Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc ở thư viện trường học

 Nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc ở thư viện trường học
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài 
 Cùng với sự đổi mới chương trình Giáo dục phổ thông, ngành Giáo dục 
và Đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hóa – hiện đại hóa và hòa nhập quốc tế đó 
là xây dựng và phát triển Thư viện bạn đọc tại trường học cũng là một trong 
những nhiệm vụ cơ bản đang được chú trọng, làm tốt công tác chăm sóc và giáo 
dục thế hệ trẻ từ tuổi ấu thơ đến lúc trưởng thành nhằm tạo ra cơ sở ban đầu của 
con người Việt Nam. 
 Việt Nam nói riêng và cả các nước trên thế giới nói chung, đang bước vào 
một thời đại mới. Đó là là thời đại của công nghệ, của khoa học kỹ thuật, của trí 
tuệ, thời đại đòi hỏi đất nước phải có những người lao động với trình độ học vấn 
cao, có trí thức, có bản lĩnh, có năng lực thực hiện đáp ứng mọi yêu cầu của đời 
sống xã hội. Đúng vậy, sách là nguồn tri thức vô tận, nhờ có sách mà con người 
ngày càng tiếp cận với thế giới hiện đại, cuộc sống không thể thiếu sách, muốn 
vậy phải đổi mới trong dạy học, đặc biệt cần phải coi trọng công tác thư viện 
trường học. Sách báo có vị trí đặc biệt quan trọng đối với đời sống xã hội như 
V.I Lê Nin đã nói “Không có sách thì không có tri thức, không có tri thức thì 
không có chủ nghĩa cộng sản’’ với nhà trường sách báo tài liệu có ý nghĩa 
quan trọng vì nó là người bạn gần gũi nhất, là học liệu cần thiết của thầy và trò, 
học sinh cần có sách giáo khoa, sách bài tập, sách tham khảo để học tập và luyện 
tập. Sách giúp cho người giáo viên định hướng những công việc giảng dạy và 
bồi dưỡng chuyên môn, không ngừng nâng cao kiến thức. Ngoài ra các loại báo, 
tạp chíỞ thư viện cũng là nguồn tài liệu tham khảo hết sức quan trọng đối với 
giáo viên và học sinh trong nhà trường. Chính vì vậy, với thời đại mới với sự 
nghiệp mới cải cách đổi mới giáo dục nâng chất lượng dạy và học mở rộng kiến 
thức thông qua việc đọc tài liệu, sách, báo có một ý nghĩa hết sức quan trọng, 
thực tế qua những năm gần đây đã cho chúng ta thấy rõ điều đó.
 Song thực trạng học sinh đến với Thư viện sách báo với niềm đam mê tìm 
tòi học hỏi còn hạn chế, chủ yếu chỉ mới thu hút học sinh khá, giỏi có lòng ham 
mê đọc sách báo và một số ít học sinh thích đọc các loại truyện mang tính giải 
trí hoặc học sinh chỉ đến Thư viện sau những buổi giới thiệu sách mới, các em 
chưa có phương pháp đọc sách, chưa thấy hết giá trị tầm quan trọng của từng 
cuốn sách đặc biệt là những cuốn sách báo giúp cho các em trong học tập. 
 Trăn trở trước thực trạng trên và trước tình hình chung của xã hội hiện 
nay, sự phát triển của ti vi, di động và Intenet, việc đọc sách báo của các em bị 
sao nhãn cộng với việc đọc sách không đúng mục đích, không phù hợp với lứa 
tuổi, như các em chỉ thích xem tranh, hình ảnh chứ không muốn đọc, không hiểu 
nội dung cuốn sách nói gì, tất cả những yếu tố trên không những ảnh hưởng trực 
tiếp đến sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến tâm hồn của các em.
 Với vai trò là phục trách Thư viện chuyên trách, có tâm huyết với nghề. Xác 
định được điều này, tôi cảm thấy băn khoăn là làm thế nào để phục vụ các em 
đến với Thư viện đọc sách. Từ nhận thức trên cũng như tìm hiểu thực tiễn thực 
trạng công tác phục vụ bạn đọc ở trường tôi, từ đó tôi mạnh dạn chọn đề tài: 
“Nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc ở thư viện trường học”
 CBTV: Phạm Thị Lê - Trang 1 - Nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc ở thư viện trường học
 Tổ chức quản lý theo đúng nghiệp vụ Thư viện, có sổ sách quản lý chặt 
 chẽ, xử lý kịp thời tài liệu sách, báo hư hỏng, thường xuyên thanh lọc sách báo 
 cũ lạc hậu
 Kịp thời bổ sung các loại tài liệu mới, từng bước đưa các trang thiết bị hiện 
 đại phục vụ bạn đọc có hiệu quả.
 3. Đối tượng nghiên cứu:
 Đối tượng nghiên cứu của đề tài tập thể cán bộ viên chức và học sinh trong 
 toàn trường TH Trưng Vương- xã Bình Hòa - huyện Krông Ana – tỉnh Đăk Lăk.
 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
 Nghiên cứu của đề tài trong công tác nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc 
 ở thư viện ở trường học, nhằm tuyên truyền giới thiêụ, chuyên đề, tham khảo tài 
 liệu sách, báo thu hút bạn đọc đến với Thư viện ngày càng đông.
 5. Phương pháp nghiên cứu:
 - Nghiên cứu nhu cầu hứng thú đọc
 - Hướng dẫn bạn đọc sử dụng Thư viện
 - Hướng dẫn tra cứu tài liệu
 - Hướng dẫn phương pháp đọc sách
 - Tổ chức phục vụ bạn đọc trong và ngoài Thư viện
 - Tuyên truyền giới thiệu các loại hình tài liệu
 - Phục vụ thông tin theo yêu cầu bạn đọc
 - Phương pháp thống kê
 - Phương pháp trải nhiệm
 II. PHẦN NỘI DUNG
 1. Cơ sở lý luận để thực hiện đề tài
 Từ lâu Thư viện trở thành một bộ phận không thể thiếu được trong các nhà 
 trường vì tài liệu sách báo có một vị trí đặc biệt quan trọng đối với đời sống xã 
 hội: “Không có sách thì không có trí thức”.
 Trong sự nghiệp đổi mới của đất nước, Giáo dục là quốc sách hàng đầu của 
 quốc gia trong việc đào tạo con người mới phát triển toàn diện. Không thể hình 
 dung được một chiến lược phát triển giáo dục phổ thông mà không có sự tham 
 gia tích cực của thư viện trường học, cũng như các cơ quan thông tin một trong 
 những mối quan tâm hàng đầu cho công tác thư viện trường học.
 Thư viện là nơi lưu trữ và phát huy một phần tinh hoa văn hóa nhân loại qua 
thời gian sách báo, tài liệu cung ứng cho giáo viên và học sinh có đầy đủ các loại 
sách giáo khoa, sách nghiệp vụ và các loại sách tham khảo, từ điển, tác phẩm kinh 
điển để tra cứu và các loại sách báo cần thiết khác, nhằm góp phần nâng cao chất 
lượng giảng dạy, học tập và tự bồi dưỡng thường xuyên của giáo viên và học sinh.
 Thư viện nói chung và thư viện trường học nói riêng từ rất lâu đã được Đảng 
Nhà nước quan tâm và khẳng định vài trò chức năng, nhiệm vụ của thư viện trong 
quá trình bảo tồn xây dựng và phát triển về mọi lĩnh vực của đất nước. Đặc biệt là 
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có sự quan tâm đối với công tác Thư viện trường học, 
ngày 11/01/2001 Chủ tịch nước đã ký công bố Pháp lệnh Thư viện, ngày 
02/01/2003 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 01 về Tiêu chuẩn 
 CBTV: Phạm Thị Lê - Trang 3 - Nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc ở thư viện trường học
 Một số bạn đọc còn ham chơi, tầm hiểu biết còn hạn chế chưa định hướng 
được việc đọc sách báo là gì và đọc sách truyện, báo như thế nào, cho phù hợp 
với lứa tuổi của mình, chưa coi Thư viện là kho tàng tri thức nhân loại mà chỉ 
coi Thư viện là nơi giải trí đơn thuần.
 Theo thống kê những năm học trước thì tỉ lệ bạn đọc đến thư viện rất ít, cụ 
thể:
 TỈ LỆ BẠN ĐỌC TỈ LỆ BẠN ĐỌC TỈ LỆ BẠN ĐỌC 
 CỦA THƯ VIỆN CỦA THƯ VIỆN CỦA THƯ VIỆN 
BẠN ĐỌC
 NĂM HỌC 2011 - NĂM HỌC 2012 - HỌC 
 2012 2013 2013- 2014
 GV 60,0% 85,5% 95,5%
 HS 65,6 % 88,7 % 95,7%
 CB,CNV 60,1% 70,5% 95,5%
 b. Thành công và hạn chế khi thực hiện đề tài.
 * Thành công:
 Khi thực hiện đề tài này, tôi thấy hiệu quả trước mắt là số lượng thầy cô 
giáo và học sinh đến với thư viện ngày càng đông hơn, vui hơn, góp phần trong 
công tác giáo dục cho học sinh mà Bộ Giáo dục đã quy định tại công văn số 
61/1989/QĐ/BGD&ĐT.
 Tham gia sinh hoạt Thư viện thông qua các hoạt động phù hợp, áp dụng 
hoạt động Thư viện- Thiết bị theo mô hình mở, sáng tạo thực hiện rộng mô hình 
“Thư viện xanh” “Thư viện thân thiện” đáp ứng kịp thời và mang lại hiệu quả 
cao trong nhu cầu sử dụng tài liệu, dụng cụ thiết bị cho giáo viên và học sinh.
 Tổ chức các hoạt động tuyên tuyền, giới thiếu sách báo vào các ngày lễ lớn 
hàng tháng được đông đảo thầy cô giáo và học sinh tham gia và có hiệu quả.
 *Hạn chế: 
 Cơ sở vật chất của Thư viện trường chưa được hoàn chỉnh, các trang thiết 
bị hiện đại chưa đầy đủ để đáp nhu cầu bạn đọc.
 Công tác phục vụ bạn đọc chưa được tiến hành đồng bộ, chưa huy động và 
phát huy được sự chung sức của các tổ chức năng trong nhà trường và xã hội.
 Vốn tài liệu chưa phong phú, hoạt động trưng bày, triển khai sách còn 
chung chung nên chưa được thực sự kích lệ niềm đam mê sách đối với học sinh 
ở lứa tuổi Tiểu học. 
 Công tác xây dựng và phát triển vốn tài liệu còn phụ thuộc nhiều vào 
nguồn kinh phí của ngân sách, kinh phí được cấp để bổ sung và phát triển vốn 
tài liệu chưa nhiều nên thư viện mua một số loại sách nghiệp vụ phục vụ công 
tác giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh trong nhà trường còn hạn chế 
bên cạnh đó các loại báo, tạp chí truyện đọc dành cho thiếu nhi chưa thật sự 
phong phú, đa dạng.
 Mặt khác, học sinh ở lứa tuổi Tiểu học, tâm lý đọc sách các em cũng khác 
nhau, tuy nhiên việc nắm bắt tâm lý học sinh của phụ trách thư viện vẫn chưa 
 CBTV: Phạm Thị Lê - Trang 5 - Nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc ở thư viện trường học
 Bên cạnh đó đời sống kinh tế của nhân dân chưa phát triển mạnh nên hầu 
như học sinh chưa có thói quen đọc sách, một số bạn đọc còn rụt rè chưa mạnh 
dạn nói lên suy nghĩ của mình, chưa nhập vai vào trong những nhân vật của cốt 
truyện khi sinh hoạt hay chuyên đề thi kể chuyện.
 Vốn tài liệu chưa đa dạng và phong phú, chưa khai thác được nguồn tài 
liệu, chưa thúc đẩy và thỏa mãn nhu cầu hứng thú đọc. Vì vậy mà tôi muốn đề ra 
một số giải pháp để thực hiện trong thời gian tới.
 Để khắc phục hiệu quả phục vụ bạn đọc, phụ trách Thư viện cần sưu tầm và 
giới thiệu rộng rãi trong giáo viên, học sinh những sách báo tài liệu cần thiết 
phục vụ giảng dạy, học tập, nghiên cứu khoa học, bổ sung kiến thức của các bộ 
môn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
 Bên cạnh đó còn có các yếu tố tác động: Do đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi 
của các em, trình độ tiếp thu của các em không đồng đều, một số học sinh còn 
nhút nhát, ham chơi và chưa đam mê vào đọc sách báo, ham chơi các trò chơi 
điện tử, Intenet
 e. Phân tích đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra
 Thư viện trường học là một bộ phận cơ sở trọng yếu, là trung tâm sinh hoạt 
văn hóa khoa học của nhà trường, thư viện còn góp phần nâng cao chất lượng 
lượng công tác phục vụ giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh, xây 
dựng thói quen tự học cho học sinh. Mặt khác thư viện trường học còn tạo cơ sở 
từng bước thay đổi phương pháp dạy và học, Thư viện xây dưng nếp sống văn 
hóa cho các thành viên trong nhà trường.
 Thư viện trường học còn giúp học sinh bổ sung kiến thức, cũng chính ở thư 
viện trường học giúp các em tự rèn luyện tính độc lập, tư duy và thói quen tự 
học qua các tác phẩm mà các em đã đọc, đã học sẽ hình thành cho các em tính 
đúng đắn, giúp các em hiểu thêm về con người về cuộc sống về đất nước.
 Được tiếp xúc với sách chính các em được tiếp cận với trí tuệ, đó chính là 
công sức của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu văn hóa nhà nghệ thuật nhà giáo 
dục, qua hình thành ở các em đức tính khiêm tốn thấy được ý nghĩa to lớn của 
lao động trí óc, thấy được sự kiên nhẫn của nhiều thế hệ trong và ngoài nước. 
Chính điều này sẽ dần hình thành cho các em chí hướng phấn đấu để đạt được 
ước mơ trong cuộc đời mình.
 Đối với thầy giáo cô giáo thì thư viện trường học càng có vị trí quan trọng 
đó là nơi phục vụ lưu trữ, cung cấp, bổ sung, cập nhật kiến thức cho những bài 
giảng thêm phong phú và sinh động, giúp các thầy cô tiếp cận với những 
phương pháp giảng dạy tiên tiến, tích cực. 
 Vì vậy khi sử dụng những tri thức từ sách báo tài liệu để hướng dẫn cho học 
sinh bổ sung kiến thức mà mình chưa có điều kiện để trình bày. Đây chính là 
còn đường tốt nhất để nang cao hiệu quả dạy và học.
 Công tác phục vụ bạn đọc bao gồm các hình thức tổ chức và phương pháp 
phục vụ bạn đọc ở trong và ngoài thư viện, đồng thời công tác bạn đọc còn là 
thước đo hiệu quả luân chuyển tài liệu và tác dụng của nó trong đời sống.
 Vì thế người phụ trách thư viện phải thật sự là chiếc cầu nối liền với các em, 
thông qua vốn tài liệu của thư viện khai thác sử dụng và tìm hiểu nắm bắt được 
 CBTV: Phạm Thị Lê - Trang 7 -