Sáng kiến kinh nghiệm Những giải pháp nâng cao hoạt động thư viện nhằm góp phần phát triển văn hóa đọc ở Trường THPT Quỳnh Lưu 3

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Đề tài:
 NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG
 THƯ VIỆN NHẰM GÓP PHẦN PHÁT TRIÊN
VĂN HÓA ĐỌC Ở TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 3
 Lĩnh vực: Thông tin - Thư viện
 Năm học: 2021 - 2022 MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU ..............................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài...................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu ..........................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................2
4. Yêu cầu của đề tài................................................................................................3
5. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................3
6. Tính mới của đề tài ..............................................................................................3
B. PHẦN NỘI DUNG............................................................................................3
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI..........3
1. Cơ sở lí luận .........................................................................................................3
2. Cơ sở thực tiễn.....................................................................................................3
CHƯƠNG II: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG VÀ TÌNH HÌNH
BẠN ĐỌC CỦA TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 3 TRONG NHỮNG NÃM
GẦN ĐẨY..................................................................................................................5
1. Giới thiệu chung về thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 3 ..................................5
2. Tình hình bạn đọc................................................................................................7
CHƯƠNG III: NHỮNG GIẢI PHÁP NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG THƯ VIỆN NHẰM 
GÓP PHẦN PHÁT TRIỂN VÃN HÓA ĐỌC Ở TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 3 ....’
..........................................................................................8
1. Nâng cao chất lượng phục vụ công tác bạn đọc ..............................................8
1.1. Đơn giản thủ tục cấp thẻ và mở rộng đối tượng bạn đọc..................................8
1.2. Xây dựng vốn tài liệu có chất lượng lấy người học làm trung tâm ..................9
1.3. Nâng cao tinh thần trách nhiệm, lòng yêu nghề của người làm công tác thư
viện..........................................................................................................................12
1.4. Tổ chức các hoạt động nhằm tuyên truyền vốn tài liệu và kích thích bạn đọc
đến thư viện.............................................................................................................13
2. Mở rộng khả năng tiếp cận tài liệu tới bạn đọc ............................................18
2.1. Chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động giới thiệu sách thư
viện theo chuyên đề các ngày lễ lớn trong năm ......................................................18
2.2. Liên kết phối hợp chặt chẽ với các thư viện cùng cấp khác
(Mượn liên thư viện) ...............................................................................................30
2.3. Tổ chức kho mở - phòng đọc tự chọn.............................................................32 A. PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lí do chọn đề tài:
 Thư viện luôn được xem là trái tim tri thức của nhân loại, là nơi cung cấp nền 
tảng kiến thức cho công tác đào tạo trồng người. Đọc sách từ xưa đã là một nét đẹp 
văn hóa của xã hội loài người. Sách là nguồn tri thức, kết tinh tất cả những học thuyết 
có giá trị nhất, sách ghi lại toàn bộ lịch sử loài người. Sách là người thầy, là di huấn 
của người đời trước để lại cho người sau. Sách không chỉ ghi lại quá khứ, phản ảnh 
hiện tại mà còn là cương lĩnh của tương lai. Nhờ có sách mà con người đã tiếp thu 
được tất cả những trí thức của nhân loại được tích lũy trong suốt quá trình lịch sử lâu 
dài.
 Đọc sách vẫn luôn được khẳng định là một nhu cầu thiết yếu với những thế 
mạnh riêng của chính nó, một cách thưởng thức văn hóa sang trọng và có chiều sâu.
 Văn hóa đọc có một vị trí quan trọng trong cuộc sống con người. Hiện nay, các 
phương tiện nghe nhìn tỏ ra có vẻ ưu thế hơn, hấp dẫn hơn sơ với sách và thực tế 
chúng đang có xu hướng cạnh tranh, lấn át văn hóa đọc. Song văn hóa đọc bao giờ 
cũng đóng vai trò chủ đạo trong việc truyền bá và tiếp thu trí thức một cách hệ thống 
và sâu sắc mà văn hóa nghe nhìn không thể thay thế được.
 Ngày nay nhiều thế hệ con trẻ chưa được quan tâm đúng mức nên nhiều bạn trẻ 
sinh ra trong thời gian này bị hụt hẫng về văn hóa, đọc nhiều truyện tranh, háo hức 
tiếp thu văn hóa số, không chọn lọc như chơi game, chát, nhắn tin và ít được nhắc 
nhở việc đọc sách. Hầu như các bạn đó được thỏa sức ở nhà một mình với máy tính 
và mạng internet, trong khi bố mẹ bận kiế m tiền và tiếp xúc với một không khí xã 
hội mới, việc giáo dục nhân văn bị xem nhẹ. Hệ lụy là các em không thích học văn, 
sử, không thích đọc sách, nhất là sách dài, nhiều chữ, phải suy ngẫm. Tình trạng đó 
tạo ra sự hụt hẫng về văn hóa đọc nói riêng và văn hóa nói chung từ chính thế hệ này 
và con em họ.
 Đa dạng hóa các hoạt động của thư viện là một yêu cầu bức thiết của công tác 
bạn đọc. Tất cả những hình thức hoạt động đó sẽ giúp các em học simh thích đọc 
sách và say mê đọc sách. Đọc sách có chọn lọc, có hệ thống và có chất lượng giúp 
học sinh hoàn thành tốt việc học tập và nâng cao kiến thức các bộ môn khoa học 
trong chương trình học và chương trình ngoại khóa.
 Thời đại mới với sự bùng nổ của nhiều phương thức truyền thông, nghe nhìn 
hiện đại, đặt ra nhu cầu mới cho cán bộ làm công tác thư viện. Đòi hỏi người cán bộ 
thư viện vừa phải có đầy đủ phẩm chất, tinh thông nghiệp vụ, nhiệt tình, tận tâm 
nhưng phải vừa năng động sáng tạo nắm bắt những cái mới, cái tiên tiến của nền 
công nghiệp dịch vụ nghe nhìn kết hợp với nhiều phương pháp truyền thống có được 
để áp dụng linh hoạt, hiệu quả cho hoạt động thông tin - thư viện nhằm khơi dậy 
phong trào văn hóa đọc đối giáo viên, với học sinh toàn trường. 4. Yêu cầu của đề tài:
 - Cần có sự phối hợp góp sức, sáng tạo của cả giáo viên chủ nhiệm - học sinh - 
cán bộ thư viện - các đoàn thể trong nhà trường.
 - Người cán bộ thư viện vừa phải có kinh nghiệm trong chuyên môn vừa phải 
biết nắm bắt học hỏi những cái mới của công nghệ thông tin để áp dụng vào đề tài.
 - Phải có nguồn kinh phí từ ngân sách nhà trường chi cho hoạt động thư viện.
 5. Phương pháp nghiên cứu:
 - Phương pháp tổng hợp, phân tích số liệu về bạn đọc, về tài liệu trong các năm 
 học.
 - Phương pháp điều tra ý kiến học sinh qua các phiếu tích thăm dò.
 - Phương pháp khảo sát trực quan về không gian các phòng lớp, phòng thư 
 viện.
 - Phương pháp chụp ảnh thực tế các sản phẩm từ các lớp tham gia hoạt động.
 6. Tính mới của đề tài:
 - Sự đổi mới sáng tạo bằng việc mở mang cách tiếp cận tài liệu tới bạn đọc từ 
các trang mạng xã hội, youtube...
 - Những nét mới về phương thức phục vụ bạn đọc.
 - Các loại dịch vụ giữa cán bộ thư viện với giáo viên và học sinh.
 B. PHẦN NỘI DUNG
 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
 1. Cơ sở lí luận:
 - Phát triển văn hóa đọc là một trong những nội dung quan trọng của sự nghiệp 
phát triển văn hóa, giáo dục của đất nước. (Quan điểm của điều 1 - Đề án phát triển 
văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng năm 2030 - số 329/ QĐ - 
TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 15/3/2017)
 - Xây dựng và phát triển thói quen, nhu cầu, kĩ năng và phong trào đọc trong 
mọi tầng lớp nhân dân, nhất là trong thanh niên, thiếu niên, học sinh, sinh viên và chú 
trọng tới người dân ở vùng nông thôn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn. 
Cải thiện môi trường đọc, góp phần nâng cao dân trí, phát triển tư duy, khả năng sáng 
tạo, bồi dưỡng nhân cách, tâm hồn, tăng cường ý thức chấp hành pháp luật, hình thành 
lối sống lành mạnh trong con người, xã hội Việt Nam, đẩy mạnh xã hội học tập. (Mục 
tiêu chung của đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định 
hướng năm 2030) - Phong trào đọc sách ở các thư viện trường phổ thông hiện nay đang giảm 
xuống do nhiều yếu tố khách quan tác động nhưng không thể không nói đến yếu tố 
chủ quan do một bộ phận cán bộ thư viện không chịu vận động, đổi mới, học hỏi, 
sáng tạo để có những giải pháp phù hợp với thời kì mới.
 - Việc học tập, tìm hiểu tri thức bộ môn và cuộc sống qua kênh sách hay bằng 
hình thức đọc tuy là phương pháp truyền thống nhưng không hề cũ đối với người 
học. Các nhà trường và thư viện cần có những giải pháp để khơi dậy phong trào văn 
hóa đọc cho học sinh trường mình.
 CHƯƠNG II: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG VÀ TÌNH HÌNH 
BẠN ĐỌC CỦA THƯ VIỆN TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 3 TRONG NHỮNG 
NÃM GẦN ĐÂY:
 1. Giới thiệu chung về thư viện Trường THPT Quỳnh Lưu 3:
 Trường THPT Quỳnh Lưu 3 ra đời năm 1975 trên vùng quê nghèo ven biển, 
thuộc xã Quỳnh Lương, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Trải qua 47 năm xây dựng 
và phát triển, các thế hệ giáo viên và học sinh đã nỗ lực không ngừng nghỉ, xây dựng 
hình ảnh của trường trờ thành một địa chỉ giáo dục có chất lượng trong toàn tỉnh, là 
niềm tự hào của các lớp thế hệ thầy trò thuộc các xã thuộc khu vực Bãi Ngang, ven 
biển huyện Quỳnh Lưu.
 Qua 47 năm xây dựng và phát triển cùng với sự đi lên của nên giáo dục nhà 
trường, hệ thống thư viện trường THPT Quỳnh Lưu 3 chúng tôi đã khẳng định những 
bước đi vững chắc và không ngừng đổi mới, nhằm phát huy vai trò giáo dục, xã hội 
của thư viện, của sách báo trong nên kinh tế trí thức.
 Nhìn lại chặng đường đã qua, thư viện nhà trường đã thay đổi gần như toàn 
diện. Trước khi được xây dựng lại, thư viện chỉ là một phòng nhỏ chứa đựng được 3 
giá sách, khoảng cách cho bạn đọc lấy tài liệu cũng không đủ, không có phòng đọc, 
học sinh không được tham gia vào hoạt động thư viện, chỉ có may chăng một ít giáo 
viên mượn tài liệu dạy học. Vố tài liệu nghèo nàn, không có tủ sách các loại .. .và 
không có cán bộ thư viện chuyên trách.
 Giờ đây, thư viện đã được xây dựng lại từ năm học 2013 - 2014 rất khang trang, 
sạch đẹp hơn rất nhiều, với đầy đủ trang thiết bị chiếu sáng, quạt mát. Đặt ở vị trí 
trung tâm, thuận lợi trong việc đọc và mượn sách, báo, tài liệu của giáo viên và học 
sinh. Với tổng diện tích 110 mét vuông, bao gồm một kho sách mở và 2 phòng đọc 
cho giáo viên và học sinh liên thông với nhau, có đầy đủ tủ giá chuyên dùng, có tủ 
mục lục phích, có bảng thông báo sách mới, bảng treo thư mục chuyên đề, chủ điểm, 
có đủ bàn ghế đảm bảo về yêu cầu chỗ ngồi cho giáo viên và học sinh, có máy tính 
kết nối internet, máy photo coppy để in và chụp tài liệu tại chỗ khi bạn đọc có nhu 
cầu. Vốn tài liệu hiện có là 10.000 bản sách với các loại tham khảo, nghiệp vụ, giáo 
khoa, đạo đức, pháp luật, tủ sách Hồ Chí Minh. tiêu biểu” - đó là những bạn học sinh vừa có thành tích cao trong học tập lại vừa có ý 
thức tốt trong việc sử dụng, bảo quản, gìn giữ sách, báo, tài liệu của thu viện nhà 
truờng.
 Từ những kết quả đạt đuợc, thu viện truờng THPT Quỳnh Luu 3 đã vuơn lên tự 
khẳng định mình là một thu viện đạ chuẩn. Mong rằng cùng với sự nghiệp trồng nguời 
của nhà truờng thì thu viện truờng tôi sẽ lầ cầu nối quan trọng giữa giáo viên - thu 
viện - học sinh, phục vụ hiệu quả cho việc giảng dạy và học tập. Là điểm học tập, 
nghiên cứu, giải trí thân thiết của bạn đọc.
 2. Tình hình bạn đọc:
 Bạn đọc là một trong 4 yếu tố cấu thành thu viện (gồm cơ sở vật chất, vốn tài 
liệu, cán bộ thu viện và bạn đọc). Trong 4 yếu tố trên, yếu tố nào cũng đóng vai trò 
quan trọng đối với sự tồn tại của một thu viện, thiếu một trong yếu tố trên thì không 
thể xem đó là một thu viện đúng nghĩa.
 2.1. Thuận lợi:
 Đuợc sự quan tâm của ban lãnh đạo nhà truờng nên thu viện đã đuợc xây dựng 
lại khang trang, thoáng mát với diện tích 110 mét vuông nên việc phục vụ cho bạn 
đọc tại chỗ luôn đảm bảo. Thu viện có 2 phòng đọc cho giáo viên và học sinh thông 
với nhau, kho sách đuợc tổ chức theo hình thức kho mở nên bạn đọc dễ dàng tìm kiếm 
tài liệu phù hợp và có thể trao đổi trực tiếp với giáo viên ngay tại đây.
 Năm học 2021 - 2022 toàn truờng có 1646 em học sinh và gần 100 cán bô, giáo 
viên, nhân viên. Đây là những bạn đọc đông đảo để thu viện có thể huy động khuyến 
khích họ tham gia vào hoạt động văn hóa đọc toàn truờng.
 Bạn đọc là học sinh ngày càng có ý thức trong việc đọc sách, gìn giữ tài liệu, 
biết cách sử dụng thu viện thành thạo, dần tự hình thành cho mình một văn hóa đọc 
sách đúng cách.
 Số luợng học sinh đăng kí làm thẻ thu viện ngày càng tăng, cụ thể năm học 2019 
- 2020 có: 85 thẻ, năm học 2020 - 2021 có: 113 thẻ, năm học 2021 - 2022 có: 175 thẻ; 
Ngoài những học sinh đã có thẻ thu viện sẽ đuợc muợn sách, tài liệu về nhà thì luợng 
học sinh không có thẻ đã ngày càng đông đảo sử dụng phuơng thức đọc, nghiên cứu 
tại chỗ.
 Bảng thống kê lượt bạn đọc trong năm qua các năm học
 (Thống kê theo sổ đăng kí mượn trả của giáo viên và học sinh)
 Loại Tiểu Tham 
 Văn học Toán học Kỹ năng Đạo đức - 
 TL thuyết, Tr. khảo các 
 tuổi trẻ tuổi trẻ sống pháp luật
 Năm ngắn môn học
 2019 - 2020 196 209 554 480 180 145