Sáng kiến kinh nghiệm Tăng cường thực hành kỹ năng sống cho học sinh lớp chủ nhiệm

 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 BÁO CÁO
 SÁNG KIẾN NĂM 2023
 I. TÊN SÁNG KIẾN: Tăng cường thực hành kỹ năng sống cho học sinh 
lớp chủ nhiệm
 II. LÝ DO CHỌN SÁNG KIẾN
 Nội dung giáo dục kĩ năng sống theo công văn số 463/BGDĐT-GDTX ngày 
28/01/2015 của Bộ giáo dục là: “Giáo dục cho người học những kĩ năng cơ bản, 
cần thiết, hướng tới hình thành những thói quen tốt giúp người học thành công, đảm 
bảo vừa phù hợp với thực tiên và thuần phong mỹ tục Việt Nam vừa hội nhập quốc 
tế trong giai đoạn công nghiệp hoá đất nước. Nội dung giáo dục kĩ năng sống phải 
phù hợp với từng lứa tuổi và tiếp tục được rèn luyện theo mức độ tăng dần ”.
 Mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 đối với học sinh 
trung học cơ sở là: “giúp học sinh phát triển các phẩm chất, năng lực đã được hình 
thành và phát triển ở cấp tiểu học, tự điều chỉnh bản thân theo các chuẩn mực chung 
của xã hội, biết vận dụng các phương pháp học tập tích cực để hoàn chỉnh tri thức 
và kĩ năng nền tảng, có những hiểu biết ban đầu về các ngành nghề và có ý thức 
hướng nghiệp để tiếp tục học lên trung học phổ thông, học nghề hoặc tham gia vào 
cuộc sống lao động”. Để đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, mục tiêu 
giáo dục đang chuyển hướng từ trang bị kiến thức sang trang bị những năng lực và 
phẩm chất cho người học. Điều đó cũng đã khẳng định tầm quan trọng của việc giáo 
dục kĩ năng sống cùng với các môn học và các hoạt động giáo dục.
 Theo chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, ngoài việc dạy kiến thức 
phổ thông còn yêu cầu dạy, bổ sung cho học sinh những kĩ năng sống. Giáo dục kĩ 
năng sống cho học sinh trong trường THCS là nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Kĩ 
năng sống trong nhà trường được hiểu là những hoạt động được tổ chức bằng các 
việc làm cụ thể để học sinh tham gia, các em được tăng cường thực hành trong thực 
tế có sự định hướng, hướng dẫn của giáo viên. Kĩ năng sống cho học sinh theo cách 
hiểu đơn giản hơn là những kĩ năng học tập, kĩ năng làm chủ bản thân, kĩ năng thích 
ứng và hòa nhập với cuộc sống, kĩ năng làm việc, giúp các em có được kiến thức, 
kĩ năng và giải quyết được vấn đề trong các tình huống xảy ra trong cuộc sống. Môn 
Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của sách giáo khoa lớp 6 là một môn học giúp 
giáo dục kĩ năng sống của học sinh trong nhà trường một cách bài bản hơn.
 Năm học 2022-2023 tôi được phân công chủ nhiệm lớp 6A1. Tôi nhận thấy 
rằng giáo dục kĩ năng sống là một việc làm quan trọng và cần thiết đối với học sinh sống của các em học sinh do mình chủ nhiệm. Việc làm này tôi tiến hành ngay 
trong các giờ sinh hoạt lớp của tuần đầu tiên trong năm học 2022- 2023, với các 
câu hỏi phù hợp. Nội dung phiếu khảo sát: Có Phụ lục số 01 đính kèm.
 Sau khi 45 HS lớp 6A1 thực hiện xong phiếu khảo sát, GVCN tiến hành tổng 
hợp, phân nhóm, đề ra giải pháp để giáo dục kỹ năng sống cho các em.
 Kết quả
 Nhóm Tiêu chí đánh giá
 Số lượng Tỷ lệ
 Học sinh thiếu hiểu biết tối thiểu về kĩ năng sống, 
Nhóm học không có hiểu biết cần thiết về các vấn đề xung 
sinh chọn quanh, thiếu nhận thức về kĩ năng sống. Nhóm đối 351 39%
 đáp án a tượng này cần phối hợp với PHHS để giúp các em có 
 kỹ năng sống tốt hơn.
 Đối với nhóm học sinh này có 02 trường hợp: Trường 
 hợp 1 chưa tự tin, chưa nắm rõ về bản thân. Trường 
Nhóm học 
 hợp 2 bản thân còn ngộ nhận về kĩ năng, còn lưỡng 44,4
sinh chọn 399
 lự, chưa nắm rõ bản thân mình đã có kĩ năng sống hay %
 đáp án b
 chưa. Nhóm đối tượng này cần phải tiếp tục khảo sát, 
 quan sát, giao tiếp thêm để nắm rõ thực trạng.
 Có thể nói nhóm học sinh này có nền tảng cần thiết 
Nhóm học để phát triển các kĩ năng sống phù hợp với lứa tuổi, 
 16,6
sinh chọn học sinh ham hiểu biết, có nhận thức về bản thân và 150
 %
 đáp án c các mối quan hệ xã hội. Tuy nhiên số lượng học sinh 
 nhóm này lại thấp nhất.
 Trên cơ sở kết quả điều tra, khảo sát trên, tôi căn cứ thực trạng để có giải pháp 
rèn luyện, giáo dục, bồi dưỡng kĩ năng sống phù hợp cho từng nhóm học sinh nhằm 
nâng cao hiệu quả rèn kĩ năng sống cho các em.
 - Phương pháp theo dõi, quan sát, giao tiếp với học sinh hàng ngày
 Trực tiếp theo dõi, quan sát, giao tiếp hàng ngày với các em trên trường thông 
qua các môn học, giờ sinh hoạt, giờ ra chơi và nói chuyện trực tiếp thường xuyên với 
các em để nắm bắt thực trạng, nhận thức kĩ năng sống. Từ đó tìm giải pháp thích hợp 
giúp các em có được kĩ năng sống tốt hơn. Video về hướng dẫn học tập và góc học tập của học sinh ở gia đình
 *Thứ hai: Tích cực cho học sinh thực hành kỹ năng sống qua việc tham 
gia các hoạt động trải nghiệm, tham gia các cuộc thi, phong trào do cấp trường 
và các cơ quan ban ngành tổ chức
 Tranh thủ các hoạt động, cuộc thi, hội thi phong trào do nhà trường, cấp 
huyện tổ chức và các tiết sinh hoạt ngoại khóa, tham gia các buổi lao động công 
ích, vệ sinh trường lớp để tổ chức cho các em thực hành, rèn luyện kĩ năng sống. 
Trong năm học 2022-2023, lớp 6A1 do tôi làm chủ nhiệm, tôi đã có những cách tổ 
chức cho tất cả các em tham gia các hoạt động, phong trào sau:
 - GVCN hướng dẫn các em cách bày
 xếp một mâm quả Trung thu và dựa
 trên mâm quả đó viết một bài thuyết
 trình, việc này GVCN tổ chức cho 4 tổ
 HS thực hiện trước ngày thi rồi sau đó
 chọn 1 một mâm trình bày đẹp và
 thuyết trình tốt nhất để đi dự thi, qua
 đây GVCN huy động được tất cả các
 em tham gia vào thực hành kĩ năng
 làm việc nhóm, kĩ năng tự tin, kĩ năng
 thuyết trình. Học sinh lớp 6A1 tham gia Hội thi Mâm Cỗ
 Trung thu năm 2022 HS lớp 6A1 thi hùng biện Tiếng Anh cấp trường năm HS lớp 6A1 tham gia thi vẽ tranh
học 2022-2023 năm học 2022- 2023
 - Phối hợp với PHHS thành lập đội văn 
 nghệ của lớp, cử lớp phó văn nghệ làm 
 đội trưởng. Để chuẩn bị cho các tiết 
 mục văn nghệ trong các ngày lễ, hoặc 
 hội diễn văn nghệ của trường GVCN 
 hướng dẫn đội trưởng chọn lựa tiết mục 
 phù hợp, tổ chức tập luyện cho từng 
 em, từng nhóm tham gia, Sau đó 
 GVCN duyệt lại trước khi tham gia 
 trong các dịp lễ hoặc hội diễn văn nghệ. 
 Thông qua cách này giáo viện giáo dục 
 cho các em thêm kĩ năng tự tin trước 
 đám đông, kĩ năng hợp tác chia sẻ, tinh HS lớp 6A1 tham gia Hội diên văn nghệ
 thần đoàn kết. Mừng Đảng, Mừng Xuân năm 2023.
 * Thứ ba: Tổ chức cho HS tham gia thực hành các công việc nhà phụ 
giúp gia đình:
 GVCN tìm các video hướng dẫn các công việc nhà nâng cao cho em quan 
sát sau đó thực hành ngay tại lớp học như: Gấp chăn màn, gấp quần áo kiểu nhật, 
cách rửa chén bát, nấu ăn...
 Thông qua phụ huynh học sinh, yêu cầu học sinh thực hành thường xuyên ở 
nhà quay video gửi lên Zalo riêng của GVCN hoặc viết báo cáo công việc đã làm 
được trong tuần, có sự xác nhận của phụ huynh học sinh để báo cáo kết quả trong 
tiết sinh hoạt chủ nhiệm. Giải pháp này giúp rèn luyện thêm cho các em những kĩ 
năng tự phục vụ bản thân. Sau đây là một số công việc, hình ảnh của học sinh lớp 
6A1 đã trực tiếp thực hành:
 HS lớp 6A1 thực hành gấp quần áo tại lớp HS lớp 6A1 thực hành rửa chén bát Video trình chiếu giáo dục giới tính, phòng tránh xâm hại trẻ em.
 *Thứ năm: Thực hành kĩ năng ứng phó với các tình huống nguy hiểm 
thông qua tham gia vào các tình huống giả định
 GVCN tổ chức cho học sinh thực hành với các tình huống giải định về kĩ 
năng ứng phó với các tình huống nguy hiểm như kĩ năng thoát hiểm khi xảy ra cháy 
nổ, kĩ năng thoát khỏi khi bị bắt cóc, đối mặt với người lạ.. .Trường hợp này tất cả 
các em được tham gia vào nhân vật trong tình huống giả định, các em sẽ thực hành 
trực tiếp và đưa ra những cách xử lí của bản thân khi đối mặt với các khó khăn. Để 
ứng phó với các tình huống trên giáo viên lưu ý cho HS: Cần thật bình tĩnh, suy 
nghĩ thật kĩ, tìm kiếm sự hỗ trợ. Khi gặp tình huống nguy hiểm không thể đối phó 
thì cần chạy trốn, kêu cứu, tìm cách để lại dấu vết, thông tin để báo cho người thân, 
công an, người xung quanh, trường hợp bắt cóc, xâm hại nên cân nhắc đánh thật 
mạnh vào chỗ hiểm của kẻ xấu để thoát thân.
 Ví dụ: Thực hành tình huống giả định về sự cố cháy nổ, ban đầu các em 
hoảng loạn, cá biệt có em còn ngồi im một chỗ. Sau vài lần thực hành các em đã có 
hành động kỹ năng thoát hiểm cúi thấp người, di chuyển ven tường một cách khẩn 
trương, lấy khăn hoặc áo che mặt mũi để bảo vệ sự sống của bản thân. IV. KẾT QUẢ ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
 Qua hơn 07 tháng triển khai, tăng cường rèn luyện, bồi dưỡng kỹ năng sống 
cho học sinh lớp 6A1 - Trường THCS Lộc Tấn, năm học 2022-2023, đã thu được 
những lợi ích đáng kể như sau:
 - Những kĩ năng sống cơ bản của học sinh lớp 6A1 được nâng lên rõ rệt:
 + Kĩ năng giao tiếp ứng xử: các em biết cách giao tiếp, xưng hô với thầy cô, 
với người lớn tuổi có lễ phép, các em chủ động chào hỏi, thầy cô, bạn bè và người 
lớn tuổi. Ứng xử với bạn bè thân thiện hơn trong mọi tình huống, biết kìm chế tính 
tình, hoà đồng với bạn bè không xảy ra vụ việc học sinh bất hòa, gây gỗ đánh nhau.
 + Kĩ năng tự phục vụ bản thân: mỗi HS đã biết giữ gìn vệ sinh cá nhân, bảo 
vệ sức khoẻ của mình, đã biết làm những công việc nhà hằng ngày để phụ giúp gia 
đình của mình thường xuyên.
 + Kĩ năng hợp tác và chia sẻ: Trong các hoạt động tập thể, mạnh dạn chia sẻ 
kinh nghiệm, kiến thức với các bạn bè, thầy cô, biết hợp tác để làm việc nhóm thuần 
thục hơn.
 + Kĩ năng thể hiện tự tin trước đám đông: các em mạnh dạn tự tin thể hiện bản 
thân mình, tự tin hơn trong các buổi thuyết trình. Thông qua chương trình rèn kĩ 
năng sống của Liên đội với các chuyên đề về phòng chống xâm hại, chấp hành an 
toàn giao thông các hoàn cảnh đời sống thường ngày... Các em mạnh dạn trả lời các 
câu hỏi gợi mở, những câu hỏi tình huống chứng tỏ các em đã rèn được các xử lý 
sự việc xảy ra. Từ đó kĩ năng chia sẻ được các em thể hiện tự tin, mạnh dạn, tích 
cực và hiệu quả.
 + Kĩ năng tự nhận thức, đánh giá bản thân: Đứng trước một việc định làm 
các em đã biết suy nghĩ cân nhắc trước khi hành động. Đứng trước một tình huống 
các em đã biết suy nghĩ để giải quyết, ứng xử hợp lý, thể hiện được bản lĩnh cá 
nhân. Trong sinh hoạt tập thể, sinh hoạt nhóm đã có ý thức trách nhiệm, phối kết 
hợp với thành viên để hoàn thành công việc tốt hơn.
 + Các kĩ năng khác như: kĩ năng bảo vệ môi trường được nâng lên, HS đã 
không còn xả rác bừa bãi, biết phân loại rác bỏ rác đúng nơi quy đinh, biết bảo vệ 
môi trường sống hòa hợp thiên nhiên. Kĩ năng đối diện và ứng phó tình huống khó 
khăn, nguy hiểm các em đã có cách giải quyết ứng xử phù hợp và tích lũy cho mình 
kĩ năng thoát khỏi nguy hiểm khi gặp phải. Điều đặc biệt là đã huy động được tất 
cả học sinh của lớp 6A1 tham gia tích cực vào tất cả các hoạt động rèn luyện kĩ 
năng sống và đạt được kết quả khả quan.
 Tất cả các kĩ năng trên không đơn thuần là biết, thực hành một hay hai lần 
mà được các em vận dụng thực hiện thường xuyên một cách thuần thục, nó trở thành 
kĩ năng, thành ý thức trong suy nghĩ và hành động của các em.
 Sau khi áp dụng biện pháp, tại giờ sinh hoạt lớp ngày 17/03/2023, tôi đã khảo 
sát và tổng hợp lại bằng phiếu điều tra với các câu hỏi tương tự thu được kết quả và 
đối chiếu với kết quả điều tra đầu năm như sau: hiện đại, đơn ca,song ca đạt 3 giải khuyến khích
- Nuôi heo đất, KH nhỏ: xếp hạng 1/21 lớp
 Lộc Ninh, ngày 10 tháng 4 năm 2023
 NGƯỜI VIẾT BÁO CÁO
 Võ Thị Thuý Oanh
 Phụ lục số 1
 PHIẾU ĐIỀU TRA DÀNH CHO HỌC SINH LỚP 6A1.