Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao kỹ thuật viết chữ cho giáo viên ở trường Tiểu học Phan Bội Châu

 Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
 I. Đặt vấn đề
 Ông cha ta ngày xưa có câu “Nét chữ nết người” quả không sai. Nhìn 
vào những dòng chữ một người viết ra, chúng ta phần nào đoán biết được tính 
cách của họ. Qua đó cho thấy tầm quan trọng của việc viết chữ đẹp có ý nghĩa 
như thế nào trong việc xây dựng, hình thành nhân cách con người. Nhiệm vụ 
giáo dục ở bậc Tiểu học không chỉ dạy cho học sinh biết đọc, biết viết mà còn 
giúp trẻ ở lứa tuổi này có được nhân cách sống tốt đáp ứng với xu thế ngày 
nay, công nghiệp hóa hiện đại hóa. Do vậy người giáo viên cần phải có kỹ 
thuật và kỹ năng viết chữ tốt để giúp đỡ hướng dẫn học sinh viết được những 
nét chữ đúng mẫu, đẹp và sáng tạo cũng chính là giúp học sinh tiểu học hình 
thành nhân cách của bản thân.
 Không những thế chữ viết là một công cụ quan trọng trong giao tiếp và 
trao đổi thông tin, là phương tiện ghi chép và tiếp nhận văn hóa khoa học, vậy 
muốn giao tiếp tốt, người đọc hiểu được thì phải viết chữ đúng và đẹp; muốn 
viết chữ đúng, đẹp thì ngay trên ghế nhà trường cần phải rèn giũa thật nhiều; 
đặc biệt là học sinh ở cấp Tiểu học, do vậy giáo viên phải nắm chắc kỹ thuật 
viết chữ để giảng dạy cho học sinh từng bước chiếm lĩnh công cụ chữ viết đưa 
vào phục vụ cho học tập và giao tiếp, xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn.
 Hiện nay việc viết chữ đã bị sao nhãng bởi nhiều lý do, thứ nhất là các 
văn bản hiện hành đã được công nghệ hóa (đánh máy), thứ hai việc viết chữ 
chưa thu hút được sự thích thú của học sinh, thứ ba nhiều phụ huynh cho rằng 
viết chữ chiếm nhiều thời gian trong việc học. Do đó việc luyện viết chữ đẹp 
trong mỗi người học không mấy mặn mà.
 Đại đa số giáo viên đã tự ý thức nâng cao kỹ năng viết chữ ở trường 
Tiểu học tự tin khi dạy học sinh; tự sáng tạo trong tổ chức dạy học viết chữ để 
học sinh thích thú tham gia vào quá trình luyện viết chữ. Bên cạnh đấy không 
ít giáo viên viết chữ chưa đẹp, chưa nắm vững kỹ thuật viết chữ dẫn đến việc 
hướng dẫn, tư vấn học sinh viết chữ chưa đúng kỹ thuật. Đây là một vấn đề 
cần được giải quyết trong mỗi nhà trường khi có giáo viên còn yếu về mặt 
này. Muốn học sinh viết đúng, viết đẹp tất nhiên phải có đội ngũ giáo viên 
không chỉ viết đẹp mà còn nắm chắc kỹ thuật viết chữ ở trường Tiểu học để tư 
 1 học ( hoạt động viết 10 tiết trên tuần). Việc này cũng kéo theo những giáo 
viên dạy lớp Một nắm chắc kỹ thuật viết chữ hơn những giáo viên dạy các 
khối lớp khác, môn học khác. Nhưng việc viết chữ không chỉ dừng lại ở lớp 1 
mà được nâng cao dần lên ở những lớp trên; nếu đội ngũ giáo viên trong toàn 
trường không nắm chắc kỹ thuật viết chữ thì chắc chắn sẽ gặp khó khăn khi tư 
vấn hỗ trợ học sinh viết chữ kịp thời trong phân môn Tập viết, Chính tả và 
những tiết học khác.
 Tại sao phải nâng cao kỹ thuật viết chữ cho giáo viên? Thứ nhất là giúp 
giáo viên hiểu biết thêm những kiến thức cơ bản về đường kẻ, dòng kẻ, độ 
cao, cỡ chữ, tên gọi các nét chữ, cấu tạo chữ cái, vị trí dấu thanh. Từ đó củng 
cố cho giáo viên những điểm đặt bút, dừng bút, lia bút hay rê bút khi viết chữ. 
Thứ hai là nâng cao kỹ năng viết liền mạch, viết chữ đúng quy trình.
 “Văn hay mà chữ không ra chữ thì cũng chẳng ích gì” trích trong tác 
phẩm Văn hay chữ tốt (theo Truyện đọc 1; 1995) Tiếng Việt 4 tập 1. Đúng 
thật vậy có nhiều học sinh khi luyện nói về các chủ đề các em nói rất hay 
nhưng khi viết chữ nguệch ngoạc, khó đọc thậm chí dịch không ra. Tất nhiên 
bài văn đó bị đánh giá chưa hoàn thành là điều khó tránh; nếu giáo viên dạy 
các lớp trên mà không nâng cao kỹ năng viết chữ thì khó mà tư vấn hỗ trợ 
được những học sinh này dẫn đến chất lượng giáo dục chưa được như mong 
muốn. Do đó việc nâng cao kỹ thuật viết chữ cho giáo viên là cần thiết hơn 
bao giờ hết. Dẫu biết rằng chất lượng chữ viết của học sinh phụ thuộc vào 
nhiều yếu tố như: năng lực cá nhân, sự luyện tập kiên trì và kỹ năng sư phạm 
của giáo viên; trong đó kỹ thuật viết chữ của giáo viên là yếu tố cơ bản nhất. 
Vậy việc nâng cao kỹ thuật viết chữ cho đội ngũ giáo viên là trọng trách của 
người chỉ đạo chuyên môn như bản thân tôi.
 II. Thực trạng vấn đề 
 Ưu điểm: 
 Trường tiểu học Phan Bội Châu có đủ tài liệu hướng dẫn viết chữ từ 
lớp 1 đến lớp 3 bao gồm bộ chữ quy trình viết từng nét; tranh 29 chữ cái viết 
thường, viết hoa; tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên mượn nghiên cứu để 
hướng dẫn học sinh viết chính xác. Có văn bản hướng dẫn của Bộ Giáo dục 
và đào tạo số 5150/TH – BGD&ĐT ngày 17 tháng 8 năm 2002 dạy học viết 
 3 ở trường tiểu học. Ví dụ như: Mẫu chữ cái viết thường chia theo đơn vị có 
mấy nhóm? (6 nhóm, nhóm 1 các chữ cái cao 1 đơn vị; nhóm 2 các chữ cáo 
cao 1,5 đơn vị, . ); chữ a thường có những nét nào bắt đầu viết ra sao? 
Kiểm tra vở viết của học sinh,  Bên cạnh đấy tôi yêu cầu giáo viên nêu lên 
những khó khăn trong khi hướng dẫn, tư vấn học sinh viết chữ; để nắm bắt 
tình hình giáo viên nắm được nội dung của chữ viết ở trường tiểu học và kỹ 
năng viết chữ đến đâu. Phân loại giáo viên viết chữ đẹp, chưa đẹp, chưa đúng 
mẫu để từ đó tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn cho giáo viên trao đổi 
với nhau một cách tự nhiên thoải mái không gò ép. 
 Bước 2: Xác định mục tiêu bồi dưỡng
 Chúng ta thường nói rằng “Thầy nào - trò nấy”. Đúng thật vậy nếu giáo 
viên viết chữ đẹp và có ý thức rèn chữ viết thì chất lượng chữ viết của lớp đó 
sẽ cao và qua thực tế ở mỗi lớp khác nhau thì chữ viết của học sinh sẽ khác 
nhau; học sinh trong một lớp thì chữ viết lại tương đối giống nhau và rất 
giống chữ của giáo viên. Một giáo viên có chữ viết đẹp sẽ có thể có nhiều học 
trò viết chữ đẹp và ngược lại. Như vậy muốn dạy cho học sinh có kĩ năng viết 
chữ đúng yêu cầu, luyện cho học sinh viết chữ ngày càng đẹp; ngoài việc nắm 
vững nội dung phương pháp dạy học, giáo viên còn cần có năng lực thẩm mĩ 
để cảm nhận được vẻ đẹp của chữ viết, có khả năng viết chữ đẹp để học sinh 
noi theo.
 Bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên về kỹ thuật viết chữ 
Việt là trang bị, cập nhật, nâng cao kiến thức kỹ năng viết chữ từ đó mỗi giáo 
viên thực hiện nhiệm vụ dạy học sinh viết chữ đạt hiệu quả cao nhất.
 Bước 3: Xây dựng nội dung, kế hoạch bồi dưỡng
 Từ mục tiêu, tôi xác định nội dung trọng tâm để bồi dưỡng như sau:
 Thứ nhất, giáo viên cần nắm vững nội dung chữ viết ở trường tiểu học 
theo công văn 5150/TH – BGD&ĐT ngày 17 tháng 8 năm 2002, phân chia ra 
3 loại mẫu đó là mẫu chữ cái viết thường, mẫu chữ cái viết hoa và mẫu chữ 
số. 
 Thứ hai, giáo viên cần nắm được tên các nét chữ (nét cong hở phải, nét 
cong hở trái, nét móc xuôi, nét móc ngược, ), đường kẻ, dòng kẻ, ô ly.
 Thứ ba, giáo viên cần nắm được cách viết các chữ cái viết thường, viết 
 5 cách hướng dẫn học sinh viết chữ. Ví dụ: dòng kẻ đậm, dòng kẻ nhạt, giữa hai 
dòng kẻ tạo thành một ly (1 đơn vị) .... qua mỗi lần trao đổi như thế giáo viên 
tự rút kinh nghiệm cho bản thân, cùng sử dụng thuật ngữ giống nhau giúp học 
sinh dễ hiểu và thực hành viết chữ đúng mẫu hơn.
 Không chỉ giúp giáo viên trao đổi với nhau trong sinh hoạt chuyên môn 
mà tôi còn hướng dẫn cho giáo viên tham khảo thêm trên mạng Internet vào 
phần mềm mô phỏng chữ viết tiếng Việt dành cho giáo viên và học sinh hay 
phần mềm viết chữ ở trường tiểu học để học hỏi thêm về kỹ thuật viết từng 
con chữ. 
 Để không làm mất thời gian của giáo viên, trong mỗi lần sinh hoạt 
chuyên môn tôi lồng ghép một nội dung nêu trên vào cuộc họp. Việc làm này 
đều được đội ngũ giáo viên hưởng ứng và sôi nổi tham gia.
 Cùng với giáo viên làm tổ khối trưởng kiếm tra đánh giá bài viết của 
học sinh để nắm bắt việc giáo viên áp dụng kiến thức viết chữ vào dạy học 
như thế nào; tư vấn, giúp đỡ tại chỗ là phương pháp hữu hiệu nhất nên tôi đã 
chỉ đạo và xây dựng kế hoạch thực hiện thường xuyên. 
 Bước 5. Đề cao sự mẫu mực về chữ viết của giáo viên.
 Đúng là thầy nào trò nấy, các cô (thầy) viết đẹp thế kia nên học sinh của 
họ cũng có những nét chữ xuất sắc chẳng kém. Sau mỗi cuộc thi học sinh viết 
chữ đẹp xã hội đã không ngớt những lời khen ngợi, thán phục. Quả thật chữ 
viết của giáo viên là vấn đề có tính chất quyết định bởi vì giáo viên luôn là 
tấm gương đối với học sinh về tất cả các mặt, nhất là học sinh tiểu học. Do đó 
trong khâu chỉ đạo chuyên môn, tôi luôn đề cao chữ viết của viết của giáo 
viên như chụp các bài viết của họ treo ở phòng đọc, phòng thư viện và đưa lên 
trang Web của nhà trường để học sinh và cha mẹ học sinh quan sát, học tập.
 IV. Tính mới của giải pháp
 Qua hai năm đúc kết và đối chứng kết quả với nhau, bản thân tôi thấy 
việc bồi dưỡng kiến thức chuyên môn cho đội ngũ giáo viên không chỉ là 
nâng cao phương pháp giảng dạy mà cần đi sâu vào từng mảng kiến thức cụ 
thể như: kỹ thuật viết chữ , việc luyện đọc cho học sinh lớp Một, cách phân 
tích một bài toán hợp, 
 7 Kết quả đạt được như sau:
 Giáo viên có kỹ Giáo viên chưa 
 Giáo viên có kỹ thuật 
 Thời gian thuật viết chữ có kỹ thuật viết 
 viết chữ tốt
 khá chữ
 9
 Năm học (cô Hoài, Hân, Dinh, Lương, 
 Kiều, Tô Nguyên, Bạch 7 0
 2017 - 2018
 Nguyên, thầy Vượng, 
 Hoàng)
 Phần thứ ba: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
 Kết luận
 Nâng cao kỹ thuật viết chữ cho giáo viên ở trưởng Tiểu học có ý nghĩa 
vô cùng quan trọng trong việc thực hiện hoạt động giáo dục. Bởi lẽ cha ông ta 
đã từng nói “Nét chữ nết người”, muốn giáo dục thế hệ phát triển toàn diện có 
nhân cách tốt như bác Hồ đã dạy “Học để làm người cán bộ. Học để phụng sự 
đoàn thể, phụng sự giai cấp và nhân dân, phụng sự tổ quốc là nhân loại”. Còn 
trong thời đại công nghệ 4.0 UNESCO đề ra 4 mục tiêu của việc học: Học để 
biết; Học để làm; Học để chung sống; Học để làm người. Mỗi giáo viên Tiểu 
học phải bắt đầu từ những việc dạy học nhỏ nhất đó là hướng dẫn học sinh 
viết chữ; người giáo viên có kỹ thuật viết chữ tốt dẫn đến học sinh viết đúng 
và viết đẹp có sáng tạo góp phần cho việc hình thành nết người, hình thành 
nhân cách tốt.
 Qua việc nghiên cứu, trải nghiệm ở tại trường, bản thân tôi thấy rằng 
việc làm này có thể áp dụng cho các trường bạn có tình hình chung như đã 
nói ở trên.
 Để hoạt động bồi dưỡng kỹ thuật viết chữ cho giáo viên đạt hiệu quả cao 
cần phải thật sự tâm huyết và nghiên cứu sâu về chữ viết. Đồng thời nắm bắt 
tình hình thật cụ thể thông qua nhiều hình thức và các mối quan hệ. Trong 
phần nắm bắt tình hình phải khéo léo, tế nhị không áp đặt hay chê trách. Vui 
lòng tiếp nhận thông tin dù nội dung thông tin chưa thỏa đáng. Điều chỉnh 
công tác chỉ đạo kiểm tra giám sát tư vấn thúc đẩy về vấn đề dạy học viết chữ 
theo từng giai đoạn giữa học kỳ và cuối kỳ. Động viên khích lệ giáo viên, học 
 9 TÀI LIỆU THAM KHẢO
TT Nội dung Ghi chú
 Công văn 5150/CV-TH-BGD ĐT 
1 ngày 17/06/2002 Dạy học viết chữ ở Bộ giáo dục & Đào tạo
 trường Tiểu học
2 Sách giáo viên Tiếng Việt 1 Nhà xuất bản Giáo dục
 Lê A – Đỗ Xuân Thảo, 
3 Dạy tập viết ở trường Tiểu học
 nhà xuất bản Giáo dục
 11