SKKN Một số biện pháp chỉ đạo việc thiết kế và tổ chức các trò chơi trong dạy học Lịch sử Lớp 4 nhằm phát huy tính tích cực của học sinh
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số biện pháp chỉ đạo việc thiết kế và tổ chức các trò chơi trong dạy học Lịch sử Lớp 4 nhằm phát huy tính tích cực của học sinh", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
Tóm tắt nội dung tài liệu: SKKN Một số biện pháp chỉ đạo việc thiết kế và tổ chức các trò chơi trong dạy học Lịch sử Lớp 4 nhằm phát huy tính tích cực của học sinh
I. Phần mở đầu: 1. Lý do chọn đề tài. Đổi mới giáo dục đã được Đảng và nhà nước khẳng định là vai trò quan trọng cấp thiết trong hệ thống “Đổi mới sự nghiệp giáo dục”, là nền tảng, là động lực thúc đẩy công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước để Việt Nam từng bước vững vàng khi hội nhập vào nền kinh tế thế giới. Như vậy, để thực hiện quá trình đổi mới giáo dục không chỉ đối mới về nội dung chương trình sách giáo khoa mà còn phải đối mới về cả phương pháp dạy- học. Đây là hai vấn đề có mối liên quan chặt chẽ với nhau trong quá trình thực hiện mục tiêu giáo dục trong giai đoạn mới. Qua phân môn Lịch sử các em được hiểu sâu hiểu kĩ về quá trình và từng thời kì xây dựng đấu tranh và gìn giữ đất nước. Có thể nói rằng học lịch sử có tác dụng rất lớn khi học các môn khác hay nói cách khác học lịch sử là điểm tựa, là nền tảng cho các môn học khác như Địa Lí, Tiếng Việt .... Như chúng ta đã biết kiến thức Lịch sử ở Tiểu học: Cung cấp cho HS một số kiến thức cơ bản, thiết thực về: Các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử tiêu biểu ở các giai đoạn phát triển của lịch sử Việt Nam từ buổi đầu dựng nước tới nay; hoc sinh biết vận dụng các kiến thức đã học vào thực tiễn đời sống và góp phần bồi dưỡng và phát triển ở HS những thái độ và thói quen: Ham học hỏi, ham hiểu biết thế giới xung quanh; yêu thiên nhiên, con người, đất nước; Có ý thức bảo vệ thiên nhiên và các di sản văn hoá. Dạy Lịch sử là bước đầu hình thành cho học sinh các kĩ năng quan sát sự vật, hiện tượng; thu thập, tìm kiếm tư liệu lịch sử từ các nguồn thông tin khác nhau; phân tích, so sánh, đánh giá, hệ thống kiến thức về các sự kiện lịch sử, nhân vật lịch sử, mốc thời gian. Phân môn Lịch sử góp phần hình thành, bồi dưỡng ở học sinh thái độ và thói quen: ham học hỏi, thích tìm hiểu về cội nguồn dân tộc, giáo dục tư tưởng, tình cảm, đạo đức cho người học. 1 thiết kế và tổ chức các trò chơi trong dạy học Lịch sử lớp 4 nhằm phát huy tính tích cực của học sinh ". 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài. a. Mục tiêu của đề tài Mục tiêu mà đề tài này hướng tới chính là tập trung đi sâu tìm hiểu, nghiên cứu đưa ra một số biện pháp để chỉ đạo việc thiết kế và tổ chức trò chơi khi dạy lịch sử ở Tiểu học theo hướng đổi mới phát huy tính tích cực chủ động của học sinh, vận dụng tính ưu việt của mô hình VNEN, giúp giáo viên có một số biện pháp để dạy tốt hơn phân môn Lịch sử. Khơi dậy khả năng tư duy sáng tạo, tích cực chủ động của học sinh. Trang bị, cung cấp cho học sinh những biện pháp, kĩ năng để học tốt phân môn Lịch sử, để các em hiểu và yêu thích phân môn này. Góp phần nâng cao chất lượng dạy và học phân môn Lịch sử lớp 4. b. Nhiệm vụ của đề tài Tìm hiểu cơ sở lí luận của vấn đề nghiên cứu (phương pháp trò chơi trong dạy học) của giáo viên ở trường tiểu học. Thiết kế các loại trò chơi trong dạy học phân môn Lịch sử và cách thức sử dụng chúng một cách có hiệu quả trong dạy học phân môn Lịch sử. Nghiên cứu những biện pháp giúp giáo viên có định hướng đúng đắn trong việc thiết kế, lựa chọn trò chơi học tập, tạo tiết học sinh động, nhẹ nhàng, đạt hiệu quả cao trong dạy học Lịch sử khi thực trạng ở trường tổ chức tiết học còn nặng nề, mang tính truyền thống. 3. Đối tượng nghiên cứu. Một số biện pháp chỉ đạo việc thiết kế và tổ chức các trò chơi khi dạy lịch sử lớp 4 ở trường Tiểu học Lê Hồng Phong, 4. Giới hạn của đề tài. 3 quan trọng vào việc nâng cao tính tích cực, độc lập trong quá trình nhận thức của HS. Mục đích cuối cùng là giúp người học có thể hình dung được về con người và hoạt động của con người trong bối cảnh thời gian, không gian lịch sử nhất định. Vậy để thực hiện mục đích đó, ngoài việc cung cấp kiến thức cho các em trên lớp, giáo viên nên hướng dẫn để các em tự tìm ra kiến thức, mở rộng hiểu biết của mình bằng nhiều cách khác nhau và tự các em chuyển tải những thông tin đó đến bạn bè. Khi đó, các em sẽ càng say mê tìm tòi, nghiên cứu, dần dần hình thành ở các em tình yêu môn học. Về mặt giáo dưỡng, lịch sử là một môn học mang tính giáo dục chính trị sâu sắc. Về giáo dục, cung cấp cho học sinh những hiểu biết về những thời kì lịch sử hào hùng của dân tộc và nhìn thấy được toàn cảnh lịch sử thế giới trong quá khứ. “Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống”, vì thế việc giảng dạy lịch sử như thế nào để cho học sinh chúng ta “phải biết sử ta/ Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam” là nhiệm vụ rất to lớn nhưng đầy vẻ vang của người thầy giáo. Nhưng trong thực tế, một bộ phận giáo viên và cả học sinh vẫn còn những nhận thức chưa đúng về phân môn Lịch sử, không dành sự quan tâm đến môn học này dẫn đến chất lượng dạy và học chưa cao. Như vậy muốn đào tạo con người phát triển toàn diện thì vấn đề cấp thiết là thay đổi cách dạy, cách học phân môn Lịch sử. 2.Thực trạng vấn đề nghiên cứu ** Ưu điểm: Trước khi thực hiện đề tài này thì trường tiểu học Lê Hồng Phong thực hiện chương trình VNEN đã được 4 năm. Với mô hình dạy học hợp tác này (học sinh chủ động học tập, tự khám phá chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên là người định hướng, tổ chức, hướng dẫn, gợi mở để học sinh nắm được kiến thức). Vì vậy những học sinh chậm tiến được giáo viên hỗ trợ kịp thời. Chuyên môn đã tổ chức một số chuyên đề, hội giảng về các tiết dạy lịch sử với một số dạng bài lịch sử để giáo viên trao đổi học hỏi và rút kinh nghiệm. Trong giảng dạy giáo viên đã khai thác dụng đồ dùng dạy học và phương 5 Thiết bị dạy học phục vụ cho phân môn Lịch sử đã được các cấp và nhà trường đầu tư, trang bị nhưng cũng không thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu dạy học Lịch sử. Các tranh, ảnh, mô hình, sa bàn, tư liệu lịch sử còn ít. Một vài giáo viên chưa đầu tư cho việc nghiên cứu, chuẩn bị bài trước khi lên lớp, chưa có phương pháp dạy hiệu quả để lôi cuốn người học; có đưa trò chơi vào dạy học các bài Lịch sử nhưng chưa nhiều, ít đầu tư suy nghĩ nên dẫn đến tiết học không có sự đổi mới, khởi sắc, đơn điệu trong hình thức tổ chức. Một số giáo viên chưa mạnh dạn trong việc đổi mới phương pháp dạy học. Khi tổ chức trò chơi giáo viên chưa hiểu hết mục đích của trò chơi ấy mang lại ý nghĩa gì? Vận dụng kiến thức gì cho môn học. Khi tổ chức các trò chơi thì giáo viên giao việc cho học sinh chưa rõ ràng, cụ thể. Thời gian quy định cho mỗi hoạt động chơi chưa rõ ràng. Học sinh thiếu mạnh dạn, tự tin khi tham gia các trò chơi truyền thống khô khan, nhàn chán dẫn đến thái độ chán học Lịch sử. Chính vì những nguyên nhân đó bản thân tôi cần nhận thấy phải có những phương pháp dạy học phù hợp hơn trong quá trình giảng dạy phân môn Lịch sử 4 theo cách dạy học mà chơi, chơi mà học. ** Nguyên nhân Lịch sử là những việc đã diễn ra và tồn tại trong quá khứ, một số từ ngữ “cổ, từ Hán Việt” không được chú thích nên gây khó hiểu cho học sinh. Mặc khác các em được sinh ra và lớn lên trong thời bình, nên các em chưa và không hiểu nhiều đến lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của cha ông. Đối với các em thì đó là những chuyện của ngày xưa ngày xửa, nó quá xa vời mà các em chỉ mới xem qua phim hoạt hình và đọc truyện lịch sử. Các em ít tìm tòi về lịch sử mà chỉ dành nhiều thời gian cho môn Tiếng Việt, Toán, Tiếng Anh. Nhiều em có tâm lí sợ học lịch sử vì cho rằng môn học này “khô, khổ, khó”. Khô vì giờ học tẻ nhạt, đơn điệu và nhàm chán. Khổ vì phải quan sát, phân 7 Say mê hứng thú 5 5 4 3 4 21 Thích học 17 17 11 12 13 70 Không hứng thú 4 3 3 3 6 19 Kết quả cuối năm học 2015- 2016 môn Lịch sử và Địa lí của toàn khối như sau: Lớp 4A Lớp 4 B Lớp 4C Lớp 4 D Lớp 4 E Tổng 26 25 18 18 23 110 Hoàn thành tốt 5 5 4 3 4 21 Hoàn thành 19 19 14 15 18 85 Chưa hoàn thành 2 1 0 0 1 4 Trăn trở trước những thực trạng nêu trên, tôi nhận thấy dạy học bằng trò chơi sẽ tạo nên hứng thú và rèn luyện được khả năng phát triển tư duy rất tốt cho học sinh, giúp các em đạt kết quả cao trong học tập. Để khắc phục thực trạng nên trên và nâng cao chất lượng dạy học, giáo viên cần sử dụng hợp lý các phương pháp dạy học khác nhau. Trong đó “ cần sử dụng linh hoạt và có hiệu quả các trò chơi” trong dạy học Lịch sử là cần thiết. Phương pháp này phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học, với định hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay ở bậc Tiểu học theo phương châm “Nhẹ nhàng hơn, tự nhiên hơn và hiệu quả hơn”. Việc “sử dụng có hiệu quả các trò chơi” sẽ có tác dụng phát huy tính tích cực, tạo hứng thú học tập, giáo dục kĩ năng giao tiếp, tự tin cho học sinh. Qua đó học sinh tiếp thu kiến thức bài học một cách nhẹ nhàng, tự nhiên làm cho giờ học sinh động hơn, tự nhiên hơn. Điều đó giúp các em biết và hiểu môn học sâu sắc hơn, tránh được sự gò bó, áp đặt trong lĩnh hội kiến thức. Từ đó các em sẽ biết yêu thiên nhiên, con người, quê hương, đất nước; các em biết tôn trọng, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên và các di tích lịch sử văn hóa; các em sẽ tự hào về đất nước, con người Việt Nam. 2. Nội dung và hình thức của giải pháp: a. Mục tiêu của giải pháp 9 thức được truyền tải. Chính vì vậy ngoài việc nắm vững kiến thức Lịch sử trong sách giáo khoa Tiểu học giáo viên cần phải chú trọng việc bồi dưỡng kiến thức, tư liệu, cập nhật kip thời thông tin qua nhiều nguồn khác nhau, khai thác có hiệu quả tài nguyên mạng, trong các cuốn sử liệu...để truyền thụ đến học sinh một cách chính xác. Ví dụ: Một số yếu tố cơ bản trong chương trình phân môn Lịch sử lớp 4 Giai đoạn Thời Triều đại trị vì Nội dung cơ bản của lịch sử. lịch sử gian Tên nước- kinh đô Nhân vật lịch sử tiêu biểu Buổi Khoảng Các Vua Hùng, Hình thành đất nước với phong tục, tập đầu 700 nước Văn Lang, quán riêng. dựng năm đóng đô Phong Đạt được nhiều thành tựu như: đúc nước và TCN Châu- Phú Thọ. đồng( trống đồng), xây thành Cổ Loa. giữ đến An Dương Vương, nước năm nước Âu Lạc, đóng 179 đô ở Cổ Loa. TCN Hơn Từ năm Các triều đại Trung Hơn 100 năm nhân dân ta anh dũng 1000 179 Quốc thay nhau đấu tranh. năm đấu TCN thống trị nước ta Có nhiều nhân vật và cuộc khởi nghĩa tranh đến tiêu biểu như: Hai Bà Trưng, Bà giành năm Triệu... lại độc 938 Với chiến thắng Bạch Đằng 938, Ngô lập Quyền giành lại độc lập cho đất nước ta. Buổi Từ 938 Nhà Ngô, đóng đô ở Sau ngày độc lập, nha nước đầu tiên đã đầu độc đến Cổ Loa. được xây dựng. lập 1009 Khi Ngô Quyền mất, đất nước lâm vào 11 Các nhân vật lịch sử tiêu biểu: Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông Nước Thế kỉ Triều Lê suy vong Các thế lực phong kiến tranh nhau Đại Việt XVI- Triều Mạ quyền lợi, nhà lê suy vong, đất nước thế kỉ XVIII loạn lạc bởi nội chiến, kết quả chia cắt Trịnh- Nguyễn XVI- thành Đàng Trong- đàng ngoài hơn 200 XVIII năm. Cuộc khai hoang phát triển mạnh ở đàng Trong. Thành thi phát triển. Triều Tây Sơn Nghĩa quân Tây Sơn đánh đổ chính quyền họ Nguyễn, học Trịnh. Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế, lãnh đạo nhân dân đánh tan giặc Thanh. Bước đầu xây dựng đất nước. Các nhân vật lịch sử tiêu biểu: Quang Trung.. Buổi 1802- Triều Nguyễn, nước Họ Nguyễn thi hành nhiều chính sách đầu thời 1858 Đại Việt, kinh đô để thâu tóm quyền lực. Nguyễn Huế. Xây dựng kinh thành Huế. Như vậy xác định đúng vị trí, mục tiêu, nội dung, chuẩn kiến thức kĩ năng và đặc trưng của môn học này được sẽ giúp người giáo viên xây dựng được phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phù hợp, thiết kế được các trò chơi phù hợp sẽ truyền thụ được hết nội dung kiến thức Lịch sử đến với các em, giúp các em hiểu được sâu sắc được nội dung bài học. 13
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_chi_dao_viec_thiet_ke_va_to_chuc_cac_t.doc