Sáng kiến kinh nghiệm Một số kĩ năng thực hành nghi thức Đội trong Liên đội trường Tiểu học

 PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO QUẬN THANH
 MỘT SỐ KỸ NĂNG NGHI THỰC HÀNH THỨC ĐỘI THIẾU NIÊN 
TIỀN PHONG HỒ CHÍ MINH TRONG LIÊN ĐÔI TRƯỜNG TIỂU 
 HỌC
 SÁNG KIẾN KINH NGHIÊM
 Lĩnh vực: Công tác đội
I/ PHẦN THỨ NHẤT - MỞ ĐẦU
 Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh là: “ Tổ chức của Thiếu nhi Việt Nam do 
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập, Đoàn TNCS Hồ Chí 
Minh phụ trách” Nội dung này khẳng định Thiếu niên Việt Nam có một tổ chức đại 
diện cho mình và của mình, có tính quần chúng và tính cách mạng, đi theo con đường 
của Bác Hồ kính yêu và sự nghiệp đấu tranh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của dân 
tộc.
 Đội được khẳng định là lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường, nó thể 
hiện sự lớn mạnh của Đội trong quá trình hoạt động, tạo cho Đội viên được giáo dục 
và tự giáo dục thông qua các hoạt động tập thể mà Đội tổ chức.
 Hoạt động giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức cho các em thiếu nhi thông 
qua các hoạt động Đội nhằm giúp các em nâng cao nhận thức về lí tưởng độc lập 
dân tộc và chủ nghĩa xã hội, sự hiểu biết về truyền thống dân tộc, truyền thống cách 
mạng của Đảng, của Đoàn, của Đội. Từ đó xây dựng tình cảm tốt đẹp cho các em 
Đội viên, nâng cao lòng yêu nước tinh thần tự lập tự cường, truyền thống bất khuất, 
kiên cường, song rất giàu lòng nhân ái của dân tộc, biết ơn những anh hùng, liệt sĩ 
và cả những người đang ngày đêm nuôi nấng dạy dỗ mình. Qua hoạt động giáo dục 
chính trị, tư tưởng, đạo đức Đội còn góp phần làm cho các em Đội viên phát triển 
lòng nhân ái, lòng vị tha, kích thích tính tích cực trong hoạt động chính trị - xã hội 
góp phần vào việc xây dựng cộng đồng.
 Các em là thành viên của tổ chức Đội, phải thực hiện các nhiệm vụ chung của triển mọi khả năng trong học tập, rèn luyện phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, 
cháu ngoan Bác Hồ... Có thể nói việc rèn luyện kỹ năng nghi thức đội trong nhà 
trường tiểu học rất quan trọng, đó chính là một trong những con đường giáo dục 
không thể thiếu trong quá trình giáo dục nhân cách cho trẻ, giúp các em phát triển 
toàn diện. Vì vậy việc rèn luyện kỹ năng và thực hiện được tốt các yêu cầu về nghi 
thức đội đối với mỗi đội viên là vô cùng quan trọng và cần thiết.
III/ Giả thiết khoa học
 Đề tài " Một số kĩ năng thực hành nghi thức đội trong Liên đội trường 
Tiểu học” giúp:
 - Tìm ra nội dung, phương pháp bồi dưỡng cán bộ BCH chi Đội, liên đội 
đạt hiệu quả cao nhất, đồng thời phù hợp với đặc điểm học sinh tiểu học.
 - Vận dụng những nội dung thực hành để xây dựng được đội ngũ cán bộ 
BCH Đội có đủ phẩm chất của người Đội viên, có hiểu biết về Đội, có khả năng điều 
hành hoạt động Đội, nhanh nhẹn, chủ động, sáng tạo, có trách nhiệm trong công việc 
được giao, giúp cho hoạt động của Đội ngày một phát triển cả về bề rộng và chiều 
sâu.
IV/ Đối tượng nghiên cứu
 - Đội viên Khối 4- khối 5.
 - Đội ngũ cán bộ Ban chỉ huy liên đội, chi đội
 - Giáo viên tổng phụ trách Đội
 - Đội ngũ GVCN (giáo viên phụ trách các chi đội )
V/ Nhiệm vụ nghiên cứu
 Tìm hiểu vụ ®ònh giò thực trạng trong các hoạt động công tác §éi ê tr-êng Tiểu 
học . 4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
 Là phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn tại trường, đem lý luận phân 
tích kinh nghiệm của thực tiễn rồi từ những phân tích đó rút ra kết luận những bài 
học thành công và thất bại, những phát hiện mới và phát triển hoàn thiện.
II/ PHẦN THỨ HAI : NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Để thực hiện tốt 7 yêu cầu Đội viên và thực hành thành thạo các kĩ năng nghi 
thức Đội, trước hết chúng ta phải hiểu “ Khái niệm, ý nghĩa vai trò của nghi thức 
Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh ”.
 1. Khái niệm về nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh.
 Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh là một phương tiện giáo dục của Đội. Đặc 
trưng của nghi thức Đội là nó được thể hiện thông qua các biểu trưng, ngôn ngữ, lời 
nói và các nghi lễ, thủ tục để giáo dục Đội viên.
 Trong các nghi lễ, thủ tục hàng ngày và trong các ngày hoạt động quy mô, 
chính thức của Đội, nghi thức Đội được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc. Trong 
mọi hoạt động rèn luyện của Đội nghi thức tạo thành thói quen, nề nếp tốt cho đội 
viên trong tổ chức Đội. Góp phần khẳng định vai trò của tổ chức Đội trong sự nghiệp 
giáo dục.
 Nghi thức Đội ngày càng hoàn thiện cùng với sự phát triển của tổ chức Đội 
 phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của đất nước và đáp ứng những nhu cầu của 
 Đội viên.
 2. Ý nghĩa, vai trò của nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh.
 Nghi thức Đội là một hoạt động giáo dục đặc trưng cho Đội TNTP Hồ Chí 
Minh. Thông qua hoạt động này, tổ chức Đội được củng cố , phát triển và khẳng 
định vị trí, vai trò của mình với xã hội.
 Nghi thức Đội nhằm giáo dục toàn diện cho các em Đội viên mà trước hết là nhà trường đã hoạt động tốt, nhưng để đạt được như đúng yêu cầu của Điều lệ Đội 
TNTP Hồ Chí Minh, thực hiện thành thạo nghi thức đội là một trong những nội dung 
quan trọng nhất trong chương trình rèn luyện đội viên. Từ đó đã đề ra là một vấn đề 
hết sức nan giải, đặc biệt là tổ chức các hoạt động cho thiếu nhi trong nhà trường. 
Mỗi tuần chỉ có thể bố trí được 01 buổi để hoạt động Đội lồng ghép vào chương 
trình GDNGLL nên chất lượng các buổi hoạt động chưa thật sự cao.
 Muốn thực hiện tốt các động tác về Nghi thức Đội, không thể không nghiên 
cứu kĩ về Nghi thức Đội và phương pháp tập luyện về Nghi thức Đội, đặc biệt là 
biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành Nghi thức Đội cho đội viên. Để tổ chức tốt 
việc này, các giáo viên TPT Đội cần có tài liệu cung cấp những kiến thức lí thuyết 
về các động tác thực hành Nghi thức Đội, và các biện pháp cụ thể cho từng động tác, 
tổ chức tập huấn thường xuyên cho đội ngũ cán bộ Ban chỉ huy đội. Tổ chức hội thi 
Nghi thức đội để công nhận chi đội mạnh ....
 Với tinh thần và ý thức bù lấp những thiếu hụt trên, bản thân tôi mạnh dạn 
đưa ra sáng kiến này với hy vọng góp ý kiến sao cho việc hướng dẫn thực hiện kỹ 
năng Nghi thức Đội trong trường tiểu học đạt kết quả cao. Đồng thời mỗi Đội viên 
sẽ nắm được các kĩ năng thực hành Nghi thức Đội một cách thành thạo và chính xác 
nhất, góp phần nâng cao chất lượng các hoạt động Đội trong trường học nói chung, 
và trường tiểu học Đặng Trần Côn B nói riêng.
 2. Những hạn chế khó khăn về việc thực hành nghi thức Đội của học sinh:
 Trong những năm gần đây phong trao hoạt đông Đội và thực hành Nghi thức 
Đội TNTP Hồ Chí Minh đã và đang được các nhà trường quan tâm và đưa vào các 
hoạt động ngoại khoá, tuy nhiên chỉ mới dung lại ở các trường Trung học cơ sở và 
một số ít trường Tiểu học tổ chức được thường xuyên các cuộc thi về Nghi thức đội. 
Song qua thực tế ở tại nhà trường tôi nhận thấy rằng: Thông qua việc rèn luyện và 
tổ chức được các cuộc thi Nghi thức phần lớn các Đội viên đã nắm được những yêu 
cầu Đội viên , tuy nhiên việc duy trì rèn luyện kỹ năng Nghi thức Đội thì đạt kết quả 
chưa cao. Giáo viên TPT phần lớn là tự tìm tòi, nghiên cứu tài liệu, tự nghĩ, tự làm; máy, nhà thể chất ... đặc biệt sự quan tâm của Ban giám hiệu, các đồng chí giáo viên 
chủ nhiệm ( là phụ trách các Chi đội) của trường đều tham gia nhiệt tình quan tâm 
đến các phong trào hoạt động Đội.
 b. Khó khăn:
 Bên cạnh những thuận lợi như đã nêu trên, thì việc rèn kĩ năng thực hành Nghi 
thức Đội cho đội viên vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn:
 * Về học sinh:
 + Học sinh ở tiểu học còn nhỏ, sức chú ý tập trung chưa cao, mặt khác thời lượng 
để luyện tập Nghi thức Đội thì có hạn chế, vì thế trong các buổi tập luyện , GV-TPT 
cũng không có đủ thời gian để quan tâm đến từng đội viên, rèn kỹ năng chủ yếu tập 
trung vào cán bộ BCH Liên chi đội, sau đó về triển khai tại chi đội.
 + Các học và rèn luyện Nghi thức Đội chủ yếu là tập luyện ngoài giờ học cùng 
các giáo viên phụ trách chi đội.
 * Về Giáo viên Tổng phụ trách Đội:
 + Việc dạy thực hành Nghi thức Đội đòi hỏi người GV-TPT Đội phải có chuyên 
môn cũng như tài nghệ sư phạm. Trong thực tế không phải mọi GV-TPT đều có 
năng lực, nghiệp vụ chuyên sâu. Điều đó đòi hỏi bản thân tôi là GV-TPT cần tự học, 
tự bồi dưỡng năng lực nghiệp vụ chuyên môn của mình, để có thể làm tốt nhiệm vụ 
được giao và nâng cao chất lượng thực hành nghi thức Đội trong nhà trường.
 2. Các giải pháp cụ thể:
 2.1. Giải pháp hướng dẫn thực hành nghi thức Đội của GV- TPT Đội.
 Để thực hiện thành công công tác rèn kĩ năng thực hành nghi thức Đội cho thiếu 
niên thì đòi hỏi người GV - TPT Đôị cần phải có các yếu tố sau:
 + Thứ nhất: GV- TPT Đội phải có phẩm chất đạo đức tốt, có lập trường tư tưởng 
vững vàng.
 + Thứ hai: GV- TPT Đội là người có tấm lòng yêu trẻ, say sưa với nghề nghiệp, 
ưa thích hoạt động chính trị - xã hội.
 + Thứ ba: GV- TPT Đội phải có năng lực sư phạm vững vàng. 3. Chào kiểu Đội viên Đội thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh;
 4. Cầm cờ, giương cờ, vác cờ, kéo cờ;
 5. Hô - Đáp khẩu hiệu Đội;
 6. Thực hiện các động tác cá nhân tại chồ, di động, các động tác trong đội 
 hình đội ngũ và Nghi lê của Đội;
 7. Biết 3 bài trống qui định.( đối với mục này không yêu cầu 100% đội viên 
 học sinh Tiểu học đánh được 3 bài trổng,chủ yếu là các em tham gia vào các dội 
 nghi lê)
 + GV-TPT nói ý nghĩa của từng yêu cầu, đồng thời làm mẫu động tác và hướng 
dẫn học sinh thực hiện bằng phương pháp ngắn gọn, dễ hiểu nhất.
 + Học sinh quan sát từng bước của từng động tác đến tổng thể của từng động tác.
 + Giáo viên hỏi: Động tác này được thực hiện như thế nào?
 + Học sinh mô tả và thực hiện lại.
 + Giáo viên theo dõi uốn nắn sửa sai.
 Ví dụ : Giáo viên hướng dẫn học sinh động tác “ chào kiểu đội viên Thiếu 
niên tiền phong Hồ Chí Minh”. Trước hết giáo viên phải nói cho học sinh hiểu rằng: 
Tay giơ lên đầu biểu hiện Đội viên luôn đặt lợi ích của Tổ quốc và tập thể trên hết, 
5 ngón tay khép kín tượng trưng cho măng non mọc thẳng, cánh tay hướng trước 
tượng trưng luôn “ Sẵn sàng” hành động theo khẩu hiệu của Đội và chỉ chào khi đeo 
Khăn quàng đỏ và Huy hiệu Đội. Sau đó giáo viên hướng dẫn cụ thể động tác “Chào” 
như sau:
 - Đội viên thực hiện động tác “Chào” ở tư thế nghiêm, mặt hướng về phía 
chào, chào bằng tay phải , các ngón tay khép kín, các ngón tay cao quá đỉnh đầu, bàn 
tay cách thuỳ trái khoảng 5 cm. Bàn tay thẳng với cánh tay dưới, khuỷu tay chếch ra 
phía trước, cánh tay trên tạo với thân người một góc khoảng 1300 . Đưa tay lên chào 
và đưa xuống theo đường ngắn nhất.
 - GV dùng phương pháp thuyết trình kết hợp với trực quan để hướng dẫn học 
sinh. Khi nói đến động tác nào GV thực hiện động tác đó, làm như vậy học sinh sẽ II/ HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Đối với liên đội và đội viên
 Trong quá trình tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp do Đội phụ trách như: 
Tập thể dục, múa hát tập thể giữa giờ, tổ chức lễ chào cờ đầu tuần, tổ chức hội thi 
“Nghi thức đội công nhận chi đội vững mạnh” để kiểm tra , công nhận các chuyên 
hiệu trong chương trình rèn luyện Đội viên và chương trình dự bị Đội viên.
 Nhờ sự vận dụng những biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành nghi thức Đội ở 
trên mà kết quả thực hiện các hoạt động Đội đạt được như sau:
 Hoạt động tập thể dục, múa hát giữa gìơ ra chơi: 100% đội viên, nhi đồng biết 
tập hợp đội hình hành dọc, hàng ngang, vòng tròn nhanh, khoảng cách đều và đúng 
quy định. Giúp cho việc tập trung đội hình các buổi chào cờ đầu tuần, tập thể dục, 
múa hát tập thể đảm bảo thời gian, đội hình đều và đẹp.
 -100% đội viên hát đúng Quốc ca, Đội ca và thực hiện tốt các động tác về Nghi 
thức Đội trong nghi lễ chào cờ đầu tuần.
 - 100% Chi đội thực hành thành thạo các động tác về Nghi thức Đội.
 - Trong hội thi “Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh” kết quả đạt được như sau:
Tổng số KẾT QUẢ
Đội viên Giỏi Khá Trung bình
 SL % SL % SL %
 227 112 49,3% 66 29,2% 49 21,5%
Qua kết quả của hội thi ở bảng trên, ta thấy Đội viên, thực hành kĩ năng Nghi thức 
Đội đạt khá, giỏi chiếm 78,5%. Đội viên đạt mức trung bình chỉ chiếm 21,5%.
2. Đối với giáo viên chủ nhiệm.
 - Mỗi giáo viên chủ nhiệm là một giáo viên phụ trách chi đội nên các giáo viên 
 phụ trách chi đội đã phát huy được vai trò trách nhiệm trong việc hướng dẫn 
 , rèn luyện kỹ năng cho các em đội viên.
 - 100% các chi đội tham gia thi nghi thức đội đều đạt kết quả. Trong đó có