Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng thực đơn theo mùa đưa nguồn rau sạch của nhà trường vào bữa ăn bán trú của trẻ

 Xây dựng thực đơn theo mùa đưa nguồn rau sạch của nhà trường vào bữa ăn bán 
 trú của trẻ
 I. ĐẶT VẤN ĐỀ: 
 “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”, đó là thông điệp mà tất cả mọi người 
phải quan tâm. Như chúng ta đã biết con người là vốn quý của xã hội, nhân tố con 
người sẽ quyết định cho mọi thắng lợi, bởi vậy để cho trẻ có một cơ thể khoẻ mạnh, 
cường tráng sau này là chủ nhân của đất nước thì ngay bây giờ chúng ta phải đầu tư 
một cách khoa học để cung cấp nguồn dinh dưỡng cần thiết cho trẻ phát triển ngay từ 
ban đầu. Ngày nay cùng với sự phát triển chung của xã hội, các gia đình đều có cuộc 
sống đầy đủ hơn, chính vì vậy trẻ em cũng được hưởng sự chăm sóc đặc biệt hơn của 
gia đình và xã hội. Nhưng làm thế nào để sự quan tâm đó hài hoà hợp lý, không thái 
quá thì đó là vấn đề hết sức quan trọng. Căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý và thể lực 
của lứa tuổi mầm non, thời kỳ này trẻ còn non nớt, sức đề kháng của cơ thể còn yếu, 
dễ mắc các dịch bệnh vì vậy chúng ta phải phối hợp nhiều các biện pháp khác nhau 
một cách xuyên suốt để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khoẻ cho trẻ.
 Tôi luôn nhận thức rằng một bữa ăn cho trẻ không chỉ là cơm ngon, canh ngọt 
mà bữa ăn đó phải hợp vệ sinh và đảm bảo được lượng calo và sự cân đối giữa các 
chất phù hợp với từng độ tuổi. Làm thế nào để tạo được thói quen dinh dưỡng cho trẻ 
tốt từ những năm đầu đời? Nguồn cung cấp thực phẩm từ đâu để mà giảm tối đa về 
vấn đề mất vệ sinh an toàn thực phẩm. 
Trường mầm non, nơi tập trung đông trẻ bán trú, lượng rau củ đưa vào bữa ăn hàng 
ngày cho trẻ tương đối lớn. Việc đảm bảo luôn có rau sạch cho bữa ăn của trẻ luôn là 
vấn đề đặc biệt quan trọng cần được quan tâm thích đáng nhằm phòng tránh ngộ độc 
thực phẩm cho trẻ, đồng thời là một giải pháp quan trọng, toàn diện để nâng cao chất 
lượng và hiệu quả chăm sóc, giáo dục trẻ, đặt nền móng cho việc đào tạo nguồn nhân 
lực có sức khỏe tốt cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
 Được sự quan tâm của UBND Quận Long Biên tạo điều kiện xây dựng ngôi 
trường mầm non mới. Phải làm như thế nào để luôn có nguồn rau sạch đưa vào bữa ăn 
bán trú của trẻ hàng ngày tại trường, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, phòng tránh 
ngộ độc và dư lượng thuốc trừ sâu, thuốc kích thích tăng trưởng, thuốc bảo vê thực 
vật có trong rau củ, tác hại lâu dài của nó đến cơ thể mà mắt thường chúng ta không 
nhìn thấy được. Đồng thời nâng cao ý thức tự giác và kiến thức của cô nuôi trong việc 
sơ chế thực phẩm, nhất là rau củ đảm bảo an toàn sạch, đúng cách tránh thất thoát, 
chất dinh dưỡng khi sơ chế và nấu nướng thực phẩm đưa vào bữa ăn hàng ngày của 
trẻ, từng bước nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ theo mục tiêu đặt ra là xây 
 1/21 Xây dựng thực đơn theo mùa đưa nguồn rau sạch của nhà trường vào bữa ăn bán 
 trú của trẻ
 Trường mầm non nơi tôi công tác là một trường mới được thành lập từ tháng 08 
năm 2015. Với số học sinh ban đầu là 435 cháu chia thành 14 lớp và 44 Cán bộ – 
Giáo viên - Nhân viên. đến cuối năm thì số cháu tăng lên 698 cháu chia về 20 lớp và 
66 cán bộ giáo viên, nhân viên.
 Trường được xây dựng rộng rãi, cơ sở vật chất đầy đủ. Trường đã đạt trường 
chuẩn quốc gia mức độ II, nên đồ dùng phục vụ sinh hoạt và học tập của trẻ đủ theo 
chuẩn qui định. 
2.2. Thuận lợi:
 Nhà trường luôn được sự quan tâm của các cấp, các ngành và sự ủng hộ nhiệt 
tình của phụ huynh và các doanh nghiệp, các hộ kinh doanh đóng trên địa bàn.
 - Địa điểm nằm tại khu trung tâm của Quận, tiện đường giao thông nên thuận 
tiện cho việc vận động trẻ ra lớp.
 - Trình độ dân trí cao, nhu cầu của người dân về chất lượng chăm sóc giáo dục 
trẻ cao cho nên thuận lợi trong công tác tuyên truyền phổ biến, phối hợp chăm sóc 
giáo dục trẻ.
 - Trường mới được xây dựng khang trang, đủ các phòng chức năng và đủ diện 
tích theo qui định, trường đạt chuẩn.
 - Tập thể giáo viên có trình độ chuyên môn đạt chuẩn là 100% và trên chuẩn là 
70 %. 100% cô nuôi có bằng trung cấp nấu ăn, nội bộ đoàn kết, biết tương trợ cộng 
đồng trong công việc, nhiệt tình yêu nghề, mến trẻ.
 - Đội ngũ cán bộ quản lý trẻ, khoẻ, nhiệt tình, biết phối hợp, hoà đồng, năng 
động.
 - Diện tích đất lưu không của trường rộng rãi, thuận lợi cho việc triển khai trồng 
trọt rau củ tạo vườn rau sạch trong khuôn viên trường. BGH đã chia mỗi lớp 1 ô để 
trồng rau sạch, các cô trên lớp sẽ kết hợi với bác lao công để chăm vườn rau xanh tốt.
2.3. Khó khăn:
 - Số giáo viên trong độ tuổi sinh đẻ cao, vừa đi làm, đi học nâng cao chuyên môn 
nên ít nhiều ảnh hưởng đến chăm sóc giáo dục trẻ.
 - Sân, vườn trũng, đất chủ yếu là đất xấu, nên nhà trường đã phải đầu tư đổ thêm 
đất mầu xung quanh vườn trường tiện cho việc tăng gia thêm rau xanh phục vụ bữa ăn 
bán trú của trẻ tuy rằng kinh phí của nhà trường giành cho việc đổ đất bổ xung phục 
vụ trồng rau sạch trong vườn trường còn hạn hẹp.
 - Việc kiểm soát tận gốc thực phẩm cũng là một vấn đề khó khăn chung của toàn 
xã hội.
 3/21 Xây dựng thực đơn theo mùa đưa nguồn rau sạch của nhà trường vào bữa ăn bán 
 trú của trẻ
chúng tôi thấy được sự chuyên nghiệp, trồng rau theo hướng an toàn sinh học, áp 
dụng các công nghệ tiên tiến như sử dụng máy sới đất công nghiệp, làm gàn khoan 
nước tại vườn, không dung nước sông, bón phân và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật 
đúng cách Đến đây chúng tôi thấy một mô hình trồng rau hiện đại và chuyên 
nghiệp.
 (Hình ảnh BGH trường và nhân viên công ty đi khảo sát vườn rau)
3.2. Biện pháp 2: Hợp đồng thực phẩm
 Hợp đồng thực phẩm là việc làm quan trọng của bếp ăn tập thể nhằm đảm bảo 
chất lượng, số lượng, giá cả và nhằm đảm bảo an toàn khi sử dụng sản phẩm, hạn chế 
đến mức thấp nhất việc mất an toàn rủi do khi sử dụng. Có giá trị về mặt pháp lý nếu 
xảy ra mất an toàn.
 Đối với bếp ăn trường mầm non việc hợp đồng thực phẩm càng đặc biệt quan 
trọng, vì cơ thể trẻ non nớt dễ bị ngộ độc, số lượng trẻ ăn tại trường đông (100% trẻ 
ăn tại trường). Nếu xảy ra mất an toàn là thiệt hại rất lớn. Có khi ảnh hưởng tới tính 
mạng trẻ. Vì vậy việc ký hợp đồng thực phẩm quy đồng trách nhiệm của chủ hàng là 
thực sự cần thiết với mỗi trường mầm non nếu không may xảy ra ngộ độc hàng loạt. 
Nhằm giảm tối đa việc ảnh hưởng tới sức khỏe trẻ. Ngoài ra ký hợp đồng thực phẩm 
còn nhằm quản lý tốt tiền ăn của trẻ tránh thất thoát lãng phí. 
 Như vậy, nhà trường đã tìm được nguồn rau sạch cho bếp bán trú và bếp ăn công 
đoàn trường. Hai bên tiến hành ký kết hợp đồng đảm bảo nguồn cung cấp rau, củ 
thường xuyên theo mùa, theo năm học, qui đồng trách nhiệm, đảm bảo chất lượng sản 
phẩm và giá cả ổn định.
 Đồng thời, yêu cầu chủ hàng cung cấp đủ giấy tờ đảm bảo tư cách pháp nhân cho 
sản phẩm và nhà sản xuất để dùng khi cần thiết.
 5/21 Xây dựng thực đơn theo mùa đưa nguồn rau sạch của nhà trường vào bữa ăn bán 
 trú của trẻ
của trẻ. Như trong tháng 11, 12 các cô và các con đã trồng được nhiều su hào, cải 
bắp, súp lơ, rau muống, đỗ quảvì vậy hai lần trong một tuần tôi lại đưa lượng rau 
xanh, rau sạch, an toàn vào bữa ăn của trẻ. Còn tháng 1 lượng rau cải trong vườn 
trường nhiều nên không chỉ các cháu được tăng cường đưa vào bữa ăn hang ngày mà 
bên công đoàn nhà trường cũng tích cự đưa lượng rau sạch vào bữa ăn của các giáo 
viên, nhân viên trong trường. 
 Thấy được lợi ích của việc xây dựng thực đơn theo mùa, nên trong năm học qua 
nhà trường đã xây dựng được bộ thực đơn theo mùa, đưa rau sạch vào bữa ăn bán trú 
của trẻ đạt kết quả tốt, đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm. Phòng tránh ngộ độc cho 
trẻ. 
 Yêu cầu khi xây dựng thực đơn: 
 + Xây dựng thực đơn theo mùa.
 + Khi xây dựng thực đơn phải có đủ chất tanh trong bữa ăn hàng ngày
 + Bữa chiều nhà trẻ nếu không ăn cơm, phải có 3 món ăn.
 + Các món ăn thay đổi, kết hợp phong phú các loại thực phẩm.
 + Nên kết hợp các món ăn âu á.
 + Cân đối mức tiền đóng của phụ huynh để xây dựng thực đơn phù hợp.
 Sau đây là thực đơn của trường tôi:
 BẢNG THỰC ĐƠN MÙA ĐÔNG (TUẦN 1 + 3)
Buổi Sáng Chiều (NT) Bữa phụ (MG)
Thứ
 Thịt bò, thịt lợn sốt Cháo gà hầm hạt sen Xôi gấc
 Thứ 2 vang Bánh quy dinh Sữa đậu nành
 Canh su hào nấu nấu dưỡng
 tôm đồng Sữa đậu nành
 Thanh Long
 Ruốc tôm, thịt Trứng, thịt hấp nấm Súp gà
 Thứ 3 Canh cải cúc nấu thịt Canh rau cải nấu tôm Bánh quy dinh duong
 Sữa chua đồng
 Dollac
 Cá trắm, thịt sốt cà Phở bò Phở bò
 Thứ 4 chua Bánh can xi Sữa đậu nành
 7/21 Xây dựng thực đơn theo mùa đưa nguồn rau sạch của nhà trường vào bữa ăn bán 
 trú của trẻ
 Trứng thịt hấp nấm Cá, thịt sốt cà chua. Súp thập cẩm
 Thứ 5 Canh khoai môn nấu Canh rau dền nấu Bánh quy dinh 
 thịt vịt thit dưỡng
 Sữa chua Sữa Dollac
 Cá quả, thịt sốt cà chua Thịt đậu sốt cà chua Xôi, thịt kho tàu
 Thứ 6 Canh rau cải cúc nấu Canh cua nấu chua Sữa đậu nành
 thịt Sữa đậu nành
 Sữa chua
 Ruốc Cháo thịt (gà) củ quả Bánh Bao (Bánh 
 Thứ 7 Canh bắp cải nấu thịt Sữa Uclady ngọt)
 Chuối (Đu Đủ) Sữa Uclady 
 BẢNG THỰC ĐƠN MÙA HÈ (TUẦN 1 + 3) 
 Buổi Sáng Chiều (NT) Bữa phụ (MG)
 Thứ
 Thịt gà, thịt lợn om Cháo cá quả Cháo cá quả 
 Thứ 2 nấm Bánh quy dinh Sữa đậu nành
 Canh bí (bầu) nấu tôm dưỡng
 đồng Sữa đậu nành
 Chuối tiêu
 Đậu thịt sốt cà chua Tôm viên thịt sốt cà Súp thập cẩm
 Thứ 3 Canh rau cải nấu ngao chua Bánh quy dinh 
 Sữa chua Canh rau dền nấu dưỡng
 thịt
 Sữa Uclady
 Trứng đúc thịt nấm Mỳ thịt bò rau cải Mỳ thịt bò rau 
 Thứ 4 hương Bánh quy dinh cải
 Canh mồng tơi mướp dưỡng Sữa đậu nành
 nấu cua Sữa đậu nành
 Đu đủ
 Thịt bò, thịt lợn hầm củ Cháo gà (chim) hầm Cháo gà (chim) 
 Thứ 5 quả hạt sen cà rốt (bí hầm hạt sen cà 
 9/21 Xây dựng thực đơn theo mùa đưa nguồn rau sạch của nhà trường vào bữa ăn bán 
 trú của trẻ
 Thịt bò, thịt lợn hầm củ Tôm, thịt sốt cà Bánh bao (bánh 
 Thứ 5 quả chua ngọt)
 Canh bí (bầu) nấu tôm Canh rau dền nấu Sữa Uclady
 Sữa chua thịt
 Sữa Uclady
 Trứng đúc thịt hấp Cháo cá quả Cháo cá quả 
 Thứ 6 Canh rau cải nấu ngao (lươn), thịt (lươn) thịt
 Sữa chua Bánh quy dinh Sữa đậu nành
 dưỡng
 Sữa đậu nành
 Cá ba sa, thịt sốt cà chua Cháo ngao, thịt Cháo ngao, thịt
 Thứ 7 Canh rau muống nấu thịt Quýt Quýt
 Sữa Hà Lan
3.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo các thành phần giao nhận thực phẩm vào bếp ăn hàng 
ngày đầy đủ.
 Có thực hiện tốt khâu giao nhận thực phẩm thì thực phẩm nhất là rau củ đưa 
vào bếp ăn mới đảm bảo an toàn đủ số lượng, đảm bảo chất lượng và tránh được thất 
thoát thực phẩm và tiền ăn của trẻ. Chính vì đánh giá cao khâu giao nhận thực phẩm 
nên bản thân đã chỉ đạo tốt khâu giao nhận thực phẩm đúng quy định đủ thành phần 
và có trách nhiệm tránh hời hợt hình thức.
 Chỉ đạo kế toán, cô nuôi, giáo viên: Giao, nhập thực phẩm đúng qui định, kiểm 
tra kỹ chất lượng, số lượng thực phẩm nhất là rau, củ xem tình trạng rau, củ qua hình 
thức bên ngoài, khi nhập có đảm bảo tươi mới, có dấu hiệu bị dập nát không? nếu 
không đảm bảo không cho nhập vào bếp. Cụ thể:
 Đối với rau ăn lá: Không nên chọn những bó rau có màu xanh quá đậm, quá 
mướt, lá bóng mà nên chọn rau có màu xanh nhạt, cây rau có vẻ bình thường.
 Đối với rau ăn ngọn( rau lang, rau bí, bầu, su su, rau muống): Không nên 
chọn nhập những bó rau có ngọn vươn ra quá dài, nếu để ngày hôm sau sẽ thấy rõ 
ngọn sẽ vươn dài ra từ 5 đến 10 cm.
 Rau cải ( cải xanh, cải thảo, cải sen) khi nhận thực phẩm cần kiểm tra kỹ, 
bằng cách bẻ ngang phần gốc, nếu thấy có nước từ thân tiết ra thì không nhập vào bếp 
ăn vì rau cải đã bị bón quá nhiều phân đạm, không đảm bảo thời gian cách li, hàm 
lượng nitrat trong rau còn rất cao, nếu để thử quá 12 giờ thì thấy rau bị nẫu đen, ủng.
 11/21