Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng thực đơn cho trẻ đảm bảo cân đối tỷ lệ các chất, VTM B1, VTM A, Can xi, Sắt, cho trẻ trong trường mầm non

 Một số biện pháp xây dựng thực đơn cho trẻ đảm bảo cân đối tỷ lệ các chất, VTM B1, VTM A, 
 Can xi, Sắt, cho trẻ trong trường mầm non
 MỤC LỤC
I.ĐẶT VẤN ĐỀ (LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI)
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận
2. Thực trạng vấn đề
 - Thuận lợi
 - Khó khăn
3. Các biện pháp
4. Hiệu quả sáng kiến
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO
 i/17 Một số biện pháp xây dựng thực đơn cho trẻ đảm bảo cân đối tỷ lệ các chất, VTM B1, VTM A, 
 Can xi, Sắt, cho trẻ trong trường mầm non
sắt nhất do nhu cầu tăng cao. Vai trò quan trọng nhất của sắt là cùng với Protein 
tạo thành huyết sắc tố vận chuyển oxy cho nên thiếu sắt dẫn đến thiếu máu dinh 
dưỡng là bệnh phổ biến ở trẻ em. Thiếu sắt còn ảnh hưởng đến các bộ phận khác 
của cơ thể: ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa: trẻ biếng ăn, kém hấp thu...ảnh hưởng 
đến hệ thần kinh: mệt mỏi, kích thích rối loạn dẫn truyền thần kinh. Sắt tham gia 
vào tăng cường hệ thống miễn dịch cho cơ thể, nên thiếu sắt trẻ hay bị ốm đau 
do hệ thống miễn dịch suy giảm.
 Do sự cần thiết và tác dụng của các chất đối với cơ thể trẻ, nên đã thúc 
đẩy tôi chọn đề tài “ Xây dựng thực đơn cho trẻ đảm bảo cân đối tỷ lệ các chất, 
VTM B1, VTM A, Can xi, Sắt, cho trẻ trong trường mầm non”.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận
 Do bận công việc nên nhiều gia đình chưa chú trọng đến chế độ ăn cho trẻ 
đủ chất- khoa học và hợp lí mà chỉ sử dụng các thực phẩm ăn nhanh chế biến 
sẵn hoặc chủ yếu là thịt, để chế biến các món ăn hàng ngày. Vì vậy, đây cũng là 
một trong những nguyên nhân dẫn đến dễ nhiễm những chứng bệnh đang có 
trong xã hội hiện nay. Việc tính định lượng Calo và tỉ lệ các chất dinh dưỡng 
trong khẩu phần ăn của trẻ của các trường Mầm Non đã đi vào nề nếp và có chất 
lượng. Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng bữa ăn , Phòng Mầm Non Sở giáo 
dục và đào tạo Hà Nội đã chỉ đạo các trường tính lượng Can xi, vitamin B1 
trong khẩu phần ăn của trẻ. Ngoài ra, chúng tôi còn chú ý đưa thực phẩm giàu 
lượng Sắt và Vitamin A vào bữa ăn của trẻ. Sau đây là những biệp pháp mà 
trường chúng tôi đã thực hiện và có hiệu quả như sau:
 - Sử dụng thực phẩm tươi, sạch- theo mùa
 - Lựa chọn thực phẩm giàu Canxi, Sắt , Vitamin A và B1 để xây dựng 
thực đơn
 - Phối hợp nhiều loại thực phẩm hàng ngày
 - Hạn chế sự hao hụt lượng Vitamin và khoáng chất trong khâu chế biến.
 Việc thực hiện của các trường trong thành phố nói chung cũng đã có 
nhiều cải tiến chế biến xây dựng thực đơn phối hợp nhiều thực phẩm phong phú 
có giá trị dinh dưỡng cao, xong sự phối kết hợp giữa xây dựng thực đơn và cải 
tiến còn chưa được chú trọng và thực hiện thường xuyên để đảm bảo định 
lượng cần thiết của Vitamin và khoáng chất. 
 2/17 Một số biện pháp xây dựng thực đơn cho trẻ đảm bảo cân đối tỷ lệ các chất, VTM B1, VTM A, 
 Can xi, Sắt, cho trẻ trong trường mầm non
3. Biện pháp thực hiện
Biện pháp 1: Sử dụng thực phẩm sạch - tươi, rau củ quả theo mùa để lượng 
vitamin và khoáng chất không bị hao hụt do bảo quản.
* Sử dụng thực phẩm tươi sạch:
 Ăn uống sạch sẽ và hợp vệ sinh một mặt rất quan trọng của dinh dưỡng 
hợp lý. Ông cha ta đã từng nói " Bệnh tật từ miệng ăn vào". Trong thời kỳ đổi 
mới với nền kinh tế nhiều thành phần, sự giao lưu thương mại làm cho thị 
trường thực phẩm ngày càng phong phú, đa dạng. Thực phẩm là nguồn cung cấp 
thường xuyên năng lượng và các chất dinh dưỡng để duy trì mọi hoạt động của 
cơ thể, do đó nếu dùng thực phẩm bị nhiễm độc sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe nhất 
là đối với trẻ nhỏ - sức đề kháng còn non nớt. Vì vậy đảm bảo vệ sinh an toàn 
thực phẩm trong trường Mầm Non được đưa lên vị trí hàng đầu. Ngay từ đầu 
năm học, trường đã ký kết hợp đồng mua thực phẩm sạch và các thực phẩm biết 
rõ nguồn gốc với các bên cung cấp thực phẩm. Với những thực phẩm sạch - 
hàng ngày nhân viên nuôi dưỡng thực hiện tốt 10 lời khuyên trong chế biến thực 
phẩm. Khi có dịch cúm gia cầm trường đã không sử dụng thịt gà, gia cầm ... 
trong các bữa ăn của trẻ.
 4/17 Một số biện pháp xây dựng thực đơn cho trẻ đảm bảo cân đối tỷ lệ các chất, VTM B1, VTM A, 
 Can xi, Sắt, cho trẻ trong trường mầm non
theo mùa, các loại thực phẩm trong mùa lại được chế biến nhiều món khác nhau 
vì vậy thực đơn phong phú trách sự nhàm chán cho trẻ. 
 Thực đơn của trẻ theo mùa
Biện pháp 2: Sử dụng những thực phẩm giàu Can xi, sắt và Vitamin B1, A 
vào thực đơn hàng ngày của trẻ.
a. Lựa chọn thực phẩm:
 Như trên đã nêu Canxi, Sắt và Vitamin B1, A rất cần cho trẻ em. Để thực 
đơn hàng ngày của trẻ cung cấp đủ lượng Vitamin và khoáng chất theo nhu cầu 
lứa tuổi, khi xây dựng thực đơn ta cần nghiên cứu và nắm vững vai trò và giá trị 
dinh dưỡng của từng loại thực phẩm, đó là cơ sở để lựa chọn thực phẩm giàu 
Canxi, Sắt,Vitamin B1và A.
 6/17 Một số biện pháp xây dựng thực đơn cho trẻ đảm bảo cân đối tỷ lệ các chất, VTM B1, VTM A, 
 Can xi, Sắt, cho trẻ trong trường mầm non
* Thực phẩm giàu B1
 Thành phần thực Đơn Thành phần động 
 Đơn vị 
 vật trong 100g tp vị vật trong 100g tp 
 STT STT (mg)
 ăn được (mg) ăn được
 1 Đậu Hà Lan (hạt) 0,77 11 Sườn lợn 0,96
 2 Đậu xanh 0,72 12 Thịt lợn nạc 0,90
 3 Hạt sen 0,64 13 Lòng đỏ trứng vịt 0,54
 4 Đậu đũa 0,59 14 Thịt lợn ba chỉ sấn 0,53
 5 Đậu tương 0,54 15 Sữa bột tách béo 0,42
 6 Đậu trắng (hạt) 0,54 16 Gan lợn 0.40
 7 Đậu đen 0,50 17 Lòng đỏ trứng gà 0,32
 8 Lạc hạt 0,44 18 Gạo nếp cái 0,30
 9 Kê 0,40 19 Vừng trắng đen 0,30
 10 Đậu Hà Lan 0,40 20 Tỏi ta 0,24
* Thực phẩm giàu Sắt:
 Thành phần thực Đơn Thành phần động 
 Đơn vị 
 vật trong 100g tp vị vật trong 100g tp 
 STT STT (mg)
 ăn được (mg) ăn được
 1 Thịt bò 2.7 10 Đậu tương 11.0
 2 Trứng gà toàn phần 2.7 11 Đậu đen 6.1
 3 Lòng đỏ trứng 7.0 12 Đậu xanh 4.8
 4 Thịt vịt 1.8 13 Đậu phụ 2.2
 5 Tim lợn 5.5 14 Vừng 10.0
 6 Bầu dục lợn 7.8 15 Lạc 2.2
 7 Gan lợn 12.0 16 Rau ngót 2.7
 8 Gan gà 8.2 17 Súp lơ 1.4
 9 Mộc nhĩ 56.0 18 Nấm hương khô 35.0
* Thực phẩm giàu Vitamin A:
 Thành phần động 
 Thành phần thực Đơn 
 vật trong 100g Đơn vị 
 vật trong 100g vị 
 STT STT thực phẩm ăn (mg)
 thực phẩm ăn được (mg)
 được
 1 Thịt gà 0.12 4 Trứng vịt 0.36
 2 Thịt vịt 0.27 5 Sữa đặc có đường 0.03
 3 Trứng gà toàn phần 0.70 6 Thịt lợn nửa nạc 0.01
 8/17 Một số biện pháp xây dựng thực đơn cho trẻ đảm bảo cân đối tỷ lệ các chất, VTM B1, VTM A, 
 Can xi, Sắt, cho trẻ trong trường mầm non
 Trước khi bắt tay vào chế biến tôi đem các thực phẩm đó rửa sạch rồi sơ 
chế: thịt thái miếng nhỏ và bỏ vào máy xay và xay nhỏ, tẩm ướp gia vị.Tôm trần 
qua rồi đem xay nhỏ.
 Susu, khoai tây, cà rốt sơ chế sạch rồi thái hạt lựu.Súp lơ xanh, súp lơ 
trắng, cắt lấy phần hoa lơ thái nhỏ, sau đó trần qua nước sôi.Hành khô băm nhỏ.
 Sau khi sơ chế xong thì chế biến: 
 Đổ dầu vào phi thơm hành khô sau đó cho thịt và tôm vào xào săn, tiếp 
đến cho cà rốt, susu, khoai tây vào xào cùng thịt vào tôm đến khi gần được cho 
tiếp súp lơ sanh, súp lơ trắng vào xào cùng nêm gia vị vừa vặn rồi cho thì là vào 
bắc ra.
 Ví dụ 2 : Mãn Canh : Tr­êng chóng t«i kh«ng sö dông ®¬n ®iÖu mét 
lo¹i rau vµ còng kh«ng ®¬n ®iÖu mét lo¹i thÞt. 
 VÝ dô: Canh bầu nấu tôm
 Canh rau cñ tæng hîp nÊu thÞt gµ, thÞt lîn gåm:
 - Nhãm thùc phÈm giµu P: thÞt gµ ( giàu vitamin A)
 - Nhãm thùc phÈm giµu L: ThÞt lîn sÊn lét b× ( giàu vitamin A)
 - Nhãm thùc phÈm giµu G: khoai t©y
 - Nhãm thùc phÈm vitamin vµ kho¸ng chÊt: sóp l¬ ( giµu ca xi), su hµo, cµ 
rèt, b¾p c¶i...
 VÝ dô 3: Mãn quµ chiÒu: Ch¸o thÞt gµ, thÞt lîn tæng hîp gåm:
 - G¹o nÕp: thùc phÈm giµu Vitamin B1
 - G¹o tÎ: thùc phÈm giµu Vitamin B1
 - §ç xanh: thùc phÈm giµu vitamin B1vµ s¾t
 - Cµ rèt: giµu can xi vµ tiÒn vitaminA
 - Hµnh, mïi: thùc phÈm giµu can xi
 - ThÞt gµ: thùc phÈm giµu Vitamin A
 - ThÞt lîn nöa n¹c, nöa mì: thùc phÈm giµu Vitamin A
 Với món cháo náy cung cấp đủ lượng VTMB1, Sắt,Can xi.
 10/17 Một số biện pháp xây dựng thực đơn cho trẻ đảm bảo cân đối tỷ lệ các chất, VTM B1, VTM A, 
 Can xi, Sắt, cho trẻ trong trường mầm non
 - Gạo nếp: xôi thịt- xôi gấc- xôi vừng dừa, nấu cháo tổng hợp, bánh 
trôi chay
 Món ăn đảm bảo đầy đủ các chất trong hội thi nhân viên nuôi dưỡng giỏi
* Kết quả:
 Tôi đã lựa chọn và phối hợp được nhiều loại thực phẩm giàu Canxi, sắt, 
vitamin B1, A thành nhiều món ăn đa dạng khác nhau.
 Từ những thực phẩm tươi - sạch được đưa vào thực đơn một cách khoa 
học , hợp lý các cô nuôi thực hiện nghiêm túc qui trình chế từ khâu sơ chế, chế 
biến...đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, các món ăn ngon, phù hợp với khẩu 
vị của trẻ và những thực đơn này đảm bảo calo - cân đối các chất dinh dưỡng và 
 12/17 Một số biện pháp xây dựng thực đơn cho trẻ đảm bảo cân đối tỷ lệ các chất, VTM B1, VTM A, 
 Can xi, Sắt, cho trẻ trong trường mầm non
* Món thịt gà xào nấm
 Đối với món thịt gà xào nấm nguyên liệu là thịt gà, nấm. Thịt gà rửa sạch 
đem xay nhỏ, nấm hương đem ngâm nước nóng rồi băm nhỏ( say không nhỏ mà 
nát). Đổ dầu vào cho thịt gà vào xào săn, nấm cũng đem xào với dầu cho chín 
nhừ. Sau đó trộn 2 loại đã xào vào với nhau sau đó đem xào lại nêm gia vị vừa 
vặn là được.
 Thịt gà xào nấm trong hội thi nhân viên giỏi cấp trường 20/11
* Giá miến xào lươn thịt:
 Cách chế biến:
 14/17 Một số biện pháp xây dựng thực đơn cho trẻ đảm bảo cân đối tỷ lệ các chất, VTM B1, VTM A, 
 Can xi, Sắt, cho trẻ trong trường mầm non
 Món xôi vò trong hội thi nhân viên giỏi cấp trường 20/11
 Trên đây là cách chế biến 1 số món ăn tiêu biểu mà trường chúng tôi đã 
lựa chọn từ thực phẩm có trong bảng thành phần trên.
 Với tất cả các thực đơn xây dựng ở trường chúng tôi, đều được các cô 
nuôi tuân thủ nghiêm túc từ khâu sơ chế, chế biến Món ăn được hoàn thành 
luôn đảm bảo hương vị của thực phẩm, đảm bảo các chất theo qui định, cụ thể 
lượng canxi-B1 đạt mức chỉ tiêu yêu cầu
 Có như vậy mới có tác dụng hỗ trợ bổ sung các chất vào thành phần thức 
ăn giúp cho cơ thể phát triển toàn diện.
4. Kết quả
 - Chất lượng bữa ăn của trẻ tốt hơn, các món ăn luôn thay đổi và ngày 
càng phù hợp với khẩu vị của trẻ. Thực đơn đảm bảo định lượng calo và tỉ lệ các 
chất dinh dưỡng. Lượng Can xi, Vitamin B1 đạt so với yêu cầu dinh dưỡng 
khuyến nghị cho người Việt Nam.
 + L­îng Canxi: 500 mlg/1 ngµy.
 + L­îng B1: 1,1 mlg/1 ngµy (dµnh cho trÎ tõ 3 -> 6 tuæi).
 TrÎ tr­êng chóng t«i ®· ®¹t víi 2 b÷a ¨n, 1 b÷a chÝnh, 1 b÷a phô ë tr­êng: 
 + L­îng Canxi – 150 mlg -> 350 mlg/2 b÷a/ ngµy
 + L­îng B1 ®¹t tõ 0,35 mlg -> 0,7 mlg/2 b÷a/ ngµy.
KÕt qu¶ vÒ søc kháe cña trÎ trong n¨m qua:
 16/17