Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ ở Trường mầm non

 “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng
 cho trẻ ở Trường mầm non”
 PHẦN I: MỞ ĐẦU
 Chăm sóc nuôi dưỡng vệ sinh an toàn thực phẩm và bảo vệ sức khỏe cho 
trẻ trong trường mầm non là việc hết sức quan trọng mà toàn đảng, toàn dân 
cần phải quan tâm đến. Riêng đối với bậc học mầm non việc chăm sóc nuôi 
dưỡng và bảo vệ sức khỏe của trẻ được đặt lên hàng đầu, vì mục tiêu giáo dục 
mầm non là hình thành nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa giúp cho 
trẻ khỏe mạnh hồn nhiên vui tươi phát triển cơ thể cân đối hài hòa. Nếu chăm 
sóc, nuôi dưỡng trẻ không tốt sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, tỷ lệ suy 
dinh dưỡng cao ảnh hưởng đến trí tuệ của trẻ. Do đó việc nuôi dưỡng và giáo 
dục dinh dưỡng và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ là hết sức cần thiết, 
chính vì vậy việc chăm sóc nuôi dưỡng và vệ sinh an toàn thực phẩm cho trẻ 
là vô cùng quan trọng.
 Việc tổ chức cho trẻ ăn ở các lớp như thế nào để nâng cao được chất 
lượng bữa ăn của trẻ là vấn đề mà ban giám hiệu nhà trường cần phải bàn. 
Thực hiện nhiệm vụ trọng tâm trong năm học 2014-2015 của nhà trường là 
nâng cao chất lượng nuôi dưỡng trẻ và giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng cho trẻ 
trong trường mầm non, và năm học này là năm thứ hai tôi đảm nhận công tác 
quản lý nhà trường và trực tiếp chỉ đạo công tác bán trú của nhà trường. Vậy 
tôi phải làm thế nào để nâng cao chất lượng bữa ăn cho trẻ, giảm tỷ lệ suy 
dinh dưỡng cho trẻ trong nhà trường? Đó là vấn đề tôi luôn băn khoăn, trăn 
trở và tôi đã tìm tòi, nghiên cứu các biện pháp để làm sao nâng cao được chất 
lượng bữa ăn cho trẻ và giảm được tỷ lệ suy dinh dưỡng. Vì vậy tôi chọn đề 
tài “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh 
dưỡng cho trẻ ở trường mầm non” nhằm giúp thực hiện ngày càng tốt hơn 
trong công tác tổ chức bán trú của nhà trường, giúp trẻ phát triển cân đối, toàn 
diện. Nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng - giáo dục của nhà 
trường ngày một đạt hệu quả hơn.
 1. Mục đích của sáng kiến:
 Nguyễn Thị Thu –Trường mầm non Yên Trung 1 “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng
 cho trẻ ở Trường mầm non”
 PHẦN II: NỘI DUNG
 CHƯƠNG I/ CƠ SỞ KHOA HỌC
 1. Cơ sở lý luận:
 Như chúng ta đã biết sức khỏe là vốn quý của con người. Ăn uống là 
cơ sở tạo cho con người có một thể lực tốt. Ăn uống theo nhu cầu dinh dưỡng 
của cơ thể, đảm bảo đủ về luwowngjv à chất thì cơ thể mới phát triển mọt 
cách toàn diện được. Dinh dưỡng là nhu cầu sức khỏe của mỗi người, trẻ em 
cần dinh dưỡng để phát triển thể lực, trí tuệ, người lớn cần dinh dưỡng để duy 
trì và phát huy sự sống để làm việc, cống hiến cho xã hội. Nếu trẻ không được 
nuôi dưỡng tốt sẽ chậm lớn, còi cọc, chậm phát triển về mọi mặt. Ngược lại, 
nếu trẻ được tốt sẽ mau lớn, khỏe mạnh phát triển tốt về mọi mặt xứng đáng 
là chủ nhân tương lại của đất nước. 
 Nhờ sự phát triển của dinh dưỡng học mà người ta đã biết trong thức ăn 
có chứa tất cả các thành phần dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể đó là: Chất 
đmạ, chất béo, chất sơ, vitamin và muối khoáng nếu dư thừa hoặc thiếu hụt 
các chất dinh dưỡng này trong cơ thể thì sẽ gây ra nhiều bệnh tật hoặc có thể 
dẫn tới tử vong nhất là đối với trẻ nhỏ. Tốc độ phát triển thể lực, trí tuệ và tình 
cảm cùng các mối quan hệ xã hội rất nhanh, nhanh đến mức mà người ta cho 
rằng sự thành công của chúng ta quyết định sự thành đạt của đứa trẻ trong 
tương lai. Nhờ áp dụng dinh dưỡng vào cuộc sống sức khỏe mà khoa học đã 
khám phá ra tầm quan trọng của dinh dưỡng trong đời sống sức khỏe con 
người. Do đó mà chê sđộ dinh dưỡng không hợp lý sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến 
sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ, việc đảm bảo chế độ ăn hàng ngày 
cho trẻ được an toàn, vệ sinh, dinh dưỡng hợp lý cân đối các chất là rất quan 
trọng và cần thiết trong các bữa ăn của trẻ. Để chế biến được những món ăn 
phong phú, thơm ngon, hấp dẫn, đạt tiêu chuẩn về vệ sinh dinh dưỡng cho trẻ 
đòi hỏi cô nuôi phải luôn tìm tòi, học hỏi, khám phá ra những món ăn ngon, 
mới lạ, hấp dẫn và phù hợp với trẻ để chế biến cho trẻ ăn tại trường. Phải 
 Nguyễn Thị Thu –Trường mầm non Yên Trung 3 “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng
 cho trẻ ở Trường mầm non”
 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
 *Đặc điểm tình hình:
 Để tiến hành thực hiện cải thiện nâng cao chất lượng bữa ăn cho trẻ 
nhằm giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng cho trẻ trong trường mầm non. Sau một thời 
gian nghiên cứu tôi nhân thấy như sau:
 a) Thuận lợi:
 - Được sự chỉ đạo sâu sát của Phòng Giáo Dục và Đào Tạo Yên Phong, 
cũng như sự quan tâm của các cấp, các ngành lãnh đạo của địa phương và sự 
ủng hộ nhiệt tình của các bậc phụ huynh đối với việc chăm sóc sức khỏe cho 
trẻ.
 - Nhà trường có đội ngũ cán bộ, giáo viên nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, 
có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc được phân công. 100% cán bộ 
giáo viên trong nhà trường đã đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn.
 - Đội ngũ cô nuôi trẻ khỏe, tâm huyết với nghề.
 - Ban giám hiệu luôn hỗ trợ, giúp đỡ nhau trọng mọi công việc, nhất là 
công tác chăm sóc nuôi dưỡng và bảo vệ sức khỏe cho trẻ được nhà trường 
đặt lên hàng đầu.
 - Ban giám hiệu có biệp pháp cụ thể để nâng cao chất lượng bữa ăn, xây 
dụng thực đơn theo tuần, tháng, theo mùa.
 - Cơ sở vật chất khu bếp ăn đấy đủ, sạch sẽ, có đủ đồ dùng, dụng cụ phục 
vụ bếp ăn một chiều, có tủ lưu mẫu thức ăn.
 b) Khó khăn: 
 - Phần đông các cháu được gửi đến trường là con em dân lao động, buôn 
bán nhỏ có mức thu nhập thấp, và không ổn định không có thời gian nhiều 
quan tâm chăm sóc tốt cho trẻ, nhiều trẻ thể lực chưa đạt yêu cầu so với độ 
tuổi, vệ sinh cá nhân chưa thật sự gọn gàng, sạch sẽ.
 - Số trẻ suy dinh dưỡng đầu năm chiếm: 40/ 780 cháu tương đương 5,1% 
 - Số trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi chiếm: 43/ 780 cháu tương đương 
5,5%.
 Nguyễn Thị Thu –Trường mầm non Yên Trung 5 “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng
 cho trẻ ở Trường mầm non”
 CHƯƠNG III: NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
 Để đáp ứng yêu cầu nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ được tốt hơn, bản thân tôi 
cùng với Ban giám hiệu cố gắng suy nghĩ làm thế nào để tạo nên một bữa ăn 
ngon hợp lý, đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ. Riêng tôi là người quản lý 
chung các hoạt động của trường, trong công tác bán trú của nhà trường nhận 
thức tầm quan trọng của công tác chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ, cùng với tinh 
thần trách nhiệm cao tôi thường xuyên theo dõi các bữa ăn của các cháu, xem 
thức ăn có hợp khẩu vị với trẻ không, để có biện pháp thực hiện và chỉ đạo 
kịp thời. Sau đây là môt số biện pháp thực hiện trong việc nâng cao chất 
lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ ở trường mầm non mà 
chugns tôi đã thực hiện.
 1. Thực hiện tốt công tác bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên và cấp dưỡng:
 Nhà trường chú trọng trong công tác bồi dưỡng kiến thức cho đội ngũ 
giáo viên , nhân viên với các nội dung về công tác nuôi dưỡng, chăm sóc sức 
khỏe, vệ sinh phòng bệnh- phòng dịch, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ.
 * Đối với cấp dưỡng:
 - Bồi dưỡng kiến thức về vệ sinh an toàn thực phẩm cho 100% cô cấp dưỡng 
qua các lớp tập huấn do Phòng Giáo Dục Phối hợp trung tâm y tế huyện tổ chức. 
 - Tổ chức bồi dưỡng về kiến thức và kỹ năng cho cô cấp dưỡng ngay từ 
đầu năm học.
 - Nhà trường tổ chức cho đội ngũ cấp dưỡng sưu tầm, đăng ký chế biến 
món ăn mới qua hội thi cấp dưỡng giỏi kết hợp tổ chức chuyên đề dinh dưỡng, 
vệ sinh an toàn thực phẩm, tổ chức thi đua chế biến về các món ăn, bữa phụ tại 
trường để chị em học tập kinh nghiệm lẫn nhau.
 Nguyễn Thị Thu –Trường mầm non Yên Trung 7 “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng
 cho trẻ ở Trường mầm non”
 (Hình ảnh tổ chức thi cấp dưỡng giỏi)
 - Qua các buổi sinh hoạt chuyên môn ở tổ cùng nhau trao đổi, thảo luận 
về cách chọn mua thực phẩm sạch, đảm bảo vệ sinh môi trường nơi chế biến 
thực phẩm, rau củ, quả, kỹ thuật chế biến thực phẩm, cách bảo quản thực 
phẩm.
 *Đối với cô:
 Nâng cao chất lượng giáo dục dinh dưỡng chăm sóc trẻ ăn các cô giáo 
chuẩn bị giờ ăn cho trẻ phải đảm bảo yều cầu sau:
 - Chuẩn bị bàn ăn phải sạch sẽ, gọn gàng, đủ cho trẻ ngồi, trên bàn phải 
có đĩa đựng cơm rơi, khăn ẩm để lau tay.
 Muỗng, tô phải đủ so với trẻ.
 - Khi ăn các cô giáo phải đeo khẩu trang, trong khi cho trẻ ăn cô cần chú 
ý đến những trẻ biếng ăn để động viên cháu ăn hết suất.
 - Thông qua giờ ăn các cô giáo dục cho trẻ phát triển về nhận thức, ngôn 
ngữ.
 Ví dụ: Về nhận thức giúp trẻ nhận biết được những thức ăn như thịt, cá, 
trứng, trẻ ăn sạch uống sạch
 Nguyễn Thị Thu –Trường mầm non Yên Trung 9 “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng
 cho trẻ ở Trường mầm non”
 - Vệ sinh môi trường: Bảo vệ môi trường cũng chính là bảo vệ trẻ em, vì 
vậy vệ sinh phòng lớp sạch sẽ, không có mùi hôi khai, sàn nhà khô ráo, hàng 
tuần tổng vệ sinh các phòng, lau các cửa, khai thông cống rãnh, cũng góp 
phần giúp cho trẻ khỏe mạnh. 
 2. Xây dựng thực đơn, tính khẩu phần:
 - Khẩu phần ăn của trẻ được tính trên khẩu phần ăn Nutrikids
 Để có một khẩu phần ăn cân đối cho trẻ, tôi phối hợp nhiều loại thực 
phẩm với nhau trong ngày ở tỷ lệ thích hợp và đảm bảo năng lượng theo lứa 
tuổi. Nhằm đảm bảo đầy đủ nhu cầu về năng lượng và các chất dinh dưỡng 
cần thiết cho trẻ và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm(VSATTP) trong ăn 
uống để phòng tránh bệnh tật.
 - Nhóm lương thực, nhóm giàu chất đạm, nhóm thực phẩm giàu chất 
béo, nhóm thực phẩm giàu vitamin và chất khoáng. Không có một loại thực 
phẩm nào đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho nhu cầu của cơ thể. Do đó 
hàng ngày tôi chọn cho trẻ ăn những món ăn đa dạng, hỗn hợp nhiều loại thực 
phẩm trong nhóm thực phẩm kể trên, mỗi nhóm phải thay đổi từng bữa, từng 
ngày, từng món ăn cũng cần có nhiều gia giảm thực phẩm để làm món ăn 
thêm phong phú và hấp dẫn trẻ. Khi xây dựng thực đơn mỗi ngày tôi cố gắng 
cho trẻ được ăn đầy đủ các loại thức ăn khác nhau trong 4 nhóm thực phẩm, 
tôi chú trọng đến từng bữa ăn hàng ngày của trẻ.
 - Một khẩu phần cân đối và hợp lý cần:
 + Đảm bảo cung cấp đầy đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng theo nhu 
cầu cơ thể.
 + Các chất dinh dưỡng phải theo tỷ lệ cân đối và thích hợp ( Cân đối 
giữa các chất dinh dưỡng: Protêin, lipit, gluxit, vitamin và khoáng chất, giữa 
thức ăn nguồn gốc động vật và thực vật.
 - Dưới đây là bảng thực đơn, tôi cùng tổ cấp dưỡng đã phối hợp, xây 
dựng và hiện đang thực hiện tại trường.
 Nguyễn Thị Thu –Trường mầm non Yên Trung 11 “Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng
 cho trẻ ở Trường mầm non”
 - Chọn thực phẩm theo mùa, phối hợp nhiều loại thực phẩm, trung bình 
chọn và sử dụng khoảng 5-6 loại thực phẩm/ ngày. Trong mỗi bữa ăn của trẻ 
phải có đủ 4 nhóm thực phẩm, các loại thức ăn trong mỗi nhóm cũng phải thay 
đổi từng bữa, từng ngày, từng món ăn cũng cần hỗn hợp nhiều loại thực phẩm 
vì mỗi loại thực phẩm cung cấp một số chất dinh dưỡng, nếu hỗn hợp nhiều 
loại thức ăn, ta sẽ có thêm nhiều chất dinh dưỡng và các chất bổ sung cho nhau 
ta sẽ có bữa ăn cân đối, đủ chất, giá trị sử dụng sẽ tăng lên. Chú ý bổ sung dầu, 
đường, muối để đủ chất cân đối và phù hợp với tiền ăn mà cha mẹ trẻ đóng 
góp. Mức thu tiền ăn được điều chỉnh hàng năm phù hợp với giá cả thực phẩm, 
để đảm bảo chất lượng bữa ăn của trẻ, mức thu hiện nay nhà trường thu là: 
12.000đồng/ ngày/ cháu.
 - Một khẩu phần ăn cân đối sẽ giúp cho cơ thể có đủ năng lượng và các 
chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển, duy trì sự sống và làm việc, vui 
chơi giải trí. Nếu ăn nhiều mà không hoạt động dẫn đến thừa năng lượng gây ra 
hiện tượng béo phì, nếu để trẻ đói ăn không đủ chất, đủ lượng trẻ sẽ mệt mỏi, 
kém hoạt động và dẫn đến hiện tượng trẻ bị suy dinh dưỡng.Vì vậy mà tôi yêu 
cầu nhân viên phải tính khẩu phần ăn cho hợp lý đảm bảo cân đối giữa năng 
lương ăn vào và năng lượng tiêu hao.
 - Chỉ đạo giáo viên chăm sóc tốt giờ ăn của trẻ, Trong giờ ăn giáo viên 
quan sát trẻ ăn và động viên khuyến khích trẻ ăn hết suất, kiên trì tập cho trẻ 
ăn dần các loại thức ăn khác nhau một cách thoải mái (đối với trẻ không quen 
ăn 1 số loại rau, củ). 
 - Chỉ đạo nhân viên cấp dưỡng phối kết hợp cùng giáo viên trên lớp tìm 
hiểu tâm lý, sở thích của trẻ đề từ đó lựa các chọn thực phẩm theo thực đơn và 
áp dụng một số cách chế biến thực phẩm nấu ăn cho trẻ được trẻ yêu thích, từ 
đó trẻ ăn ngon miệng, ăn hết suất. 
 - Phối hợp cùng với công đoàn nhà trường phát động đến tổ công đoàn 
sưu tầm món ăn và xây dựng thực đơn, cải tiến chế biến món ăn phù hợp với 
trẻ.
 Nguyễn Thị Thu –Trường mầm non Yên Trung 13