SKKN Biện pháp phối hợp với các lực lượng GD ngoài nhà trường trong công tác chủ nhiệm ở trường THPT Hà Huy Tập

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT HÀ HUY TẬP
 
 ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN
 BIỆN PHÁP PHỐI HỢP VỚI LỰC LƯỢNG GIÁO DỤC
NGOÀI NHÀ TRƯỜNG TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
 Ở TRƯỜNG THPT HÀ HUY TẬP
 LĨNH VỰC: CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
 TÁC GIẢ: BÙI THỊ THI THƠ
 NGUYỄN THỊ HUYỀN NGA
 LÊ THỊ KIỀU NGA
 ĐT: 0985338282
 NĂM HỌC 2021-2022
 1 đôi với hành, lí luận gắn liền với thực tiễn, giáo dục nhà trường kết hợp với giáo 
dục gia đình và giáo dục xã hội”.
 Khoản 3 điều 16 quy định: Tổ chức, gia đình và cá nhân có trách nhiệm chăm 
lo sự nghiệp giáo dục, phối hợp với cơ sở giáo dục thực hiện mục tiêu giáo dục, 
xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh. 
 Vì những lí do trên, chúng tôi chọn đề tài “Biện pháp phối hợp với các lực 
lượng giáo dục ngoài nhà trường trong công tác chủ nhiệm ở trường THPT 
Hà Huy Tập” làm đề tài sáng kiến.
 2. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI
 Phối hợp với các lực lượng ngoài nhà trường để nâng cao chất lượng giáo dục 
là một vấn đề được nhiều người quan tâm bởi đó là một nguyên tắc trong công tác 
giáo dục. Qua khảo sát, tìm hiểu tài liệu, chúng tôi nhận thấy các đề tài triển khai 
theo các hướng sau:
 - Hướng thứ nhất: Giáo viên chủ nhiệm phối hợp với gia đình trong giáo dục 
trẻ mầm non/tiểu học.
 - Hướng thứ hai: Hiệu trưởng với công tác phối hợp với ban đại diện cha mẹ 
học sinh.
 - Hướng thứ 3: Một số đề tài có quan tâm đến việc phối hợp với các lực lượng 
giáo dục trong và ngoài nhà trường, tuy nhiên nội dung, biện pháp còn chung 
chung, mang tính truyền thống.
 - Hướng thứ 4: Các giáo viên chủ nhiệm quan tâm nhiều đến công tác phối hợp 
với gia đình, chưa chú trọng đến các lực lượng xã hội khác.
 Vì vậy, đề tài của chúng tôi hướng tới những điểm mới sau đây:
 - Đối tượng phối hợp là các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường, bao gồm gia 
đình, các tổ chức, cá nhân có thể tham gia giáo dục học sinh.
 - Các biện pháp phối hợp mới mẻ, phối hợp giữa GVCN và gia đình tập trung 
vào sự hài hòa và thấu hiểu giữa thầy cô- bố mẹ- học sinh; phối hợp với các lực 
lượng xã hội tập trung vào giáo dục kĩ năng, hướng nghiệp.
 - Toàn bộ nội dung đề tài là những bước đi sớm phù hợp, đúng chiều, đúng 
hướng với việc triển khai chương trình GDPT 2018 (giáo dục kĩ năng, hướng 
nghiệp gắn với sự đồng thuận của xã hội). 
 3 PHẦN HAI
 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ
1.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN
1.1.1. Khái niệm phối hợp
 Theo Từ điển tiếng Việt, phối hợp là hoạt động cùng nhau của hai hay nhiều 
cá nhân, tổ chức để hỗ trợ cho nhau thực hiện một công việc chung nhằm đạt mục 
tiêu đã định.
 Phối hợp các lực lượng giáo dục ngoài trường hay huy động cộng đồng 
tham gia xây dựng và phát triển giáo dục là quá trình vận động (động viên, khuyến 
khích, thu hút) và tổ chức mọi thành viên trong cộng đồng tham gia vào việc xây 
dựng và phát triển nhà trường, từ việc xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục 
vụ cho việc dạy và học, chăm lo đời sống giáo viên, tạo môi trường giáo dục thống 
nhất giữa nhà trường– gia đình– xã hội, đến việc tham gia giáo dục học sinh.
1.1.2. Vị trí, vai trò của GVCN lớp
 Theo Điều lệ trường phổ thông, GVCN lớp là nhà giáo được giao trách 
nhiệm tổ chức, quản lý, giáo dục một lớp HS ngoài những giờ lên lớp của giáo 
viên bộ môn trong trường. GVCN có vị trí, vai trò như sau:
 - GVCN lớp là người thay mặt hiệu trưởng, hội đồng nhà trường quản lí, 
giáo dục toàn diện HS một lớp;
 - GVCN là người tổ chức, lãnh đạo; kiểm tra mọi hoạt động và các mối 
quan hệ của HS thuộc lớp mình phụ trách;
 - GVCN lớp là cầu nối giữa tập thể HS với các tổ chức xã hội trong và ngoài 
trường, là người tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục.
1.1.3. Vai trò của các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường
 1.1.3.1. Khái niệm các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường
 Như chúng ta biết, các lực lượng giáo dục là tất cả các tổ chức, cá nhân có 
vai trò, trách nhiệm tham gia vào hoạt động giáo dục, trong xã hội ta hiện nay có 
các lực lượng giáo dục trong nhà trường và các lực lượng trong nhà trường. Các 
lực lượng giáo dục trong nhà trường thường được nhắc đến là Đoàn thanh niên, 
Công đoàn, Tổ chuyên môn... Trong phạm vi đề tài, chúng tôi không đề cập đến 
các lực lượng này mà đề cập đến các lực lượng giáo dục trong nhà trường.
 5 Bên cạnh trách nhiệm của mỗi gia đình, trong mỗi trường, lớp còn có Ban 
đại diện CMHS. Ban đại diện CMHS có tầm quan trọng đặc biệt, là một trong các 
giải pháp phát huy vai trò của gia đình trong sự nghiệp giáo dục. Qua Ban đại diện 
CMHS, gia đình tham gia công tác giáo dục một cách có tổ chức, tiếng nói của 
gia đình với nhà trường tăng “trọng lượng”, đồng thời phát huy sức mạnh tập thể 
CMHS tham gia vào các hoạt động giáo dục và xây dựng nhà trường. Ban đại diện 
CMHS là lực lượng xã hội gần gũi, gắn bó nhất của nhà trường, giúp đỡ đắc lực 
nhà trường về nhiều mặt, là lực lượng phối hợp thường xuyên, liên tục nhất. Ban 
đại diện CMHS tạo thuận lợi cho mối quan hệ giữa nhà trường và CMHS để liên 
lạc với nhau tốt hơn, làm tăng tinh thần trách nhiệm của các bậc cha mẹ, khích lệ 
lao động sư phạm của giáo viên và học tập của học sinh. Ban đại diện CMHS 
chăm lo bảo vệ những quyền lợi của học sinh, của nhà trường và thông báo cho 
CMHS tất cả những gì liên quan đến giáo dục, học tập của học sinh. Hỗ trợ nhà 
trường trong việc bảo dưỡng hoặc mua sắm các phương tiện và đồ dùng dạy học. 
Ban đại diện CMHS là đại diện của CMHS ở địa phương, tham dự lễ hội nhà 
trường hàng năm. Ban đại diện không chỉ là cầu nối giữa nhà trường và gia đình 
mà trong nhiều trường hợp còn là cầu nối, là điểm tựa trong quan hệ giữa nhà 
trường với các lực lượng xã hội khác ngoài trường, kể cả trong công tác của trường 
với cấp ủy và chính quyền địa phương. 
 Về trách nhiệm của Ban đại diện CMHS, Điều 92 Luật giáo dục quy định 
“Ban đại diện cha mẹ học sinh, trẻ mầm non được tổ chức trong mỗi năm học ở 
giáo dục phổ thông và giáo dục mầm non, do cha mẹ hoặc người giám hộ học 
sinh, trẻ mầm non từng lớp, từng trường cử ra để phối hợp với nhà trường trong 
việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục học sinh, trẻ mầm non và hoạt động theo quy 
định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.”
1.1.3.3. Vai trò, trách nhiệm và quyền của xã hội
 Xã hội là một danh từ trừu tượng, chỉ “hình thức sinh hoạt chung có tổ chức 
của loài người ở một trình độ phát triển nhất định của lịch sử, xây dựng trên cơ sở 
một phương thức sản xuất nhất định”. Ý nghĩa khác của xã hội được hiểu là “đông 
đảo những người cùng sống một thời”.
 7 GVCN suy nghĩ về vai trò giáo GV mong muốn nhận được sự 
 dục của gia đình hợp tác từ gia đình của HS 
 trong quá trình giáo dục 
 8%
 Rất quan trọng Không, 
 21% 0%
 Quan trọng
 71%
 Không quan trọng Có , 
 100%
 GV đánh giá về tầm quan trọng GV mong muốn nhận được sự 
 của công tác phối hợp với các phối hợp từ các lực lượng 
 lực lượng giáo dục ngoài nhà giáo dục ngoài nhà trường 
 trường (trừ gia đình) trong quá trình giáo dục
 Không, 
 4%
 29% Rất quan trọng 0%
 67% Quan trọng
 Có , 
 Không quan trọng
 100%
 Hầu hết các giáo viên đều nhận thức được rằng, gia đình là môi trường giáo 
dục- lực lượng giáo dục đầu tiên, ảnh hưởng đến đứa trẻ- trước hết là ảnh hưởng 
của cha mẹ một cách sâu sắc. Vì vậy, giáo dục gia đình đã trở thành một bộ phận 
quan trọng trong sự nghiệp giáo dục trẻ em. Song giáo dục gia đình có những đặc 
trưng riêng của nó, nên vấn đề đặt ra là nhà trường phải liên kết với gia đình như 
thế nào để đảm bảo được tính thống nhất toàn vẹn của quá trình giáo dục thì giáo 
dục gia đình mới phát huy được ảnh hưởng và cùng với nhà trường giáo dục học 
sinh có hiệu quả. Chính GVCN là người thay mặt nhà trường thực hiện sự phối 
hợp này. Mỗi gia đình là một đơn vị độc đáo, có hoàn cảnh và lối sống riêng. Vì 
vậy, phối hợp cùng gia đình đòi hỏi người GVCN có sự hiểu biết và có nhiều biện 
pháp đa dạng để cùng phụ huynh đồng hành giáo dục học sinh có hiệu quả.
 Trên thực tế, vẫn còn những giáo viên cho rằng công việc chính của họ là 
dạy học, họ không có trách nhiệm phải xây dựng mối quan hệ với cha mẹ học sinh 
vì điều đó làm mất nhiều thời gian và công sức. Thậm chí, có giáo viên còn đặt 
 9 Quan niệm của phụ huynh về Phụ huynh đánh giá về quan 
 người người chủ động liên lạc niệm giáo dục con "trăm sự 
 thông tin của học sinh nhờ cô thầy" 
 10%
 Phụ huynh 15%
 34% Đúng
 GVCN, nhà trường Sai
 27% 58%
 Ý kiến khác
 56%
 Cả hai
 Các gia đình hiện đại, đặc biệt ở thành phố, như thành phố Vinh là một ví 
dụ, chịu nhiều ảnh hưởng của đời sống kinh tế thị trường cũng như nhu cầu về tự 
do cá nhân, sự bình đẳng và dân chủ. Đó là một thách thức với sự ổn định của gia 
đình và sự bình yên của các em. Mặt khác, còn không ít cha mẹ do chưa nhận thức 
đầy đủ về ảnh hưởng của gia đình đối với sự phát triển tình cảm, đạo đức, trí tuệ 
và lối sống của con em nên chưa thực sự quan tâm đến việc tổ chức cuộc sống và 
văn hóa gia đình. Một bộ phận đáng kể phụ huynh hiện nay chưa nhận thức đầy 
đủ về sự phối hợp và ảnh hưởng lẫn nhau của giáo dục nhà trường, giáo dục gia 
đình. Vì thế nhiều cha mẹ tham gia với hoạt động của nhà trường một cách thụ 
động và hình thức. Họ đổ lỗi hoàn toàn cho giáo viên khi con phát triển không 
như mong đợi, 
 Việc phối hợp các lực lượng giáo dục luôn hướng đến mục tiêu cuối cùng 
là vì sự phát triển của học sinh, và các em là người thụ hưởng trực tiếp những kết 
quả phối hợp đó. Nếu các em nhận thấy giữa giáo viên và cha mẹ mình có sự tôn 
trọng, thống nhất và phối hợp chặt chẽ với nhau thì bản thân các em cũng tin tưởng 
giáo viên và nỗ lực nhiều hơn trong học tập, rèn luyện. Nhưng nếu học sinh biết 
rằng giáo viên và cha mẹ không thường xuyên trao đổi, thậm chí xung đột, bất 
hợp tác với nhau sẽ khiến nhiều học sinh có khuynh hướng chống lại giáo viên 
hoặc có vấn đề về hành vi trong lớp học. Điều đó có ảnh hưởng tiêu cực, làm giảm 
rõ rệt hiệu quả giáo dục và dạy học và kết quả là chính học sinh mới là người chịu 
thiệt thòi nhất.
 11 cho hai con học ở hai lớp khác nhau trong trường. Thậm chí còn hiện tượng thuê 
người họp thay bố mẹ.
 Do đó, một cơ hội để bố mẹ hiểu con, thầy cô hiểu trò, từ đó bàn bạc các 
biện pháp phối hợp để học sinh có điều kiện học tập thuận lợi trong học kì, trong 
năm học.... gần như bị bỏ qua, bị từ chối.
 * Thông qua sổ liên lạc
 Sổ liên lạc truyền thống là sổ giấy, giữ mối liên hệ giữa GVCN với phụ 
huynh hàng tuần, được gửi về cho phụ huynh hàng cuối tuần để phụ huynh nắm 
bắt tình hình của con và tập thể lớp. Sổ liên lạc phổ biến ở cấp tiểu học, nhiều 
GVCN vẫn duy trì ở các lớp bậc THPT. Sổ liên lạc có nhiều mặt ưu điểm, nhưng 
hạn chế là thông tin định kì nên không kịp thời. Mặt khác, đã có nhiều hiện tượng 
trở thành giai thoại về việc học sinh biến báo, lừa dối phụ huynh khi có những lời 
nhận xét không hay từ sổ liên lạc. Vô tình, sổ liên lạc giấy trở thành mối lo của 
nhiều học sinh, đẩy các em vào nguy cơ thiếu trung thực.
 Những năm gần đây, các GVCN ứng dụng công nghệ thông tin để duy trì 
liên lạc với phụ huynh, đó là việc sử dụng sổ liên lạc điện tử qua Vn.edu, lập các 
nhóm phụ huynh trên mạng xã hội như Zalo, Facebook.... Tuy nhiên, không phải 
tất cả các GVCN đều khai thác tốt hình thức liên lạc này.
 * Thông qua ban đại diện hội CMHS 
 Thành lập hội CMHS không phải là sự sáng tạo của GVCN mà đang thực 
hiện theo điều lệ trường phổ thông. Hầu hết các GVCN đã phối hợp với ban đại 
diện hội CMHS để liên lạc với toàn thể phụ huynh, tạo môi trường học tập thuận 
lợi cho các con. Bên cạnh đó, còn tồn tại các hiện tượng sau:
 Về việc bầu ban đại diện, buổi họp phụ huynh học sinh đầu năm học, việc 
bầu chọn Ban đại diện của các cha mẹ học sinh đi họp thường diễn ra chóng vánh 
và hình thức.
 Nhiều giáo viên chủ nhiệm phải vất vả vận động, thuyết phục, thậm chí là 
năn nỉ rất lâu mới có đủ người trong ban đại diện của lớp. Do vậy, nhiều ban đại 
diện được thành lập vì bị “bắt cóc”, vì nể cô, vì không ai chịu nhận.
 Một khi Ban đại diện cha mẹ học sinh không tự nguyện, không nhiệt tình 
thì công tác hỗ trợ, phối hợp giữa ban đại diện và nhà trường gặp những lúng túng, 
khó khăn nhất định.
 13