Sáng kiến kinh nghiệm Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học bộ môn Thể dục 8 tại trường THCS Lê Quý Đôn

 Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học bộ môn Thể dục 8
 tại trường THCS Lê Quý Đôn
 MỤC LỤC
PHẦN THỨ NHẤT: MỞ ĐẦU.....................................................................1
I.ĐẶT VẤN ĐỀ :.............................................................................................2
II.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
 .........................................................................................................................3
PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.................................................3
I.Cơ sở lý luận:.................................................................................................3
II. Thực trạng vấn đề: ......................................................................................5
PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.............................................24
1. Kết luận......................................................................................................24
2. Kiến nghị....................................................................................................25
 GV: Trần Đặng Ngọc Hiếu - Đơn vị: THCS Lê Quý Đôn
 1 Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học bộ môn Thể dục 8
 tại trường THCS Lê Quý Đôn
 - Phương pháp đọc và tổng hợp tài liệu.
 + Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
 - Phương pháp quan sát.
 - Phương pháp phỏng vấn.
 - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. 
 Là một giáo viên được phân công trực tiếp đứng lớp giảng dạy bộ môn Thể 
dục, khiến cho tôi có nhiều băn khoăn, trăn trở là làm sao tìm ra cho mình một 
phương pháp giảng dạy tốt nhất. Khơi dậy được sự đam mê, hứng thú của học sinh 
trong tập luyện thể dục thể thao đạt kết quả cao hơn. Xuất phát từ những vấn đề 
trên để phát huy được tính tích cực của học sinh, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu đề tài: 
“Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học bộ môn Thể dục 8 trường Trung 
học cơ sở Lê Quý Đôn”. Nhằm giúp cho các em phát triển được thể lực, cải thiện 
thành tích, giúp các em đạt kết quả cao hơn.
 II.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
 - Phục vụ cho việc giảng dạy bộ môn thể dục.
 - Tiếp cận phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa người học. Đưa ra 
một số phương pháp tổ chức tập luyện để phát huy tính tích cực của học sinh trong 
dạy học môn Thể dục THCS.
 PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Cơ sở lý luận: 
 Phương pháp dạy học tích cực là một phương pháp học lấy sự chủ động của 
người học làm trọng tâm, phương pháp dạy học tích cực đã và đang được nhiều 
nước có nền giáo dục tiên tiến trên thế giới áp dụng và mang lại những thành công 
nhất định cho nền giáo dục nước nhà. Tại Việt Nam, phương pháp dạy học tích cực 
cũng đang dần được phổ biến, thay thế cho cách thức giảng dạy và tiếp nhận kiến 
thức một cách thụ động như trước đây. 
 Việc giáo dục thể chất trong nhà trường có vai trò hết sức quan trọng giúp 
học sinh phát triển một cách toàn diện về đức – trí – thể - mỹ, giúp các em có ý 
thức tự giác rèn luyện thể dục thể thao, giữ gìn sức khỏe, nâng cao thể lực, có lối 
sống lành mạnh, tác phong nhanh nhẹn, hoạt bát. Như Bác Hồ đã từng nói trong lời 
kêu gọi toàn dân tập thể dục “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, xây dựng đời 
sống mới việc gì cũng cần có sức khỏe mới thành công. Một người dân yếu ớt tức 
là làm cho cả nước yếu ớt, một người dân khỏe mạnh tức là làm cho cả nước khỏe 
mạnh” vì thế “Luyện tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của người dân yêu 
nước”.Văn Kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII tiếp tục khẳng định “Giáo dục 
 GV: Trần Đặng Ngọc Hiếu - Đơn vị: THCS Lê Quý Đôn
 3 Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học bộ môn Thể dục 8
 tại trường THCS Lê Quý Đôn
hay nói cách khác là chỉ dạy và xem đây là một tiến trình phụ, không quan trọng 
nên tiến trình này giáo viên chỉ sắp đặt trong giáo án ở phần cuối giờ dạy chưa tạo 
cho học sinh có được cơ sở vững chắc để hoàn thiện động tác, phát triển thể lực cần 
thiết cho mọi hoạt động, dẫn đến học sinh không nhớ lâu kĩ thuật động tác vừa học, 
không vận dụng được các mối liên quan các động tác, học sinh hoàn thiện động tác 
không chắc chắn, một số động tác bỗ trợ học sinh thực hiện chỉ mang tính đối phó, 
một số học sinh có thể lực kém lại không thực hiện được bài tập mà giáo viên giao 
tự luyện tập, dẫn đến khó phát triển các tố chất và chưa vươn tới thành tích cao 
trong vận động.
 Đặc thù môn Thể dục là thực hiện động tác và để hoàn thiện một động tác đó 
phải được lặp đi lặp lại nhiều lần. Trong quỹ thời gian 45 phút cho một buổi tập 
giáo viên chỉ trang bị cho học sinh hình thành động tác ở mức độ tạm thời, chưa 
sâu.
 Trường THCS Lê Quý Đôn nằm trên địa bàn xã Đray Sáp có điều kiện kinh 
tế còn khó khăn, cơ sở vật chất còn nhiều thiếu thốn, các thiết bị dạy học, cơ sở vật 
chất phục vụ cho các tiết dạy thể dục chưa đảm bảo, sân bãi chưa được quy hoạch, 
chưa bằng phẳng, sân tập còn thiếu bóng mát. Một số gia đình các em có hoàn cảnh 
khó khăn, đặc biệt là người dân tộc thiểu số có hoàn cảnh khó khăn thì việc bố mẹ 
các em chưa chuẩn bị tốt các trang phục bộ môn ( quần áo, giày, mũ,...). Chính vì 
điều này đã làm cho các em chưa thoải mái khi hoạt động thể dục thể thao. Bên 
cạnh đó, thể trạng học sinh trong lớp không đồng đều nên trong quá trình thực hành 
các động tác thiếu sự đồng bộ, khả năng lĩnh hội kiến thức không đồng đều.
 Môn Thể dục được giảng dạy theo chuỗi chương trình, kĩ thuật động tác 
được bố trí theo mức độ tăng tiến từng tiết, nếu giáo viên hướng dẫn cho học sinh 
tự luyện tập ở nhà mà không chú trọng các mối quan hệ bài vừa học và bài sắp học 
thì hiệu quả tiết học này sẽ không hỗ trợ để giải quyết nhiệm vụ tiết học sau, từng 
tiết học sẽ có mối quan hệ mắt xích với nhau về mức độ phát triển kĩ thuật động 
tác, việc giáo viên bố trí sắp xếp các bài tập không khoa học, lượng vận động 
không phù hợp, tổ chức nhàm chán, yêu cầu bài tập không rõ ràng cũng là nguyên 
nhân làm cho học sinh không tự giác tập luyện. Do vậy, giáo viên phải nghiên cứu 
nghiêm túc, chính xác thời lượng tiết dạy để cho khâu hướng dẫn tập luyện ở nhà 
hiệu quả cả bài vừa học lẫn bài sắp học. 
 Do đó việc phát huy tính tích cực của học sinh trong từng tiết học để giải 
quyết một cách có hiệu quả các nhiệm vụ cụ thể mà nội dung chương trình đề ra, là 
mục tiêu yêu cầu hết sức cần thiết trong việc giảng dạy.
 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề: 
 Phương pháp mới hiện nay giờ học được thể hiện phong phú, đa dạng về nội 
dung, cấu trúc và đặc trưng của giờ Thể dục. Vì vậy, để mang lại hiệu quả cao giúp 
 GV: Trần Đặng Ngọc Hiếu - Đơn vị: THCS Lê Quý Đôn
 5 Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học bộ môn Thể dục 8
 tại trường THCS Lê Quý Đôn
 1. Một số phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh 
trong dạy học đội hình đội ngũ (ĐHĐN).
 + Một số phương pháp dạy học để học sinh dễ tiếp thu, tập luyện tích cực có 
hiệu quả.
 - Phương pháp làm mẫu kết hợp với dạy học. 
 - Phương pháp phân đoạn và hoàn chỉnh.
 - Phương pháp bắt chước. 
 - Phương pháp lặp lại.
 - Phương pháp tập luyện nâng cao dần yêu cầu.
 - Phương pháp trò chơi và thi đấu.
 - Phương pháp trực quan.
 - Phương pháp sửa sai. 
 - Phương pháp giúp đỡ.
 - Phương pháp tập theo nhóm.
 1. 1. Một số sơ đồ về hình thức lớp khi học nội dung ĐHĐN 
 - Đội hình tập luyện nghỉ nghiêm, quay phải, quay trái, quay đằng sau, dồn 
và dàn hàng ngang – hàng dọc. 
 Hình 1
 (Đội hình hàng ngang một bên) 
 GV: Trần Đặng Ngọc Hiếu - Đơn vị: THCS Lê Quý Đôn
 7 Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học bộ môn Thể dục 8
 tại trường THCS Lê Quý Đôn
 Hình 4
 (Đội hình chữ V)
 Hình 5
 (Đội hình hai hàng đối diện (khi chia nhóm hoạt động)
 Khi áp dụng một số phương pháp tổ chức hợp lý nào đó, nên lưu ý một số 
điểm sau: 
 + Phương pháp tổ chức lớp học đó đã mới lạ, hấp dẫn người học chưa?
 GV: Trần Đặng Ngọc Hiếu - Đơn vị: THCS Lê Quý Đôn
 9 Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học bộ môn Thể dục 8
 tại trường THCS Lê Quý Đôn
đồng thời cho học sinh tập luyện theo kiểu bắt chước, như vậy sẽ dành được thời 
gian cho các em tập luyện. Việc cho học sinh xem tranh kỹ thuật, giáo viên cũng 
nên chọn thời điểm hợp lý, tránh làm mẫu, giải thích, xem tranh vào cùng một thời 
điểm làm mất quá nhiều thời gian, trong khi đó học sinnh chưa được tập, chưa có 
cảm giác động tác, việc tiếp thu có nhiều hạn chế. Nên sau một số lần học sinh tập, 
giáo viên cho xem tranh, các em sẽ hiểu sâu hơn đồng thời cũng là cách để các em 
nghỉ xen kẽ giữa các lần tập.
 Khi cần giáo viên có thể làm mẫu theo kiểu soi gương. Nên làm mẫu theo 
chiều chính diện, cùng chiều và theo chiều nghiêng, nhưng nên xen kẽ giữa các lần 
tập để tránh học sinh phải chờ đợi lâu quá. Cần chọn vị trí làm mẫu sao cho tất cả 
học sinh đều nhìn thấy rõ. 
 Trước khi dạy học động tác mới, giáo viên cho học sinh ôn lại một số hoặc 
toàn bộ các động tác đã học theo hình thức ôn cũ, học mới, ôn cũ và mới.
 Trước khi tập từng động tác giáo viên nên nêu tên động tác, sau đó hô: 
“Nghiêm, dậm chân dậm” hoặc “ Nghiêm, bên trái ( phải ) quay, chạy đều - 
chạy” nghĩa là cần có lệnh rõ ràng để học sinh đồng loạt thực hiện.
 Sau khi học sinh tập một số lần hoặc một số động tác giáo viên nên chia tổ 
tập luyện để tổ trưởng điều khiển. Sau đó, cho các tổ báo cáo kết quả dưới hình 
thức trình diễn để giáo viên và học sinh đánh giá.
 Giáo viên nên chú ý phát huy vai trò của cán sự, bằng cách sau khi giáo viên 
làm mẫu hô nhịp một lần sau đó chuyển cho cán sự điều khiển. Cũng có thể giáo 
viên hô nhịp, cán sự làm mẫu (cùng chiều).
 Trong quá trình hướng dẫn cho học sinh tập sẽ xuất hiện một số hoặc nhiều 
học sinh thực hiện sai ở một động tác hay một nhịp nào đó. Giáo viên cần xử lý 
tình huống một cách linh hoạt, nhưng tránh để mất nhiều thời gian và đừng để giờ 
học căng thẳng.
 1.3. Kết luận 
 Các bài tập đội hình đội ngũ là một trong những nội dung quan trọng của thể 
dục cơ bản, để giúp học tập tích cực, không nhàm chán bạn nên lựa chọn cho 
mình một phương pháp dạy học phù hợp thông qua bài dạy các nội dung đội hình 
đội ngũ với mục đích: 
 - Kích thích học sinh tham gia học tập tích cực.
 - Kích thích học sinh tiếp thu tốt kiến thức và kỹ năng thông qua các hoạt 
động.
 - Tạo lập ở học sinh một số tác phong nhanh nhẹn, hoạt bát và có ý thức tổ 
chức kỷ luật cao.
 GV: Trần Đặng Ngọc Hiếu - Đơn vị: THCS Lê Quý Đôn
 11 Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học bộ môn Thể dục 8
 tại trường THCS Lê Quý Đôn
 Hình 6
 (Đội hình hàng ngang) 
 Sau đó giáo viên hướng dẫn học sinh khởi động theo một trong các đội hình 
sau ( Hình 7,8).
 Hình 7
 ( Đội hình hàng ngang cự ly dãn cách một sải tay )
 GV: Trần Đặng Ngọc Hiếu - Đơn vị: THCS Lê Quý Đôn
 13