Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng các chủ đề ngoại khóa góp phần nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT PHAN ĐĂNG LƯU
 ----^^l^ũl^o----
SANG KIEN KINH NGHIÊM
 XÂY DỰNG CÁC CHỦ ĐỀ NGOẠI KHÓA
 GÓP PHÀN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
 TIET SINH HOẠT LỚP Ở TRƯỜNG THPT
 Lĩnh vực: Chủ nhiệm lớp
 Người thực hiện : Nguyễn Đức Hiền
 Tổ : Khoa học tự nhiên
 Điện thoại : 0984984289
 NĂM HỌ C : 2021- 
 2022 2.2.1. Chủ đề 1: Kinh nghiệm để học tốt các môn học..........................................14
2.2.2. Chủ đề 2:Phòng chống bạo lực học đường .................................................16
2.2.3. Chủ đề 3:Học sinh với không gian mạng....................................................18
2.2.4. Chủ đề 4:Tình bạn và tình yêu tuổi học trò.................................................23
2.2.5. Chủ đề 5:Hướng nghiệp ..............................................................................26
CHƯƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ...........................................................28
3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm......................................................................28
3.2. Đối tượng và phương pháp thực nghiệm sư phạm..........................................28
3.2.1. Đối tượng ....................................................................................................28
3.2.2. Phương pháp thực nghiệm sư phạm.............................................................28
3.3. Kết quả thực nghiệm sư phạm .......................................................................28
3.3.1. Đánh giá định tính.......................................................................................28
3.3.2. Đánh giá định lượng ...................................................................................29
3.4. Kết luận thực nghiệm sư phạm ......................................................................30
C. KẾT LUẬN .....................................................................................................31
1.1. Kết luận khoa học...........................................................................................31
1.2. Kiến nghị, đề xuất ..........................................................................................31
PHỤ LỤC
TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Nội dung thể hiện
 GVCN Giáo viên chủ nhiệm
 HS Học sinh
 THPT Trung học phổ thông
 SL Số lượng
 TL Tỉ lệ
 TT Thứ tự 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
 - Đối tượng: Tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT.
 - Phạm vi nghiên cứu: Các chủ đề ngoại khóa trong các tiết sinh hoạt lớp.
 4. Phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp nghiên cứu lí luận:
 - Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến việc đổi mới tổ chức tiết sinh hoạt lớp 
ở trường THPT, vai trò của tiết sinh hoạt lớp, đặc điểm học sinh THPT, vai trò của 
giáo viên chủ nhiệm, vai trò của ngoại khóa đối với học tập và giáo dục học sinh 
THPT, cách lựa chọn chủ đề ngoại khóa cho tiết sinh hoạt lớp để đạt hiệu quả giáo 
dục cao trong công tác chủ nhiệm lớp.
 - Quan sát: Thông qua dự giờ các tiết sinh hoạt lớp của đồng nghiệp để điều tra 
thực trạng tiết sinh hoạt ở trường THPT.
 - Phương pháp điều tra: Sử dụng phiếu điều tra, phỏng vấn, trong việc điều tra 
thực trạng xây dựng và sử dụng các chủ đề ngoại khóa cho tiết sinh hoạt lớp của giáo 
viên chủ nhiệm lớp trường THPT đơn vị công tác và thực trạng tham gia tiết sinh 
hoạt lớp với các chủ đề ngoại khóa của học sinh lớp chủ nhiệm năm học 2021-2022.
 - Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tổ chức thực nghiệm sư phạm để kiểm 
chứng tính hiệu quả của đề tài.
 - Phương pháp thống kê toán học: Xử lí kết quả điều tra và kết quả thực nghiệm 
sư phạm bằng công cụ toán học thống kê.
 5. Những đóng góp mới của đề tài.
 - Hệ thống hóa cơ sở lí luận và thực tiễn về các vấn đề nghiên cứu: Vai trò của 
tiết sinh hoạt lớp, đặc điểm học sinh THPT, vai trò của giáo viên chủ nhiệm, qui trình 
xây dựng chủ đề ngoại khóa và quá trình sử dụng cacschur đề vào tiết sinh hoạt lớp.
 - Đã xây dựng và sử dụng 5 chủ đề ngoại khóa vào trong các tiết sinh hoạt lớp 
có kết hợp theo chủ điểm hàng tháng.
 Chủ đề 1: Kinh nghiệm để học tốt các môn học.
 Chủ đề 2: Bạo lực học đường.
 Chủ đề 3: Học sinh với không gian mạng.
 Chủ đề 4: Tình bạn và tình yêu tuổi học trò.
 Chủ đề 5: Hướng nghiệp.
 6. Cấu trúc của đề tài:
 Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, sáng kiến gồm ba chương: B. NỘI DUNG
 CHƯƠNG 1
 CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ XÂY DỰNG
 CÁC CHỦ ĐỀ NGOẠI KHÓA’ GÓP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
 TIẾT SINH HOẠT LỚP Ở TRƯỜNG THPT
 1.1. Cơ sở lí luận của vấn đề xây dựng các chủ đề ngoại khóa góp phần 
nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT.
 1.1.1. Vai trò của tiết sinh hoạt lớp.
 Sinh hoạt lớp cuối tuần được tính 1 tiết/ tuần và thường diễn ra vào cuối tuần. 
Đây là tiết học bao gồm các hoạt động của học sinh trong tập thể lớp. Các hoạt động 
đó gắn với các giá trị của tập thể lớp như đoàn kết, yêu thương, chia sẻ. Đây cũng là 
dịp học sinh làm quen với nhiều loại hình hoạt động khác nhau góp phần hình thành 
các kĩ năng quan trọng của bản thân như phát triển trí tuệ, tình cảm, đạo đức, sức 
khỏe.... Tiết sinh hoạt lớp là khoảng thời gian lí tưởng để giáo viên chủ nhiệm tiến 
hành các biện pháp giáo dục phù hợp nhằm hình thành, phát triển những phẩm chất, 
năng lực cần thiết cho từng đối tượng học sinh. Đồng thời giáo viên chủ nhiệm có 
thể tác động đến tâm tư, tình cảm, tạo hứng thú, động lực học tập đúng đắn và môi 
trường học tập thân thiện cho học sinh.Từ đó góp phần nâng cao hiệu quả của công 
tác chủ nhiệm lớp.
 1.1.2. Đặc điểm học sinh THPT.
 Học sinh THPT ở lứa tuổi từ 15 đến 17 tuổi được xem là giai đoạn đầu của tuổi 
thanh niên. Sự phát triển thể chất đã bước vào thời kì phát triển bình thường, hài hòa, 
cân đối. Cơ thể của các em đã đạt tới mức phát triển của người trưởng thành, nhưng 
sự phát triển của các em còn kém so với người lớn. Các em có thể làm những công 
việc nặng của người lớn. Hoạt động trí tuệ của các em có thể phát triển tới mức cao. 
Khả năng hưng phấn và ức chế ở vỏ não tăng lên rõ rệt có thể hình thành mối liên hệ 
thần kinh tạm thời phức tạp hơn. Tư duy ngôn ngữ và những phẩm chất ý chí có điều 
kiện phát triển mạnh. Ở tuổi này, các em dễ bị kích thích không phải chỉ do nguyên 
nhân sinh lý như ở tuổi thiếu niên mà nó còn do cách sống của cá nhân (như tác động 
của các chất kích thích, không giữ điều độ trong học tập, lao động, vui chơi...).Trong 
các mối quan hệ giao tiếp, trước hết trong gia đình, các em đã có nhiều quyền lợi và 
trách nhiệm như người lớn. Cha mẹ bắt đầu trao đổi với các em về một số vấn đề 
quan trọng trong gia đình. Các em cũng thấy được quyền hạn và trách nhiệm của bản 
thân đối với gia đình. Các em bắt đầu quan tâm chú ý đến nền nếp, lối sống sinh hoạt 
và điều kiện kinh tế chính trị của gia đình. Ở nhà trường, học tập vẫn là hoạt động 
chủ đạo nhưng tính chất và mức độ thì phức tạp và cao hơn hẳn so với tuổi thiếu niên. 
Đòi hỏi các em tự giác, tích cực độc lập hơn, phải biết cách vận dụng tri thức một 
cách sáng tạo. Nhà trường lúc này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng vì nội dung học tập 
không chỉ nhằm 1.1.4. Sự cần thiết xây dựng các chủ đề ngoại khóa góp phần nâng cao chất 
lượng tiết sinh hoạt lớp ở trường THPT.
 Hoạt động ngoại khóa là tất cả các hoạt động nằm ngoài chương trình học chính 
quy của học sinh. Các hoạt động này thường là hoạt động nhóm nhằm phát triển và 
nuôi dưỡng các kỹ năng cá nhân trong tập thể. Hoạt động ngoại khóa là một trong 
những mảng hoạt động giáo dục quan trọng ở Nhà trường trong việc giáo dục học 
sinh phát triển toàn diện. Tham gia các hoạt động ngoại khóa không chỉ giúp các em 
tăng cường sức khỏe, giải tỏa mệt mỏi sau những giờ học căng thẳng mà còn có ý 
nghĩa hỗ trợ cho giáo dục chính khóa, góp phần phát triển và hoàn thiện nhân cách, 
bồi dưỡng năng khiếu và tài năng sáng tạo của học sinh, là cơ hội để các em phát 
triển các kỹ năng cần thiết trong cuộc sống. Bên cạnh đó là tác động của đại dịch 
Covid-19 khiến cho các hoạt động tập thể trong Nhà trường như chào cờ, thể thao, 
văn nghệ ít được thực hiện. Nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên và kéo dài sẽ 
ảnh hưởng đến sức khỏe và thể chất, tinh thần của học sinh. Việc tham gia các hoạt 
động ngoại khóa giúp học sinh có thể thư giãn sau những giờ học chính khóa. Đây 
cũng là một trong những yếu tố quan trọng giúp các em giải tỏa được tâm trạng, lấy 
lại hứng thú học tập, cải thiện tốt chất lượng học tập và trở nên tích cực hơn trong 
các hoạt động khác. Hoạt động ngoại khóa không chỉ giúp các em nhanh nhẹn, hoạt 
bát hơn mà thông qua những hoạt động này còn giúp các em phát triển thêm những 
kĩ năng mềm khác như kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng thuyết trình, lãnh đạo, kĩ năng 
xử lý tình huống,...
 Thông thường tiết sinh hoạt lớp diễn ra vào tiết học cuối tuần với hoạt động 
chính là giáo viên hoặc cán sự lớp tổ chức, điều hành lớp chủ nhiệm tổng kết, đánh 
giá, nhận xét về mọi hoạt động trong tuần vừa qua và triển khai, phổ biến kế hoạch 
tuần tới, tuyên dương những học sinh có nhiều điểm tốt hoặc hoạt động tích cực đồng 
thời phê bình, xử lí các học sinh vi phạm nội quy trong tuần. Vì vậy tiết sinh hoạt 
thường trở nên nhàm chán, ít tạo được hứng thú cho học sinh. Nếu sử dụng các chủ 
đề ngoại khóa vào tiết sinh hoạt lớp sẽ tạo cơ hội cho học sinh được trải nghiệm 
những cảm xúc tích cực, tiếp cận thực tế, để các em hiểu rõ bản thân, hiểu hơn về 
những người xung quanh, những vấn đề liên quan đến bản thân và đời sống xã hội 
.Vì thế mà hiệu quả giáo dục của tiết sinh hoạt tăng lên.
 1.2. Thực trạng tiết sinh hoạt lớp ở trường phổ thông hiện nay.
 1.2.1. Điều tra việc xây dựng và sử dụng các chủ đề ngoại khóa trong tiết 
sinh hoạt lớp ở trường THPT hiện nay.
 a) Mục đích điều tra:
 - Tìm hiểu thực trạng về việc xây dựng, sử dụng các chủ đề ngoại khóa nhằm 
nâng cao hiệu quả tiết sinh hoạt lớp.
 - Tìm hiểu nhu cầu, hứng thú, mong muốn và hiệu quả giáo dục từ phản hồi của 
học sinh lớp chủ nhiệm trong quá trình tham gia tiết sinh hoạt lớp với các chủ đề 
ngoại khóa. Bảng 1.2. Kết quả điều tra thực trạng tham gia tiết sinh hoạt lớp với các chủ đề
 ngoại khóa của học sinh lớp chủ nhiệm năm học 2021-2022
 Mức độ
TT Nội dung điều tra Không cần 
 Rất cần thiết Cần thiết
 thiết
 Em cảm thấy như thế nào về 
 1
 việc thực hiện các chủ đề 
 85% 10% 5%
 ngoại khóa trong tiết sinh 
 hoạt lớp?
 Mức độ tham gia của em Tích cực Bình thường Ít tham gia
 trong các chủ đề ngoại khóa 
 2
 của tiết sinh hoạt lớp như 81% 17% 2%
 thế nào?
 Hoạt động yêu thích nhất Được làm Được báo cáo Được tham
 của em trong các chủ đề người điều các nội dung đã gia chuẩn bị nội
 ngoại khóa là gì? khiển, dẫn chuẩn bị của cá dung,
 chương trình nhân/ nhóm. được tranh
 ngoại khóa
 3. luận, nêu quan 
 điểm cá nhân về
 chủ đề
 ngoại khóa
 20% 40% 40%
 Em có đánh giá gì về nội Phong phú, Quá nhiều nội Chưa phong
 dung các chủ đề ngoại khóa phù hợp với dung vì vậy gây phú, chưa phù 
 đã thực hiện trong tiết sinh thực tiễn giáo khó khăn, áp lực hợp với thực 
 hoạt ở lớp em? dục, tạo được cho ngườitham tiễn giáo dục, 
 4 hứng thú khi gia không tạo
 tham gia được hứng thú 
 khi tham gia
 93% 2% 5%
 Hiệu quả từ việc tham gia Có cơ hội thể Có thêm kiến 
 hoạt động ngoại khóa trong hiện bản thân thức về đời Có tinh thần 
 tiết sinh hoạt đối với bản trước thầy cô và sống xã hội và đoàn kết, nhân 
 5
 thân em là gì? tập thể lớp sự tự tin trước ái, sẽ chia
 đám đông trong tập thể lớp
 77% 80% 89%