Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm xây dựng thực đơn chuẩn cho trẻ ở trường Mầm non Hoa Sen

 UBND QUẬN HOÀN KIẾM
 TRƯỜNG MẦM NON HOA SEN
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 “Một số kinh nghiệm xây dựng thực đơn chuẩn cho trẻ trường Mầm non Hoa 
 Sen”
Lĩnh vực/ Môn: Nuôi dưỡng
Họ và tên tác giả: Nguyễn Lệ Thủy 
Chức vụ: Kế toán- Tổ trưởng tổ Văn phòng
ĐT liên hệ: 
Email:
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Hoa Sen - Hoàn Kiếm 
 Hoàn Kiếm, tháng 3 năm 2024
 Hoàn Kiếm, tháng 3 năm 2024 I.PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài: 
Song song với việc dạy trẻ là công tác chăm sóc nuôi dưỡng trẻ, mà ăn uống là 
một nhu cầu không thể thiếu được của mỗi con người. Nấu ăn là một công việc 
hết sức gần gũi và quen thuộc trong mỗi gia đình và trong các trường mầm non. 
Trong mỗi chúng ta ai cũng có thể nấu ăn được nhưng nấu như thế nào để đảm 
bảo đầy đủ chất dinh dưỡng một cách an toàn và hợp lý nhất , điều này không dễ 
, nó luôn luôn đòi hỏi chúng ta phải có những sáng kiến và hiểu biết về nấu ăn 
cho các cháu ở nhà trẻ và mẫu giáo . Nếu trẻ em được nuôi dưỡng tốt sẽ có một 
sức khoẻ tốt và đó là tiền đề cho sự phát triển của trẻ sau này. Vì vậy, công tác 
nuôi dưỡng trong trường mầm non là một việc hết sức quan trọng. Được phân 
công là kế toán trong đó có thêm phần kế toán khẩu phần ăn của trẻ tôi đã xây 
dựng thực đơn hợp lý, đảm bảo calo, cân đối tỷ lệ 3 chất P –L – G , Can xi, B1, 
thay đổi theo mùa với nhiều loại thực phẩm phong phú đa dạng. Hiểu được việc 
xây dựng thực đơn cho trẻ mầm non có tầm quan trọng như vậy. Cùng với sự 
giúp đỡ của Ban giám hiệu, sự kết hợp của cô nuôi và giáo viên trên lớp đã mang 
lại những bữa ăn hàng ngày thật ngon miệng cho trẻ nên tôi đã mạnh dạn chọn đề 
tài “Một số kinh nghiệm xây dựng thực đơn chuẩn cho trẻ ở trường Mầm non 
Hoa Sen”
2. Mục đích nghiên cứu: 
TÌm ra những thực đơn đảm bảo đủ dịnh dưỡng, cân đối các chất, phù hợp với 
lứa tuổi, theo mùa và thực phẩm sẵn có ở địa phương
3. Nhiệm vụ nghiên cứu:
 Việc xây dựng thực đơn và tính khẩu phần ăn cân đối hợp lý, đảm bảo vệ sinh an 
toàn thực phẩm cho trẻ mầm non là vô cùng quan trọng. Đây là vấn đề mà cán 
bộ, giáo viên, nhân viên trong trường mầm non cần phải làm. Muốn có chất 
lượng các bữa ăn ngày càng được nâng lên và đảm bảo cân đối giữa các chất, đảm 
bảo đủ lượng, đủ chất, giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt. Vì vậy chế độ 
dinh dưỡng cho trẻ mà không hợp lý và không cân đối trong bữa ăn, thì nó ảnh 
hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu: Thực đơn cho trẻ nhà trẻ 24 -36 tháng và trẻ 
mẫu giáo 3-6 tuổi của trường Mầm non Hoa Sen
5. Phương pháp nghiên cứu: - Đảm bảo chế độ tài chính
- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm
Vì vậy muốn xây dựng thực đơn cho trẻ tại trường mầm non chúng ta phải bám 
sát vào những yêu cầu trên, các yêu cầu đó luôn luôn là một khuôn mẫu trong 
mỗi thực đơn, tạo tiền đề cho nhu cầu về dinh dưỡng cung cấp cho cơ thể trẻ.
3. Các biện pháp nghiên cứu
3.1; Biện pháp 1: Khảo sát thực trạng;
 Năm học 2023-2024 tôi được nhà trường phân công là nhân viên kế toán, 
tôi thấy khó khăn và thuận lợi như sau:
* Thuận lợi :
- Được sự quan tâm của UBND, phòng Giáo dục và Đào tạo Quận Hoàn Kiếm, 
Ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện về mọi mặt cho việc chăm sóc 
nuôi dưỡng trẻ.
- Trường tập trung nên tương đối thuận lợi trong các hoạt động nuôi dưỡng trẻ.
- Diện tích Bếp rộng rãi: 120m2, được sắp xếp theo quy trình Bếp 1 chiều. Nhà 
bếp luôn luôn hợp vệ sinh, đảm bảo bếp không bị bụi, có đủ nguồn nước sạch cho 
trẻ phục vụ ăn uống, được cấp chứng nhận Bếp ăn an toàn. Nhân viên tổ nuôi 
luôn nhiệt tình, yêu nghề, chịu khó tìm tòi sáng tạo trong chế biến, cải tiến các 
món ăn cho trẻ.
- Được sự tin tưởng, ủng hộ, động viên kịp thời của phụ huynh học sinh.
*Khó khăn :
- Phải xây dựng thực đơn theo chế độ ăn cho nhiều lứa tuổi .
- Chế biến các món ăn phù hợp với từng độ tuổi để trẻ ăn được hết suất, phải 
cân đối tỷ lệ giữa các bữa trưa, chiều, đủ lượng calo, caxi, B1, cân đối giữa các 
chất P – L – G .
- Giá cả thực phẩm sạch cao hơn nhiều so với thực phẩm bình thường ngoài thị 
trường. Thực hiện mức thu tiền ăn 35.000đ 1 trẻ/ 1 ngày nên cũng gây khó 
khăn cho việc lựa chọn những thực phẩm cao cấp đưa vào thực đơn của trẻ.
- Nhân viên trong tổ đều nhà xa.
 Thực phẩm giàu tinh bột của Việt Nam rất đa dạng, bao gồm gạo, ngô, khoai 
lang, khoai tây, ngô,. Bạn có thể làm cho thức ăn của trẻ trở nên bổ dưỡng 
hơn bằng cách thêm khoai lang hoặc khoai tây vào bữa ăn của trẻ, hoặc cho trẻ 
ăn bún, phở với một lượng vừa đủ.
Vitamin từ rau xanh, trái cây
Đây là nhóm thực phẩm thiết yếu và quan trọng mà đứa trẻ nào cũng cần. Để 
đảm bảo trẻ được cung cấp đủ dinh dưỡng, cha mẹ nên cung cấp nhiều rau xanh 
cho trẻ. Ngoài ra, nước nước ép trái cây và sinh tố trái cây cũng có thể cung cấp 
vitamin, khoáng chất và các chất dinh dưỡng khác cho bé rất tốt.
Chất đạm
Trẻ em ở độ tuổi mầm non cần được bổ sung đầy đủ chất đạm để phát triển cơ 
bắp. Nguồn cung cấp protein chính cho trẻ là thịt, cá, trứng và sữa. Có rất nhiều 
chất dinh dưỡng khác được tìm thấy trong các loại hạt như hạt óc chó, hạt mắc 
ca và các loại đậu nên bạn có thể cân nhắc những loại thực phẩm này trong bữa 
ăn của trẻ.
Cơ thể của trẻ cũng không thể thiếu sữa, pho mát, sữa chua và các sản phẩm từ 
sữa khác để giúp trẻ phát huy hết khả năng của mình, do đó cha mẹ nên khuyến 
khích trẻ uống sữa mỗi ngày.
Chất béo, đường và muối
Đây là những nhóm cuối cùng của tháp dinh dưỡng được thiết kế cho trẻ mẫu 
giáo. Nhóm này không được coi là ưu tiên cao, nhưng không có nghĩa là chúng 
không quan trọng. Vì đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của trẻ mẫu 
giáo nên cha mẹ vẫn phải cung cấp đầy đủ chất béo, đường, muối cho trẻ 
trong thực đơn cho trẻ mầm non. Sức khỏe và sự phát triển của trẻ sẽ được 
tăng cường nếu bạn cho trẻ ăn những loại thực phẩm phù hợp.
giao.html
nha-tre.html
* Cần lưu ý gì khi xây dựng thực đơn cho trẻ mầm non:
Nhu cầu dinh dưỡng 3. Một số kinh nghiệm khi xây dựng thực đơn:
Thực đơn cho trẻ mầm non đòi hỏi phải đầy đủ dưỡng chất và thích hợp theo 
từng mùa, đa dạng hóa các loại thực phẩm, kết hợp nhiều loại rau củ quả nhiều 
màu sắc tạo món ăn đủ chất và lượng nhằm kích thích trẻ hứng thú khi ăn, giúp 
trẻ ăn ngon miệng.
Cách xây dựng thực đơn cho trẻ tại trường mầm non đảm bảo đầy đủ dưỡng 
chất luôn là mối quan tâm hàng đầu của các bậc phụ huynh và cả đội ngũ cán 
bộ, giáo viên và nhân viên trong nhà trường. Hôm nay, các cô xin chia sẻ những 
thông tin hữu ích giúp các bậc phụ huynh có một thực đơn đảm bảo đầy đủ các 
chất dinh dưỡng với các món mặn, món nhạt rau củ và trái cây. Trong thực đơn 
cho trẻ mầm non phải có đủ các chất dinh dưỡng là protein, tinh bột, vitamin và 
khoáng chất.
Cách xây dựng thực đơn cho trẻ mầm non đủ chất
 Để đảm bảo 1 bữa ăn cho trẻ mầm non thì định mức 1 ngày đối với trẻ 
Nhà trẻ cần 600-651 Calo 
Trong đó tỷ lệ: Thực đơn cân đối cần đạt đối với 
Nhà trẻ:
- Bữa trưa: 30-35% - Chất đạm : 13- 
20 % 
- Bữa chiều: 25-30% - Chất béo: 30 - 40 %
- Bữa phụ: 5-10% - Đường: 47- 50 %
 Đối với trẻ Mẫu giáo định mức 1 ngày cần ; 615-726 calo.
 Trong đó tỷ lệ: Thực đơn cân đối cần đạt đối 
với Mẫu giáo
- Bữa trưa: 30-35% - Chất đạm: 13-20 
% 
- Bữa phụ: 15-25% - Chất béo: 25- 35%
 - Đường: 52- 60 %
Vì vậy, khi xây dựng thực đơn cho trẻ mầm non cần: + Món cá viên thịt sốt cà chua ( vì là cá đồng nên lượng calo thấp ) nên ta 
kết hợp với món canh thập cẩm vì rau có tỷ lệ calo cao .
3.2/ Cân đối tỷ lệ giữa các chất : P - L - G
- Protein hết sức cần thiết cho sự phát triển trí tuệ của trẻ là nguyên liệu chủ 
yếu để xây dựng lên các tố chất trong cơ thể trẻ mầm non. P có nhiều trong thịt, 
cá, trứng, sữa, đậu, lạc, vừng .
- Lipid là nguồn cung cấp năng lượng, những loại thức ăn giầu L gồm dầu ăn, 
mỡ lợn, một số loại thịt cá và một số loại hạt quả có nhiều tinh dầu.
- Glucid cung cấp lượng chủ yếu trong cơ thể G có nhiều trong gạo, bột mỳ, 
miến, đường, đậu 
- Vì vậy trong bữa ăn của trẻ hàng ngày ta cần phải đảm bảo đầy đủ các loại thực 
phẩm. Qua đó ta cần phải tính toán làm sao để cân đối giữa các chất: P – L - G 
theo tỷ lệ thích hợp của trẻ là: 14 -16; 24 - 26, 60 – 62. Muốn cân đối được tỷ 
lệ các chất ta cần phải chú ý đến những đặc điểm sau đây :
+ Đạm có nguồn gốc từ động vật rất nhiều nhưng giá thành lại đắt, ngược lại 
đạm có nguồn gốc từ thực vật lại rất rẻ. Tiền ăn của các cháu đóng hàng ngày 
thì hạn chế, vì vậy phải biết kết hợp giữa đạm cung cấp từ thịt, cá, trứng với đạm 
cung cấp từ đậu, lạc, vừng. Qua đó kết hợp với các loại canh rau có độ đạm 
tương đối cao như rau ngót, rau muống, giá đỗ.
+ Muốn đảm bảo được lượng Lipid trong mỗi bữa ăn của trẻ có thể chế biến 
thành các món rán, xào. Để đảm bảo được lượng Glucid cho trẻ và cân đối giữa 
hai bữa chính và bữa phụ trong ngày.
 Vì vậy tôi phải xây dựng thực đơn sao cho trẻ có hứng thú trong mỗi giờ 
ăn và trẻ ăn hết suất, thực đơn không bị trùng lặp giữa các bữa ăn của trẻ: bữa 
chính sáng trẻ ăn cơm, bữa chiều có thể chế biến một số món ăn từ gạo nếp, bánh 
phở, mỳ, chè các loại... còn bữa phụ ( quà trưa ) thì trẻ uống cốc sữa, ăn quả 
chuối, Đu đủ, Thanh long .. 
3.3/Thực đơn đa dạng phong phú, dùng nhiều loại thực phẩm:
- Tất cả các chất dinh dưỡng đều hết sức cần thiết cho cơ thể trẻ ở lứa tuổi mầm 
non vì thế trong mỗi bữa ăn hàng ngày của trẻ ta phải kết hợp nhiều loại thực 
phẩm. Mỗi loại thực phẩm lại cung cấp một số chất nhất định, cách tốt nhất để 
trẻ ăn đủ chất là phải đan xen thêm nhiều loại thực phẩm trong bữa ăn, có như 
vậy thực đơn mới phong phú đa dạng.
Ví dụ: Thực phẩm từ đâụ phụ có thể chế biến thành đậu - thịt sốt cà chua, đậu 
nhồi thịt, canh chua thịt với đậu phụ  trẻ hợp lý thay đổi theo ngày, phù hợp theo mùa, phải cân đối về dinh dưỡng 
nghĩa là phải đủ chất, đủ lượng, cân đối giữa các chất và 4 nhóm thực phẩm:
 Nhóm cung cấp chất đạm như:Thịt, cá, tôm, cua, các loại đỗ hạt, đậu tương 
giúp xây dựng cơ bắp kháng thể đặc biệt là sự phát triển của các tế bào.
 Nhóm cung cấp chất béo (lipít) như: Dầu, mỡ, lạc, vừng, nhóm vừa năng lượng 
cao, vừa làm cảm giác ngon miệng giúp trẻ hấp thụ sử dụng tốt các vitamin 
trong chất béo như: vitamin A,D,E,K.
 Nhóm chất bột đường(gluxit) như: Bột, cháo, cơm, mì, bún nhóm cung cấp 
năng lượng chủ yếu cho cơ thể và cơ bắp.
 Nhóm cung cấp vitamin và khoáng chất như: Rau quả đặc biệt các loại rau có 
màu xanh thẩm như rau ngót, rau muống, rau dền, rau cải, rau mồng tơi Các loại 
quả có màu đỏ hoặc vàng như chuối, đu đủ, xoài, cam, cà chua, gấc.nhóm cung 
cấp các loại vi dưởng chấtđóng vai trò là chất xúc tácgiữa các thành phần hoá 
học trong cơ thể.
 Tuy nhiên việc lên thực đơn như thế nào đề phù hợp với đa số trẻ và dễ thực 
hiện nhất? Tôi đã tiến hành theo các bước sau:
 Lên thực đơn theo mùa: thực đơn được lên theo mùa sẽ đảm bảo được nguồn 
thực phẩm cung cấp cho các bữa ăn đồng thời giảm được chi phí mua thực 
phẩm và tạo thuận lợi cho quá trình chế biến, kết hợp với các loại rau, củ quả 
khác.
* Nguyên tắc xây dựng thực đơn 
1.1/ Thực đơn cần bảo đảm các chất dinh dưỡng: đủ 4 nhóm thực phẩm P, L, G, 
Vitamin và muối khoáng.
1.2/ Cùng một loại thực phẩm phải sử dụng cho tất cả các chế độ ăn để tiện cho 
công tác tiếp phẩm và việc tổ chức nấu ăn cho trẻ của nhà bếp.
1.3/ Thực đơn là những thực phẩm sẵn có của địa phương, phù hợp theo mùa: 
vừa đảm bảo dinh dưỡng vừa rẻ tiền trẻ lại ăn ngon miệng, kinh tế.
Ví dụ: Mùa hè nóng nực: canh cá, cua, hến...
1.4/ Lên thực đơn tuần: phù hợp với việc sử dụng đủ loại thực phẩm và việc bảo 
quản thực phẩm, việc chuẩn bị thực phẩm nấu cũng chủ động hơn.
1.5/ Thực đơn cần thay đổi món ăn để trẻ khỏi chán. Ví dụ: sáng ăn tôm, chiều 
ăn thịt., trong tuần các món không bị trùng lặp.