Sáng kiến kinh nghiệm Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện tự chủ tài chính tại trường THPT Cát Ngạn

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT CÁT NGẠN
 -----lCQl ---------------
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 ĐỀ TÀI:
 “THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN
 TỰ CHỦ TÀI CHÍNH THEO NGHỊ ĐỊNH 60/NĐ-CP CỦA CHÍNH PHỦ
TẠI TRƯỜNG THPT CÁT NGẠN, HUYỆN THANH CHƯƠNG,
 TỈNH NGHỆ AN”
 LĨNH VỰC: QUẢN LÝ
 TÁC GIẢ: NGUYỄN THỊ NHỊ
 TỔ: VĂN PHÒNG
 NĂM THỰC HIỆN: 2022 - 2023
 ĐIỆN THOẠI: 032 647 1992 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Lý do chọn đề tài.
Nghị định số 60/2021/NĐ-CP thực sự đi vào thực tiễn, các cơ quan quản lý nhà nước, 
đặc biệt là các cơ quan quản lý trực tiếp các đơn vị sự nghiệp công đã khẩn trương đánh 
giá, phân loại, xây dựng phương án chuyển đổi các đơn vị sự nghiệp công lập sang thực 
hiện cơ chế tự chủ hướng dẫn triển khai thực hiện phù hợp với thực tế hoạt động của 
từng đơn vị sự nghiệp, coi như việc triển khai Nghị định 60/2021/NĐ-CP là một cơ hội 
để đột phá, đổi mới tái cơ cấu, sắp xếp lại các đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng 
năng động và hiệu quả.
Trong những năm qua, Trường Trung học phổ thông (THPT) Cát Ngạn, huyện Thanh 
Chương, tỉnh Nghệ An đã thường xuyên quán triệt, phổ biến các văn bản pháp luật liên 
quan đến cơ chế, chính sách quản lý ngân sách, tự chủ tài chính và triển khai thực hiện 
hiệu quả việc thu chi tài chính, nâng cao thu nhập tăng thêm trong đơn vị. Tuy nhiên 
để tiếp tục phát huy những kết quả đạt được và áp dụng hiệu quả cơ chế tự chủ tài chính 
theo Nghị định 60/NĐ-CP của Chính phủ đòi hỏi bộ phận kế toán tiếp tục nghiên cứu, 
đề xuất những giải pháp hiệu quả thực hiện tự chủ tài chính trong thực tiễn đơn vị.
Chính vì vậy, tôi chọn đề tài sáng kiến “Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả 
thực hiện tự chủ tài chính theo Nghị định 60/NĐ-CP của Chính phủ tại Trường 
THPT Cát Ngạn, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An”, qua đó nâng cao hiệu quả 
quản lý ngân sách nhà nước, tiếp tục triển khai thực hiện Nghị định 60/2021/NĐ - CP 
tại đơn vị trong thời gian đến.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng về thực hiện tự chủ tài chính theo Nghị 
định 60/NĐ-CP tại Trường trung học phổ thông Cát Ngạn, huyện Thanh Chương, từ 
đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện tự chủ tài chính, đảm bảo chất 
lượng hoạt động giáo dục đào tạo trên địa bàn huyện.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Trường THPT Cát Ngạn, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An triển khai các giải pháp 
nâng cao hiệu quả thực hiện tự chủ tài chính theo chủ trương chung của chính quyền 
địa phương các cấp, ngành giáo dục về quản lý ngân sách, triển khai tự chủ.
1.4. Phạm vi nghiên cứu
Thực trạng về triển khai các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện tự chủ tài chính theo 
Nghị định 60/NĐ-CP của Chính phủ tại Trường trung học phổ thông Cát Ngạn, huyện 
Thanh Chương từ năm 2022 đến năm 2023.
1.5. Kế hoạch nghiên cứu PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
2.1. Cơ sở lý luận về nâng cao hiệu quả thực hiện tự chủ tài chính theo Nghị định 
số 60/2021/NĐ-CP
2.1.1. Một số khái niệm cơ bản
2.1.1.1. Cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công
Là các quy định về quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong việc thực hiện quy định về 
danh mục sự nghiệp công, giá, phí và lộ trình tính giá dịch vụ sự nghiệp công, phân loại 
mức độ tự chủ tài chính, tự chủ sử dụng nguồn tài chính, tự chủ trong hoạt động liên 
doanh, liên kết; quản lý, sử dụng tài sản công và các quy định khác có liên quan.
2.1.1.2. Dịch vụ sự nghiệp công
Là dịch vụ sự nghiệp trong các lĩnh vực giáo dục đào tạo, giáo dục nghề nghiệp, y tế - 
dân số, văn hóa, thể thao và du lịch; thông tin và truyền thông, khoa học và công nghệ; 
các hoạt động kinh tế và lĩnh vực khác (gồm: nông nghiệp và phát triển nông thôn, tài 
nguyên và môi trường, giao thông vận tải, công thương, xây dựng, tư pháp, lao động 
thương binh và xã hội, sự nghiệp khác).
2.1.1.3. Cơ chế tự chủ tài chính
Theo từ điển Tiếng Việt do Viện ngôn ngữ học biên soạn năm 2000 giải nghĩa “cơ chế 
là cách thức mà theo đó một quá trình được thực hiện”. Như vậy, “cơ chế” là cách thức 
hoạt động của một sự vật, hiện tượng trong quá trình tồn tại và phát triển.
Theo từ điển Tiếng Việt biên soạn năm 2010 giải nghĩa “tự chủ” là việc tự điều hành, 
quản lý mọi công việc của cá nhân hoặc của tổ chức, không bị cá nhân, tổ chức khác 
chi phối.
Từ phân tích trên, có thể hiểu cơ chế tự chủ về tài chính được hiểu là cơ chế quản lý tài 
chính mà ở đó quyền định đoạt các vấn đề tài chính bao gồm nội dung thu- chi của đơn 
vị do đơn vị tự định đoạt mà không bị cá nhân, tổ chức chi phối, kiểm soát.
2.1.1.4. Thu nhập tăng thêm
Theo Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ quy định cơ chế tự 
chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập, thì đối với Trường trung học phổ thông là 
các đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, thì sẽ xác định mức độ tự chủ 
(hay còn gọi là đơn vị nhóm mấy - nhóm 1, nhóm 2, nhóm 3, nhóm 4) để biết sẽ thực 
hiện phân phối kết quả tài chính trong năm như thế nào.
+ Đối với đơn vị sự nghiệp nhóm 1 và nhóm 2, sẽ thực hiện phân phối tài chính trong 
năm theo quy định tại Điều 14 của NĐ60/2021/NĐ - CP. - Tổ chức tốt việc học tập quán triệt đầy đủ, kịp thời và thực hiện nghiêm Nghị định 
60/2021/NĐ - CP, Thông tư 56/2022/TT - BTC, phải được tiến hành thường xuyên, 
liên tục ở mọi lúc, mọi nơi với sự tham gia của tất cả cán bộ, công chức, viên chức, 
giáo viên và người lao động.
- Nâng cao thu nhập tăng thêm cho cán bộ, viên chức, người lao động, từng bước ổn 
định cuộc sống, yên tâm công tác lâu dài tại đơn vị, địa phương.
- Việc chi trả và mức chi trả thu nhập tăng thêm cho từng cá nhân, cơ quan phụ thuộc 
vào kết quả công việc của đơn vị đó. Theo quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị thì cứ đơn 
vị nào có hiệu suất công việc cao, tiết kiệm được chi phí, tạo nguồn thu cao cho đơn vị 
thì được hưởng mức thu nhập tăng thêm cao hơn. Nhà nước có chính sách khuyến khích 
và tạo điều kiện cho các cơ quan, đơn vị, trường học tổ chức tăng thu, tiết kiệm chi, 
tinh giản biên chế, tăng thêm thu nhập cho người lao động trên cơ sở hoàn thành nhiệm 
vụ được giao, sau khi đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với ngân sách nhà nước; căn cứ kết 
quả tài chính trong năm, đơn vị quyết định tổng mức thu nhập tăng thêm trong năm.
- Trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho đơn vị sự nghiệp trong việc tổ chức công 
việc, sắp xếp lại bộ máy, sử dụng lao động và nguồn lực tài chính để hoàn thành nhiệm 
vụ được giao; phát huy mọi khả năng của đơn vị để cung cấp dịch vụ với chất lượng 
cao cho xã hội; tăng nguồn thu, nhằm từng bước giải quyết thu nhập cho người lao 
động; phát huy tính sáng tạo, năng động, xây dựng “thương hiệu riêng” cho đơn vị 
mình.
- Thực hiện chủ trương xã hội hóa trong việc cung cấp dịch vụ cho xã hội, huy động 
sự đóng góp của cộng đồng xã hội để phát triển các hoạt động sự nghiệp, từng bước 
giảm dần bao cấp từ ngân sách nhà nước.
- Thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm đối với đơn vị sự nghiệp, Nhà nước vẫn 
quan tâm đầu tư để hoạt động sự nghiệp ngày càng phát triển; bảo đảm cho các đối 
tượng chính sách - xã hội, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt 
khó khăn được cung cấp dịch vụ theo quy định ngày càng tốt hơn.
2.2. Thực trạng về thực hiện tự chủ tài chính theo Nghị định số 60/2021/NĐ- CP
 ... • •
2.2.1. Công tác triển khai thực hiện
Trước đây, cơ chế tài chính đối với Trường trung học phổ thông Cát Ngạn, huyện Thanh 
Chương, tỉnh Nghệ An được thực hiện theo Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 
25/4/2006 của Chính phủ quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện 
nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập. 
Thông tư số 71/2006/TT-BTC ngày 9/8/2006 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện 
Nghị định trên. Sau đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 16/2015/NĐ-CP thay thế 
Nghị định số 43/2006/NĐ-CP theo hướng quy định các vấn đề chung và cuối cùng là 
Nghị định 60/2021/NĐ-CP ngày 2.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện tự chủ tài chính theo Nghị định số 
60/2021/NĐ-CP tại Trường THPT Cát Ngạn, huyện Thanh Chương + Thực hiện 
công khai, minh bạch thu chi tài chính và biểu dương khen thưởng các cá nhân có thành 
tích xuất sắc
Công khai, minh bạch nguồn ngân sách, thực hiện tự chủ tài chính Nghị định 
60/2021/NĐ-CP được cấp có thẩm quyền thẩm định và quyết toán hàng năm. Chủ động 
rà soát điều chỉnh các nhiệm vụ chi, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát chi tiêu, 
áp dụng các biện pháp, giải pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả thực hiện tự chủ tài 
chính.
Cần khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân có ý thức và đem lại kết quả trong 
công tác triển khai thực hiện tự chủ tài chính theo Nghị định 60/2021/NĐ - CP, Thông 
tư 56/2022/TT - BTC. Phê bình, kiểm điểm, áp dụng các hình thức chế tài đối với những 
cá nhân, bộ phận chuyên môn vi phạm quy chế sử dụng tài sản công, gây lãng phí, áp 
dụng sai quy định của cơ chế tự chủ theo Nghị định 60. Xây dựng, bổ sung chính sách 
phù hợp trong việc phân bổ nguồn thu nhập cuối năm từ nguồn kinh phí tiết kiệm, làm 
tăng nguồn thu nhập do việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của các cá nhân, tập 
thể. Làm được điều này sẽ là động lực rất lớn nhằm khuyến khích động viên CBCCVC, 
giáo viên, người lao động ra sức phấn đấu tăng cường phối hợp thực hiện hiệu quả tự 
chủ tài chính theo Nghị định 60, Thông tư 56 phù hợp với thực tiễn.
 + Hệ thống văn bản pháp luật chưa hoàn thiện
Hiện tại nhiều địa phương đã có văn bản hướng dẫn thực hiện một số nội dung liên 
quan đến tự chủ tài chính, chính sách tiền lương, Đề án cho thuê tài sản, Hợp đồng cho 
thuê tài sản, các nguồn thu, chi thu nhập tăng thêm cho viên chức, giáo viên, người lao 
động hàng năm.... Bước đầu có sự chủ động về tài chính, tuy nhiên mức độ còn hạn 
chế, nhất là phần thu còn nhiều trói buộc. Thời gian qua, việc tự chủ tài chính tại nhà 
trường thực ra mới chỉ là tự chủ “một phần”. Không thể phủ nhận các văn bản pháp lý 
của Nhà nước như Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Đầu tư công, Luật Viên chức, Nghị 
định 60, Thông tư 56. đã tạo hành lang pháp lý tốt hơn để Trường trung học phổ thông 
Cát Ngạn, huyện Thanh Chương phát triển, song vẫn còn thiếu đồng bộ, chồng chéo 
thậm chí là “rào cản” với đơn vị trong quá trình xây dựng cơ chế tự chủ.
Một số nhân viên hợp đồng, không phải đơn vị nào cũng có thể trích thu nhập tăng 
thêm cho viên chức hợp đồng tương xứng với công việc họ phải làm. Chính vì vậy, Ban 
giám hiệu cần xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp, thực hiện giải quyết chế độ thu 
nhập tăng thêm hàng quý cho đội ngũ diện hợp đồng tạm tuyển, hợp đồng 68 (Nghị 
định 161) và hợp đồng khoán vì họ là những nhân viên có chức danh vị trí việc làm rất 
quan trọng trong đơn vị như kế toán, thủ quỹ, thư viện, y tế, bảo vệ.
+ Đơn vị sự nghiệp công lập 2.3.1. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
 Tình hình dịch Covid, thiên tai, hạn hán diễn ra phức tạp ở khắp nơi đã tác động 
nhiều đến kinh tế, xã hội và công tác quản lý ngân sách, tự chủ tài chính tại các cơ quan, 
đơn vị, địa phương.
 Một số cơ quan, đơn vị công tác quản lý ngân sách nhà nước, thu chi tài chính 
còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Hồ sơ chứng từ tài chính chưa sắp xếp khoa học, khi kiểm soát chứng từ, tra cứu, báo 
cáo mất nhiều thời gian, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Về nguồn tài chính, Nghị định số 16/2015/NĐ-CP trước đây quy định nguồn tài chính 
của đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng tổng hợp chung tất cả các nguồn lực, chưa 
có sự tách bạch rõ nguồn thu từ hoạt động thực hiện nhiệm vụ chính trị do Nhà nước 
giao và các hoạt động kinh doanh dịch vụ.
Nghị định số 16/2015/NĐ-CP chưa quy định cụ thể các hình thức liên doanh liên kết 
và việc phân phối kết quả chênh lệch thu chi từ hoạt động liên doanh liên kết của đơn 
vị sự nghiệp công lập.
 Từ những hạn chế nêu trên, nhiệm vụ đặt ra, nêu cao trách nhiệm của Ban giám 
hiệu trong công tác quản lý, hướng dẫn, quán triệt các bộ phận chuyên môn, Văn phòng 
xây dựng kế hoạch, dự toán ngân sách, thực hiện tự chủ tài chính theo Nghị định 
60/2021/NĐ - CP, Thông tư 56/2022/TT - BTC, xây dựng Đề án vị trí việc làm. Phương 
án tự chủ, Quy chế chi tiêu nội bộ theo quy định mới nhất, tiếp tục tiết kiệm, chống 
lãng phí, nâng cao thu nhập tăng thêm cho cán bộ, viên chức, giáo viên, người lao động 
phù hợp với tình hình thực tế đơn vị, địa phương. Đó là nội dung quan trọng của sáng 
kiến để đề xuất, triển khai thực hiện tự chủ tài chính đạt hiệu quả hơn trong thời gian 
tới.
 2.3.2. Tính mới, tính sáng tạo
- Trong những năm qua, Trường trung học phổ thông Cát Ngạn, huyện Thanh Chương 
đã thực hiện xây dựng tốt quy chế chi tiêu nội bộ hàng năm trong đó có nội dung thực 
hiện tự chủ tài chính theo Nghị định 60/2021/NĐ - CP, Thông tư 56/2022/TT - BTC, 
xây dựng Đề án vị trí việc làm, triển khai thực hiện đúng chủ trương, đúng mục đích, 
công khai minh bạch các khoản thu chi tài chính, chủ động trong hoạt động chuyên 
môn, mọi nội dung liên quan đến chế độ, chính sách, thu nhập hàng tháng, thu nhập 
tăng thêm đều được tổng hợp, lấy kiến, thống nhất tập thể, trên cơ sở đó Ban giám hiệu, 
Ban chấp hành Công đoàn phối hợp kiểm tra giám sát, Hiệu trưởng nhà trường thực 
hiện duyệt chi, đảm bảo mức chi theo quy định, định mức hướng dẫn của Nghị định 60, 
Thông tư 56, triển khai Đề án vị trí việc làm, nâng cao thu nhập tăng thêm cho các cán 
bộ, viên chức, giáo viên, người lao động trong đơn vị. Qua đó tạo động lực làm việc, 
khích lệ sự chuyên cần, nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ cán bộ, công chức, 
viên chức, giáo viên, kỹ năng quản lý của Hiệu trưởng, năng lực tham mưu thực hiện 
của bộ phận Kế toán, đáp ứng được yêu cầu quản lý ngân sách nhà