SKKN Kinh nghiệm trong công tác chỉ đạo dạy học gắn với sản xuất, dịch vụ làng nghề tại địa phương nhằm phát triển năng lực cho học sinh trường THPT Cửa Lò

 MỤC LỤC
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài...........................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.....................................................................................2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................2
Phần II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU................................................................4
1. Cơ sở khoa học..............................................................................................4
1.1. Cơ sở lý luận...............................................................................................4
1.1.1. Khái niệm về làng nghề...........................................................................4
1.1.2. Khái niệm về dạy học gắn với sản xuất, dịch vụ làng nghề ....................4
1.1.3. Khái niệm về năng lực.............................................................................5
1.1.4. Quan điểm về dạy học theo định hướng phát triển năng lực...................5
1.2. Cơ sở thực tiễn ..........................................................................................6
1.2.1. Ý nghĩa tầm quan trọng của các làng nghề trên địa bàn thị xã Cửa Lò 
đối với việc dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh...........6
1.2.2. Công tác chỉ đạo dạy học gắn với sản xuất, dịch vụ làng nghề nhằm 
phát triển năng lực cho học sinh tại trường THPT Cửa Lò trong năm học 
2018-2019 và 2019-2020...................................................................................7
1.2.2.1. Đặc điểm tình hình nhà trường và đối tượng học sinh trường THPT 
Cửa Lò...............................................................................................................7
1.2.2.2. Công tác chỉ đạo dạy học gắn với sản xuất, dịch vụ làng nghề nhằm 
phát triển năng lực cho học sinh tại trường THPT Cửa Lò trong năm học 
2018-2019 và 2019-2020...................................................................................8
2. Kinh nghiệm trong công tác chỉ đạo dạy học gắn với sản xuất, dịch vụ làng 
nghề tại địa phương nhằm phát triển năng lực cho học sinh trường THPT Cửa 
Lò.....................................................................................................................11
2.1. Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và phụ huynh 
về tầm quan trọng của công tác dạy học gắn với sản xuất, dịch vụ làng nghề12
2.1.1. Mục tiêu.................................................................................................12
2.1.2. Nội dung................................................................................................12
2.1.3 Cách thức tiến hành:...............................................................................13
 i 3.1.5. Tạo được mối quan hệ chặt chẽ giữa nhà trường và các cơ sở sản xuất 
tại các làng nghề trên địa bàn Thị xã Cửa Lò..................................................22
3.2. Đối với giáo viên......................................................................................23
3.3. Đối với học sinh .......................................................................................23
3.3.1. Hình thành và phát triển các năng lực chung ........................................23
3.3.2. Giúp học sinh có cách nhìn nhận thiết thực hơn trong việc lựa chọn 
hướng đi cho tương lai ....................................................................................25
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................27
1. Kết luận: ......................................................................................................27
2. Kiến nghị:....................................................................................................27
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................28
 iii PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
 Nghị quyết 29, Hội nghị Trung ương 8, khóa XI của Đảng đã xác định rõ 
phải đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công 
nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội 
chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Nghị quyết đã chỉ rõ mục tiêu đổi mới là: “Tạo 
chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp 
ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập 
của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt 
nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, 
yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả.Xây dựng nền giáo dục mở, thực 
học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức giáo 
dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao 
chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc 
tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản 
sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên 
tiến trong khu vực”.
 Cụ thể hóa Nghị quyết, chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã đưa ra 
mục tiêu của cấp THPT đó là:“giúp học sinh tiếp tục phát triển những phẩm 
chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức và nhân cách công dân; 
khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời; khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù 
hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục 
học lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động; khả năng thích ứng 
với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 
mới.”
 Để thực hiện được mục tiêu, bên cạnh việc nâng cao chất lượng đội ngũ 
giáo viên, đầu tư trang thiết bị dạy học trong các nhà trường, các cơ sở giáo dục, 
chúng ta đã và đang tiến hành đổi mới phương pháp dạy học với rất nhiều hình 
thức khác nhau. Một trong những hình thức đó là dạy học gắn với sản xuất, dịch 
vụ, làng nghề tại địa phương.
 Từ năm 2018 sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án “Giáo dục 
hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai 
đoạn 2018-2025”, việc dạy học gắn với sản xuất, dịch vụ, làng nghề tại địa 
phương đã được áp dụng ở một số trường trên cả nước,trong đó có trường 
THPT Cửa Lò chúng tôi.
 1 Phần II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Cơ sở khoa học
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Khái niệm về làng nghề
 Theo từ điển Wikipedia tiếng Việt thì “làng nghề là một đơn vị hành 
chính cổ xưa mà cũng có nghĩa là một nơi quần cư đông người, sinh hoạt có tổ 
chức, có kỷ cương tập quán riêng theo nghĩa rộng. Làng nghề không những là 
một làng sống chuyên nghề mà cũng có hàm ý là những người cùng nghề sống 
hợp quần thể để phát triển công ăn việc làm. Cơ sở vững chắc của các làng nghề 
là sự vừa làm ăn tập thể, vừa phát triển kinh tế, vừa giữ gìn bản sắc dân tộc và 
các cá biệt của địa phương”. 
 Từ định nghĩatrên, căn cứ vào thực tế phát triển hiện nay, cho thấy có 
những làng nghề mới và làng nghề truyền thống, mà ở đó chắc chắn phải có các 
hoạt động sản xuất ra cùng một hay nhiều loại sản phẩm về cơ bản cùng theo 
phương pháp sản xuất giống nhau.
 Ngoài ra, hiện nay, cũng có nhiều định nghĩa về làng nghề khác nhau:
 “Làng nghề là làng có hoạt động sản xuất các nghề tiểu thủ công nghiệp 
hoặc ngành nghề truyền thống”.
 Hay: “Làng nghề mới là làng nghề được hình thành do yêu cầu phát triển 
sản xuất và đời sống của nhân dân địa phương”.
 “Làng nghề truyền thống là làng nghề đã được hình thành từ lâu đời, sản 
phẩm được sản xuất có tính riêng biệt, còn tồn tại cho đến ngày nay và chủ yếu 
vẫn sản xuất theo cách truyền thống”.
 Theo điểm 3, điều 5, chương II, Nghị định số 52/2018/NĐ-CP ngày 
12/04/2018 của Thủ tướng Chính phủ về Phát triển ngành nghề nông thôn 
thìLàng nghề được công nhận phải đạt 03 tiêu chí sau:
 - Có tối thiểu 20% tổng số hộ trên địa bàn tham gia một trong các hoạt 
động hoặc các hoạt động ngành nghề nông thôn quy định tại Điều 4 Nghị định 
số 52/2018/NĐ-CP ngày 12/04/2018.
 - Hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định tối thiểu 02 năm liên tục tính 
đến thời điểm đề nghị công nhận.
 - Đáp ứng các điều kiện bảo vệ môi trường làng nghề theo quy định của 
pháp luật hiện hành.
1.1.2. Khái niệm về dạy học gắn với sản xuất, dịch vụ làng nghề
 3 Do vậy, để hình thành, phát triển năng lực cho học sinh, việc dạy học 
trong nhà trường không chỉ dừng ở nhiệm vụ trang bị kiến thức, rèn luyện kĩ 
năng, bồi dưỡng thái độ sống đúng đắn mà còn phải làm cho những kiến thức 
sách vở trở thành hiểu biết thực sự của mỗi học sinh; làm cho những kĩ năng 
được rèn luyện trên lớp được thực hành, ứng dụng trong đời sống ngay khi còn 
đi học; làm cho thái độ sống được giáo dục qua mỗi bài học có điều kiện, môi 
trường để bộc lộ, hình thành, phát triển qua các hành vi ứng xử, trở thành phẩm 
chất bền vững của mỗi học sinh. Việc đánh giá, vì vậy, sẽ phải chuyển từ kiểm 
tra kiến thức, thao tác kĩ thuật và nhận thức tư tưởng đơn thuần sang đánh giá sự 
hiểu biết, khả năng thực hành - ứng dụng và hành vi ứng xử của của học sinh 
trong cuộc sống.
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Ý nghĩa tầm quan trọng của các làng nghề trên địa bàn thị xã Cửa Lò 
đối với việc dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh
 Thị xã Cửa Lò được thành lập năm 1994 bằng cách tách toàn bộ diện tích 
tự nhiên và nhân khẩu của thị trấn Cửa Lò và 4 xã: Nghi Thu, Nghi Hương, 
Nghi Hòa, Nghi Hải cùng với 50 ha diện tích tự nhiên và 2.291 nhân khẩu của 
xã Nghi Quang thuộc huyện Nghi Lộc. Hiện nay,thị xã Cửa Lò có 7 phường, 
tổng diện tích (bao gồm cả Đảo Ngư và đảo Mắt) là 28km 2 với tổng dân số trên 
50.000 người (nguồn: https://dulichbiencualo.org/thi-xa-cua-lo-nghe-an-n.html).
 Thị xã Cửa Lò được biết đến là khu đô thị du lịch biển với bãi biển phẳng, 
cát trắng trải dài bên những rặng phi lao tự nhiên, từ đây du khách có thể ngắm 
hòn đảo Lan Châu bí ẩn hoặc đi thuyền tới Đảo Ngư, đảo Mắt để chiêm ngưỡng 
sự kỳ thú hoang sơ của tự nhiên. Bên cạnh đó, du khách còn được thưởng thức 
hương vị biển qua các sản vật biển, từ những mẻ lưới lấp lánh nào tôm, nào cá, 
nào mực cho đến những giọt nước mắm đậm đà từ các làng nghề ven biển.
 Gắn liền với sự hình thành và phát triển của vùng đất Cửa Lò, nghề truyền 
thống chế biến nước mắm, nghề đánh bắt, bảo quản và chế biến hải sản của bà 
con nhân dân nơi đây luôn được gìn giữ và phát huy. Hiện nay, trên địa bàn thị 
xã Cửa Lò có 4 làng nghề được Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An công nhận bao 
gồm: Làng nghề chế biến nước mắm Hải Giang 1 (phường Nghi Hải) với 180 cơ 
sở sản xuất; Làng nghề bảo quản, chế biến hải sản ở phường Nghi Tân với 323 
cơ sở sản xuất; Làng nghề đánh bắt và chế biến hải sản ở phường Nghi Thủy với 
240 cơ sở sản xuất và làng nghề bánh bún Đông Khánh, phường Nghi Thu với 
16 cơ sở sản xuất(nguồn: Võ Văn Hùng- Báo cáo tình hình kinh tế thị Xã Cửa lò 
năm 2019). Các làng nghề này đềuđã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp bảng độc 
quyền- một yếu tố rất quan trọng trong sự phát triển, và xây dựng thương hiệu 
của các làng nghề. Sản phẩm của các làng nghề ngày càng có giá trị trong phát 
 5 Thấy được những vướng mắc và những lo lắng của các em học sinh cũng 
như các bậc phụ huynh, nhà trường xác định việc dạy học gắn với sản xuất, dịch 
vụ làng nghề tại địa phương nhằm định hướng phát triển năng lực cho học sinh 
là hết sức cần thiết.
1.2.2.2. Công tác chỉ đạo dạy học gắn với sản xuất, dịch vụ làng nghề nhằm 
phát triển năng lực cho học sinh tại trường THPT Cửa Lò trong năm học 2018-
2019 và 2019-2020
 * Lập kế hoạch: Khi thực hiện bất cứ công việc nào, đặc biệt là trong công 
tác chỉ đạo của người quản lý thì việc lập kế hoạch là điều kiện đặc biệt quan 
trọng và cần thiết.
 - Bắt đầu cho việc lập kế hoạch, Ban chuyên môn đã họp cùng các tổ/ 
nhóm chuyên môn để lựa chọn những bài học thích hợp. Căn cứ vào thực tế địa 
phương, cơ cấu và tính hiệu quả của các làng nghề trên địa bàn Thị xã Cửa Lò, 
chúng tôi đi đến quyết định chọn môn Công nghệ 10 và môn Tiếng Anh 12 để 
thực hiện dạy học gắn với sản xuất, dịch vụ làng nghề.Ngoài ra, chúng tôi cũng 
cho lồng ghép nội dung này trong chương trình giáo dục hướng nghiệp và công 
tác tư vấn tuyển sinh, tư vấn nghề nghiệp cho học sinh khối 12. 
 - Từ bản kế hoạch chỉ đạo của nhà trường,nhóm Tiếng Anh 12 và nhóm 
Công nghệ 10 xây dựng kế hoạch cụ thể chi tiết.
 Nhóm tiếng Anh 12 sẽ thực hiện chủ đề “Future jobs” (nghề nghiệp 
trong tương lai) ở bài 6. 
 Nhóm Công nghệ 10 thực hiện chủ đề “Doanh nghiệp và lựa chọn lĩnh 
vực kinh doanh” với các bài học có nội dung liên quan, cụ thể:
 - Bài 43: Bảo quản các loại sản phẩm nông, ngư nghiệp;
 - Bài 46: Chế biến sản phẩm chăn nuôi thủy sản;
 - Bài 50: Doanh nghiệp và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp;
 - Bài 51: Lựa chọn lĩnh vực kinh doanh;
 - Bài 52: Thực hành lựa chọn cơ hội kinh doanh.
 Trong bản kế hoạch phải thể hiện rõ mục tiêu, phương pháp tổ chức, thời 
gian thực hiện, các hoạt động dạy học, các yêu cầu và nhiệm vụ của học sinh 
trong quá trình tham gia, (Phụ lục 1).
 Ban Chuyên môn chịu trách nhiệm phê duyệt bản kế hoạch của cả 2 nhóm 
Công nghệ 10 và tiếng Anh 12.Về cơ bản, kế hoạch của các nhóm đã đảm bảo 
đầy đủ các yêu cầu cần có:
 + Xác định rõ mục tiêu chung cần hướng tới của chủ đề dạy học gắn với 
 sản xuất, dịch vụ làng nghề tại địa phương là nhằm giúp học sinh hiểu rõ hơn 
 về các công việc cũng như dịch vụ trong các làng nghề tại địa phương, góp 
 7