Sáng kiến kinh nghiệm Một số phương pháp quản lý của giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo dục học sinh hỗ trợ bạn cùng lớp

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 ĐỀ TÀI:
 “MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP QUẢN LÝ CỦA GIÁO 
VIÊN CHỦ NHIỆM TRONG VIỆC GIÁO DỤC HỌC 
 SINH HỖ TRỢ BẠN CÙNG LỚP”
 LĨNH VỰC: CHỦ NHIỆM MỤC LỤC
STT Nội dung Trang
 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1
 I. Lý do chọn đề tài 1
 II. Mục đích nghiên cứu 2
 1 III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu 4
 IV. Phương pháp nghiên cứu 4
 V. Tính mới của đề tài 5
 7
 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
 7
 I. Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của đề tài
 7
 1. Tổng quan vấn đề nghên cứu
 2. Cơ sở lý luận 7
 2.1. Lý thuyết về phương pháp quản lý của GVCN 7
 2
 2.2. Lý thuyết về năng lực hỗ trợ bạn cùng lớp 8
 3. Cơ sở thực tiễn 8
 3.1. Thực trạng về việc HS giúp đỡ bạn cùng lớp trong 
 8
 trường học hiện nay
 3.2. Thực trạng về công tác quản lý của GVCN hiện nay 
 13
 trong việc giáo dục HS hỗ trợ bạn cùng lớp
 3.3. Thực trạng về tài liệu tham khảo 14 II. Đề xuất, kiến nghị 27
 1. Đối với nhà trường 27
 2. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo 27
4 Tài liệu tham khảo 28 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 1. Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển của đất nước, ngành giáo 
dục cũng có những đổi mới tích cực, nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà 
trường. Tuy nhiên song song với sự phát triển đó, nhiều vấn đề nổi cộm trong 
học đường cũng được cả xã hội quan tâm trong thời gian qua: sự xuống cấp về 
đạo đức của một bộ phận học sinh, đặc biệt là học sinh cấp THPT: bạo lực học 
đường, hiện tượng nói tục chửi bậy, gây gổ đánh nhau, sử dụng chất kích thích, 
thiếu tôn trọng đối với các Thầy, cô giáoDo vậy rất cần giáo dục cho HS 
những kỹ năng sống cần thiết, thiết thực để phát triển cho các em một cách toàn 
diện.
 Giáo viên chủ nhiệm có vai trò đặc biệt quan trọng trong giáo dục học sinh, 
nhất là đối với học sinh THPT. Có thể nói GVCN giống như chiếc cầu nối vững chắc 
để gắn kết HS trong nhiều mối quan hệ gia đình, xã hội. Nhiều GV được HS tin yêu 
như cha mẹ, có uy lực chi phối đến nhiều mặt trong cuộc sống của HS.
 Một GVCN tốt được xem như một thuyền trưởng giỏi để lái con thuyền cập 
bến bình an trước mọi tác động ngoại cảnh. Có nhiều GVCN giỏi tức là có một tập 
thể đào tạo những mầm xanh bụ bẫm trong rừng cây-đời người tạo điều kiện cho 
nhà trường nâng cao chất lượng giáo dục.
2. Thực tiễn nhà trường trong những năm gần đây cho thấy, tình trạng học sinh phát 
triển chưa toàn diện, thiếu nhiều kĩ năng tối thiểu cần thiết hoặc có những quan điểm 
còn lệch lạc về cuộc sống vẫn tồn tại. Từ đó chúng ta nhận thấy, giáo viên nói chung 
và GV chủ nhiệm nói riêng có vai trò quan trọng trong việc quản lý dẫn dắt, định 
hướng, hoàn thiện để phát triển toàn diện học sinh. 
 Các hoạt động giáo dục đạo đức trong nhà trường phổ thông hiện nay khá đa 
dạng và phong phú, phù hợp với xu thế phát triển của xã hội. Lực lượng chính làm 
công tác này là đội ngũ GVCN. Bên cạnh việc tìm hiểu HS thông qua nhiều hoạt 
động khác nhau ở trong và ngoài nhà trường, việc giáo dục HS trong giờ sinh hoạt 
lớp cũng góp phần giáo dục nhân cách, rèn luyện kĩ năng sống, giá trị sống cho HS. khoa nào, bất kỳ câu chuyện châm ngôn đạo đức, bất kỳ một hệ thống khen thưởng 
hay trách phạt nào khác.” – Usinxki 
 Nhằm góp thêm một số giải pháp quản lý HS trong lớp mình chủ nhiệm đạt 
kết quả tốt nhất về việc biết hỗ trợ lẫn nhau trong mọi hoàn cảnh, biết đùm bọc, sẻ 
chia và thấu cảm lẫn nhau,biết đặt mình vào hoàn cảnh của người khác. Chúng tôi 
cũng hy vọng GV có thể vận dụng các giải pháp một cách linh hoạt để kết quả giáo 
dục đạt chất lượng.
 Vì vậy, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài “Một số phương pháp quản lý của 
giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo dục học sinh hỗ trợ bạn cùng lớp”.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
1. Đối với GVCN
 Với đề tài này, GVCN sẽ có thêm nhiều kinh nghiệm trong quá trình thực hiện 
nhiệm vụ của mình.
- Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng vai trò của GVCN cấp THPT để có 
được những giải pháp hợp lý nhằm phát triển toàn diện học sinh.
- Nghiên cứu lý luận vai trò của GVCN trong việc phát triển toàn diện học sinh cấp 
THPT và kết quả đạt được.
- Đề ra các giải pháp cụ thể và có hiệu quả để phát triển toàn diện học sinh cấp 
THPT.
- Những bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tế.
- GVCN lớp là linh hồn của lớp, bằng các biện pháp tổ chức, giáo dục, bằng sự 
gương mẫu và tình cảm, giáo viên chủ nhiệm xây dựng khối đoàn kết trong tập thể, 
dìu dắt các em nhỏ như con em mình trưởng thành theo từng năm tháng.
Học sinh kính yêu GV như cha mẹ mình, đoàn kết thân ái với bạn bè như anh em 
ruột thịt, lớp học sẽ trở thành một tập thể vững mạnh. Tình cảm của lớp càng bền 
chặt, tinh thần trách nhiệm và uy tín của GVCN càng cao thì chất lượng giáo dục 
càng tốt.
Rất nhiều giáo viên cùng giảng dạy trong một lớp, nhưng GVCN bao giờ cũng để 
lại những ấn tượng sâu sắc đối với từng học sinh trong suốt cuộc đời họ. b) Phạm vi thời gian
- Đề tài được nghiên cứu từ tháng 8/2018 đến tháng 2/2022 và hoàn thành vào 
tháng 4/2022.
- Các khảo sát về HS và GV được thực hiện vào các đợt trước và sau khi áp dụng đề 
tài trong khoảng thời gian từ các năm lớp 10 và 12 của các HS và quá trình chủ 
nhiệm của GV vào tháng 8/2018, tháng 8/2020, tháng 12/2021
c) Phạm vi nội dung
- Đề tài nghiên cứu về các giải pháp của GVCN trong việc quản lý HS hỗ trợ bạn 
cùng lớp.
2. Đối tượng nghiên cứu 
- GVCN Trường THPT Đô Lương 3.
- HS tại các lớp 12A10,12D5,10D2 Trường THPT Đô Lương 3.
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Để nghiên cứu đề tài,chúng tôi sử dụng những phương pháp sau:
1. Phương pháp nghiên cứu lí luận
 Thu thập các tài liệu, thông tin lý luận về vai trò của GVCN lớp trong việc 
giáo dục toàn diện học sinh cấp THPT trên các sách, báo, tạp chí, tập san giáo dục, 
các bài tham luận trên Internet.
2. Phương pháp quan sát
 Quan sát, theo dõi quá trình học tập, rèn luyện, tham gia các hoạt động của 
 HS, giao tiếp ứng xử của học sinh trong lớp.
3. Phương pháp điều tra
 - Trao đổi với giáo viên bộ môn, Hội cha mẹ học sinh.
 - Trao đổi, trò chuyện với học sinh, bạn bè học sinh.
4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
 - Tham khảo những bản báo cáo, tham luận, tổng kết hàng năm, các đợt thi 
đua của nhà trường, Đoàn trường.
 - Tham khảo kinh nghiệm của các giáo viên chủ nhiệm trong trường hoặc 
đồng nghiệp ở trường khác. - Thông điệp mà đề tài chúng tôi đưa ra cũng là một trong những điểm mới: Tình 
thương chính là hạnh phúc của con người. Hãy làm tất cả những điều tốt đẹp bạn 
có thể làm, cho tất cả những người bạn có thể, theo mọi cách bạn có thể, chừng nào 
bạn còn có thể. Cuộc sống trở nên khó khăn hơn khi chúng ta sống vì người khác, 
nhưng nó cũng trở nên đẹp đẽ và hạnh phúc hơn. Hãy để cho những năm tháng ở 
Trường THPT của các em ý nghĩa hơn.
2. Đóng góp của đề tài
- Dạy cho HS đừng bao giờ thờ ơ, vô cảm trước nỗi khổ đau, bất hạnh của người 
khác, đừng vì nghèo khổ hay bất hạnh mà trở nên hẹp hòi ích kỷ, sống trái với đạo 
lý con người: Thương người như thể thương thân. Biết quan tâm bạn bè đúng cách 
đúng chỗ.
- Nhân rộng những việc tốt trong cuộc sống từ môi trường nhỏ,hình thành nhân cách 
đẹp cho HS. Không hành động tử tế nào sẽ dừng lại chỉ với chính nó. Một hành động 
tốt đẹp dẫn tới một hành động khác. Những tấm gương được noi theo. Một hành 
động tử tế đơn giản vươn rễ về mọi hướng, và rễ vươn lên mọc thành cây cối. Điều 
vĩ đại nhất mà lòng tốt làm được cho người khác là khiến chính họ cũng trở nên tốt 
đẹp.
- Góp phần hỗ trợ cho các GVCN có thêm nhiều phương pháp quản lí HS và giáo 
dục cho các em kỹ năng sống tốt hơn.
- Giúp HS hình thành và phát triển thêm nhiều phẩm chất, năng lực trong cuộc sống. phát triển trí lực, yêu cầu về phát triển tài năng và thẩm mĩ, yêu cầu về giáo dục kĩ 
năng sống...
- Trong nhà trường, công tác chủ nhiệm lớp đặc biệt đóng một vai trò then chốt mà 
giáo viên chủ nhiệm giống như một nhạc trưởng giỏi, một vị tướng tài ba. Họ chính 
là linh hồn của tập thể lớp với rất nhiều thành viên. Nhà tâm lý học Xô Viết A.X. 
Macarenco cho rằng “Nhà sư phạm trở thành người có uy tín trong hoạt động sư 
phạm của mình và trong quá trình xây dựng các mối quan hệ với học sinhUy tín 
là toàn bộ cuộc sống của người thầy giáo, là hành vi hàng ngày của họ. Uy tín trước 
tiên phải căn cứ vào tài nghệ của người thầy giáo và những phẩm chất tốt đẹp của 
họ”.
2.2. Lý thuyết về năng lực hỗ trợ bạn cùng lớp
- Một trong những kĩ năng sống quan trọng chính là học cách giúp đỡ người khác 
sao cho khéo léo và hiệu quả.
- HS cần hỗ trợ nhau để phát triển trên một số phương diện sau:
a) Yêu cầu về phát triển trí lực
 Trong các nhiệm vụ của giáo dục thì nhiệm vụ giáo dục trí tuệ là một nhiệm 
vụ quan trọng nhằm phát triển các năng lực trí tuệ chung của học sinh, từ đó hình 
thành thế giới quan khoa học, góp phần phát triển nhân cách học sinh. Vì vậy, cùng 
với việc giáo dục đạo đức cho học sinh thì người giáo viên chủ nhiệm cần thiết phải 
đi đầu trong việc hình thành và phát triển năng lực trí tuệ chung cho học sinh.
 Đối với GVCN cấp THPT, việc phát triển trí lực ở học sinh được thể hiện 
trong việc GVCN biết kích thích các thao tác trí tuệ, đặc biệt là các thao tác tư duy 
ở học sinh.
b) Yêu cầu về phát triển tài năng và thẩm mĩ
 Để phát triển tài năng và thẩm mỹ ở học sinh cấp THPT thì GVCN phải là 
người trực tiếp tổ chức hoặc dẫn dắt các em tham gia các hoạt động TDTT, VHVN 
Thông qua những hoạt động này học sinh được mở mang tri thức và kỹ năng ở nhiều 
lĩnh vực. Nhiều học sinh đã trưởng thành từ các phong trào mang tính tập thể. Đồng 
thời đó cũng là cơ hội để các em khám phá và hiểu chính mình. 
c) Yêu cầu về giáo dục kĩ năng sống Câu 2: Và nếu biết về hoàn cảnh 
 của họ, bạn có ý định hỗ trợ hay 88 47% 71 38% 27 15%
 không?
 Câu 3: Nếu không có ý định hỗ 
 trợ người đó thì bạn có ý định 92 50% 64 34% 30 16%
 tiếp tục quan tâm đến họ không?
 Câu 4: Bạn có thói quen giúp đỡ 
 36 19% 115 62% 35 19%
 người lạ hay không?
 Câu 5: Nếu bạn không có thói 
 quen giúp đỡ người lạ, vậy bạn 
 126 68% 34 18% 26 14%
 có hay giúp đỡ hàng xóm, họ 
 hàng của bạn hay không?
 Câu 6: Khi biết bạn bè cùng lớp 
 có những hoàn cảnh đặc biệt, bạn 135 73% 28 15% 23 12%
 có ý định hỗ trợ hay không?
 Câu 7: Bạn có thể cho chúng tôi 
 biết bạn có mong muốn hỗ trợ 115 62% 30 16% 41 22%
 các bạn cùng lớp không?
 Câu 8: Bạn có ý định hỗ trợ các 
 36 19% 115 62% 35 19%
 bạn khác lớp không?
a) Các nghiên cứu được tiến hành và khảo sát dựa trên những phân tích đặc 
điểm lớp chủ nhiệm như sau:
 - Bản thân GVCN là giáo viên dạy môn Ngữ văn, Tiếng Anh nên số giờ đứng 
lớp (4 -5 tiết/ tuần) sẽ có nhiều thuận lợi; hơn nữa là giáo viên từng có thâm niên 
công tác nhiều năm, chủ nhiệm nhiều năm cũng là yếu tố quan trọng giúp chúng tôi 
có nhiều kinh nghiệm trong công tác giáo dục HS.