Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin cho học sinh dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn

 “Một số giải pháp rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin cho học sinh dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn”
 MỤC LỤC
 Trang
MỤC LỤC............................................................................................................1
PHẦN THỨ NHẤT: MỞ ĐẦU ..........................................................................2
I. Đặt vấn đề.........................................................................................................2
II. Mục đích nghiên cứu......................................................................................3
PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ......................................................3
I. Cơ sở lý luận của vấn đề .................................................................................3
II. Thực trạng vấn đề ..........................................................................................5
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề .......................................7
IV. Tính mới của các giải pháp ........................................................................20
V. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm.................................................................21
PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ..................................................24
I. Kết luận...........................................................................................................24
II. Kiến nghị .......................................................................................................24
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................26
Nguyễn Thị Kim Chi Page 1 “Một số giải pháp rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin cho học sinh dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn”
bước tự tin trong học tập để trở thành con ngoan, trò giỏi, trở thành những người 
công dân tốt góp phần xây dựng, phát triển, bảo vệ đất nước. Đây cũng là nhiệm 
vụ quan trọng đối với các thầy, cô giáo, đặc biệt là các thầy, cô giáo làm công tác 
chủ nhiệm lớp. Chính vì thế tôi thực hiện đề tài: “Một số giải pháp rèn luyện sự 
mạnh dạn, tự tin cho học sinh dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn” hy vọng rằng 
những kinh nghiệm nhỏ này phần nào giúp thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp nâng cao 
hơn nữa hiệu quả dạy học, giáo dục học sinh.
 II. Mục đích nghiên cứu
 Trên cơ sở tìm hiểu lí luận và thực tiễn việc rèn luyện sự tự tin, mạnh dạn cho 
học sinh ở vùng khó khăn, học sinh đồng bào dân tộc thiểu số trong công tác giảng 
dạy và chủ nhiệm trong chương trình THCS. Qua đó, giúp giáo viên có được những 
kinh nghiệm rèn luyện học sinh trở nên nhanh nhẹn và mạnh dạn hơn trong mọi 
lĩnh vực. Phát hiện và phát triển khả năng riêng biệt của từng học sinh gắn với hoạt 
động học tập và các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Bồi dưỡng những nhân tố có khả 
năng riêng biệt nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển và hội nhập của đất nước. 
 PHẦN THỨ HAI : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Cơ sở lý luận của vấn đề
 Tự tin là tin vào chính bản thân mình, tin vào chính giá trị, những phẩm chất tốt 
đẹp đang tồn tại bên trong con người mình, tin vào những thành công, những thành 
quả mà mình đã đạt được trong quá khứ để vững bước đón nhận những thử thách 
mới trong tương lai; tin vào tài năng của mình, những ước mơ tốt đẹp mà mình theo 
đuổi và tin rằng dù có phải thất bại đi chăng nữa, mình vẫn có thể thực hiện được 
nó ở những lần sau. Tự tin trái ngược với sự nhút nhát, rụt rè, thiếu niềm tin vào 
bản thân và lo sợ phải thất bại, không dám theo đuổi ước mơ. Sự tự tin trong cuộc 
sống có thể được biểu hiện ở những việc làm nhỏ nhất như tự tin thuyết trình bài 
học trước lớp, tự tin đóng góp phát biểu ý kiến của mình cho tập thể lớp; cho đến 
những việc làm lớn hơn như công bố phát minh của một nhà khoa học hay một nhà 
Nguyễn Thị Kim Chi Page 3 “Một số giải pháp rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin cho học sinh dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn”
trình độ phát triển của lứa tuổi và yêu cầu đào tạo nhân lực trong thời kỳ công 
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
 Thứ hai, hình thành và phát triển ở học sinh các năng lực sử dụng, tiếp nhận văn 
bản, cảm thụ thẩm mỹ, phương pháp học tập tư duy, đặc biệt là phương pháp tự 
học, năng lực ứng dụng những điều đã học vào cuộc sống. 
 Thứ ba, bồi dưỡng cho học sinh ý chí tự lập, tự cường, lý tưởng xã hội chủ 
nghĩa, tinh thần dân chủ nhân văn, giáo dục cho học sinh trách nhiệm công dân, 
tinh thần hữu nghị hợp tác quốc tế, ý thức tôn trọng và phát huy các giá trị văn hóa 
của dân tộc và nhân loại.
 Để đạt được những điều trên Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thường xuyên có công 
văn chỉ đạo và tập huấn cho giáo viên đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp 
với thời đại. Đổi mới phương pháp dạy học trong chương trình giáo dục phổ thông 
nói chung và giáo dục THCS nói riêng là vấn đề được đặt ra và thực hiện từ nhiều 
năm nay. Để thực hiện vấn đề này, đã có nhiều hình thức và biện pháp dạy học 
được triển khai như: Dạy học nêu vấn đề, tổ chức các hoạt động dạy học nhằm phát 
huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, ứng dụng công nghệ thông tin 
trong dạy học 
 Những biện pháp và hình thức đó, trong quá trình thực hiện, đã góp phần thúc 
đẩy đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao hiệu quả giảng dạy của giáo viên và 
chất lượng học tập của học sinh. Tuy nhiên với các em học sinh dân tộc miền núi 
các em thường ít nói, e dè và dễ xấu hổ, các em thường thiếu những hoài bão ước 
mơ cần thiết, cho nên những tác động ngoại cảnh dễ làm cho các em này bỏ học. 
Khi một em có ý định bỏ học thường rủ thêm một số em khác bỏ theo. Nhà trường 
và chính quyền đã đưa ra nhiều biện pháp để cải thiện vấn đề trên nhưng sự thay 
đổi là chưa đáng kể. Các em cần có định hướng cho chính mình, tin vào bản thân 
hơn, tránh những tác động xấu bên ngoài. Một trong những vấn đề này là rèn luyện 
hơn nữa cho học sinh sự tự tin vào chính bản thân mình và mạnh dạn hơn trong 
cuộc sống, kiên định với những mơ ước của bản thân. Vì vậy để nâng cao hơn nữa 
Nguyễn Thị Kim Chi Page 5 “Một số giải pháp rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin cho học sinh dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn”
công tác tại trường và được phân công chủ nhiệm nhiều năm tôi đã nhận thấy một 
số giáo viên còn chưa nắm bắt được hết tình hình thực tế, hoàn cảnh gia đình cũng 
như tâm lý của lứa tuổi học trò, chưa hiểu rõ sự tự ti, mặc cảm về gia cảnh của các 
em học sinh.
 Sự tự tin rất quan trọng và sự tự tin của chúng ta lớn dần lên nhờ vào cảm giác 
được yêu thương, tôn trọng và thấy mình có giá trị. Do đó, giáo viên cần chú tâm là 
sự phát triển sự tự tin cho học sinh, nghĩa là giúp các em cảm nhận được mình là ai, 
cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với người khác. Kĩ năng sống này giúp 
các em học sinh cảm thấy tự tin, mạnh dạn đối với các tình huống xảy ra trong cuộc 
sống. 
 Nghệ thuật chủ yếu của thầy cô được thể hiện ở chỗ bản thân thầy, cô giáo biết 
hòa nhập vào thế giới học trò, có thể trở thành một người bạn, biết tôn trọng và 
đồng cảm để có thể tìm ra những khúc mắc, những khó khăn của các em khiến các 
học sinh rụt rè, khó hòa nhập với bạn bè, tạo nên không khí cởi mở, lôi cuốn Từ 
đó, giúp các em có hiểu biết nhất định, tạo đầy đủ điều kiện về thể lực, kiến thức. 
Đồng thời, tạo tiền đề cho các bạn học sinh vững vàng và tự tin hơn.
 Với một chút kinh nghiệm tích lũy được trong công tác chủ nhiệm, tôi mạnh dạn 
giới thiệu với các thầy cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp, một số giải pháp trong việc 
rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin trong học tập cho học sinh, đặc biệt là các em học 
sinh vùng khó khăn, học sinh vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
 Rèn luyện sự tự tin, mạnh dạn cho học sinh đòi hỏi giáo viên phải có định 
hướng, có mục đích để giáo dục, phát triển học trò. Tác động sư phạm của giáo 
viên phải luôn thay đổi, phù hợp với nhu cầu phát triển của xã hội. Ngoài ra, giáo 
viên cần phải luôn tôn trọng học sinh, phải có cái tâm và lòng nhiệt tình kết hợp với 
phương pháp hợp lý thì sẽ đem lại thành công. Với kinh nghiệm trong quá trình 
làm công tác chủ nhiệm, để đạt được hiệu quả trong việc rèn luyện sự tự tin, mạnh 
dạn cho học sinh, tôi đưa ra các giải pháp cụ thể sau đây:
Nguyễn Thị Kim Chi Page 7 “Một số giải pháp rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin cho học sinh dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn”
 Ví dụ: Đầu năm học 2015-2016 tôi đã được nhà trường tin tưởng phân công chủ 
nhiệm lớp 7A2, tôi đã xem xét hồ sơ và trao đổi ý kiến với giáo viên chủ nhiệm cũ 
của các em. Tôi đã phát hiện được những em học sinh có năng lực tốt trong các 
môn văn hóa và thể thao để các em có cơ hội tham gia vào các cuộc thi. Đặc biệt 
tôi nhận thấy có trường hợp đặc biệt là em Y- Óc một em học sinh hiếu học nhưng 
có hoàn cảnh khó khăn, và đang có ý định thôi học đi làm phụ giúp gia đình. Tôi đã 
gặp và trao đổi với em và phụ huynh cũng như huy động các nhà hảo tâm giúp em 
có điều kiện học tập như bao bạn khác. Cho tới nay, sau hai năm, em đã có những 
thành tích cao trong học tập cũng như thể thao và đã có đủ hành trang để bước vào 
ngôi trường cấp 3 mà em mong muốn.
 Giải pháp 2. Tăng cường tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hoạt động 
nhóm cho các em để các em có cơ hội tham gia hợp tác nhóm, bày tỏ quan 
điểm cá nhân
 - Giáo viên muốn tổ chức tiết sinh hoạt sinh động, thú vị thì song song với việc 
cho học sinh báo cáo những việc của tuần học qua, giáo viên nên phối hợp tổ chức 
hoặc cho ban cán sự tổ chức các trò chơi trí tuệ, các hoạt động trải nghiệm, văn 
nghệ để các em cảm thấy hòa đồng, tự tin, xây dựng tinh thần tập thể.
 - Giáo viên tạo không khí học tập, vui chơi tự giác thể hiện một cách tự nhiên về 
sự hiểu biết của các em với nội dung mà giáo viên và học sinh đã tìm hiểu trước đó.
 - Giáo viên nên tổ chức, điều khiển hoạt động có hiệu quả (tránh gây ồn ào, 
ganh đua, mất trật tự, gây gổ đánh nhau). Điều đó ảnh hưởng đến sự đoàn kết, tập 
thể và mối quan hệ của các em sau này. Đảm bảo các em không làm việc riêng hay 
thiếu tập trung hợp tác trong quá trình hoạt động.
 - Giáo viên sử dụng ngôn từ, ngữ điệu nhẹ nhàng, rõ ràng, tránh sự khó hiểu về 
câu hỏi hay yêu cầu được đặt ra làm ảnh hưởng cả giờ sinh hoạt.
 - Giáo viên nên chú trọng tạo bầu không khí thân thiện với các em, có thái độ ân 
cần, niềm nở, tận tụy trong việc giảng giải, tránh dùng những lời nói vô tình, xúc 
phạm đến các em kể cả khi các em trả lời chưa chính xác. Giáo viên cũng khéo léo 
Nguyễn Thị Kim Chi Page 9 “Một số giải pháp rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin cho học sinh dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn”
 Hình 2. Một số hình ảnh về các hoạt động trải nghiệm.
 - Trò chơi dân gian – thể dục thể thao: Một số trò chơi như nhảy bao bố, đi xe đạp 
chậm,hay các môn thể thao như đá cầu, đánh bóng chuyền, tạo điều kiện cho cán 
bộ giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh giao lưu và luyện tập lẫn nhau.
 - Dặn dò các em những điều cần thiết (thu dọn phương tiện, vệ sinh nơi 
chơi,). 
Hình 3. các em học sinh chuẩn bị và tham gia các trò chơi ngoại khóa do trường tổ 
 chức.
 - Tập làm việc tốt: Thay tiết sinh hoạt lớp bằng hành động ý nghĩa, các em tập 
kinh doanh, bán hàng, quyên góp phần công nhỏ cho những bạn khó khăn.
Nguyễn Thị Kim Chi Page 11 “Một số giải pháp rèn luyện sự mạnh dạn, tự tin cho học sinh dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn”
 - Thông báo kế hoạch, thời gian, nội dung trò chơi đến học sinh.
 Bước 2: Tiến hành trò chơi:
 - Trước tiên giáo viên cùng ban cán sự lớp ổn định tổ chức đổi hình và kiểm tra 
 các dụng cụ cần thiết. Nếu có đi tới địa điểm khác lớp hoặc trường thì phải phân 
 công ban các sự điểm danh các thành viên trong lớp rồi mới tiến hành đi đến địa 
 điểm.
 - Giáo viên tiến hành phổ biến ngắn gọn lại luật chơi cho các em một lần nữa: 
 Thông báo tên trò chơi: truy tìm mật thư.
 Chủ đề: Nâng cao tinh thần đoàn kết, mạnh mẽ tư tin cho các em, rèn luyện 
sự tự tin, mạnh dạn cho học sinh.
 Luật chơi: Ban cán sự phân chia lớp thành 4 nhóm (8-10 người/1 nhóm), mỗi 
nhóm sẽ phải chia nhau đi tìm khắp sân trường những mật thư đã được giấu kín sau 
đó bằng những dụng cụ đã mang theo giải quyết thật nhanh những mật thư ấy, đội 
nào hoàn thành được 4 mật thư và về đích trước sẽ là người chiến thắng.
 Yêu cầu của trò chơi: các em cố gắng hoạt động theo nhóm đã phân công 
không cãi nhau gây xích mích, không tranh giành mật thư với các đội chơi khác. 
Cố gắng cùng nhóm giải quyết mật thư một cách nhanh nhất.
 Giáo viên cho học sinh chơi nháp/chơi thử 1 -2 lần, sau đó học sinh bắt đầu 
chơi thật.
 Dùng mệnh lệnh bằng âm thanh (còi, kẻng, chuông, trống) để điều khiển cuộc 
chơi. 
 Giáo viên hay nhóm trọng tài cần quan sát, theo dõi kỹ, chính xác để đánh giá 
thắng thua và rút kinh nghiệm....
 Bước 3: kết thúc trò chơi:
 - Giáo viên công khai kết quả một cách khách quan, trao phần thưởng cũng như 
hình phạt tương ứng.
 - Động viên, khích lệ và đưa ra những lời khuyên thích hợp cho các em để các
em cực hơn trong các trò chơi sắp tới. Đưa ra các bài học cũng như những trải 
Nguyễn Thị Kim Chi Page 13