lượng GD
 Sỉ số
 Không Rất 
 Thích HTT HT CHT
 thích thích
4 53 11 22 20 12 40 8
5 65 10 40 15 23 42 5
 II. NỘI DUNG
 1. Cơ sở lý luận 
 Những định hướng và mục tiêu giáo dục Mỹ thuật bậc Tiểu học:
 Luật Giáo dục điều 24.2 đã ghi: "Phương pháp giáo dục phổ thông phải 
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc 
điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ 
năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, 
hứng thú học tập cho học sinh". Đồng thời còn nêu rõ: “Mục tiêu giáo dục Tiểu 
học nhằm giúp cho học sinh những cơ sở ban đầu nhưng rất quan trọng cho sự 
hình thành và phát triển nhân cách một con người, chuẩn bị tốt cho các em về 
các mặt đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và lao động để học sinh tiếp tục học 
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung Trang 5 Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
 giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương
hướng nhanh chóng và chính xác hơn trong thế giới. Tri giác còn giúp cho trẻ 
điều chỉnh hoạt động một cách hợp lý. Trong sự phát triển tri giác của học 
sinh, giáo viên tiểu học có vai trò rất lớn trong việc chỉ dạy cách nhìn, hình 
thành kỹ năng nhìn cho học sinh, hướng dẫn các em biết xem xét, biết lắng nghe.
 Bên cạnh sự phát triển của tri giác, chú ý có chủ định của học sinh tiểu 
học còn yếu, khả năng điều chỉnh chú ý có ý chí chưa mạnh. Vì vậy, việc sử 
dụng đồ dùng dạy học là phương tiện quan trọng để tổ chức sự chú ý cho học 
sinh. Nhu cầu hứng thú có thể kích thích và duy trì chú ý không chủ định cho 
nên giáo viên cần tìm cách làm cho giờ học hấp dẫn để lôi cuốn sự chú ý của 
học sinh. Trí nhớ có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống và hoạt động 
của con người, nhờ có trí nhớ mà con người tích lũy vốn kinh nghiệm đó 
vận dụng vào cuộc sống. Đối với học sinh tiểu học có trí nhớ trực quan – 
hình tượng phát triển chiếm ưu thế hơn trí nhớ từ ngữ – logíc. Tư duy của trẻ 
em mới đến trường là tư duy cụ thể, dựa vào những đặc điểm trực quan của 
đối tượng và hiện tượng cụ thể. Trong sự phát triển tư duy ở học sinh tiểu học, 
tính trực quan cụ thể vẫn còn thể hiện ở các lớp đầu cấp và sau đó chuyển dần 
sang tính khái quát ở các lớp cuối cấp. Trong quá trình dạy học và giáo dục, giáo 
viên cần nắm chắc đặc điểm này. Vì vậy, trong dạy học lớp, giáo viên cần 
đảm bảo tính trực quan thể hiện qua dùng người thực, việc thực, qua dạy học 
hợp tác hành động để phát triển tư duy cho học sinh. Giáo viên cần hướng dẫn 
học sinh phát triển khả năng phân tích, tổng hợp, trừu tượng hóa, khái quát hóa, 
khả năng phán đoán và suy luận qua hoạt động với thầy, với bạn.
 Một số vấn đề về phương pháp dạy học Mĩ thuật theo phương pháp mới 
(thuộc dự án do Đan Mạch hỗ trợ).
 Giáo dục Mĩ thuật Tiểu học là một phần quan trọng trong nỗ lực của Đại 
sứ quán Đan Mạch nhằm hỗ trợ quá trình dân chủ và đa nguyên tại Việt Nam. 
“Các em học sinh khi tới trường giống như những cây non có rễ cứng cáp và đầy 
tiềm năng. Giáo viên chỉ đóng vai trò là những người thúc đẩy, biết cần phải 
thêm chất xúc tác gì vào nước tưới để giúp những cây non đó phát triển”, đó là 
thông điệp bà Kirsren Fugl, chuyên gia tư vấn Đan Mạch đã nêu tại các buổi tập 
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung Trang 7 Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
 giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương
tranh, Tập nặn tạo dáng, Thường thức Mĩ thuật. Mỗi chủ đề sẽ lồng ghép giáo 
dục nhiều mục tiêu và được thực hiện ít nhất là 2 tiết, nhiều nhất là 5 tiết hoặc 
cũng có thể hơn.
 * Các quy trình mỹ thuật: Trên cơ sở lý thuyết giáo dục và giảng dạy Mĩ 
thuật, giáo viên sẽ tổ chức dạy cho các em học Mỹ thuật qua các hoạt động Vẽ 
cùng nhau, Vẽ theo nhạc, Vẽ biểu đạt, tạo hình 3D từ các vật tìm được, Xây 
dựng cốt truyện... Thông qua các hoạt động tạo hình sẽ khơi gợi và phát huy 
được năng khiếu thẩm mỹ vốn có ở trẻ, gây hứng thú cho các em trước cái đẹp, 
tiến tới hình thành thị hiếu thẩm mỹ của học sinh trong cuộc sống. Hoạt động 
giáo dục Mĩ thuật còn góp phần đem lại nhận thức mới, niềm vui, hứng thú và 
sáng tạo học tập cho trẻ. Việc sử dụng nền nhạc trong các hoạt động Mĩ thuật 
cũng tạo cho học sinh hứng thú, không khí lớp học vui vẻ, thân thiện.
 SƠ ĐỒ HÌNH THÀNH CÁC NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH
 Theo phương pháp mới
 * Hình thức tổ chức của lớp học: Hình thức tổ chức lớp học chủ yếu là 
thực hành theo nhóm, cần không gian rộng để học sinh có thể vận động và di 
chuyển. Có nơi trưng bày tranh, sản phẩm để học sinh dễ dàng quan sát, nhận 
xét, đánh giá.
 Để vấn đề nghiên cứu được thực hiện có hiệu quả và đạt được mục tiêu đề 
ra, trước khi đi sâu vào giải quyết và tìm ra giải pháp, tôi đã đề ra một số giả 
thuyết và dự kiến tình huống như sau:
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung Trang 9 Một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức dạy học Mĩ thuật chuyển sang hoạt động
 giáo dục Mĩ thuật lớp 4, 5 trường TH Trưng Vương
 - Hoạt động dạy học vẫn được tiến hành trên quy mô cả lớp, như mô hình 
giờ học truyền thống. Việc phân chia nhóm học sinh vừa tuân theo nhận thức, 
khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh, vừa phụ thuộc vào nhiệm vụ học tập 
học sinh cần phải giải quyết. 
 - Học sinh phải trực tiếp tham gia các hoạt động, giải quyết các nhiệm vụ 
học tập được đặt ra cho mỗi nhóm. 
 - Trong mỗi nhóm phải có sự phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng thành 
viên, phải cùng hợp tác, trao đổi giải quyết nhiệm vụ chung của nhóm. 
 - Giáo viên là người thiết kế các nhiệm vụ học tập và đưa ra các hoạt động 
cụ thể cho từng nhóm. Giáo viên chỉ đóng vai trò tổ chức, hướng dẫn chứ không 
phải là người đưa ra kiến thức, tìm ra kiến thức. 
 - Học sinh là chủ thể tích cực chủ động sáng tạo của hoạt động học tập. 
Trong giờ học theo nhóm, giáo viên dẫn dắt học sinh khám phá, lĩnh hội kiến 
thức qua từng bước. Các nhóm học sinh tự tiến hành các hoạt động, qua những 
trải nghiệm cùng bạn, các em sẽ rút ra được kiến thức cần thiết cho mình.
 Mục đích, vai trò của hình thức học tập nhóm trong dạy học ở Tiểu học.
 Nhằm thực hiện đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ 
động sáng tạo của học sinh, đảm bảo nguyên tắc “Dạy học thông qua cách tổ 
chức các hoạt động học tập của học sinh”, trong những năm gần đây giáo viên 
Tiểu học nói chung đã được tập huấn, được triển khai rất nhiều các phương 
pháp, biện pháp tổ chức lớp học. Có thể nói hiệu quả của việc đổi mới chưa thật 
sự đạt được như mục tiêu đề ra nhưng bước đầu đã khằng định một hướng đi 
đúng của Ngành Giáo dục. Qua quá trình đổi mới, giáo viên có nhiều sự lựa 
chọn trong việc tổ chức các hoạt động dạy học, phù hợp tâm sinh lý lứa tuổi học 
sinh. 
 So với trước đây, giáo viên chỉ tổ chức duy nhất một hình thức học tập 
được lặp đi lặp lại ở tất cả các bài, ở tất cả các môn đó là: Cô giảng – trò nghe, 
cô hỏi – trò đáp. Giáo viên tốn quá nhiều công sức cho việc truyền tải kiến thức 
cho học sinh mà kết quả vẫn không khả quan. Học sinh học trước quên sau, kiến 
thức bấp bênh, không chắc chắn. Từ khi thay đổi phương pháp dạy học, thay đổi 
Giáo viên : Lê Thị Hiền Dung Trang 11