Sáng kiến kinh nghiệm Những biện pháp phát huy vai trò tự quản của tập thể lớp tại Lớp 8 trường THCS Nguyễn Lân

 MỤC LỤC
 Nội dung Trang
 PHẦN I: MỞ ĐẦU 1
I. Lý do chọn đề tài 1
II. Mục đích, đối tượng nghiên cứu của đề tài 1
III. Nhiệm vụ nghiên cứu 2
IV. Phương pháp nghiên cứu 2
PHẦN II: NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI 3
Chương I: Cơ sở lý luận 3
Chương II: Kết quả điều tra thực tiễn 5
 1. Thực trạng trường, lớp thực hiện đề tài 5
 2. Một số giải pháp nhằm phát huy vai trò tự quản 6
của tập thể lớp.
 3. Một số hình ảnh minh họa cho giờ sinh hoạt phát huy 10
vai trò tự quản của lớp.
PHẦN III: KẾT LUẬN 14 3
 - Tìm hiểu, nghiên cứu rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân góp phần 
nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm, khắc phục những yếu kém, thiếu sót 
trong công tác chủ nhiệm giúp mục tiêu giáo dục của Đảng và Nhà nước được 
đáp ứng và hoàn thành.
 - Nêu ra được những thực trạng về công tác giáo dục của chính quyền cơ 
sở ở địa phương, nhà trường, lớp học để từ đó đề ra được những biện pháp giáo 
dục phù hợp nhằm khắc phục những hạn chế còn vướng mắc.
 IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
 Để thực hiện được đề tài này tôi đã thực hiện nhiều phương pháp kết hợp 
nhau, cụ thể là:
 - Phương pháp điều tra
 - Phương pháp quan sát
 - Phương pháp phỏng vấn
 - Phương pháp phân tích tổng hợp
 - Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm
 PHẦN II: NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN 5
 - Giám sát gián tiếp qua sổ đầu bài, sổ điểm để nắm bắt được những học 
sinh không làm bài, học bài trong các tiết học; trực tiếp gặp gỡ các thầy giáo, cô 
giáo bộ môn đề nghị các thầy cô tạo điều kiện giúp đỡ hoặc đề ra biện pháp đôi 
bạn cùng tiến giữa những học sinh khá giỏi với những học sinh yếu, kém để các 
em cùng phấn đấu vươn lên.
 - Họp phụ huynh hoặc gửi sổ liên lạc để gia đình học sinh biết được tình 
hình học tập của con em mình. Làm tốt công tác liên lạc giữa gia đình-nhà 
trường-xã hội qua đó giúp học sinh yếu kém có ý thức vươn lên, những học sinh 
khá giỏi có điều kiện để học tập tốt hơn.
 5- Nhận định, đánh giá chính xác, cho điểm công bằng từng đối tượng học 
sinh cũng là một vấn đề quan trọng, một biện pháp thúc đẩy học sinh cố gắng 
vươn lên trong học tập và trong mọi hoạt động khác.
 6- Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cũng là một trong những phương 
pháp giáo dục đạo đức học sinh và củng cố những kiến thức đã được học ở trên 
lớp một cách có hiệu quả tạo điều kiện để các em làm quen với nhiều lĩnh vực 
khác nhau của đời sống xã hội, giúp các em có cơ hội liên hệ những kiến thức đã 
được học với thực tế cuộc sống. Do vậy người giáo viên chủ nhiệm cần phải 
năng động, nhiệt tình, có nhiều biện pháp tích cực để lôi cuốn mọi đối tượng học 
sinh.
 7- Riêng với các bạn trong Ban cán sự lớp, đây có thể nói là những bạn ưu 
tú hơn các bạn trong lớp về một hoặc nhiều mặt như ý thức học tập, ý thức kỉ 
luật, năng khiếu bản thân Giáo viên chủ nhiệm cần có biện pháp để các con 
phát triển bản thân mình đồng thời có thể trở thành người có vai trò định hướng 
cho các bạn khác ở trong lớp.
 Như vậy, từ những nhận thức như trên ta thấy người giáo viên chủ nhiệm 
ngoài nhiệm vụ dạy học trên lớp còn là người quyết định rất lớn đến việc hình 
thành nhân cách của học sinh đặc biệt là đối với những đối tượng học sinh cá 
biệt như trong phạm vi của đề tài này. Muốn làm tốt được việc này đòi hỏi 
người giáo viên chủ nhiệm phải có cơ sở lí luận cơ bản, có vốn sống hiểu biết xã 
hội phong phú, có khả năng phân tích đánh giá, tổng hợp, có tinh thần trách 
nhiệm cao và tình yêu thương đối với các em học sinh qua đó góp phần nâng 
cao hiệu quả giáo dục trong nhà trường.
 * Vậy chúng ta cần phải phải làm như thế nào để phát huy được hết 
tính tích cực, chủ động của học sinh?
 Hiện nay không có câu trả lời cụ thể nào cho câu hỏi trên. Mỗi người giáo 
viên làm công tác chủ nhiệm đều phải tự mày mò, tìm cách để tự thực hiện theo 
cách riêng dựa vào kinh nghiệm của bản thân mình. Bởi vậy tôi nghĩ đây là ột 
vấn đề rất đáng được trao đổi để đưa ra được một phương pháp tốt nhất có thể 
áp dụng đối với mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp. Xuất phát từ mong muốn trên, tôi 
đã tiến hành một số hoạt động và thu được những kết quả đáng khích lệ như sau:
 CHƯƠNG II
 KẾT QUẢ ĐIỀU TRA KHẢO SÁT THỰC TIỄN 7
 2- Một số giải pháp nhằm phát huy vai trò tự quản của tập thể 
lớp.
 a. Đối với người giáo viên làm công tác chủ nhiệm:
 - Bản thân người GVCN phải là tấm gương sáng biết tự hoàn thiện phẩm 
chất nhân cách của mình. Người GVCN hơn ai hết cần phải có trí tuệ, có lương 
tâm, ó uy tín, ống mẫu mực, ự trọng và biết giữ chữ tín.
 - Hiểu biết tâm lý lứa tuổi của học sinh mình chủ nhiệm. Cuộc sống nội tâm 
của học sinh ở lứa tuổi này còn nhiều mặt dễ biến đổi.
 - Do các quá trình tâm lý chưa ổn định và sự tác động rất lớn của xã hội, 
hoàn cảnh sống ....
 - Người GVCN phải có tinh thần trách nhiệm cao yêu nghề, yêu thương học 
sinh và luôn luôn xác định phương châm “Vì sự nghiệp trăm năm trồng người” 
và “Tất cả vì học sinh thân yêu”
 - Biết sự kiềm chế, bình tĩnh trong mọi tình huống, kiên định thực hiện thiên 
chức người kỹ sư tâm hồn.
 - Có sự nhạy cảm sư phạm biết dùng yếu tố tình cảm như một nghệ thuật sư 
phạm để cảm hóa học sinh.
 Để phát huy vai trò tự quản của tập thể lớp, giáo viên chủ nhiệm 
lớp cần làm những việc như là:
 +Xác định đúng đối tượng thông qua phản ảnh của lớp, của giáo viên bộ 
môn, của dư luận.
 +Phân loại học sinh để có phương pháp giáo dục phù hợp đối với từng 
đối tượng.
 + Tìm hiểu sở trường, tính cách, hoàn cảnh của học sinh. Chúng ta nên 
tìm hiểu hoàn cảnh gia đình của học sinh như là: thu nhập hàng ngày của gia 
đình, quan hệ giữa các thành viên trong gia đình như thế nào? Có êm ấm hạnh 
phúc hay không? Có nhiều thành kiến gây ra xào xáo bất đồng... mục đích là để 
hiểu rõ học sinh này.
 + Thực hiện kế hoạch, rút kinh nghiệm.
 * Những điều nên tránh:
 - Không cô lập học sinh cá biệt đối với tập thể.
 - Không xúc phạm và làm tổn thương danh dự của học sinh trước tập thể. 
Một lời nói cũng cần phải thận trọng.
 - Không quá khắc khe xử lý mạnh tay bằng những hình thức kỷ luật nặng 
nề, đe dọa, thành kiến không dùng lời lẽ nặng nề dao to búa lớn,nói như một nhà 
sư phạm “không cần dùng búa để mổ một con gà”
 - Một điều tôi nghĩ là tối kỵ đối với học sinh cá biệt,đó là không được đánh 
học sinh – dù chỉ là một cái tát tay. Theo lời giáo sư Nguyễn Cảnh Toàn, thì 
“Quả đấm không phải là khoa học”.
 - Không bỏ mặc và phủ nhận những chuyển biến của học sinh. Những thay 
đổi theo chiều hướng tích cực của học sinh – dù nhỏ cũng đáng trân trọng và 
phải ghi nhận.
 - Không ôm đồm công việc làm thay cho học sinh.
 * Những điều nên làm. 9
 - Nếu học sinh có thói hư tật xấu phạm lỗi trầm trọng cũng có thể tùy trường 
hợp hay tùy đối tượng mà xử lí, tôi không xử lí một cách cứng nhắc. Dù lỗi lầm 
lớn nhưng nếu em đó biết nhận lỗi và sửa lỗi thì tôi luôn tạo cho học sinh đó cơ 
hội tự làm chủ bản thân, có niềm tin nghị lực để vươn lên. Thế nhưng đối với 
những học sinh lỗi vi phạm không đáng kể nhưng lại vi phạm thường xuyên thì 
tôi không thể bỏ qua mà xử lí một cách linh động tùy theo từng đối tượng. Dù 
các em vi phạm ở mức độ lỗi lớn hay nhỏ tôi cũng xử lí trên cơ sở giáo dục các 
em, cụ thể cho em đó biết chuộc lỗi, làm một việc tốt, giao cho em đó thời gian 
thử thách.
 * Kiên trì tạo niềm tin. 
 - Chúng ta hãy thử hòa mình vào phong cách sống của các em xem sao? Để 
điều hành được học sinh, người thầy phải sắm đủ các vai. Khi thì nhà mô phạm 
nghiêm khắc, lúc lại là cái vai cho các em gục đầu vào. Khi thì nhà tâm lý, lúc 
lại là bác sĩ trị liệu, khi thì ông trọng tài, lúc khác lại là người cố vấn... Cứ như 
thế, kiên trì cho đến khi các em tự nhận ra tại sao mình phải thay đổi.
 - Từ cảm giác cô đã không chối bỏ mình, không chê mình, luôn khen ngợi, 
động viên và tặng trái tim ghi điểm thưởng..., các em dần phát hiện ra giá trị của 
bản thân, cảm thấy mình hữu ích và được việc... Thế là tinh thần học tập được 
nhân lên, tạo ra sự tương tác và cộng hưởng. 
 - Giáo viên nên thường xuyên trò chuyện, quan tâm, gần gũi, nhắc nhở, 
động viên học sinh học tập, có thái độ thân thiện với học sinh. Tạo cho học sinh 
nhìn mình là cảm thấy gần gũi, chứ không phải gặp mình là sợ la, sợ bị mắng. 
Như vậy học sinh sẽ có tâm lý bất cần “Thầy cô kệ thầy cô, ta là ta”. Ta phải 
làm sao tạo cho học sinh có cảm giác là giáo viên như là một người bạn thân, 
bạn tâm tình, sẵn sàng lắng nghe ý kiến của mình, khi mình vui, buồn đều có thể 
chia sẻ với thầy cô, khích lệ mình khi mình khó khăn trong gia đình, bế tắc trong 
học tập.
 - Giáo dục từng bước, chậm rãi từ những công việc nhỏ. Chẳng hạn phải 
thức sớm một chút để không phải đi muộn, mình học yếu thì nên chịu khó, siêng 
làm bài tập hơn các bạn, khi nào làm bài tập, học sinh mệt thì nên giải lao để 
tinh thần thoải mái rồi làm tiếp, không nên cố gắng quá sức. Giáo viên không 
nên giáo dục ào ạt chưa hỏi han lý do gì hết mà đã la mắng học sinh cho dù học 
sinh đó vi phạm nhẹ, như vậy sẽ mất hiệu quả giáo dục. Bởi tất cả học sinh đều 
cần được quan tâm.
 * Biết chấp nhận và yêu thương.
 - Frank McCourt, một thầy giáo người Mỹ, trong hồi ức “Người thầy” đã 
kể: Trường hướng nghiệp nơi thầy dạy được xem là “bãi rác” cho những học 
sinh không đủ trình độ vào trường trung học bình thường. Ngày nhận lớp cũng 
là ngày thầy đứng quan sát chúng quậy phá, la ó... đủ kiểu. Cao điểm là lấy bánh 
mì ném nhau và một học sinh lên tiếng: “Để xem tay thầy giáo mới này sẽ làm 
gì?”.
 Frank McCourt nói ông cố nghĩ về những kiến thức được học ở Trường 
ĐH Sư phạm New York để tìm cách đối phó. Tiếc là chỉ có những triết lý giáo 
dục, các mệnh lệnh đạo đức và luân lý, mà không có cách giải quyết tình 
huống... “ném bánh mì”. Cuối cùng, ông quyết định... ăn chiếc bánh. Ông viết: 11
 - Thường xuyên thăm gia đình học sinh để tìm hiểu hoàn cảnh, tạo sự gần 
gũi giữa giáo viên, học sinh và phụ huynh học sinh. Không nên chỉ khi các em 
có khuyết điểm mới đến thăm gia đình.
 b. Kết quả thực hiện 
 Qua 1 năm thực hiện đề tài, Năm học 2021 - 2022, với những cố gắng 
của tôi trong việc thực hiện “Những biện pháp phát huy vai trò tự quản của 
tập thể lớp” học sinh đã có những chuyển biến tiến bộ nhất định: Học sinh 
ngoan hơn, biết nghe lời thầy cô, tôn trọng và yêu quí đối với thầy cô và bè bạn, 
có tinh thần tập thể cao, có tinh thần tự giác, ý thức được việc học tập cũng nhờ 
đó được nâng cao. Với biện pháp thực hiện trên giúp học sinh tự tin hơn khi đến 
trường, có thói quen tốt trong việc học. Và cũng giúp cho những em học yếu, 
lười không còn ỷ lại trông chờ vào những em học khá.
 Có được kết quả trên là cả sự cố gắng của bản thân tôi trong suốt năm học 
qua và kinh nghiệm của nhiều năm trước đó. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian 
một năm vừa nghiên cứu vừa thực hiện đề tài nên bản thân tôi nhận thấy cũng 
chưa thực sự thực hiện được đầy đủ những điều mà mình tâm huyết (đã rút kinh 
nghiệm và bổ sung hoàn thiện). Tôi hi vọng trong những năm tiếp theo tôi sẽ 
nâng cao hơn kết quả thực hiện đề tài của mình.
 3. Một số hình ảnh minh họa cho giờ sinh hoạt phát huy vai trò tự 
 quản của lớp.