SKKN Hiệu quả từ công tác chỉ đạo và tổ chức thực hiện các hoạt động trải nghiệm sáng tạo và nghiên cứu khoa học tại trường THPT Quỳnh Lưu 4

 SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 4
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM QUẢN LÝ GIÁO DỤC
ĐỀ TÀI
 HIỆU QUẢ TỪ CÔNG TÁC CHỈ ĐẠO VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN 
 CÁC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO & NGHIÊN CỨU 
 KHOA HỌC TẠI TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 4
 Người thực hiện: CAO THANH TUẤN
 Bí thư chi bộ, hiệu trưởng trường THPT Quỳnh Lưu 4
 Số điện thoại: 0983677063
 QUỲNH LƯU, THÁNG 02 NĂM 2020
 0 tại trường THPT Quỳnh Lưu 4” để làm cẩm nang cho bản thân, đồng nghiệp 
và học sinh.
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
I. Cơ sở khoa học của đề tài
1. Cơ sở lý luận: 
 Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là hoạt động giữ vai trò rất quan trọng trong 
chương trình giáo dục phổ thông mới. Hoạt động này giúp cho học sinh có nhiều 
cơ hội trải nghiệm để vận dụng những kiến thức học được vào thực tiễn từ đó 
hình thành năng lực thực tiễn cũng như phát huy tiềm năng sáng tạo của bản 
thân. Hình thành và phát triển những phẩm chất, tư tưởng, ý chí, tình cảm, giá 
trị, kỹ năng sống và những năng lực chung cần có ở con người trong xã hội hiện 
đại.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là hoạt động thực sự cần thiết giúp HS hiểu sâu 
sắc và toàn diện hơn các bài học trên lớp, đáp ứng được mục tiêu giáo dục toàn 
diện, tiệm cận mục tiêu của UNESSCO: “Học để biết, học để làm, học để chung 
sống và học để tự khẳng định mình”.
Đối với hoạt động nghiên cứu khoa học, đây là hoạt động sáng tạo của các nhà 
nghiên cứu khoa học nhằm nhận thức thế giới, tạo ra hệ thống tri thức có giá trị 
để sử dụng vào cải tạo thế giới, phục vụ trực tiếp cho sự phát triển của xã hội. Vì 
thế nó là 1 hoạt động mang tính xã hội rộng rãi. Mục đích của hoạt động nghiên 
cứu khoa học là giúp người nghiên cứu khoa học tìm tòi, phát hiện quy luật vận 
động của sự vật hiện tượng và vận dụng những quan điểm ấy để tạo những 
thông tin mới, ứng dụng vào sản xuất tạo ra của cải vật chất hay tạo ra các giá trị 
tinh thần để thoả mãn nhu cầu của con người. Ngày 28 tháng 9 năm 2018, Bộ 
Giáo dục và Đào tạo có Quyết định số 3950/QĐ-BGDĐT về việc ban hành Thể 
lệ Cuộc thi “Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp” năm 2018 (SWIS-
2018).
 Như vậy, qua các cuộc thi “nghiên cứu KHKT”, “ý tưởng sáng tạo khởi 
nghiệp” nhằm giúp học sinh phát huy khả năng yêu thích nghiên cứu khoa học, 
vận dụng các kiến thức từ sách vở đi vào thực tiễn, làm đa dạng hóa các hình 
thức tổ chức dạy học.
2. Thực trạng về các hoạt động trải nghiệm & nghiên cứu khoa học trên phạm 
vi cả nước, địa phương và tại đơn vị.
 Được chọn lựa trưở thành các hoạt động giáo dục trọng tâm trong chương 
trình giáo dục phổ thông mới, các hoạt động trải nghiệm & nghiên cứu khoa 
học đã được các Sở GD&ĐT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các cơ 
sở giáo dục trực thuộc quan tâm, chỉ đạo và tổ chức hoạt động khá hiệu quả. Thể 
hiện nổi bật ở các hoạt động ở các trường THPT trong toàn quốc, trên tỉnh Nghệ 
 2 II. Hệ thống giải pháp 
1. Nâng cao vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy trong các lĩnh vực hoạt 
động của nhà trường, trong đó có hoạt động trải nghiệm sáng tạo& nghiên 
cứu khoa học
 Xác định vai trò lãnh đạo toàn diện của đảng trên tất cả các lĩnh vực hoạt động 
của nhà trường, chi ủy trường THPT Quỳnh Lưu 4 đã họp bàn, xây dựng và ban 
hành nghị quyết chuyên đề về hoạt động trải nghiệm sáng tạo & nghiên cứu 
khoa học của nhà trường. Từ quan điểm chỉ đạo thống nhất chung, các thành 
viên cấp ủy thực sự là những đầu tàu gương mẫu trong việc chỉ đạo, quản lý 
hoạt động trải nghiệm sáng tạo & nghiên cứu khoa học của nhà trường. Đ/C 
Nguyễn Thị Qúy, chi ủy viên, phó hiệu trưởng được phân công chỉ đạo phụ 
trách lĩnh vực hoạt động trải nghiệm sáng tạo & nghiên cứu khoa học đã nghiên 
cứu, xây dựng kế hoạch tham mưu cấp ủy đóng góp, chỉnh sửa hợp lý và lấy ý 
kiến cán bộ giáo viên, bổ sung, điều chỉnh để kế hoạch có tính khả thi và tổ chức 
thực hiện hiệu quả.
2. Tuyên truyền, quán triệt các văn bản chỉ đạo, các quy định về công tác 
giáo dục các hoạt động trải nghiệm sáng tạo & nghiên cứu khoa học của các 
cấp nhằm nâng cao nhận thức về công tác giáo dục các hoạt động trải 
nghiệm & nghiên cứu khoa học trong nhà trường.
Trong công tác chỉ đạo các hoạt động của nhà trường nói chung và hoạt động 
trải nghiệm sáng tạo & nghiên cứu khoa học, một nhiệm vụ không thể coi nhẹ là 
việc tuyên truyền các văn bản chỉ đạo về lĩnh vực hoạt động trên của các cấp, 
các ngành để cán bộ giáo viên, học sinh và phụ huynh nắm bắt và hiểu được ý 
nghĩa lớn lao của hoạt động trải nghiệm sáng tạo & nghiên cứu khoa học đối với 
học sinh. Như nội dung Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện 
GD-ĐT xác định việc phải đổi mới chương trình giáo dục phổ thông theo hướng 
tiếp cận năng lực; nội dung Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 ( khóa XI) về 
đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo. Các thông tư của Bộ GD ĐT, 
các văn bản chỉ đạo hằng năm của ngành GD&ĐT Nghệ An, các cuộc thi do 
các ngành các cấp tổ chức, đặc biệt là các cuộc thi về hoạt động trải nghiệm 
sáng tạo, thi nghiên cứu khoa học do Sở GD&ĐT Nghệ An tổ chức để học sinh, 
giáo viên phụ huynh nắm bắt và tham gia. 
 Mặc dầu hoạt động trải nghiệm sáng tạo & nghiên cứu khoa học đã được đưa 
vào chương trình giáo dục phổ thông mới và đưa vào kế hoạch giáo dục của Sở 
GD&ĐT Nghệ An hằng năm, tuy nhiên, nhận thức của nhiều học sinh, một bộ 
phận cán bộ giáo viên về các hoạt động trên còn khá mơ hồ. Thậm chí có một 
vài giáo viên còn cho rằng các nhà khoa học dành cả đời mình mới có được một 
công trình, còn đối với học sinh phổ thông việc chính của các em là tập trung 
học văn hóa để phục vụ công tác thi cử sau này. Chi ủy, ban giám hiệu đều 
khẳng định quan điểm đó hoàn toàn đúng nhưng chưa đầy đủ, sử dụng các văn 
 4 • Bước 2: Xây dựng kế hoạch, xác định mục tiêu, nội dung hoạt động, hình 
thức tổ chức. Bước này có thể do nhà giáo dục, cũng có thể giao quyền tự chủ 
cho học sinh tự xây dựng.
• Bước 3: Tập hợp các thành viên, xây dựng tổ chức, thống nhất nguyên tắc 
hoạt động, thông qua kế hoạch, xây dựng nội quy hoạt động, thống nhất lịch 
sinh hoạt. Xây dựng kế hoạch dài hạn và ngắn hạn.
• Bước 4: Tổ chức các buổi sinh hoạt, trong đó xác định rõ nội dung, công 
việc, có kiểm tra và nhận xét đánh giá cuối mỗi buổi.
• Bước 5: Nếu là những câu lạc bộ hoạt động dài hạn, cần có kế hoạch nhận 
xét, đánh giá, bầu lại Ban quản lý hoặc chủ nhiệm câu lạc bộ theo định kỳ (nên 
một năm một lần).
 Mỗi nhà trường đều có thể tổ chức nhiều câu lạc bộ khác nhau cho các nhóm 
học sinh tham gia và cần xây dựng kế hoạch cụ thể cho mỗi câu lạc bộ để việc tổ 
chức thực hiện đạt được hiệu quả giáo dục cao. 
 Năm là, khi lựa chọn các thành viên tham gia câu lạc bộ cũng như khi tổ 
chức các buổi sinh hoạt câu lạc bộ cần đảm bảo một số nguyên tắc sau: Tham 
gia trên tinh thần tự nguyện; không phân biệt đối xử; đảm bảo sự công bằng; 
phát huy tính sáng tạo; tôn trọng ý kiến và nhân cách học sinh; bình đẳng giới; 
học sinh là chủ thể quyết định mọi vấn đề của câu lạc bộ.
 Có thể nói, khi học sinh có cơ hội được thể hiện mình, được rèn giũa thường 
xuyên những năng lực, sở trường của mình thì chắc chắn những tiềm năng đó sẽ 
được đơm hoa, kết trái. Không gian câu lạc bộ sẽ trở thành môi trường lý tưởng 
chắp cánh những khả năng, sức sáng tạo của các em. Không những thế, khi các 
câu lạc bộ được tiếp nối, duy trì, phát triển thì cũng đồng nghĩa với việc tạo 
dựng môi trường giáo dục thực sự là "an toàn", thân thiện. Để các em thêm gắn 
bó với trường, lớp, bè bạn, hạn chế thời gian dư thừa hoặc sa đà vào những trò 
chơi, thói hư, tật xấu...
 (Một số hình ảnh hoạt động của các câu lạc bộ được trình bày ở phần phụ lục)
4. Phối hợp với các cơ sở sản xuất, các đơn vị quân đội trên địa bàn tổ chức 
cho học sinh tham gia các hoạt động trải nghiệm. Tổ chức các hoạt động 
trải nghiệm sáng tạo tại trường, tham dự đầy đủ, có chất lượng các cuộc 
thi, hội thi do ngành GD&ĐT cũng như địa phương tổ chức.
 Trong hệ thống giải pháp, thì đây là giải pháp hiệu quả nhất, vì nó mang tính 
thực tế, kích thích trí tuệ, khơi dậy niềm đam mê cho các em, được học sinh tự 
nguyện tham gia một cách hứng thú. Nắm bắt được tâm lý đó, nhà trường đã chỉ 
đạo các tổ chức trong trường, đặc biệt là Đoàn thanh niên, các câu lạc bộ chủ 
động phối hợp với các cơ sở sản xuất, các đơn vị quân đội trên địa bàn tổ chức 
cho học sinh tham gia các hoạt động trải nghiệm, tham dự đầy đủ, có chất lượng 
các cuộc thi, hội thi do ngành GD&ĐT cũng như địa phương tổ chức.
 6 đơn vị dẫn đầu huyện Quỳnh Lưu. Ngoài ra, ba kỳ thi Người đẹp Biển Quỳnh 
liên tiếp vào các năm 2015, 2018, 2019, học sinh trường THPT Quỳnh Lưu 4 
luôn là đơn vị xuất sắc với 3 em đạt danh hiệu Hoa khôi Biển Quỳnh ba mùa và 
các danh hiệu Á khôi 1, Á khôi 2. Đặc biệt tại hội thi Người đẹp Làng Sen năm 
2019 do tỉnh Nghệ An tổ chức, nhà trường cử 2 em đại diện huyện Quỳnh Lưu 
tham gia và cả 2 em đều đạt giải: 1 giải Nhì, 1 giải khuyến khích.
 Các cuộc thi do Sở GD&ĐT Nghệ An tổ chức, trường THPT Quỳnh Lưu 4 luôn 
là đơn vị tham gia đầy đủ và chất lượng, như cuộc thi “ATGT cho nụ cười ngày 
mai” do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức, cuộc thi Olympic Tiếng Anh 2018” 
do Trung ương Đoàn phối hợp Bộ giáo dục và đào tạo tổ chức trường đều có 
học sinh đạt giải và nhà trường luôn là đơn vị dẫn đầu tỉnh về số học sinh tham 
gia.
 Bên cạnh thành tích HSG các môn văn hóa, những năm gần đây, trường THPT 
Quỳnh Lưu 4 luôn là đơn vị dẫn đầu huyện Quỳnh Lưu về thành tích của học 
sinh tại Hội khỏe Phù đổng các cấp.
 Như vậy, có thể nói, hoạt động trải nghiệm sáng tạo và nghiên cứu khoa học đã 
góp phần giáo dục Đức- Trí- Thể- Mỹ của trường THPT Quỳnh Lưu 4, phục vụ 
mục tiêu giáo dục toàn diện của nhà trường.
5. Chỉ đạo xây dựng hợp lý quy chế hoạt động của câu lạc bộ nghiên cứu 
khoa học, tổ chức Hội thi sáng tạo khoa học cấp trường, trên cơ sở đó, lựa 
chọn, trao giái các đề tài có chất lượng và chọn tham gia các hội thi cấp 
trên.
 Xác định hoạt động nghiên cứu khoa học là một hoạt động có tính chiến lược, 
quan trọng bậc nhất trong các hoạt động giáo dục của nhà trường, chi ủy, BGH 
đã tham khảo, chỉ đạo phân công 1 phó hiệu trưởng là cấp ủy (cô Nguyễn Thị 
Qúy, chi ủy viên, phó hiệu trưởng) trực tiếp chỉ đạo mảng hoạt động này, đồng 
thời động viên một giáo viên là đảng viên có niềm say mê với hoạt động nghiên 
cứu khoa học trực tiếp phụ trách câu lạc bộ (thầy Nguyễn Trung Kiên, giáo viên 
môn Vật lý).
Tháng 12 năm 2015, câu lạc bộ được thành lập, ban chủ nhiệm câu lạc bộ đã xây 
dựng quy chế hoạt động, phân công cụ thể các thành viên, kêu gọi học sinh và 
giáo viên tham gia, và thật đáng phấn khởi khi có tới hơn 100 học sinh đăng ký 
thành viên câu lạc bộ (nội dung quy chế hoạt động của câu lạc bộ khoa học kỹ 
thuật được trình bày dưới đây)
Từ 2015 đế nay, câu lạc bộ đã hoạt động rất hiệu quả, số lượng công trình tăng 
hằng năm, các sản phẩm dự thi đều đạt những kết quả cao ở các Hội thi do 
ngành GD&ĐT Nghệ An, Tỉnh đoàn Nghệ An và Hội liên hiệp khoa học- kỹ 
thuật Nghệ An tổ chức (có bảng thống kê kèm theo)
 8 Trước và trong thời gian thi, nhà trường luôn kêu gọi các bậc phụ huynh, các tổ 
chức và cá nhân trong và ngoài trường hỗ trợ động viên các em bằng tinh thần 
và vật chất để các em, đặc biệt là những em có hoàn cảnh khó khăn yên tâm thi 
cử thật tốt. 
Việc kêu gọi xã hội hóa, khen thưởng, động viên kịp thời đã tạo tâm thý thi đua 
hoàn thành tốt nhiệm vụ cho học sinh, do vậy, các hội thi, kỳ thi, học sinh 
trường THPT Quỳnh Lưu 4 luôn đạt kết quả đáng tự hào.
III. Đánh giá chung về đề tài.
 Đề tài có tính khoa học cao, là sự tính toán của bản thân tác giả bắt đầu từ việc 
tiếp thu các văn bản chỉ đạo chung của cấp trên, nhận định tình hình cụ thể của 
đơn vị, xác định tầm quan trọng của các hoạt động trải nghiệm sáng tạo & 
nghiên cứu khoa học đối với học sinh phổ thông nói chung và học sinh trường 
THPT Quỳnh Lưu 4 nói riêng. Trên cơ sở đó, xác định mục tiêu chung, xây 
dựng kế hoạch, đề xuất và tổ chức thực hiện hệ thống biện pháp chỉ đạo nâng 
cao hiệu quả các hoạt động trên tại đơn vị. Sử dụng bảng biểu thống kê, đặc biệt 
là việc lưu giữ những hình ảnh thực tế, những con số cụ thể, biết nói để khẳng 
định tính đúng đắn của đề tài.
 Về tính mới: Hoạt động trải nghiệm sáng tạo và hoạt động nghiên cứu khoa học 
là những hoạt động giáo dục được các cơ sở giáo dục thực hiện và thực tế đã có 
nhiều đề tài về biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động trải nghiệm sáng tạo và 
hoạt động nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, tính mới của đề tài thể hiện ở cách 
tiếp cận vấn để của bản thân tác giả, là người đứng đầu đơn vị với cách nhìn 
nhận bao quát tổng thể toàn bộ hoạt động nhà trường, trên cơ sở đặc thù nhà 
trường đã mạnh dạn đưa nhiệm vụ giáo dục trải nghiệm sáng tạo & nghiên cứu 
khoa học thành nhiệm vụ bản lề, có giá trị trong việc phục vụ mục tiêu giáo dục 
toàn diện học sinh. Những kiến thức các em tiếp thu được ở nhà trường phổ 
thông chính là hành trang vững vàng nhất để các em lập thân, lập nghiệp sau 
này. Thực tế, bên cạnh những em học sinh thành đạt nhờ giáo dục văn hóa, 
trường THPT Quỳnh Lưu 4 đã có không ít học sinh nổi tiếng trên các lĩnh vực 
lớn như: Về âm nhạc, nhiều em đã là ca sỹ nổi tiếng trên các trang mạng xã hội, 
có những em là nhạc công chủ chốt của Nhà hát dân ca Nghệ An, về thể thao có 
rất nhiều em thành công, có em là chủ công của đội tuyển bóng chuyền quốc gia, 
các lĩnh vực khác như người mẫu, hoa hậu cũng đã có nhiều em thành đạt bắt 
dầu từ việc tham gia các hoạt động của nhà trường
 Về tiến trình thực hiện: Đề tài được triển khai bài bản, đồng bộ, làm thật và có 
chất lượng thật sự, không mang tính hình thức, đối phó. 
 10