SKKN Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên nâng cao chất lượng tăng cường Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số trong môi trường giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” tại trường Mầm non Hoa Sen

 Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên nâng cao chất lượng tăng cường Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số trong môi trường
 giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” tại trường Mầm non Hoa Sen
 Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
 I. Đặt vấn đề:
 - Trong những năm qua, cùng với sự phát triển của các bậc học khác, bậc học 
mầm non là một bậc học đã có nhiều đóng góp to lớn, thực sự có trách nhiệm trong 
việc giáo dục thế hệ trẻ mai sau. Thấy rõ tầm quan trọng đó, những năm gần đây 
Bộ Giáo Dục luôn chú trọng việc nâng cao chất lượng giáo dục và coi chất lượng 
chăm sóc giáo dục trẻ là một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu trong xã 
hội. Để nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ mầm non cần rất nhiều yếu tố 
khác nhau, nhưng một trong những yếu tố quan trọng là đổi mới tổ chức hoạt động 
giáo dục xây dựng môi trường “Lấy trẻ làm trung tâm".
 - Để nâng cao chất lượng giáo dục mầm non, cần thay đổi hoạt động của trẻ. 
Nhưng yếu tố quan trọng nhất vẫn là đổi mới nâng cao hình thức tổ chức các hoạt 
động lấy trẻ làm trung tâm.
 - Trong môi trường lấy trẻ làm trung tâm đội ngũ giáo viên không chỉ truyền 
đạt kiến thức cho trẻ một cách thụ động mà các giáo viên phải tạo mọi điều kiện, để 
trẻ lĩnh hội chủ động, sáng tạo, tích cực hoạt động, tự chiếm lĩnh kiến thức và kinh 
nghiệm. Để đạt được điều này giáo viên cần nắm được môi trường hoạt động của 
từng trẻ trong lớp, trên cơ sở đó lựa chọn được nội dung, phương pháp phù hợp với 
từng nhóm, từng cá nhân trẻ. Trong quá trình giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cần tạo 
sự hứng thú cho trẻ về nhu cầu, kỹ năng, thế mạnh của mỗi trẻ. Để giáo dục lấy trẻ 
làm trung tâm được thực hiện một cách tốt nhất và có hiệu quả thì việc xây dựng 
môi trường giáo dục trong các trường mầm non rất cần thiết, việc lập kế hoạch xây 
dựng giáo dục, tổ chức các hoạt động vui chơi, hợp tác với cha mẹ học sinh trong 
việc chăm sóc giáo dục trẻ là việc làm cần thiết.
 - Trong nhà trường cần tạo cảnh quan môi trường lành mạnh, an toàn đối với 
trẻ, hợp với độ tuổi, đồ dùng phải hấp dẫn, mới lạ có tính thu hút trẻ, trẻ được tự 
lựa chọn hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm một cách tích cực, qua đó kiến thức và 
kỹ năng ở trẻ dần được hình thành. Đặc biệt, từ khi Bộ Giáo dục và Đào tạo triển 
khai Chương trình Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, thì vấn đề xây dựng môi trường 
giáo dục cho trẻ mầm non được đặt ra ngày càng cấp thiết hơn. Bởi môi trường 
giáo dục được ví như người giáo viên thứ hai tổ chức và hướng dẫn trẻ chơi, trẻ 
hoạt động để nhận thức và phát triển.
 - Tiếng Việt là ngôn ngữ phổ biến của người Việt Nam, là phương tiện quan 
trọng nhất để lĩnh hội nền văn hóa dân tộc, để giao lưu với những người xung 
quanh, để tư duy, để tiếp thu khoa học, để bồi dưỡng tâm hồn. Hoàn thành xong 
chương trình mẫu giáo trẻ đứng trước một nền văn hóa đồ sộ của dân tộc và nhân 
loại mà nó có nhiệm vụ phải lĩnh hội những kinh nghiệm của cha ông để lại, đồng 
thời có sứ mạng xây dựng nền văn hóa đó trong tương lai. Cho nên việc phát triển 
tiếng Việt cho trẻ em lứa tuổi mẫu giáo là một nhiệm vụ cực kì quan trọng, mà ở 
 1
Người thực hiện : Nguyễn Thị Lệ Nga Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên nâng cao chất lượng tăng cường Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số trong môi trường
 giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” tại trường Mầm non Hoa Sen
Bồi dưỡng giáo viên thường xuyên đổi mới những phương pháp dạy học, bổ sung 
các phương tiện dạy học phù hợp với nội dung bài dạy.
 Giúp trẻ hiểu biết về tầm quan trọng của việc nghe và hiểu được lời hướng 
dẫn các hoạt động của giáo viên, thông qua việc cung cấp vốn tiếng Việt cho trẻ 
dân tộc thiểu số đáp ứng yêu cầu phát triển toàn diện cho trẻ mầm non. Xây dựng 
môi trường trong và ngoài lớp học, kích thích tính tìm tòi, ham hiểu biết, phát triển 
về trí tuệ và ngôn ngữ cho trẻ. Thông qua đó nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo 
ở trẻ.
 Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Cơ sở lí luận của vấn đề:
 Thực hiện Nghị quyết số 1008/QĐ- TTG về việc phê duyệt đề án lồng ghép tăng 
cường tiếng Việt cho trẻ Mầm non, học sinh tiểu học vùng dân tộc tiểu số giai đoạn 
2016- 2020, định hướng 2025 với mục tiêu tập trung tăng cường tiếng Việt cho trẻ 
Mầm non, học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số, bảo đảm các em có kỹ năng cơ 
bản trong việc sử dụng tiếng Việt để hoàn thành chương trình giáo dục Mầm non, tạo 
điều kiện để học tập lĩnh hội tri thức các cấp học tiếp theo góp phần nâng cao chất 
lượng cuộc sống và phát triển bền vững các dân tộc thiểu số góp phần vào sự tiến bộ, 
phát triển đất nước. 
 Việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ phải liên quan mật thiết với việc phát triển 
của bán cầu đại não và hệ thần kinh nói chung, bộ máy phát âm nói riêng. Vì thế 
cần phải phát triển ngôn ngữ đúng lúc mới đạt kết quả tốt. (Trích phương pháp phát 
triển ngôn ngữ cho trẻ em nhà xuất bản Đai học Huế)
 Ngôn ngữ là phuơng tiện giao tiếp, là hiện thực trực tiếp của tư duy. Sử dụng 
ngôn ngữ tốt không thể không tính đến yếu tố mạch lạc. Ngôn ngữ mạch lạc là 
ngôn ngữ có nội dung rõ ràng, cụ thể, có trình tự, logic, có thể được sử dụng hỗ trợ 
bằng các quan hệ từ, câu chuyển ý... được người nghe lĩnh hội và hiểu đúng. Ngôn 
ngữ mạch lạc cũng thể hiện năng lực tư duy và hiểu vấn đề của trẻ. (Trích môđun 3 
tài liệu bồi dưỡng thường xuyên)
 Trẻ càng lớn thì vốn từ càng tăng nhanh, theo các nghiên cứu thì năm lên 4 
tuổi vốn từ của trẻ là 1200 từ, 5 tuổi là 2000 từ và khi được 6 tuổi vốn từ của trẻ lên 
đến 3000 từ. Sự linh hoạt và phong phú trong ngôn ngữ của trẻ không chỉ phụ 
thuộc vào tuổi, mà nó phụ thuộc rất lớn vào môi trường ngôn ngữ xung quanh trẻ, 
nó bao gồm cả môi trường lớp học, môi trường gia đình và môi trường văn hóa xã 
hội ở địa phương nơi mà trẻ sinh sống. 
 Vì vậy, là một cán bộ quản lí phụ trách chuyên môn tôi chỉ đạo giáo viên cho 
trẻ sử dụng được thành thạo tiếng Việt trong đời sống hằng ngày. Tiếng Việt là 
phương tiện quan trọng nhất để trẻ lĩnh hội nền văn hóa dân tộc để giao lưu với 
những người xung quanh, để tư duy, để tiếp thu tri thức khoa học, kinh nghiệm 
 3
Người thực hiện : Nguyễn Thị Lệ Nga Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên nâng cao chất lượng tăng cường Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số trong môi trường
 giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” tại trường Mầm non Hoa Sen
 Vào đầu học kỳ I năm học 2017-2018, tôi đã chỉ đạo cho khối trưởng lên kế 
hoạch khảo sát ở các lớp, bản thân đã thống kê về hoạt động tăng cường Tiếng Việt 
ở các lớp để nắm bắt khả năng nói Tiếng Việt của từng cá nhân trẻ cụ thể:
 Trẻ phát âm chuẩn Trẻ phát âm chưa chuẩn
 TỔNG SỐ TRẺ tiếng Việt tiếng Việt
 ĐƯỢC KHẢO SÁT Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ
 200 trẻ 50/200 25 % 150/200 75%
 Dạy tăng cường Tiếng Việt cho trẻ trong môi trường giáo dục lấy trẻ làm 
trung tâm là công việc đòi hỏi giáo viên phải tổ chức để trẻ hứng thú bước vào hoạt 
động phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên. Để trẻ trở thành một chủ thể hoạt động 
tích cực, sáng tạo trong các giờ học.
 Bản chất nhanh nhẹn, ham học hỏi, tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh là 
những nét tâm lý nổi bật của trẻ thơ khiến trẻ nhanh chóng tìm ra các đặc điểm nổi 
bật của sự vật, hiện tượng, nhờ đó cô giáo và trẻ càng có thêm hứng thú để mỗi giờ 
học là mỗi giờ chơi vui vẻ và ý nghĩa. 
 * Thuận lợi: 
 Được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, hội cha mẹ 
học sinh và đặc biệt là sự quan tâm chỉ đạo của bộ phận chuyên môn Phòng giáo 
dục và đào tạo, nhà trường làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục về công tác xây 
dựng cơ sở vật chất trường học. Hiện nay trường đã hoàn thành 2 mô hình xây 
dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và tăng cường Tiếng Việt cho trẻ 
đồng bào dân tộc thiểu số..
 Là một P. Hiệu trưởng quản lý chuyên môn, tôi luôn tìm tòi vận dụng các biện 
pháp, hình thức, đổi mới phương pháp giảng dạy; tiếp thu những chuyên đề đã 
được tập huấn vận dụng vào đơn vị mình. Thường xuyên tổ chức các đợt sinh hoạt 
chuyên đề, hội thi đồ dùng, đồ chơi để rút kinh nghiệm áp dụng cho giáo viên 
trường mình.
 * Khó khăn: 
 Giáo viên chưa tạo được môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm để cho trẻ 
có thể thỏa thích trải nghiệm, vui chơi...
 Động viên giáo viên chưa kịp thời, đồ dùng dụng cụ phục vụ cho các hoạt 
động chưa phong phú. Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động còn đơn điệu, màu 
sắc không phù hợp nên không cuốn hút trẻ trong các hoạt động.
 5
Người thực hiện : Nguyễn Thị Lệ Nga Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên nâng cao chất lượng tăng cường Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số trong môi trường
 giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” tại trường Mầm non Hoa Sen
 Giúp trẻ tham gia vào các hoạt động tích cực hơn. Trẻ hiểu được nội dung kiến 
thức, khám phá được thế giới xung quanh, định hướng cơ bản trong môi trường 
xung quanh, giúp trẻ chính xác hóa những biểu tượng đã có về xã hội, từng bước 
cung cấp cho trẻ những khái niệm mới và kinh nghiệm sống.
 Vận dụng những phương pháp, biện pháp, cách thức tổ chức cho trẻ các hoạt 
động sao cho đạt hiệu quả nhất, vừa duy trì được hứng thú của trẻ vừa giúp trẻ tiếp 
thu kiến thức một cách nhẹ nhàng và thoải mái. “Chơi mà học, học mà chơi”.
 - Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
 Giải pháp 1: Các hình thức tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên:
 -Từ đầu năm học tôi bám vào kế hoạch của phòng giáo dục để lên kế hoạch cụ 
thể cho từng tháng... Thực hiện được việc bồi dưỡng và tự bồi dưỡng, giúp giáo 
viên có thêm kiến thức, kỹ năng mới trong thực hiện giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. 
Đồng thời qua đó cũng giúp Ban giám hiệu chúng tôi có những định hướng đúng để 
xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn trong suốt cả năm học thiết thực và hiệu 
quả hơn.
 Tổ chức bồi dưỡng dưới nhiều hình thức chỉ đạo giáo viên tự nghiên cứu kỹ 
các nội dung chương trình, sách hướng dẫn thực hiện chương trình, các tài liệu có 
liên quan đến giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Tổ chức cho giáo viên thảo luận nêu 
được những vướng mắc trong quá trình nghiên cứu tài liệu và thực hiện chương 
trình. Bồi dưỡng chuyên môn theo kế hoạch định kì đầu năm, hàng tháng là một 
việc làm không thể thiếu của cán bộ quản lý. Việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là 
mục tiêu hàng đầu để nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. 
 Để phát huy vai trò là lực lượng quyết định chất lượng chăm sóc và giáo dục 
trẻ của trường, đội ngũ giáo viên phải thường xuyên được bồi dưỡng đào tạo, để 
nâng cao trình độ chuyên môn - nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên, tôi đã áp dụng 
một số nội dung sau:
 - Chỉ đạo thực hiện các chuyên đề: Chuyên đề được hiểu là vấn đề chuyên 
môn được đi sâu chỉ đạo trong một thời gian nhất định, nhằm tạo ra sự chuyển biến 
chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ.
 Được sự chỉ đạo của phòng giáo dục Huyện, trường mầm non Hoa Sen thực 
hiện các chuyên đề tăng cường Tiếng Việt cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số, làm 
quen chữ cái, làm quen văn học, chuyên đề lễ giáo, hoạt động góc, xây dựng môi 
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm...Tôi đã xây dựng kế hoạch chuyên đề trên cơ 
sở tình hình và khả năng thực tế của trường và những yêu cầu chỉ đạo của ngành, 
kế hoạch chuyên đề xác định rõ mục đích, yêu cầu, nội dung, biện pháp và các 
bước tiến hành. Việc xây dựng và bồi dưỡng giáo viên thực hiện chuyên đề, tôi 
chọn giáo viên có năng lực, năng khiếu phù hợp với từng chuyên đề để giáo viên 
dạy tiết mẫu, cử giáo viên đi tập huấn chuyên đề ở ngành và dự giờ một số tiết dạy 
 7
Người thực hiện : Nguyễn Thị Lệ Nga