Sáng kiến kinh nghiệm Tích hợp liên môn trong Tin học 9

 UBND HUYỆN KRÔNG ANA
 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
 Tên đề tài: 
MỘT SỐ KINH NGHIỆM
 TÍCH HỢP LIÊN MÔN
 TRONG TIN HỌC 9
 Lĩnh vực: Giáo viên bộ môn
 Họ và tên tác giả: Phạm Thị Ngọc Anh
 Đơn vị: Trường THCS Nguyễn Trãi
 Krông Ana, tháng 02 năm 2019 Một số kinh nghiệm tích hợp liên môn trong Tin học 9
 PHẦN MỞ ĐẦU
 I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Ngay từ những ngày đầu khi bước vào ngành giáo dục, bản thân tôi 
luôn tự nhủ với lòng mình sẽ cố gắng hết lòng, quyết tâm hết sức với 
nhiệm vụ mà ngành đã giao phó, cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ của bản 
thân để góp phần hoàn thành mục tiêu chung của giáo dục là đào tạo các 
em học sinh phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mĩ; 
hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực để đáp ứng 
yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
 Trong giai đoạn hiện nay, nước ta đã và đang hội nhập với thế giới. 
Thời đại công nghệ đòi hỏi đất nước, đặc biệt là thế hệ trẻ phải có những 
kiến thức nhất định về tin học và ngoại ngữ; tuy nhiên trong những năm 
gần đây, việc sử dụng kiến thức các môn học khác nhau trong chương 
trình để giải quyết một số tình huống thực tiễn trong bài học là vấn đề mà 
đòi hỏi người dạy và người học phải có sự hiểu biết tương đối rộng, nhận 
biết được những kiến thức liên quan nhất định, biết áp dụng kiến thức liên 
quan đó vào một số tình huống để giải quyết nhằm mang lại cho người 
học về cách, tiếp nhận tri thức, giải quyết vấn đề một cách “đa chiều”, có 
sự logic giữa các môn học
 Chính vì thế, người giáo viên trung học cơ sở Việt Nam đang đứng 
trước những nhiệm vụ và thử thách to lớn, đầy trách nhiệm là: Xây dựng 
một bậc trung học cơ sở vững chắc, đảm bảo cho tất cả trẻ em hoàn thành 
có chất lượng cao ở bậc trung học cơ sở để có thể tiếp tục học tập tốt ở 
bậc học tiếp theo đồng thời giáo dục các em phát huy được toàn bộ năng 
lực của mình. Nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới sách giáo khoa trên tinh 
thần Nghị quyết 29 - NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và 
đào tạo, trong đó tăng cường năng lực dạy học theo hướng “tích hợp, liên 
môn” là một trong những vấn đề cần ưu tiên.
 Thực tế, dạy học tích hợp (DHTH) không phải là những vấn đề mới. 
Bất cứ một người giáo viên phổ thông nào cũng đã từng sử dụng các kỹ 
thuật này ở một chừng mực nào đó trong quá trình dạy học để hoàn thành 
mục tiêu giúp cho học sinh biết được những điều hữu ích và thú vị của 
cuộc sống, chuẩn bị cho các em hành trang cần thiết để bước vào đời. Các 
ví dụ đơn giản nhất thường thấy là, khi giáo viên liên hệ tới kiến thức 
môn học khác, kiến thức thực tế ở ngoài đời sống... vào trong bài giảng 
môn của mình để khắc sâu kiến thức cho học sinh, cũng như làm phong 
phú hơn nội dung bài học, đó chính là dạy học tích hợp .
 Tích hợp được hiểu là sự kết hợp, tổ hợp các nội dung từ các môn 
học, lĩnh vực học tập khác nhau, có nghĩa là đưa những nội dung giáo dục 
có liên quan vào quá trình dạy học các môn học như: tích hợp giáo dục 
đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc gia về 
biên giới, biển, đảo; giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, 
bảo vệ môi trường, an toàn giao thông... nhằm phát huy tối đa nhất hiệu 
 1 Một số kinh nghiệm tích hợp liên môn trong Tin học 9
 - Nghiên cứu các tài liệu, các nghị quyết, các hướng dẫn về tích hợp 
liên môn.
 - Nghiên cứu các kiến thức các môn học khác có liên quan thông qua 
sách giáo khoa, các thông tin trên sách, báo, trên mạng.
 - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm dạy học.
 - Phương pháp điều tra, phân tích, so sánh và tổng hợp.
 - Phương pháp trò chuyện đúc, rút kinh nghiệm từ đồng nghiệp và 
học sinh.
 - So sánh chất lượng học sinh qua các bài kiểm tra sau tiết dạy. 
 PHẦN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ
 - Theo kỉ yếu của hướng dẫn dạy học tích hợp liên môn “tích hợp 
được hiểu là sự kết hợp, tổ hợp các nội dung từ các môn học, lĩnh vực học 
tập khác nhau (theo cách hiểu truyền thống từ trước tới nay) thành một 
“môn học” mới hoặc lồng ghép các nội dung cần thiết vào các nội dung 
vốn có của môn học (như: lồng ghép nội dung giáo dục dân số, môi 
trường, an toàn giao thông xây dựng môn học tích hợp từ các môn 
truyền thống”.
 - Dạy học tích hợp ở môn tin học giúp phát triển các năng lực, đặc 
biệt là trí tưởng tượng khoa học và năng lực tư duy của học sinh, vì nó 
luôn tạo ra các tình huống để học sinh vận dụng kiến thức gần với cuộc 
sống, tạo hứng thú học tập cũng có thể được xem như một biện pháp giảm 
tải tâm lí học tập có hiệu quả và rất có ý nghĩa. 
 - Làm cho học sinh thấu hiểu ý nghĩa của các kiến thức cần tiếp thu, 
tích hợp một cách hợp lí, có ý nghĩa các nội dung gần với cuộc sống hàng 
ngày vào môn học, từ đó tạo sự xúc cảm nhận thức, cũng sẽ làm cho học 
sinh nhẹ nhàng vượt qua các khó khăn nhận thức và việc học tập khi đó 
mới trở thành niềm vui, hứng thú của học sinh. 
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ:
 - Được sự quan tâm, chỉ đạo, tạo điều kiện về mọi mặt của Ban 
Giám Hiệu nhà trường và sự hỗ trợ, quan tâm của Tổ bộ môn Toán Tin và 
sự kết hợp, phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ của các thầy cô trong tổ bộ 
môn, các đồng nghiệp trong và ngoài nhà trường để thực hiện đề tài cũng 
như áp dụng đề tài trong quá trình giảng dạy.
 - Mặc dù bộ Tin học là môn học khoa học tự nhiên, là cơ sở, là nền 
tảng của nhiều lĩnh vực khoa học. Tuy vậy tin học là bộ môn khá mới và 
vẫn là môn học tự chọn nên học sinh vẫn chưa thật sự xem trọng, rất ít 
học sinh đam mê và đa số các em còn rất thụ động trong quá trình tiếp thu 
kiến thức. Cụ thể là: Trong năm học 2018-2019 tại trường THCS Nguyễn 
Trãi qua làm bài kiểm tra của khối lớp 9 gồm các lớp 9A1, 9A2, 9A3, tỷ 
lệ học sinh khá giỏi còn khá thấp, trong khi tỷ lệ học sinh yếu kém còn 
cao so với quy định chung:
 3 Một số kinh nghiệm tích hợp liên môn trong Tin học 9
dung tích hợp, còn lúng túng khi tích hợp kiến thức làm cho bài dạy lan 
man, chưa nổi bật trọng tâm cần nghiên cứu do vấn đề tích hợp kiến 
thức liên môn còn tương đối mới mẻ và đòi hỏi giáo viên phải nắm vững 
kiến thức nhiều bộ môn.
 Xuất phát từ vấn đề đó, bản thân tôi xin mạnh dạn được chia sẻ suy 
nghĩ của mình cùng các đồng nghiệp về vấn đề tích hợp kiến thức liên 
môn, qua đó đưa ra một số “ý tưởng” tích hợp trong một vài bài dạy trong 
chương trình Tin Học 9. Vậy mục tiêu của đề tài là tìm ra hướng đi phù 
hợp nhất khi lồng ghép kiến thức tích hợp đạt hiệu quả nhất, bền vững 
nhất.
2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp: 
 Khi nghiên cứu và áp dụng đề tài này, bản thân tôi với khả năng 
kiến thức còn hạn chế, vẫn mạnh dạn, xin được nêu ra ý tưởng của mình, 
không dám để các thầy cô áp dụng, rập khuôn theo đề tài của cá nhân tôi 
mà mong ước đây sẽ là “một ý tưởng” để các thầy cô cùng nghiên cứu, 
sáng tạo để những bài học tin học khô khan, không còn là trở ngại, khó 
khăn cho học sinh trong quá trình học tập. Đó là điều hạnh phúc nhất cho 
các em học sinh cũng như bản thân người giáo viên như tôi, vì chất lượng 
học tập của các em sẽ được nâng lên vượt bậc
 NỘI DUNG CỤ THỂ
Ví dụ 1: Áp dụng bài “TIN HỌC VÀ XÃ HỘI” – Tiết 1- Phần 1 (sgk)
Bước 1: Nắm tổng quát kiến thức trọng tâm bài học:
 - Lợi ích của ứng dụng tin học.
 - Tác hại của tin học đối với xã hội
 Giáo viên khai thác nội dung và các hình ảnh trong sách giáo khoa, 
khai thác thêm các video để thấy được tin học được ứng dụng mạnh mẽ 
trong đời sống xã hội hiện đại. Bên cạnh những lợi ích to lớn mà tin học 
mang lại còn có những tác động về mặc tích cực và tiêu cực mà chúng ta 
cần tìm hiểu.
Bước 2: Thu thập các kiến thức liên quan ở các bộ môn có liên quan 
đến nội dung bài học, cụ thể như:
 - Môn ngoại ngữ tiếng Anh:
 - Vai trò của tin học và ngoại ngữ là rất quan trọng và có mối quan 
hệ gần gũi với nhau. Nếu bạn giỏi về ngoại ngữ thì sẽ sử dụng tốt các 
phần mềm ứng dụng phức tạp. Ngược lại, nếu bạn rành về tin học thì bạn 
có thể học ngoại ngữ qua các phần mềm hỗ trợ 
 - HS vận dụng kiến thức môn tiếng Anh được học để sử dụng máy 
tính cũng như tìm hiểu các trang wed liên quan 
 - Môn Âm nhạc 7: 
 - Tình yêu thiên nhiên, đất nước.
 - Ca ngợi Tổ quốc.
 - Ca ngợi thầy cô, bạn bè.
 - Môn Giáo dục công dân 9 bài 11 và 13:
 5 Một số kinh nghiệm tích hợp liên môn trong Tin học 9
 Ứng với từng phần của bài học, khi tích hợp giáo viên chèn vào 
các hình ảnh minh họa, các video, clip phù hợp với nội dung cần tích hợp 
và đưa ra hệ thống câu hỏi giúp học sinh nắm kiến thức một cách tổng 
quát nhất.
Ví dụ 2: Áp dụng bài “ BẢO VỆ THÔNG TIN MÁY TÍNH” - phần 2 
(sgk)
 Bước 1: Nắm tổng quát kiến thức trọng tâm bài học.
 - Vì sao cần phải bảo vệ thông tin máy tính.
 - Có những lí do nào làm cho thông tin máy tính bị mất.
 - Đề phòng máy tính mất thông tin ta phải thực hiện các biện pháp 
đề phòng nào?
Bước 2: Thu thập các kiến thức liên quan ở các bộ môn khác có liên 
quan đến nội dung bài học
 - Môn giáo dục công dân 6 - bài 18: Giáo dục đạo đức học sinh sử dụng 
công nghệ thông tin và tài năng của mình nhưng tuyệt đối không được vi 
phạm pháp luật.
 - Môn công nghệ 8: Chi tiết máy
 + Kết hợp với đoạn video giải thích về yếu tố ngẫu nhiên trong quá 
trình sản xuất.
 + Trong khi sản xuất các chi tiết máy, có phải 100% sản phẩm sản 
xuất ra đều dùng được hết và không có sản phẩm nào hư hỏng không? Vì 
sao?
 + Tuổi thọ của vật dụng hoặc đồ vật có phải dùng được một một 
ngày, một tháng, một năm hoặc vĩnh cửu hay không? Khi nào nên bổ sung 
hoặc thay thế?
 - Môn sinh học 8 – bài 13: 
 + Liên hệ giải thích yếu tố tuổi thọ của các thiết bị máy tính
 + Tác hại của ánh sáng chiếu trực tiếp vào các bộ phận của máy 
tính.
 - Môn vật lí lớp 7: 
 Giải thích vì sao cần phải bảo quản máy móc tránh nơi ẩm ướt
Bước 3: Sưu tập các thông tin, hình ảnh, video clip về lợi ích, tác hại, 
cách ứng dụng lợi ích và phòng tránh, giảm thiểu tác hại, của các 
vấn đề liên quan đến nội dung bài học
 + Sưu tập các thông tin liên quan đến các yếu tố công nghệ - vật lí, 
yếu tố bảo quản – sử dụng.
 + Sưu tập các hình ảnh, video clip về hiện tượng tia hồng ngoại 
chiếu trực tiếp vào các vật liệu và bị oxi hóa, ăn mòn.
Bước 4: Tích hợp nội dung kiến thức vào bài học:
 Tương tự như các bài học có tích hợp liên môn khác. Sau khi thu 
thật đầy đủ các thông tin, hình ảnh, video clip... liên quan đến bài học, 
chúng ta cần soạn 1 giáo án bài dạy như bình thường, sau đó có thể tích 
hợp nội dung kiến thức vào bài dạy cũng bằng một trong 2 cách như trên 
đó là:
 7 Một số kinh nghiệm tích hợp liên môn trong Tin học 9
 Vận dụng môn Âm nhạc lớp 7: Giáo viên vòi phun nước tự 
trình chiếu cho học sinh xem và nghe bài hát “Ca động. 
ngợi Tổ quốc” của nhạc sĩ Hoàng Vân qua đó 
giáo dục lòng yêu nước, yêu tổ quốc, yêu quê 
hương mà nhạc sĩ Hoàng Vân đã gửi gắm vào đó.
 Gv: Chia lớp ra thành 4 nhóm và thực hiện 
theo các yêu cầu sau: (3-5 phút)
 + Nhóm 1: Rôbốt thám hiểm dưới đáy biển. + Giải trí: Nghe 
 + Nhóm 2: Tìm địa chỉ trang Web hỗ trợ học nhạc, (có thể) nghe 
tiếng Anh trực tuyến. bài hát ca ngợi Tổ 
 + Nhóm 3: Tìm một số Clip về điều khiển tự quốc (lớp 7), games 
động hóa
 + Nhóm 4: Em hãy kể tên một số hoạt động có 
ứng dụng tin học trong nhà trường?
 Gv: Thu thập kết quả của các nhóm, trình 
chiếu cho học sinh quan sát kết quả và cho nhận 
xét.
 (kết quả tương tự như sau)
 - Nhóm 1: 
 - Nhóm 2: 
 - Tin học đã được 
 - Nhóm 3: ứng dụng trong mọi 
 lĩnh vực của xã hội 
 như: Giáo dục, y tế, 
 - Nhóm 4: kinh doanh, quản lý, 
 + Thi “Rung chuông vàng” điều hành...
 + Thi “Theo dòng lịch sử”
 + Xem phim trực tuyến “Đỉnh cao chiến 
thắng” nhân ngày thành lập Quân đội Nhân dân - Sự phát triển của 
Việt Nam 22/12 mạng máy tính, đặc 
Gv: Trình chiếu những hình ảnh ứng dụng của tin biệt là Internet làm 
học trong xã hội ngày nay cho ứng dụng tin học 
 ngày càng phổ biến.
 9