Sáng kiến kinh nghiệm Tổ chức phiên tòa dân sự rút kinh nghiệm, thực trạng, hiệu quả và giải pháp

 VIỆN KSND TỐI CAO CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
VIỆN KSND TỈNH BÌNH ĐỊNH Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 Số: 994/CĐ-VKS Bình Định, ngày 04 tháng 8 năm 2021
 CHUYÊN ĐỀ 
 Tổ chức phiên tòa dân sự rút kinh nghiệm, thực trạng, hiệu quả và giải pháp
 Nhằm thực hiện tốt các giải pháp để nâng cao chất lượng công tác xét xử 
theo tinh thần Kết luận số 92 - KL/TW ngày 12/3/2014 của Bộ Chính trị về tiếp tục 
thực hiện Nghị quyết số 49 - NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về cải cách 
tư pháp mà trọng tâm là hoạt động xét xử phải được tiến hành đạt hiệu quả cao, 
trong đó việc “nâng cao chất lượng hoạt động của KSV tại phiên tòa dân sự” 
được xem là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. Việc nâng cao chất lượng hoạt 
động của KSV tại phiên tòa dân sự nhằm kịp thời phát hiện các vi phạm, ban hành 
các kiến nghị, kháng nghị; đảm bảo các Bản án, Quyết định của Tòa án ban hành 
có căn cứ, đúng quy định của pháp luật, nhằm đảm bảo lợi ích hợp pháp của các 
đương sự. Đây là một trong các biện pháp để nâng cao chất lượng hoạt động của 
Kiểm sát viên tại phiên tòa dân sự rút kinh nghiệm, giúp KSV nâng cao trình độ 
nghiệp vụ, bản lĩnh tại phiên tòa. Đồng thời, thực hiện Chỉ thị số 04/CT - VKSTC 
ngày 22/3/2018 của VKSNDTC về tăng cường các biện pháp nâng cao chất lượng, 
hiệu quả công tác giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân gia đình, hành chính về 
“Tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm nhằm tạo điều kiện cho KSV tiếp cận thực tế, 
nâng cao kỹ năng tham gia phiên tòa, tích lũy được nhiều kiến thức, kinh nghiệm” 
và để hoàn thành tốt các chỉ tiêu nghiệp vụ đề ra. Thực hiện Hướng dẫn số 32/HD - 
VKSTC ngày 30/11/2018 của VKSNDTC hướng dẫn việc tham gia, tham dự phiên 
tòa dân sự, hôn nhân gia đình, hành chính, kinh doanh thương mại, lao động rút 
kinh nghiệm, Chỉ thị số 01/CT – VKSNDTC ngày 31/12/2020 của Viện trưởng 
VKSNDTC, Hướng dẫn số 07/HD - VKSNDTC ngày 11/01/2021 của Vụ 9 - 
VKSNDTC. Trong đó, yêu cầu phiên tòa rút kinh nghiệm phải được thực hiện 
thường xuyên, nghiêm túc, thiết thực, có hiệu quả và đúng quy định của pháp luật 
đối với các vụ án dân sự, HNGĐ. Thời gian qua, hoạt động tổ chức phiên tòa dân 
sự rút kinh nghiệm đã được hai cấp Ngành Kiểm sát nhân dân tỉnh Bình Định triển 
khai, thực hiện nghiêm túc. Tuy nhiên, việc tổ chức phiên tòa dân sự rút kinh 3
cường cho các Kiểm sát viên, Kiểm tra viên và công chức ngành Kiểm sát hai cấp 
tỉnh Bình Định nâng cao tinh thần trách nhiệm, tự đào tạo, tích lũy kiến thức, kinh 
nghiệm, học hỏi nâng cao về kỹ năng, trình độ nghiệp vụ trong công tác kiểm sát 
việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân gia đình.
 Phiên tòa dân sự rút kinh nghiệm được coi là một trong những giải pháp cơ 
bản để thực hiện nhiệm vụ hàng năm theo Chỉ thị công tác của Ngành Kiểm sát 
nhân dân, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác kiểm sát 
việc giải quyết các vụ án dân sự.
 2. Kết quả thực hiện các nội dung tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm 
theo Hướng dẫn số 32/HD - VKSTC ngày 30/11/2018 của VKSNDTC
 2.1 Kết quả lựa chọn, tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm (Từ 01/12/2018 
đến 31/5/2021)
 Trong 03 năm 2019 – 2021, hai cấp Ngành kiểm sát nhân dân tỉnh Bình 
Định đã lựa chọn 115 vụ án (cấp huyện 99 vụ, cấp tỉnh 16 vụ) để tổ chức phiên tòa 
rút kinh nghiệm. Trong đó có 06 phiên tòa rút kinh nghiệm được tổ chức theo cụm 
do cụm 1, cụm 2 thực hiện. Lãnh đạo VKS trong cụm thống nhất lựa chọn địa 
điểm để tổ chức phiên tòa dân sự rút kinh nghiệm, có sự tham gia đánh giá, nhận 
xét của Lãnh đạo Phòng 9 - VKS tỉnh Bình Định. Hầu hết các phiên tòa đều được 
tổ chức chu đáo, có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, từ tiêu chí lựa chọn vụ án và đặc biệt 
làm tốt công tác họp rút kinh nghiệm sau phiên tòa, nhất là phiên tòa rút kinh 
nghiệm được tổ chức theo cụm (VKS Tây Sơn). 
 Các đơn vị VKS đã tổ chức được nhiều phiên tòa rút kinh nghiệm như: 
Phòng 9 (16 vụ), Hoài Nhơn (16 vụ), An Nhơn (15 vụ), Tuy Phước (14 vụ), Tây 
Sơn (12 vụ), Phù Mỹ (12 vụ). Trong năm 2019, Viện KSND TP Quy Nhơn không 
tổ chức được phiên tòa rút kinh nghiệm nào.
 Tổng số phiên tòa rút kinh nghiệm theo cụm: 06 phiên tòa, trong đó: năm 
2019: 03 phiên tòa (Phù Cát, Vân Canh, Vĩnh Thạnh), năm 2020: 02 phiên tòa (An 
Nhơn, Tây Sơn), 06 tháng năm 2021: 01 phiên tòa (Hoài Nhơn).
 2.2 Nhận xét, đánh giá việc thực hiện từng nội dung 
 ❖ Việc phối hợp tổ chức phiên tòa dân sự rút kinh nghiệm 5
 Thành phần tham dự phiên tòa rút kinh nghiệm gồm Lãnh đạo Viện, cán bộ, 
Kiểm sát viên và đại diện Lãnh đạo Phòng 9. Phiên tòa rút kinh nghiệm theo cụm 
có thêm Lãnh đạo Viện, cán bộ, Kiểm sát viên các đơn vị khác. 
 ❖ Công tác chuẩn bị
 Kiểm sát viên nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với nhiệm vụ được giao, 
trước khi tham gia phiên tòa nghiên cứu kỹ hồ sơ, căn cứ pháp luật và thực hiện tốt 
các bước chuẩn bị theo quy trình.
 Trước ngày mở phiên tòa (ít nhất 02 ngày làm việc), KSV tham gia phiên tòa 
phải gửi các tài liệu như: Báo cáo đề xuất (chưa có quan điểm của LĐV duyệt), đề 
cương hỏi, dự kiến tình huống, dự thảo Bài phát biểu của KSV tại phiên tòa cho 
những người tham dự phiên tòa để nghiên cứu, nắm nội dung vụ án, thuận lợi cho 
việc theo dõi diễn biến phiên tòa.
 ❖ Hoạt động của Kiểm sát viên tại phiên tòa
 Các phiên tòa dân sự rút kinh nghiệm đều diễn ra đúng trình tự, thủ tục tố 
tụng, đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp của những người tham gia tố tụng. 
Một số phiên tòa dân sự rút kinh nghiệm, KSV tham gia hỏi có chất lượng, góp 
phần nâng cao vai trò của KSV tại phiên tòa và giúp Hội đồng xét xử quyết định 
Bản án khách quan, đúng pháp luật như phiên tòa cụm (VKS Hoài Nhơn) tổ chức 
Vụ án: “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng QSD đất, yêu cầu tuyên bố hợp 
đồng tặng cho quyền sử dụng đất vô hiệu, yêu cầu tháo dỡ tài sản” giữa nguyên 
đơn: Trần Hữu Tuấn, bị đơn: Dương Văn Hải. 
 Nhiều Bài phát biểu của KSV được đầu tư, nghiên cứu kỹ lưỡng, đạt chất 
lượng tốt, nhận xét về các thủ tục ngắn gọn nhưng đầy đủ thủ tục tố tụng, việc 
đánh giá, phân tích lập luận có tính thuyết phục cao, điển hình vụ: “Tranh chấp 
hợp đồng bảo hiểm” giữa nguyên đơn: Nguyễn Văn Lợi, bị đơn: Công ty TNHH 
Bảo hiểm nhân thọ AIA Việt Nam (VKS Hoài Ân).
 ❖ Việc tổ chức họp rút kinh nghiệm sau phiên tòa 
 Sau khi KSV tham gia phiên toà, tự nhận xét, đánh giá quá trình thực hiện 
phiên toà dân sự rút kinh nghiệm, những người tham dự phiên toà phát biểu ý kiến 
về những vấn đề cụ thể: công tác chuẩn bị, kỹ năng đặt câu hỏi, kỹ năng xử lý các 
tình huống tại phiên toà về tố tụng, nội dung, cách đối đáp của KSV. Rút ra những 7
 Có những vụ án do VKS cấp huyện chọn làm phiên toà rút kinh nghiệm theo 
cụm nhưng bị cấp phúc thẩm huỷ, đình chỉ một phần Bản án sơ thẩm do Tòa án 
cấp sơ thẩm thụ lý không đúng thẩm quyền, điển hình như vụ án: “Tranh chấp lối 
đi và yêu cầu bồi thường thiệt hại về tài sản” giữa nguyên đơn: Nguyễn Kim Anh, 
bị đơn: Lê Văn Ba (VKS VC): Tòa án cấp sơ thẩm xác định con đường dân sinh đi 
vào núi đã tồn tại trên 30 năm là lối đi chung duy nhất cho các hộ dân canh tác, 
chuyển nông sản. Trong hồ sơ thể hiện có văn bản giải quyết của UBND xã Canh 
Hiển, UBND huyện Vân Canh về việc để lại con đường này để phục vụ cho người 
dân đi lại. Do đó, việc TAND huyện Vân Canh thụ lý giải quyết quan hệ tranh 
chấp lối đi là không đúng quy định, không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án 
theo quy định tại Điều 26 Bộ luật TTDS 2015.
 Một số vụ án bị cấp phúc thẩm cải sửa về nội dung, sửa về án phí cụ thể:
 + Vụ án “Tranh chấp chia thừa kế tài sản” giữa nguyên đơn: Võ Quang 
Tạo, bị đơn: Vũ Mộng Thuý (PM): cấp sơ thẩm tính không đúng giá trị tài sản chia 
thừa kế nên buộc ông Tạo phải thanh toán các kỷ phần thừa kế không đúng làm 
ảnh hưởng đến quyền lợi của các đương sự. 
 + Vụ án “Yêu cầu bồi thường thiệt hại do sức khoẻ bị xâm phạm” giữa 
nguyên đơn: Châu Thị Mỹ Dung, bị đơn: Đặng Ngọc Tân (PM): bà Dung bị ông 
Tân dùng cành mai đánh vào người bà Dung nên bà Dung khởi kiện yêu cầu ông 
Tân bồi thường thiệt hại về sức khỏe với số tiền là 27.207.648đ. Cấp sơ thẩm buộc 
ông Tân phải bồi thường cho bà Dung số tiền 3.529.552đ. Bà Dung kháng cáo một 
phần Bản án sơ thẩm về các khoản chi phí điều trị. Cấp phúc thẩm nhận thấy số 
tiền thuốc điều trị tại Trung tâm y tế huyện Phù Mỹ từ ngày 19/01/2019 – 
21/01/2019 là 1.300.000đ nhưng không có hóa đơn chứng từ thể hiện, mà chỉ có 
hóa đơn trị giá 296.250đ nên chỉ chấp nhận số tiền 296.250đ. Trong thời gian điều 
trị tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Định số tiền 1.074.316đ, tại hồ sơ bệnh án 
không thể hiện bà Dung được chỉ định dùng thêm thuốc trong thời gian điều trị tại 
bệnh viện, các đơn thuốc này do bà Dung tự mua nên cấp phúc thẩm không chấp 
nhận kháng cáo, sửa bản án sơ thẩm về số tiền bồi thường thiệt hại, buộc ông Tân 
bồi thường cho bà Dung số tiền 3.100.019đ. 
 + Vụ án “Tranh chấp hợp đồng vay tài sản” giữa nguyên đơn: Nguyễn Thị 
Em, bị đơn: Nguyễn Diệp Tám (TS): ngày 09/3/2001 ông Nguyễn Diệp Tám có 9
 Việc lựa chọn vụ án điển hình để đưa ra xét xử trực tuyến rút kinh nghiệm 
trên phạm vi toàn tỉnh chưa thực hiện được vì chưa thống nhất được với Tòa án 
nhân dân cùng cấp.
 Tòa án nhân dân tối cao có chủ trương tổ chức các phiên tòa trực tuyến 
nhưng hiện nay chưa có hướng dẫn nên các địa phương trong tỉnh chưa tổ chức 
thực hiện được.
 Một số đơn vị, nhất là các đơn vị cấp huyện lượng án ít dẫn đến việc lựa 
chọn vụ án để tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm gặp khó khăn trong khi hệ thống 
chỉ tiêu của ngành quy định mỗi Kiểm sát viên phải thực hiện một phiên tòa rút 
kinh nghiệm/ năm có thể không thực hiện được.
 III. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ TỔ CHỨC 
PHIÊN TÒA RÚT KINH NGHIỆM CÁC VỤ ÁN DÂN SỰ
 Để tổ chức phiên tòa dân sự rút kinh nghiệm theo tinh thần cải cách tư pháp 
trong thời gian đến đạt chất lượng và hiệu quả cần đáp ứng những yêu cầu sau:
 + Tiếp tục quán triệt nhằm nâng cao nhận thức cho Lãnh đạo, Kiểm sát viên 
về vị trí tầm quan trọng của việc phối hợp với Tòa án cùng cấp tổ chức các phiên 
tòa dân sự rút kinh nghiệm, xem đây là biện pháp vừa học tập, vừa rút kinh nghiệm 
để nâng cao chất lượng hoạt động xét xử của Ngành.
 + Duy trì mối quan hệ phối hợp chặt chẽ giữa VKSND và Tòa án nhân dân 
hai cấp trong việc tổ chức các phiên tòa dân sự rút kinh nghiệm, tạo điều kiện để 
mỗi Ngành thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của từng Ngành và các phiên tòa 
ngày càng chuyển biến tích cực cả về số lượng, lẫn chất lượng.
 + Tham mưu Lãnh đạo Viện chủ động tổ chức phiên tòa dân sự rút kinh 
nghiệm bằng hình thức trực tuyến hoặc ghi hình để các cán bộ, Kiểm sát viên và 
các đơn vị xem tham gia góp ý. 
 + Việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm theo cụm, đòi hỏi từng đơn vị 
trong cụm phải quan tâm, thực hiện phiên tòa một cách nghiêm túc, có chất lượng, 
góp phần tăng cường hiệu quả của công tác tự đào tạo, nâng cao chất lượng đội 
ngũ cán bộ, KSV.
 + KSV được phân công nêu cao tinh thần trách nhiệm trước nhiệm vụ được 
giao, trước khi tham gia phiên tòa phải nghiên cứu kỹ hồ sơ, thường xuyên trau dồi VIỆN KSND TỐI CAO CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 VIỆN KSND TỈNH BÌNH ĐỊNH Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 PHỤ LỤC
 Số liệu Phiên tòa rút kinh nghiệm năm 2019, 2020, 06 tháng đầu năm 2021
 (Ban hành kèm theo Chuyên đề số: 994/CĐ-VKS-P9 ngày 04/8/2021) 
 I. CẤP HUYỆN
 Năm 6 tháng
 2019 2020 Tổng cộng
Huyện 2021
 Quy Nhơn 0 04 0 04
 Tuy Phước 06 05 03 14
 06 07 (có 01 phiên 02 15
 An Nhơn tòa cụm)
 03 (có 01 04 0 07
 Phù Cát
 phiên tòa cụm)
 Phù Mỹ 06 04 02 12
 06 07 03 (có 01 16
 Hoài Nhơn
 phiên tòa cụm)
 04 03 0 07
 Hoài Ân
 An Lão 01 01 0 02
 03 (có 01 01 0 04
 Vân Canh
 phiên tòa cụm)
 05 05 (có 01 02 12
 Tây Sơn
 phiên tòa cụm)