Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm trong việc chỉ đạo xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học tại trường Mầm non Phúc Lợi-Quận Long Biên

 1
 I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Văn hóa là thể tổng hòa những giá trị vật chất và tinh thần do con người 
sáng tạo ra trong quá trình lịch sử. Văn hóa ứng xử là một biểu hiện của giao tiếp, 
là sự phản ứng của con người trước sự tác động của người khác với mình trong 
một tình huống nhất định được thể hiện qua thái độ, hành vi, cử chỉ, cách nói năng 
của con người nhằm đạt kết quả tốt trong mối quan hệ giữa con người với nhau. 
Đó là yếu tố rất quan trọng để rèn luyện nhân cách và giáo dục học sinh. Do vậy, 
xây dựng văn hóa ứng xử trong các trường học là một hoạt động giáo dục hệ giá 
trị, các chuẩn mực văn hóa giúp cho các thành viên trong nhà trường có nhận thức 
đúng, suy nghĩ, tình cảm, hành vi tốt đẹp, thực hiện văn hóa ứng xử lành mạnh, 
xây dựng cơ sở để đảm bảo chất lượng giáo dục của nhà trường. Không những 
thế, văn hóa ứng xử trường học là một phần vô cùng quan trọng trong văn hóa nhà 
trường, là một phần diện mạo riêng của trường này so với trường khác. Xây dựng 
văn hóa ứng xử trong các trường học là một hoạt động giáo dục hệ giá trị, các 
chuẩn mực văn hóa giúp cho các thành viên trong nhà trường có nhận thức đúng, 
suy nghĩ, tình cảm, hành vi tốt đẹp, thực hiện văn hóa ứng xử lành mạnh, xây 
dựng cơ sở để đảm bảo chất lượng giáo dục của Nhà trường. Ngày 03/10/2018, 
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1299/QĐ-TTg phê duyệt Đề án 
“Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học giai đoạn 2018- 2025”. 
 Công tác quản lý xây dựng văn hóa ứng xử trường học là rất quan trọng, 
như một nhiệm vụ cấp bách trong giai đoạn xã hội chuyển mình mạnh mẽ. Đặc 
biệt là công tác của Hiệu trưởng trong việc tổ chức, phối hợp hoạt động của các 
tổ chức đoàn thể, tác động trực tiếp tới giáo viên, nhân viên. Hiệu trưởng là người 
chịu trách nhiệm tổ chức, quản lý các hoạt động và chất lượng giáo dục của nhà 
trường. Để xây dựng văn hóa nhà trường, Hiệu trưởng vừa thực hiện vai trò của 
một nhà quản lý, vừa thực hiện vai trò của một nhà lãnh đạo hay nói cách khác, 
Hiệu trưởng chính là người định hướng cho văn hóa ứng xử trong nhà trường, là 
tâm điểm thống nhất các giá trị trong nhà trường. Cùng với các hoạt động khác, 
xây dựng văn hóa ứng xử trường học cũng là trách nhiệm lớn của Hiệu trưởng. 
Quá trình xây dựng và phát triển văn hóa ở một nhà trường phải là việc làm lâu 
dài, có chủ đích rõ ràng và tiếp nối các chủ thể quản lý nhà trường cùng với sự 
thống nhất, đồng thuận của tập thể sư phạm. Văn hóa nhà trường có tác động đến 
mọi khía cạnh sư phạm của nhà trường và ảnh hưởng vô cùng to lớn đối với chất 
lượng, hiệu quả hoạt động của nhà trường. Phát triển văn hóa nhà trường có ý 
nghĩa tích cực đối với trẻ em, đối với cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường. 
Trên thực tế, trong những năm gần đây, công tác quản lý xây dựng văn hóa ứng 
xử tại trường Mầm non Phúc Lợi, quận Long Biên, Thành phố Hà Nội đã có những 3
 Đa số cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên của trường đều đánh giá vai trò 
của công tác xây dựng văn hóa ứng xử trường học là rất quan trọng và quan trọng. 
Như vậy, văn hóa ứng xử trong nhà trường có ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt 
động của nhà trường. Để phát triển nhà trường theo mục tiêu giáo dục thì việc xây 
dựng, cải thiện và phát huy những nhân tố tích cực giúp văn hóa ứng xử trong 
trường học trong sạch, lành mạnh là rất cần thiết.
 Nhìn chung đánh giá về các mối quan hệ hiện nay trong nhà trường cơ bản 
là rất tốt và mẫu mực. Tuy nhiên trong quan hệ giữa giáo viên với giáo viên vẫn 
còn có đánh giá không tốt, chủ yếu là mâu thuẫn nhỏ lẻ, do tính cá nhân chưa thực 
sự tự tu dưỡng rèn luyện nên không vượt qua được thói đố kị hẹp hòi. Điều này 
giúp hiệu trưởng có các giác quan chân thực hơn về các mối quan hệ giữa các đối 
tượng trong nhà trường để đưa ra những dự đoán cũng như những giải pháp tích 
cực kịp thời giải quyết tốt các mâu thuẫn, phát huy các mối quan hệ tích cực nhân 
rộng trong nhà trường.
2.2. Thực trạng quản lý văn hóa ứng xử ở trường Mầm non Phúc Lợi
 Hiệu trưởng đã đưa nội dung xây dựng ứng xử vào kế hoach chung của nhà 
trường, trong đó đã tiến hành các biện pháp thực hiện kế hoạch đó. Công tác kiểm 
tra đánh giá được thực hiện lồng ghép vào buổi giao ban công tác tháng, sơ kết, 
tổng kết. Tuy nhiên, công tác xây dựng kế hoạch chiến lược phát triển văn hóa 
nhà trường đã thực hiện nhưng chưa hiệu quả. Việc tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra 
giám sát chưa mang lại hiệu quả.
2.3. Thực trạng các mối quan hệ ứng xử trong tập thể nhà trường
 Các mối quan hệ ứng xử trong nhà trường ngày càng cởi mở, dân chủ. Tuy 
nhiên vẫn còn tồn tại những mối quan hệ mang tính chất độc đoán của người quản 
lý với cấp dưới, của thầy với trò; Sự đố kỵ, ghen ghét giữa các đồng nghiệp, gây 
mất đoàn kết nội bộ. Những tồn tại trên, cán bộ quản lý cần có biện pháp phù hợp 
để khắc phục nhằm xây dựng môi trường sư phạm đoàn kết, cùng hướng tới mục 
tiêu chung của nhà trường.
2.4. Đánh giá chung về thuận lợi và khó khăn trong việc xây dựng văn hóa 
ứng xử tại trường mầm non Phúc Lợi.
2.4.1. Thuận lợi:
 Nhận thức tầm quan trọng của hoạt động xây dựng văn hóa ứng xử trường học 
của bản thân người Hiệu trưởng cũng như các thành viên trong nhà trường đều 
khẳng định vai trò và tầm quan trọng của văn hóa ứng xử trường học. Không 
những vậy, vai trò của hiệu trưởng trong xây dựng văn hóa ứng xử trường học là 
rất quan trọng và đều được mọi người đánh giá cao, có sự thống nhất trong tổ 
chức. Hiệu trưởng hiểu biết rõ trách nhiệm, đặc biệt là quyền hạn của mình. Trong 5
phản cảm. Không sử dụng mạng xã hội để phát tán, tuyên truyền, bình luận những 
thông tin hoặc hình ảnh trái thuần phong mỹ tục, trái đường lối của Đảng, chính 
sách, pháp luật của Nhà nước hoặc làm ảnh hưởng xấu đến môi trường giáo dục.
- Không gian lận, dối trá, vu khống, gây hiềm khích, quấy rối, ép buộc, đe dọa, 
bạo lực với người khác. Không làm tổn hại đến sức khỏe, danh dự, nhân phẩm 
của bản thân, người khác và uy tín của tập thể.
* Ứng xử của cán bộ quản lý:
- Ứng xử với trẻ: Ngôn ngữ chuẩn mực, dễ hiểu; yêu thương, trách nhiệm, bao 
dung; tôn trọng sự khác biệt, đối xử công bằng, lắng nghe và động viên, khích lệ 
trẻ. Không xúc phạm, ép buộc, trù dập, bạo hành.
- Ứng xử với giáo viên, nhân viên: Ngôn ngữ chuẩn mực, tôn trọng, khích lệ, 
động viên; nghiêm túc, gương mẫu, đồng hành trong công việc; bảo vệ uy tín, 
danh dự, nhân phẩm và phát huy năng lực của giáo viên và nhân viên; đoàn kết, 
dân chủ, công bằng, minh bạch. Không hách dịch, gây khó khăn, xúc phạm, định 
kiến, thiên vị, vụ lợi, né tránh trách nhiệm hoặc che giấu vi phạm, đổ lỗi.
- Ứng xử với phụ huynh: Ngôn ngữ chuẩn mực, tôn trọng, hỗ trợ, hợp tác, chia 
sẻ, thân thiện. Không xúc phạm, gây khó khăn, phiền hà, vụ lợi.
- Ứng xử với khách đến trường: Ngôn ngữ chuẩn mực, tôn trọng, lịch sự, đúng 
mực. Không xúc phạm, gây khó khăn, phiền hà.
* Ứng xử của giáo viên:
- Ứng xử với trẻ: Ngôn ngữ chuẩn mực, dễ hiểu, khen hoặc phê bình phù hợp với 
đối tượng và hoàn cảnh; mẫu mực, bao dung, trách nhiệm, yêu thương; tôn trọng 
sự khác biệt, đối xử công bằng, tư vấn, lắng nghe và động viên, khích lệ người 
học; tích cực phòng, chống bạo lực học đường, xây dựng môi trường giáo dục an 
toàn, lành mạnh, thân thiện. Không xúc phạm, gây tổn thương, vụ lợi; không trù 
dập, định kiến, bạo hành, xâm hại; không thờ ơ, né tránh hoặc che giấu các hành 
vi vi phạm của trẻ.
- Ứng xử với cán bộ quản lý: Ngôn ngữ tôn trọng, trung thực, cầu thị, tham mưu 
tích cực và thể hiện rõ chính kiến; phục tùng sự chỉ đạo, điều hành và phân công 
của lãnh đạo theo quy định. Không xúc phạm, gây mất đoàn kết; không thờ ơ, né 
tránh hoặc che giấu các hành vi sai phạm của cán bộ quản lý.
- Ứng xử với đồng nghiệp và nhân viên: Ngôn ngữ đúng mực, trung thực, thân 
thiện, cầu thị, chia sẻ, hỗ trợ; tôn trọng sự khác biệt; bảo vệ uy tín, danh dự và 
nhân phẩm của đồng nghiệp, nhân viên. Không xúc phạm, gây mất đoàn kết.
- Ứng xử với cha mẹ trẻ: Ngôn ngữ đúng mực, trung thực, tôn trọng, thân thiện, 
hợp tác, chia sẻ. Không xúc phạm, áp đặt, vụ lợi. 7
 Tuyên truyền, giáo dục lòng yêu nước, yêu thương con người và truyền thống 
văn hóa ứng xử của dân tộc ta; nêu gương cán bộ, nhà giáo, nhân viên và người 
đứng đầu nhà trường trong xây dựng văn hóa ứng xử, các cá nhân điển hình, mô 
hình nhà trường thực hiện tốt công tác xây dựng văn hóa ứng xử. Tuyên truyền 
thông qua tổ chức cuộc thi, hội nghị, hội thảo, tọa đàm, diễn đàn về ứng xử văn 
hóa trong trường học cho nhà giáo, người học tham gia; tăng cường ứng dụng 
công nghệ thông tin, internet và mạng xã hội trong hoạt động tuyên truyền. Bồi 
dưỡng kĩ năng giao tiếp, ứng xử cho toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên trong 
trường thông qua tổ chức các buổi tọa đàm mời các chuyên gia nói về vấn đề văn 
hóa ứng xử trong học đường hiện nay, những quy tắc chuẩn mực đạo đức, văn 
hóa ứng xử được mọi người coi trọng, những hành vi, cử chỉ phù hợp với văn hóa 
nhà trường.
 Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động cán bộ giáo viên, nhân viên nhà 
trường tích cực tham gia công tác xây dựng môi trường văn hóa ứng xử lành mạnh, 
tích cực. Đưa các quy định về văn hóa ứng xử nhà trường vào làm một trong số 
các tiêu chí đánh giá kết quả rèn luyện cũng như kết quả thi đua của từng các 
nhân, đơn vị. Cho cán bộ giáo viên nhân viên kí cam kết thực hiện 02 bộ Quy tắc 
ứng xử của cán bộ công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan thành 
phố Hà Nội; Và Quy tắc ứng xử nơi công cộng trên đại bàn Thành phố Hà Nội.
3.3.Giải pháp 3: Tăng cường tổ chức các hoạt động góp phần xây dựng văn 
hóa ứng xử trong nhà trường. 
 Cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà trường có nhận thức sâu sắc về nội dung 
cơ bản và ý nghĩa về: “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí 
Minh”; “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”; gắn với 
cuộc vận động “Xây dựng nhà trường văn hóa, Nhà giáo mẫu mực. 
 Tích cực khuyến khích sáng tạo và đổi mới trong hoạt động giáo dục và chăm 
sóc trẻ. Phát huy vai trò của tổ chức Đoàn, Hội tổ chức đa dạng hình thức giáo 
dục ứng xử văn hóa, thể hiện tinh thần yêu nước, tôn trọng giá trị lịch sử truyền 
thống văn hóa tốt đẹp cho học sinh, sinh viên.
Tăng cường tổ chức các hoạt động giáo dục góp phần trong công tác thi đua xây 
dựng trường học văn hóa, văn hóa ứng xử, thực hiện nếp sống văn minh, lịch sự 
trong cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, học sinh, sinh viên thiết thực, thường 
xuyên, hiệu quả.Tiếp tục xây dựng đạo đức nhà giáo theo quyết định số 
16/2008/QĐ-BGD&ĐT của Bộ trưởng bộ GD&ĐT: phẩm chất chính trị, đạo đức 
nghề nghiệp, lối sống - tác phong, giữ gìn truyền thống đạo đức nhà giáo, không 
vi phạm đạo đức nghề nghiệp, không vi phạm các quy định của nhà nước, có ý 9
thông qua tổ chức cuộc thi, hội nghị, hội thảo, tọa đàm, diễn đàn về ứng xử văn 
hóa trong trường học cho nhà giáo, người học tham gia; tăng cường ứng dụng 
công nghệ thông tin, internet và mạng xã hội trong hoạt động tuyên truyền.
4. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm:
- Mỗi một biện pháp đều giữ một vị trí và vai trò quan trọng riêng. Tuy vậy, các 
biện pháp lại có mối quan hệ hữu cơ với nhau. Các biện pháp đã thể hiện được 
các bước từ việc nâng cao nhận thức về vai trò trách nhiệm của đội ngũ cán bộ 
quản lý, giáo viên đến những biện pháp thiết thực trong quản lý xây dựng văn hóa 
ứng xử đáp ứng yêu cầu của đổi mới căn bản toàn diện giáo dục Việt Nam đáp 
ứng cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 
 Lộ trình thực hiện các giải pháp: Thực hiện thành hai giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Từ năm 01/10/2022 đến tháng 15/10/ 2022: Tổ chức quán triệt nâng 
cao nhận thức, Lập kế hoạch chiến lược phát triển văn hóa ứng xử ở nhà trường.
- Giải đoạn 2: Từ 16/10/2022 đến 31/8/2023 tổ chức thực hiện kế hoạch, trong đó 
chỉ đạo sát sao việc thực hiện chương trình, các hoạt động góp phần xây dựng văn 
hóa ứng xử trong nhà trường của Hiệu trưởng.
 Trong hai giai đoạn, đều vận dụng chức năng quản lý đó là Lập kế hoạch, chỉ 
đạo và kiểm tra, trong đó chức năng kiểm tra xuyên suốt cả hai giai đoạn để đánh 
giá những mặt mạnh và những hạn chế để điều chỉnh bổ sung. Từ khi áp dụng các 
biên pháp trên việc ứng xử trong trường MN Phúc Lợi chúng tôi có bước chuyển 
rõ rệt, thực sự đã đi vào nề nếp và đã xây dựng được nhà trường văn hóa, nhà giáo 
mẫu mực trẻ chăm ngoan. Sau khi thực hiện 1 năm đánh giá việc thực hiện các 
giải pháp đưa ra và có kế hoạch hành động tiếp theo.
 III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
1.Ý nghĩa của SKKN trong nhà trường:
Việc áp dụng SKKN trong việc bộ quy tắc ứng xử mang tính chuẩn mực chung 
cho cán bộ, giáo viên, nhân viên toàn trường, nhằm tạo ra môi trường giáo dục 
“Có kỷ cương, nề nếp và có văn hóa” đã có hiệu quả rõ rệt. Các mối quan hệ 
giwuax CBGVNV trong nhà trường, học sinh và phụ huynh được hài hòa, các 
mâu thuẫn xảy ra trong nhà trường không có.
2. Những nhận định chung:
Thực hiện nghiêm túc quy trình đánh giá cán bộ, giáo viên, nhân viên về cả chuyên 
môn, đạo đức nghề nghiệp và văn hóa ứng xử, trên cơ sở đó để có giải pháp bồi 
dưỡng và xử lý phù hợp.
3. Bài học kinh nghiệm:
 Xuất phát từ thực trạng của nhà trường, sau một năm thực hiện đề tài kinh 
nghiệm, tôi đã tự rút ra những bài học kinh nghiệm sau: