SKKN Giúp học sinh nâng cao nhận thức, có những hành động phù hợp đối với một số vấn đề trong cuộc sống hiện nay thông qua môn Địa lý tại trường THCS Lương Thế Vinh

 Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2017 - 2018
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài
 Có một nhà văn pháp đã từng nói "Nếu không có mục đích, anh không làm 
được gì cả. Anh cũng không làm được gì vĩ đại nếu mục đích tầm thường". 
 Chúng ta sống và luôn bắt đầu bằng một ngày mới, ngày mới phải có mục 
đích, có lý tưởng và lí tưởng sống phải cao đẹp thì cuộc sống mới có ý nghĩa, mới 
làm được những điều mà bản thân, gia đình và xã hội mong chờ. 
 Trong thời đại ngày nay, khi kinh tế ngày càng phát triển, khoa học ngày 
càng hiện đại, đòi hỏi con người phải đặt ra những vấn đề về cuộc sống của riêng 
mình, phải sống và hành động như thế nào để luôn tồn tại và phát triển trong điều 
kiện tốt nhất, phù hợp với sự biến đổi nhanh chóng của xã hội.
 Hơn nữa, chúng ta đang sống trong hòa bình, đất nước không còn khói lửa, 
bom đạn của chiến tranh, trách nhiệm của mỗi con người Việt Nam, nhất là của 
giới trẻ hiện nay là góp phần vào việc bảo vệ và xây dựng đất nước ngày càng 
giàu đẹp. Muốn làm được điều đó thì ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường 
mỗi chúng ta trước hết cần sống có lí tưởng, có nhận thức đúng đắn và có hoài 
bão, có trách nhiệm với việc làm của bản thân. 
 Hình ảnh: Tặng quà cho học sinh nghèo chăm ngoan nhân buổi 
 lế khai giảng năm học mới
 1Một số kinh nghiệm giúp học sinh nâng cao nhận thức, có những hành động phù hợp 
 đối với một số vấn đề trong cuộc sống hiện nay thông qua môn Địa lí 
 tại trường THCS Lương Thế Vinh Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2017 - 2018
 II. PHẦN NỘI DUNG
 1. Cơ sở lý luận
 Một nhà văn, một anh hùng thời vệ quốc Xô Viết vĩ đại đã viết: “Cái quí 
nhất của con người là cuộc sống. Đời người chỉ sống có một lần, phải sống sao 
cho khỏi xót xa ân hận vì những năm tháng sống hoài sống phí”. Để nâng cao 
tầm quan trọng của một con người ta thường nhìn vào cách sống, suy nghĩ và 
hành động của họ. Người sống có lý tưởng sống, có suy nghĩ và hành động tích 
cực sẽ dẫn đường cho họ vượt qua mọi chông gai và can đảm chấp nhận mọi 
nghịch cảnh để hoàn thiện bản thân. 
 Đối với giới trẻ hiện nay đang tiếp cận nhanh chóng sự thay đổi của nền 
kinh tế thị trường, được đào tạo kĩ lưỡng, được tiếp thu khoa học kĩ thuật, và hơn 
thế nữa có nhiều điều kiện để đạt được mục đích của bản thân. 
 Ngày 14 tháng 2 năm 2016 Bộ trưởng Bộ GD&ĐT ban hành kế hoạch triển 
khai quyết định số 1501/QĐ-TTG ngày 28 tháng 8 năm 2015 của thủ tướng chính 
phủ phê duyệt đề án “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống 
cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng giai đoạn 2015 – 2020” của Ngành giáo 
dục. Vì vậy giáo dục không đơn thuần là truyền thụ tri thức, mà còn phải giáo 
dục đạo đức, lối sống để nâng cao nhận thức và hành động đúng đắn cho học sinh 
trong thời đại ngày nay.
 2. Thực trạng 
 Xin mượn lời của một tác giả khuyết danh “Mục đích chính là dạy cho trẻ 
biết nhiều, mà cái chính là dạy cho trẻ biết hành động”. Chính vì vậy những 
người làm công tác giáo dục luôn hiểu rõ nhiệm vụ của bản thân là phải giáo dục 
cho học sinh phát triển toàn diện cả về nhận thức lẫn tâm hồn.
 Bản thân được may mắn giảng dạy tại trường THCS Lương Thế Vinh. 
Trường nằm trên địa bàn thôn Quỳnh Tân 2 thuộc thị trấn Buôn Trấp huyện 
Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk. Có điều kiện cơ sở vật chất cơ sở hạ tầng tương đối 
 3Một số kinh nghiệm giúp học sinh nâng cao nhận thức, có những hành động phù hợp 
 đối với một số vấn đề trong cuộc sống hiện nay thông qua môn Địa lí 
 tại trường THCS Lương Thế Vinh Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2017 - 2018
 Nội dung Năm học Năm học Năm học 
 chỉ tiêu 2015-2016 2016-2017 2017-2018
 (tính đến T3)
 Tổng số học sinh 692 662 653
HS giỏi cấp trường 1815 204 124
HS giỏi cấp huyện 88 76 73
HS giỏi cấp tỉnh 15 28 5
Liên môn cấp huyện 15 14/14 0
 Liên môn cấp tỉnh 2 1 giải nhì 0
Tích hợp cấp huyện 14/14 12/12 0
Tích hợp cấp tỉnh 1/5 2 giải 0
 ( 1 nhì và 1 ba)
Dự thi quốc gia 2 3 0
Khoa học KT Cấp huyện: 01 Cấp huyện: 03 Cấp huyện: 03 
 Tuy nhiên, trong thời đại phát triển, sự bùng nổ về khoa học kĩ thuật và 
công nghệ thông tin thì nhân cách và lối sống một số học sinh bị xuống cấp trầm 
trọng. Một bộ phận học sinh sống hờ hững với những gì diễn ra xung quanh, 
thiếu trách nhiệm với chính bản thân, gia đình và xã hội. Các em có nhiều thời 
gian cho học tập, giải trí, nhưng không ít bạn dùng thời gian vào những việc vô 
bổ. Phải chăng khi đã được đáp ứng quá đầy đủ về vật chất lẫn tinh thần thì các 
em dần trở nên ích kỷ hơn, khó bảo hơn, chỉ biết nghĩ cho riêng mình. Tình trạng 
học sinh vi phạm nội quy nà trường ngày càng nhiều.
 Nhiều học sinh có biểu hiện hư hỏng như: Trốn học, bỏ tiết, vô lễ với giáo 
viên, nói dối bố mẹ thường xuyên, hút thuốc lá, uống rượu...; thậm chí một số em 
đã rơi vào tình trạng nghiện thuốc lá, dẫn đến trộm cắp tài sản của gia đình, làng 
 5Một số kinh nghiệm giúp học sinh nâng cao nhận thức, có những hành động phù hợp 
 đối với một số vấn đề trong cuộc sống hiện nay thông qua môn Địa lí 
 tại trường THCS Lương Thế Vinh Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2017 - 2018
giáo dục học sinh phát triển đầy đủ cả đức và tài, để trở thành một công dân có 
ích cho xã hội.
 Đối với học Địa lý, là một bộ môn trong hệ thống các môn văn hóa ở 
trường phổ thông nhằm cung cấp cho học sinh một số kiến thức cơ bản về trái 
đất, môi trường sống của con người, về thiên nhiên, các hoạt động của con người 
trên phạm vi khu vực, quốc gia, thế giớiVì vậy hệ thống kiến thức rất rộng và 
đa dạng. Cho nên việc tích hợp, lồng ghép giáo dục đạo đức, lối sống cho các em 
không dễ dàng, không thuận lợi như các môn khoa học xã hội khác. Chính vì vậy 
giáo viên chưa thực sự đầu tư vào soạn giảng theo hướng rèn luyện, giáo dục kĩ 
năng và lý tưởng sống tích cực cho các em nên chưa đáp ứng yêu cầu giáo dục 
hiện nay. Cho nên chúng ta cần phải biết tự tìm tòi, nghiên cứu chương trình, tìm 
hiểu nội dung và phương pháp dạy học phù hợp để làm thế nào đó giúp học sinh 
nâng cao nhận thức và biết hành động đúng đắn để giải quyết một số vấn đề tiêu 
cực trong xã hội hiện nay thông qua các tiết dạy của các bộ môn KHXH nói 
chung và môn Địa lí nói riêng.
 3. Nội dung và hình thức của giải pháp
 a. Mục tiêu của giải pháp
 Xác định nội dung và vận dụng phương pháp để lồng ghép trong quá trình 
dạy học Địa lý ở trường THCS nhằm giáo dục nhận thức và lý tưởng sống cao 
đẹp cho học sinh trong thời đại ngày nay. Đồng thời giúp giáo viên thực hiện tốt 
hơn nhiệm vụ giáo dục của mình, góp phần nâng cao hiệu quả trong sự nghiệp 
“trồng người”.
 b. Nội dung và cách thức thực hiện các giải pháp
 “Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội bao gồm những nguyên tắc và 
chuẩn mực xã hội, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi cho phù hợp với 
 7Một số kinh nghiệm giúp học sinh nâng cao nhận thức, có những hành động phù hợp 
 đối với một số vấn đề trong cuộc sống hiện nay thông qua môn Địa lí 
 tại trường THCS Lương Thế Vinh Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2017 - 2018
Cộng đồng các dân 9 mình để xây dựng quê hương đất nước ngày càng 
tộc Việt Nam giàu đẹp.
Lớp vỏ khí 6 - Giáo dục học sinh biết được thực trạng của một số 
 loại tài nguyên ở nước ta hiện nay. Những tình cảm, 
Ô nhiểm môi trường 7 mối quan tâm của các em trong việc cải thiện và 
ở đới ôn hòa bảo vệ môi trường sẽ giúp các em có những kĩ năng 
Đặc điểm sông ngòi 8 giải quyết cũng như cách thuyết phục các thành 
Việt Nam viên khác cùng tham gia, tinh thần trách nhiệm 
 trước những vấn đề về môi trường và có những 
Phát triển tổng hợp 9 hành động thích hợp giải quyết vấn đề cụ thể.
kinh tế và bảo vệ tài 
nguyên, môi trường 
biển – đảo
Dân số 7 Giúp học sinh biết được tình hình dân số nước ta 
 hiện nay. Những tác động của dân số đến tài 
Dân số - Sức ép của 7
 nguyên, môi trường, kinh tế xã hội. Từ đó có suy 
dân số tới tài nguyên, 
 nghĩ và hành động tích cực hơn nữa để góp phần 
môi trường đới nóng
 hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực của dân số đến 
Dân số và gia tăng 9 mọi mặt của xã hội.
dân số
Lao động và việc 9 Hiểu rõ hơ về vấn đề việc làm hiện nay đối với giới 
làm. Chất lượng cuộc trẻ, thiếu việc làm đã phát sinh nhiều hậu nghiêm 
sống trọng, không những ảnh hưởng đến chính bản thân 
 các em mà còn tác động xấu đến gia đình và xã hội. 
 Chính vì vậy sống tích cực, học hành nghiêm túc để 
 tạo ra việc làm ổn định cho bản thân, góp phần vào 
 9Một số kinh nghiệm giúp học sinh nâng cao nhận thức, có những hành động phù hợp 
 đối với một số vấn đề trong cuộc sống hiện nay thông qua môn Địa lí 
 tại trường THCS Lương Thế Vinh Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2017 - 2018
 Đất nước Việt Nam có 54 dân tộc anh em, với những vùng đất có lịch sử 
mấy ngàn năm dựng nước và giữ nước. Một đất nước với ba miền Bắc – Trung – 
Nam – cũng là ba vùng văn hóa khác nhau nhưng lại hòa quyện vào nhau, vừa 
riêng biệt, vừa mang những nét chung, tạo thành thể thống nhất. Chính vì đó, đất 
nước Việt Nam mang trong mình một vẻ đẹp riêng biệt, một nét đẹp Việt Nam.
 Hơn nữa, người Việt Nam rất cởi mở, tình cảm, mến khách, yêu lao động 
Họ luôn chân thành, giản dị luôn đùm bọc và yêu thương nhau. 
 Qua đây giáo viên muốn lồng ghép giáo dục học sinh như sau:
 + Biết tự hào về đất nước và con người Việt Nam. Niềm tự hào, tự tôn dân 
tộc sẽ phát triển thành tình yêu quê hương đất nước. Từ đó các em sẽ xác định 
được nhiệm vụ của bản thân để giúp quê hương đất nước ngày càng giàu đẹp. 
 11Một số kinh nghiệm giúp học sinh nâng cao nhận thức, có những hành động phù hợp 
 đối với một số vấn đề trong cuộc sống hiện nay thông qua môn Địa lí 
 tại trường THCS Lương Thế Vinh Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2017 - 2018
 Hạn chế sử dụng túi nilon, xử lí rác thải phù hợp, gom lại bán phế liệu để 
tái sử dụng, tiết kiệm được nguồn tài nguyên.
 Ở những nơi công cộng, không nên tiện tay vứt rác bừa bãi ra ngoài 
đường, phải tìm nơi có thùng rác để vứt, khi đi chơi, picnic, nên thu dọn rác sạch 
sẽ, gọn gàng và vứt đúng nơi quy định. Tránh vứt rác xuống dòng sông, lòng 
đường, hè phố.
 Không bẻ cành, ngắt phá cây xanh, trồng và chăm sóc cây xanh ở nhà cũng 
như cơ quan, lên án, phê phán những trường hợp không biết giữ gìn và bảo vệ 
cây xanh nơi công cộng.
 Tuyên truyền mọi người hạn chế đi xe máy, tăng cường đi xe đạp
 Hãy cùng nhau kêu gọi mọi người chung tay giữ gìn vệ sinh chung, cùng 
nhau bảo vệ môi trường, bảo vệ sự sống của chúng ta. Cụ thể, vào các thành lập 
Đoàn thanh niên (26/3), môi trường thế giới (5/6), toàn thanh niên tổ chức và 
phát động phong trào dọn vệ sinh lòng đường, hè phố, trồng và chăm sóc cây 
xanh, tuyên truyền cho mọi người dân cùng tham gia thực hiện.
 Ví dụ 3: Thông qua bài 10 – Địa lý 7: Dân số, sức ép của dân số tới tài 
nguyên môi trường của đới nóng giáo viên giúp học sinh nắm rõ đặc điểm cụ thể 
về tình hình dân số tăng nhanh, gây ra nhiều sứ ép lớn đến tài nguyên, môi trường 
 13Một số kinh nghiệm giúp học sinh nâng cao nhận thức, có những hành động phù hợp 
 đối với một số vấn đề trong cuộc sống hiện nay thông qua môn Địa lí 
 tại trường THCS Lương Thế Vinh