Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp xây dựng “trường học thân thiện, học sinh tích cực“ trong trường Tiểu học

 PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN KRÔNG ANA
 TRƯỜNG TIỂU HỌC LÊ LỢI
 ĐỀ TÀI:
 MỘT SỐ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG
“TRƯỜNG HỌC THÂN THIỆN - HỌC SINH TÍCH CỰC”
 TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC.
 Họ và tên: Phạm Văn Chung
 Chức vụ: Phó Hiệu trưởng
 Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Lê Lợi
 Trình độ đào tạo: Đại học
 Môn đào tạo: Giáo viên tiểu học
 Krông Ana, tháng 01 năm 2015 cần phải thực hiện những công việc gì? Tìm ra giải pháp nào? để tổ chức và thực 
hiện phong trào có hiệu quả. Góp phấn ngày một nâng cao hiệu quả giáo dục toàn 
diện cho học sinh, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ năm học. Vì thế tôi rất 
tâm đắc và đã tiến hành nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp xây dựng trường 
học thân thiện-học sinh tích cực trong trường Tiểu học”
 I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
 Trong môi trường, trường học thân thiện, trẻ em sẽ cảm nhận được sự 
thoải mái khi việc học của mình vừa gắn với kiến thức trong sách vở, vừa thông 
qua sự thâm nhập, trải nghiệm của chính bản thân trong các hoạt động ngoại 
khóa, trong các trò chơi dân gian, các hoạt động tập thể vui mà học. Như thế, mỗi 
ngày trẻ em đến trường là một ngày vui. Trường học thân thiện gắn bó chặt chẽ 
với việc phát huy tính tích cực của học sinh. Trong môi trường phát triển toàn 
diện đó, học sinh học tập hứng thú, chủ động tìm hiểu kiến thức dưới sự dìu dắt 
của thầy cô giáo, gắn chặt giữa học và hành, biết thư giãn khoa học, rèn luyện kỹ 
năng và phương pháp học tập, trong đó những yếu tố hết sức quan trọng là khả 
năng tự tìm hiểu, khám phá, sáng tạo.
 Trong cuộc vận động “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, 
vai trò các thầy cô giáo có ý nghĩa hết sức quan trọng. Thực hiện kế hoạch này, 
chúng ta từng bước xây dựng đội ngũ giáo viên có phẩm chất đạo đức, năng lực 
quản lý, đáp ứng yêu cầu của giáo dục trong thời kỳ phát triển mới. Theo đó, các 
thế hệ học sinh năng động, tích cực dưới sự dạy dỗ của các thầy cô giáo được học 
tập trong môi trường thân thiện, sẽ là nhân tố quyết định sự phát triển bền vững 
của đất nước.
 Để tiến hành tổ chức thực hiện tốt phong trào thi đua “Xây dựng trường 
học thân thiện, học sinh tích cực” cần xác định năm nhiệm vụ sau: 
 - Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn; 
 - Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở mỗi 
địa phương, giúp các em tự tin trong học tập; 
 - Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh; 
 - Tổ chức các hoạt động tập thể, vui tươi, lành mạnh; 
 - Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, 
văn hóa, cách mạng ở địa phương. 
 I.3. Đối tượng nghiên cứu:
 Tập trung nghiên cứu đối tượng học sinh bậc Tiểu học nói chung, trong đó 
có học sinh là người dân tộc thiểu số thuộc địa bàn đặc biệt khó khăn, giáo viên 
chủ nhiệm lớp, giáo viên Tổng phụ trách Đội.
 I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.
 2 II. NỘI DUNG.
 II.1. Cơ sở lí luận để thực hiện đề tài.
 Để thực hiện làm theo lời Bác Hồ dạy: “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi 
ích trăm năm trồng người”, ngành giáo dục luôn phấn đấu đổi mới, nâng cao chất 
lượng giáo dục và đào tạo, thi đua dạy tốt, học tốt, đào tạo nguồn nhân tài có đủ 
phẩm chất, năng lực phục vụ, xây dựng và bảo vệ đất nước. 
 - Nước ta trong thời kì mở cửa, hội nhập và phát triển, công cuộc đổi mới 
kinh tế - xã hội đang diễn ra từng ngày, từng giờ trên khắp đất nước. Đòi hỏi 
phải có những lớp người lao động mới, có bản lĩnh, có năng lực, chủ động sáng 
tạo. Dám nghĩ dám làm thích ứng được với thực tiễn xã hội luôn thay đổi và 
phát triển. Nhu cầu này đòi hỏi ngành giáo dục phải có sự thay đổi cho phù hợp 
với tình hình đất nước. 
 - Nhà trường không những cung cấp cho học sinh những tri thức khoa học 
một cách có hệ thống, mà còn rèn cho học sinh những kĩ năng, kĩ xảo, kĩ năng 
sống cần thiết để hình thành và phát triển những phẩm chất tốt đẹp cho mỗi học 
sinh. Giáo dục Tiểu học là nền móng để đạt được mục tiêu trên. 
 - Hiện nay, trong khi các nhà trường đang tích cực nâng cao chất lượng giáo 
dục và đào tạo, thì đa số giáo viên thường gặp những khó khăn vì tình trạng bỏ 
học, trốn học, học sinh không thuộc bài, không chuẩn bị bài trước ở nhà, nhút 
nhát, không tích cực phát biểu. Tình trạng này ảnh hưởng không ít đến kết quả 
giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh, phổ biến nhất là ở các vùng nông 
thôn. Nhiều giáo viên vất vả chuẩn bị bài giảng ở nhà, lên kế hoạch phụ đạo học 
sinh chưa đạt chuẩn kiến thức kĩ năng, vậy mà học sinh không đến lớp. Còn các 
em đến lớp thì không chuẩn bị bài ở nhà, không thuộc bài, không tích cực phát 
biểu. Giáo viên phải độc thoại suốt buổi. Hết giờ, còn phải đi tìm học sinh trốn 
học, giáo viên lại không được dùng hình phạt quá mức với học sinh. Một số giáo 
viên chán nản, mệt mỏi có thái độ “buông xuôi” giáo dục. Tôi cứ băn khoăn mãi: 
“Làm thế nào để học sinh không trốn học?”; “Làm thế nào để các em hứng thú 
học tập hơn?”; “Làm sao không dùng hình phạt mà học sinh vẫn tự giác, tích cực 
và học tập có kết quả tốt hơn?”; “Làm sao các em có cảm giác, mỗi ngày đến 
trường là một niềm vui?”; “Làm sao giáo viên dạy ít mà học sinh hiểu nhiều 
hơn?” 
 - Năm học 2008 – 2009 ngành giáo dục phát động một số văn bản quan 
trọng, phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện - học sinh 
tích cực”. Đây là tín hiệu đáng mừng cho những ai quan tâm đến giáo dục, là 
bước tiến vượt bật của ngành. Tạo điều kiện cho giáo viên làm việc trong bầu 
không khí tích cực đi vào thực chất của chuyên môn, học sinh nhận thấy mình 
 4 và việc tổ chức thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, 
học sinh tích cực” nói riêng là phải tập trung nghiên cứu để tìm ra những giải 
pháp tốt nhất, phù hợp nhất với điều kiện thực tế ở đơn vị. Tổ chức tốt phong trào 
thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” nhằm góp phần thực 
hiện thắng lợi nhiệm vụ năm học. 
 * Hạn chế: Sự quan tâm của các tổ chức xã hội tại địa phương trong phong
trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” đôi khi chưa sâu 
sát, cơ sở vật chất xuống cấp dẫn đến các giải pháp, biện pháp thực hiện sẽ không
đạt hiệu quả cao.
 c. Mặt mạnh, mặt yếu
 * Những mặt mạnh khi vận dụng đề tài
 - Xây dựng trường lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn. 
 - Thực hiện nhiệm vụ dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa 
tuổi của học sinh và giúp các em tự tin trong học tập. Học sinh được tham gia vào 
quá trình học tập một cách tích cực, chủ động, sáng tạo, hạn chế rất nhiều học 
sinh còn rụt rè, nhút nhát; thầy cô giáo và trò phối hợp đồng bộ trong các hoạt 
động trên lớp, tạo không khí lớp học thân thiện, hài hòa.
- Tăng cường rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh: Học sinh được rèn kỹ năng 
giao tiếp, thể hiện ngay trong các bài dạy đạo đức, các quan hệ cá nhân; về kỹ 
năng tự nhận thức ..
 - Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử 
văn hóa, cách mạng ở địa phương.
 - Tổ chức để các em được tham gia các hoạt động tập thể, vui tươi, lành 
mạnh.
 * Những mặt yếu khi vận dụng đề tài
 Công tác tuyên truyền và công tác xã hội hóa giáo dục là hai yếu tố vô cùng 
quan trọng góp phần cho sự thành công của đề tài này, chính vì vậy khi áp dụng 
đề tài này tại đơn vị, nếu mọi giáo viên, học sinh, các tổ chức xã hội tại địa 
phương chưa nhận thức đúng đắn về vai trò và ý nghĩa của phong trào “Xây dựng 
trường học thân thiện – học sinh tích cực”, không được sự hưởng ứng tích cực và 
phối hợp chặt chẽ của các đoàn thể trong đơn vị và các tổ chức xã hội ở địa 
phương sẽ dẫn đến kết quả thực hiện phong trào này tại đơn vị sẽ không được 
như mong muốn.
 d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động đến đề tài:
 Những công việc tôi làm đều bắt nguồn từ tinh thần trách nhiệm của một 
giáo viên đã từng làm công tác chủ nhiệm lớp, từ tình yêu đối với học trò của 
 6 xây dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” mà nòng cốt là “Lớp học 
thân thiện, học sinh tích cực” để góp phần nâng cao đức, tài cho học sinh là một 
việc quan trọng và cần thiết giúp các em có nền móng để phát triển toàn diện sau 
này.
 * Khảo sát đầu năm học 2014-2015.
 Nội dung 1: Xây dựng trường, lớp xanh- sạch- đẹp- an toàn: (Đạt khá)
 Nội dung 2: Dạy và học có hiệu quả, đảm bảo chuẩn kiến thức; phù hợp với 
lứa tuổi học sinh, giúp các em tự tin trong học tập: (Đạt khá)
 Nội dung 3: Rèn kỹ năng sống cho học sinh: (Đạt tốt) 
 Nội dung 4: Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh (Đạt khá)
 Nội dung 5: Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di 
tích lịch sử, văn hoá, cách mạng địa phương (Đạt khá)
 * Khảo sát chất lượng đầu năm (Khảo sát áp dụng theo TT32/2009; 
Vì thời điểm đó chưa áp dụng TT30/2014)
 TSHS Khá; giỏi TB Yếu Ghi chú
 (Toàn trường) Số lượng % Số lượng % Số lượng %
 238 42 17,6 161 67,7 35 14,7
 - Đầu năm tỉ lệ học sinh bỏ tiết, nghỉ học tương đối nhiều.
 - Tỉ lệ học sinh đi học chuyên cần không đảm bảo.
 II.3. Giải pháp, biện pháp.
 a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp:
 “Xây dựng trường học thân thiện – học sinh tích cực” phát động nhằm xây 
dựng trường học có chất lượng giáo dục toàn diện và hiệu quả giáo dục không 
ngừng được nâng cao. Các thầy cô giáo phải thân thiện trong giảng dạy, thân 
thiện trong đánh giá học sinh, kết quả học tập và rèn luyện của học sinh, công 
bằng, khách quan với lương tâm và trách nhiệm của nhà giáo. Trường học thân 
thiện gắn bó chặt chẽ với việc phát huy tính tích cực của học sinh. Trong môi 
trường phát triển toàn diện đó, học sinh hứng thú học tập, biết rèn luyện kỹ năng 
và phương pháp học tập, trong đó đặc biệt là phát huy khả năng tự tìm hiểu, khám 
phá, tư duy sáng tạo. Vì thế ta có thể nói: Để kết quả của phong trào “Xây dựng 
trường học thân thiện, học sinh tích cực” đạt hiệu quả thì các biện pháp giáo dục 
tích cực cần được quan tâm, cụ thể hóa; trong đó chú trọng đến các biện pháp 
giáo dục tích cực để “ Xây dựng trường học thân thiện – học sinh tích cực”.
 b. Nội dung và cách thực hiện giải pháp, biện pháp
 *Nội dung các biện pháp, giải pháp
 - Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn
 8 - Làm tốt công tác tuyên truyền và phát động thi đua “Xây dựng trường 
học thân thiện - học sinh tích cực”.
 + Trong lễ khai giảng năm học mới. Mọi cán bộ, giáo viên, nhân viên và học 
sinh của trường, các tổ chức trong nhà trường đều ký cam kết thi đua “Xây dựng 
trường học thân thiện - học sinh tích cực”. Làm sao cho mỗi cán bộ, giáo viên, 
nhân viên, học sinh và mọi người trong xã hội đều hiểu rõ được mục tiêu, yêu cầu 
và nội dung của “Trường học thân thiện-học sinh tích cực”; xây dựng kế hoạch 
và tổ chức thực hiện kế hoạch phù hợp với tình hình, điều kiện của nhà trường và 
địa phương.
 - Tham mưu với cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương.
 + Chỉ đạo việc phối hợp giữa các tổ chức: Ban văn hoá-thể thao, Đoàn Thanh
 niên thôn buôn, xã, Hội chữ thập đỏ và các ngành liên quan cùng với nhà trường 
có chương trình phối hợp tổ chức thực hiện tốt kế hoạch đề ra.
 + Có kế hoạch cùng với nhà trường xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh,
an toàn cho học sinh, đảm bảo về cơ sở vật chất cho nhà trường đáp ứng các 
tiêu chí của “Trường học thân thiện- học sinh tích cực”.
 - Phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện – học sinh tích cực” 
phải được kết hợp với việc thực hiện nhiệm vụ năm học và thực hiện các cuộc 
vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, cuộc vận động 
“Hai không” và cuộc vận động “Mỗi thầy cô giáo là tấm gương đạo đức tự học và 
sáng tạo”, thực hiện tốt các nhiệm vụ giáo dục trong năm học.
 Những việc làm trên phải được thể hiện trong kế hoạch của từng cá nhân, các 
tổ chức trong nhà trường hàng tuần, tháng, có đánh giá nhận xét, rút kinh nghiệm 
vào cuối kỳ, cuối năm, đưa vào nội dung thi đua để xét khen thưởng và kỷ luật. 
Phân công nhiệm vụ cụ thể trong Ban Chỉ đạo để có kế hoạch theo dõi, tổ chức 
giám sát, chỉ đạo, đánh giá kịp thời, khách quan mang lại hiệu quả tốt. Tiếp tục 
thực hiện “Quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường” đã được thống nhất, 
đặc biệt cần thực hiện tốt các quy tắc ứng xử giữa các thành viên trong nhà 
trường đã được cụ thể hoá trong quy chế.
 - Tiếp tục đầu tư cả sức người và tài chính để xây dựng nhà trường xanh, 
sạch, đẹp, an toàn.
 + Tu sửa, mua sắm cơ sở vật chất, thiết bị đảm bảo yêu cầu về chất lượng, 
không chỉ phục vụ các hoạt động dạy học mà còn đáp ứng yêu cầu tổ chức các 
hoạt động ngoại khoá, vui chơi, thể dục thể thao, văn nghệ. Sửa chữa hệ thống 
điện, nước, bàn ghế, phòng học, đảm bảo an toàn, sạch đẹp.
 + Tiếp tục đầu tư xây dựng cảnh quan môi trường đảm bảo theo các tiêu chí 
xanh, sạch, đẹp của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Phát động cán bộ, giáo viên, nhân 
 10