Sáng kiến kinh nghiệm Rèn thói quen mạnh dạn, tự tin biểu diễn bài hát cho học sinh Lớp 1 trong môn Âm nhạc

 Một vài kinh nghiệm rèn thói quen mạnh dạn, tự tin biểu diễn bài hát cho học sinh lớp Một 
 trong môn Âm nhạc
 Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
 I. Đặt vấn đề
 Âm nhạc là một món ăn tinh thần không thể thiếu được trong cuộc sống của chúng 
ta, sau mỗi giờ học tập và làm việc căng thẳng, người ta lại tìm đến âm nhạc để xua tan 
đi những mệt mỏi, căng thẳng. Còn đối với trẻ em, âm nhạc là một nhu cầu không thể 
thiếu trong đời sống tinh thần của trẻ, trẻ em tham gia ca hát là được hoạt động để nhận 
biết thế giới xung quanh. Những hình tượng âm thanh của bài hát, bản nhạc tác động 
vào cảm xúc của các em giúp cho việc phát triển trí tuệ, óc tưởng trượng và có tác dụng 
giáo dục tình cảm, đạo đức rất tốt.
 Môn Âm nhạc trong trường phổ thông không đào tạo các em trở thành những nghệ 
sĩ, nhưng thông qua môn học cung cấp cho các em những kiến thức cơ bản về âm nhạc, 
góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục phát triển toàn diện con người Việt Nam trong 
thời đại mới.
 Đối với học sinh lớp Một, phần lớn các tiết học chủ yếu là học hát và thông qua các 
tiết học giáo viên lồng ghép giáo dục, tình cảm, đạo đức, các kĩ năng hát theo giai điệu, 
tiết tấu, gõ đệm, đặc biệt là kĩ năng biểu diễn bài hát. Tuy vậy, đối với học sinh lớp Một 
là lứa tuổi còn rất bé, vừa rời xa vòng tay của mẹ, hoàn cảnh và môi trường giao tiếp 
còn hạn chế. Các em còn sợ sệt, rụt rè trước đông người. Nếu người giáo viên không 
khéo léo, không có phương pháp giảng dạy phù hợp, dễ dẫn đến việc làm các em càng 
trở nên rụt rè, nhút nhát hơn. Mạnh dạn tự tin luôn là kĩ năng cần thiết đối với mỗi con 
người nói chung và học sinh tiểu học nói riêng. Các em cần làm chủ bản thân mình khi 
giao tiếp với mọi người xung quanh, làm chủ bản thân để chủ động tiếp thu và lĩnh hội 
kiến thức. Sự mạnh dạn tự tin có thể chỉ được thể hiện bằng cử chỉ và lời nói thái độ rất 
đơn giản và gần gũi trong cuộc sống. Song những điều tưởng chừng đơn giản ấy nếu 
mỗi giáo viên chúng ta không giúp các em thì các em cũng khó hình thành được.
 Theo tôi để học sinh trình bày được bài hát hoàn chỉnh, được phát triển trí tuệ, óc 
tưởng trượng, trước hết phải tập cho các em thói quen mạnh dạn tự tin trước mọi 
người.Vậy làm thế nào để giúp các em mạnh dạn tự tin, khi biểu diễn bài hát ? Đó là 
suy nghĩ của bản thân khi dạy hát cho học sinh lớp Một, qua nhiều năm giảng dạy tôi 
rút ra được một số kinh nghiệm “Rèn luyện thói quen mạnh dạn, tự tin biểu diễn bài 
hát cho học sinh lớp Một” trong môn Âm nhạc.
 II. Mục đích nghiên cứu 
 Những giải pháp, biện pháp được nêu trong đề tài nhằm tổng kết các phương pháp, 
kĩ năng rút ra được từ thực tiễn giảng dạy. Mặt khác nhằm trao đổi với các giáo viên 
dạy Âm nhạc về việc vận dụng các phương pháp vào trong giảng dạy giúp học sinh 
nhận ra được những giá trị to lớn của Âm nhạc, từ đó làm cho học sinh ham mê hứng 
thú học tập, làm cho quá trình học tập của các em trở nên tự giác, tạo nên niềm vui 
trong sáng và bổ ích, bồi dưỡng cho các em tinh thần học tập, mạnh dạn trước tập thể, 
tạo được hưng phấn các em có thể học tốt các môn học khác đồng thời cùng trao đổi, 
góp ý, bổ sung và áp dụng trong giảng dạy để giảm bớt số học sinh hát chưa tốt và chưa 
 - 1 - Một vài kinh nghiệm rèn thói quen mạnh dạn, tự tin biểu diễn bài hát cho học sinh lớp Một 
 trong môn Âm nhạc
không có phương pháp sư phạm, cách tố chức phù hợp, dễ dẫn đến các em càng trở nên 
rụt rè, nhút nhát hơn trước nơi đông người. Mặt khác, chưa có phòng học âm nhạc 
riêng, thiếu một số đồ dùng dạy học âm nhạc như: ti vi, máy nghe nhạc, một số tranh 
ảnh miêu tả nội dung các bài hát của lớp Một, cũng làm giảm bớt sự tập trung chú ý của 
học sinh. 
 Đối với học sinh lớp Một, những ngày đầu năm học là khoảng thời gian hết sức khó 
khăn đối với giáo viên nói chung và giáo viên Âm nhạc nói riêng. Vừa rời xa vòng tay 
âu yếm của cha mẹ, đối với một số em, để làm quen với các bạn trong lớp đã khó, nói 
chi đến việc học sinh mạnh dạn để biểu diễn một bài hát trước tập thể. 
Một trẻ không tự tin sẽ không duy trì được khả năng học hỏi, khám phá trong học tập và 
không sẵn sàng đón nhận những thách thức mới. Trẻ lớp Một luôn mong muốn được 
yêu quý, dễ dàng nắm bắt được các kỹ năng sống và đó chính là khởi đầu tuyệt 
vời. Nhưng thực tế với hoàn cảnh giao tiếp của trẻ lần đầu tiên trẻ đến trường nên phần 
đa trẻ thiếu tự tin, dẫn đến các hoạt động của trẻ không được sôi nổi, khó hình thành 
được tính mạnh dạn, tự tin, dẫn đến trẻ không có kĩ nắng sống. Với môn Âm nhạc, sự 
mạnh dạn tự tin là điều cần thiết để có một tâm lí thoải mái sẽ giúp các em cảm thụ âm 
nhạc tốt hơn, các em có sự luyện tập hào hứng hơn.
 Từ những khó khăn trên, tôi đã khảo sát số lượng học sinh khối lớp Một, năm học 
2017 – 2018 và năm học 2018 – 2019 của trường Tiểu học Krông Ana, trước khi áp 
dụng các biện pháp trong đề tài. Số liệu cụ thể như sau: 
 Năm học Mức độ đạt được của học sinh Thực trạng
 HS mạnh dạn, tự tin 20% /TSHS / khối
 2017 - 2018
 HS chưa mạnh dạn 40% /TSHS/khối
 HS mạnh dạn, tự tin 50% /TSHS/khối
 2018 - 2019
 HS chưa mạnh dạn 50%/TSHS/khối
 (TSHS: Tổng số học sinh)
 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
 Có rất nhiều nguyên nhân tác động khiến cho trẻ trở nên nhút nhát, tự ti, không 
mạnh dạn. Chính vì vậy việc đầu tiên cần làm đó là tìm ra được nguyên nhân gốc rễ làm 
cho trẻ mất tự tin, ít tiếp xúc với môi trường bên ngoài, ít cơ hội để trải nghiệm, ít thể 
hiện khả năng của bản thân khi ở trường, không tạo được những hoạt động để trẻ có thể 
tham gia thể hiện trước đám đôngvì vậy khiến cho trẻ thiếu những kỹ năng cần thiết. 
Sau đây tôi xin đưa ra những giải pháp, biện pháp mà tôi đã vận dụng trong thực tế 
giảng dạy của mình.
 III.1. Tạo hứng thú cho học sinh khi dạy bài hát mới
 Đặc điểm tâm lý lứa tuổi của học sinh lớp Một là rất hiếu động, ham hiểu biết, thích 
vận động, tiếp thu tốt, nhanh nhạy đối với kiến thức âm nhạc. Song lại thiếu kiên nhẫn, 
thiếu bền vững, thích học nhưng chóng chán. Bởi vậy tôi sử dụng nhiều phương pháp 
và hình thức dạy học để luôn tạo hứng thú say mê học tập trong giờ học cho học sinh 
 - 3 - Một vài kinh nghiệm rèn thói quen mạnh dạn, tự tin biểu diễn bài hát cho học sinh lớp Một 
 trong môn Âm nhạc
nhớ lời ca bằng các hình thức như: Đọc mẫu một, hai lần sau đó đọc dắt từng câu.
 Ví dụ: Giáo viên đọc “Quê hương em biết bao tươi đẹp ”
 Gõ thước hoặc ký hiệu để các em đọc lại: Lần một đọc đồng thanh cả bài, lần hai 
đọc cá nhân hoặc nhóm hai, nhóm ba
 Đối với một số bài có lời ca khó nhớ như bài “Mời bạn vui múa ca ” tôi cho các 
em vừa đọc lời ca vừa làm động tác tay: “Chim ca hót líu lo” đưa hai tay lên miệng làm 
động tác chim hót. “Hoa như đón chào” khum hai bàn tay như cánh hoa.“Bầu trời 
xanh” giơ hai bàn tay lên đầu. “Nước long lanh” hai tay uốn làm động tác như sóng 
nước.
 Hoặc với bài hát “Quả”. Đọc đến lời 1 thì tôi gắn hình ảnh quả khế lên bảng. Đến 
lời 2 thì tôi gắn hình ảnh quả trứng lên để học sinh khắc sâu kiến thức về bài hát hơn.
 III.2. 2. Hướng dẫn tập hát theo giai điệu, tiết tấu của bài hát
 Một trong những yếu tố giúp học sinh có được sự tự tin khi trình bày bài hát là hát 
đúng hoặc gần đúng giai điệu, tiết tấu của bài hát. Điều này phụ thuộc chủ yếu vào khả 
năng, năng khiếu của từng học sinh.
 Để tất cả học sinh nắm bắt được tiết tấu của bài hát, trong bước đọc lời ca, sau khi 
đã nhớ lời, tôi hướng dẫn các em đọc kết hợp dùng nhạc cụ gõ đệm theo tiết tấu của bài 
hát.
 Ví dụ : Bài hát “Sắp đến tết rồi ” tôi cho các em đọc kết hợp gõ đệm như sau: 
 Đọc: Sắp đến tết rồi / đến trường rất vui
 Gõ x x x x / x x x x
 Hoặc bài hát “Lý cây xanh”, tôi hướng dẫn các em vừa đọc vừa vỗ tay như sau:
 Đọc: Cái cây xanh xanh/ Thì lá cũng xanh
 Vỗ : x x x x x x x x
 Học sinh vỗ tay theo tiết tâu bài hát khi đọc lời ca
 - 5 - Một vài kinh nghiệm rèn thói quen mạnh dạn, tự tin biểu diễn bài hát cho học sinh lớp Một 
 trong môn Âm nhạc
 III.3.2. Đối với nhóm hát tốt nhưng chưa mạnh dạn: với nhóm này các em hát hay, 
đúng hoặc gần đúng với giai điệu hoặc lời ca nhưng các em chưa mạnh dạn, chưa hăng 
hái, còn rụt rè khi tham gia biểu diễn. Biện pháp của tôi là: chia các em thảo luận theo 
nhóm 4 hoặc 5 em trong đó có 1 em có kĩ năng biểu diễn tốt làm nhóm trưởng, hướng 
dẫn các bạn còn lại. Trong khi tập phụ hoạ các em tự phát huy tính sáng tạo của mình, 
mặc dù các động tác biểu diễn chưa đẹp nhưng có sự giúp đỡ của bạn nhóm trưởng và 
các bạn khác các em dần tự tin, tự cảm thấy phải học tập bạn sao cho đúng cho hay và 
khi biểu diễn bài hát bài hát cùng nhóm các em sẽ thấy tự tin hơn khi biểu diễn một 
mình. Tránh để cho các em bị xấu hổ vì mình biểu diễn chưa đẹp.
 III.3.3. Đối với nhóm hát chưa tốt và chưa mạnh dạn: Những học sinh thuộc nhóm 
này thường là có khả năng tiếp thu bài chậm, hoặc nói ngọng. Vì vậy trong tiết dạy bài 
hát mới, tôi thường giúp đỡ nhóm học sinh này bằng hình thức như: giáo viên hướng 
dẫn hát nhiều lần, cho các em hát hoà giọng với các bạn hát tốt sao cho các em hát 
đúng lời ca, đúng (Hoặc gần đúng) giai điệu bài hát. Từ đó tạo cho các em sự tự tin về 
phần hát. Ngoài ra tôi thường xuyên gặp gỡ trao đổi với các giáo viên chủ nhiệm, giáo 
viên dạy bộ môn Tiếng Việt, cha mẹ của các em để có hướng khắc phục như luyện nói 
cho các em ở nhà, ở trường, ở mọi lúc mọi nơi giúp các em nói không bị ngọng, phát 
âm chính xác. 
 Học sinh rụt rè, nhút nhát thiếu tự tin khi trình bày bài hát và tham gia các hoạt động của lớp 
trong tiết Âm nhạc.
 Khi hướng dẫn phụ hoạ tôi giao nhiệm vụ cho các em: 1 em khá và mạnh dạn 
hướng dẫn 2 hoặc 3 em chưa mạnh dạn, hướng dẫn từng động tác thật chậm sau đó 
nhanh dần theo tốc độc của bài hát, để các em phát huy tinh thần giúp bạn cùng tiến, 
cùng nhau sữa chữa, giúp các em không ngại ngùng khi chưa biểu diễn được bài hát. 
 - 7 - Một vài kinh nghiệm rèn thói quen mạnh dạn, tự tin biểu diễn bài hát cho học sinh lớp Một 
 trong môn Âm nhạc
 Học sinh tham gia trò chơi trong tiết học với sự gò bó, không có tính chủ động
 Khi nhận nhiệm vụ các em sẽ tìm tòi tập luyện, trao đổi cùng các bạn, cùng tìm ra 
cách thức mới, hình thức mới làm cho bài hát thêm sinh động. Trong quá trình ấy, các 
em sẽ góp ý sữa chữa cho nhau. Nâng cao khả năng nhận xét đánh giá cái hay, cái đẹp 
góp phần tạo nên sự tự tin khi trình diễn trước đông người.
 Ngoài ra, trong các tiết ôn tâp, tôi thường lồng ghép một số trò chơi như: hát thay 
lời ca bằng các chữ cái, nghe giai điệu đoán câu hát, bài hát, nghe hát tìm đồ vật...Đây 
là các trò chơi nhằm củng cố lại kiến thức các em đã được học, khi nắm vững những 
kiến thức các em sẽ thêm phần tự tin hơn khi biểu diễn bài hát trước đám đông. Các em 
không sợ mình làm sai, không ngượng nghịu trước các bạn về những lỗi nhỏ của mình.
 Ví dụ: Sau khi học xong bài hát “Sắp đến tết rồi” tôi cho học sinh chơi trò chơi 
“Thi nghe và phân biệt âm thanh ” lấy giai điệu từ câu nhạc trong bài hát, tôi đàn cho 
học sinh nghe và nhận biết âm thanh cao - thấp. Tiếng hát nòa cao, tiếng hát nào thấp. 
Từ trò chơi này, học sinh còn được luyện tai nghe để phát triển kĩ năng nghe nhạc, tiếp 
thu thêm kiến thức một cách nhẹ nhàng , làm nền tảng cho các lớp học sau.
 Hoặc đối với bài hát “Đàn gà con ” tôi cho các em tập đóng vai, giả làm động tác 
như những chú gà con. Điều này cũng giúp các em hình thành thói quen kỹ năng phụ 
hoạ cho bài hát một cách chủ động, thoải mái, tự nhiên, không gượng ép, 
 - 9 -